Değer Analizine İlişkin Bir Örnek

Değer Analizi’nin daha iyi anlaşılabilmesi açısından buna ilişkin bir örnek verilmesi uygun olacaktır. Örnekte yer alan A işletmesinin modem üretimi yapan bir işletme olduğu varsayılmaktadır ve buna ilişkin veriler aşağıda yer almaktadır:

Tablo 2.2: Modemde Yer Alan Bileşenler ve Bu Bileşenlerin Maliyeti

Bileşenler Maliyet($) Maliyet Oranı (%)

Merkezi İşlem Birimi (CPU) _{18,84 26}

Sinyal İşleme Yongası _{7,52 10}

Telefon Giriş/Çıkış Yongası _{3,58 5}

Çevirici Yonga _{4,65 6}

Yazıcı Giriş/Çıkış Devre Anahtarı _{6,7 9}

Faks Sinyal Yongası _{4,24 6}

Amplifikatör(yükselteç) _{9,85 14}

Ses Yongası _{3,22 4}

Bara Denetçi Yongası _{2,8 4}

Hafıza Yongaları _{3,96 6}

Giriş/Çıkış Kontrol _{6,64 9}

50 Bir modemde müşteriler tarafından istenen fonksiyonların “yüksek hızda bağlantı kurması”, “hatasız iletişim”, “bilgisayar ile uyumlu çalışması”, “kolay faks gönderebilme”, “sesli mail” ve “arka plan faaliyetlerinin sorunsuz çalışması” olduğunu varsaydığımızda her bir fonksiyonun müşteri değeri Tablo 2.3‘ de gösterilmektedir. Buna göre müşterilerin bir modemde aradığı en temel fonksiyonların “yüksek hızda bağlantı kurması”, “hatasız iletişim”, “bilgisayar ile uyumlu çalışması” olduğu kolaylıkla görülebilmektedir. Müşterilerin bu fonksiyonlara verdikleri önem, sırasıyla % 24, % 20 ve % 20 olmaktadır; yani müşterilerin modem tercihlerinde rol oynayan en temel fonksiyonların bunlar olduğu söylenebilir.

Tablo 2.3: Modemde Müşteriler Tarafından İstenen Fonksiyonlar ve Bu Fonksiyonların Önem Derecesi

Müşterilerin İstediği

Fonksiyonlar Fonksiyonların Önem Derecesi

Her Bileşenin

Fonksiyonlara Katkısı Müşteri Önem Derecesi

% %

Merkezi İşlem Birimi (40%) 0,24 x 40 = 9,6 Bara Denetçi Yongası (% 30) 0,24 x 30 = 7,2 Yüksek Hız 6 24

Telefon Giriş/Çıkış Yongası (% 30)

0,24 x 30 = 7,2 Sinyal İşleme Yongası (% 45) 0,20 x 45 = 9 Hatasız İletişim 5 20

Telefon Giriş/Çıkış Yongası (% 55)

0,20 x 55 = 11 Merkezi İşlem Birimi (% 70) 0,20 x 70 = 14 Bilgisayar ile uyumlu

çalışma

5 20

Sinyal İşleme Yongası (30%) 0,20 x 30 = 6 Faks Sinyal Yongası (% 50) 0,16 x 50 = 8 Çevirici Yonga (% 30) 0,16 x 30 = 4,8 Kolay Faks gönderme 4 16

Yazıcı Giriş/Çıkış Devre

Anahtarı (20%) 0,16 x 20 = 3,2 Amplifikatör (% 60) 0,12 x 60 = 7,2 Sesli mail 3 12

Ses Yongası (% 40) 0,12 x 40 = 4,8 Hafıza Yongaları (% 50) 0,08 x 50= 4 Arka Plan Faaliyetleri 2 8

Giriş/Çıkış Kontrol ( % 50) 0,08 x 50= 4

51 Fonksiyonların önem sırasının hesaplanmasından sonra üründe yer alan her bir bileşenin müşterilerin önem verdiği bu fonksiyonlara olan katkısı da kolaylıkla belirlenebilir. Örneğin Tablo 2.3’ de “yüksek hız” gibi bir özelliğin % 40’ını “Merkezi İşlem Biriminin”, % 30’unu “Bara Denetçi Yongasının”, diğer % 30’unu da “Telefon Giriş/Çıkış Yongasının” yerine getirdiği görülmektedir. Bu sayede her bir bileşenin ürün özelliklerine olan katkısı hesaplanabilir. Modemde müşterilerin istediği özellik ve fonksiyonların yerine getirilmesinde en önemli bileşenlerin başında “Merkezi İşlem Birimi” nin geldiği (% 23,6), bunu “Telefon Giriş/Çıkış Yongası” (% 18,2) ve “Sinyal İşleme Yongası” (% 15) izlediği görülebilir.

Tablo 2.4: Değer Endeksi Tablosu

Bileşenler Müşteri Önem _{Derecesi (%) Oranı (%)} Maliyet (Önem Derecesi/ Değer Endeksi Maliyet Oranı)

Sinyal İşleme Yongası _{15 10 1,50 Değer Artırımı}

Telefon Giriş/Çıkış Yongası _{18,2 5 3,64 Değer Artırımı}

Çevirici Yonga _{4,8 6 0,80} Maliyet

Düşürme Yazıcı Giriş/Çıkış

Devre Anahtarı 3,2 9 0,36 Maliyet Düşürme

Faks Sinyal Yongası _{8 6 1,33 Değer Artırımı}

Amplifikatör(Yükselteç) _{7,2 14 0,51} Maliyet

Düşürme

Ses Yongası _{4,8 4 1,20 Değer Artırımı}

Bara Denetçi Yongası _{7,2 4 1,80 Değer Artırımı}

Merkezi İşlem Birimi (CPU) _{23,6 26 0,91} Maliyet

Düşürme

Hafıza Yongaları _{4 6 0,67} Maliyet

Düşürme

Giriş/Çıkış Kontrol _{4 9 0,44} Maliyet

Düşürme Toplam Maliyet _{100 100}

Tablo 2.4’ de modeme yapılan harcamaların müşterilerin değer verdikleri özellik ve fonksiyonlar üzerinde yoğunlaşıp yoğunlaşmadığını göstermektedir. Buna göre modemde müşterilerin istediği özellik ve fonksiyonları sağlayan en temel parçanın “Merkezi işlem birimi” olduğu (% 23) ve işletmenin bu parça için yaptığı harcamanın (% 26), müşterilerin bu parçaya verdiği değerden fazla olduğu

52 görülmektedir (Değer endeks değeri = 0,91) . Buna göre işletme müşterilerin verdiği değerden daha fazla bir maliyete katlanmıştır. Bu durumda bu bileşen için maliyet düşürme söz konusudur. Telefon G/Ç Yongası’na müşterilerin verdiği önem % 18,2 iken, üretici işletme bu bileşen için daha az bir maliyete katlanmış yani müşterilerin verdiği değerden çok daha az bir harcamada bulunmuştur (Değer endeksi = 3,64). Bu durumda bu bileşen için bir değer artırımı söz konusu olmaktadır, işletme bu bileşen için daha fazla maliyete katlanmalı ve bu bileşenin değerini artırmalıdır. Aşağıdaki tablo’da her bir bileşen için hesaplanmış değer endeksi yer almaktadır. Değer endeksi 1 ‘den büyük olan her bileşen için bir değer artırımı, 1’den küçük olan için ise bir maliyet azaltımı söz konusu olmaktadır.

Şekil 2.4: Değer Endeksinin Grafiği

Şekil 2.4’ de Değer endeksinin grafiği yer almaktadır. Şekilde görüldüğü üzere x = y doğrusunun üzerindeki her noktada bir maliyet düşürme söz konusudur. Çünkü bu noktada müşterilerin ürün fonksiyonlarına verdiği önem bu fonksiyonlara

53 yapılan harcamalardan daha azdır, daha açık bir ifade ile değer endeksi 1’ den küçüktür. Tam tersine x = y doğrusunun altındaki noktada ise endeks değeri 1’den büyüktür. Bu durumda ise bu bileşenler için bir değer artırımı söz konusu olacaktır. 2.3. KAİZEN MALİYETLEME (KAİZEN COSTİNG)

Günümüzde “maliyetleri oluştuktan sonra değil henüz oluşmadan yönetmek”, çoğu maliyet düşürme tekniğinin ortak ilkesidir. Hedef maliyetleme, değer mühendisliği gibi maliyet düşürme teknikleri maliyet düşürme çabalarını ürün yaşam döngüsünün tasarım ve geliştirme aşamasına odaklamaktadırlar. Ürün maliyetlerinin çoğunun, ürün tasarım ve geliştirme aşamasında alınan kararlarla belirlendiği göz önüne alınırsa maliyet düşürme çabalarının bu aşamada yoğunlaşması doğaldır. Fakat ürün yaşam döngüsünün her aşamasında maliyet düşürme fırsatlarının var olması nedeniyle bu çalışmaların üretim aşamasında da sürdürülmesi gerekmektedir. Kaizen maliyetleme ürün yaşam döngüsünün üretim aşaması boyunca sürdürülen sürekli iyileştirme ve maliyet düşürme çalışmalarını ifade etmektedir.