Demirkent (İsmil) Jeotermal Alanı

İsmil kasabanın kuruluşu oldukça eskidir. Selçuklu ve Osmanlılar dönemi Hicaz Yolu üzerinde kurulmuştur. Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubat tarafından Hicaz’a giden yolcuların dinlenmesi ve konaklaması için 2 tane han ve 2 tane kuyu yaptırılmıştır. Kasabanın arazisi Konya’da bulunan Ferhuniye Medresesinin vakfı’dır. Kasabanın ilk olarak Horasan’dan gelen Hacı İsmail adında bir zatın yerleşmesi ile

kurulduğu rivayet edilir. Başka bir rivayete göre de Karaman Oğullarından İsmail Bey’in buraya çiftlik kurmasıyla yerleşim yeri haline geldiğidir. Kasabanın isminin de İsmail Bey çiftliğinin günümüze konuşula gelmesi ile İsmil olarak telaffuz edilmesinden geldiği anlaşılmaktadır. Mevlana Celalettin Rumi Hazretlerinin Konya’ya göç ettiği esnada Belh şehrinden çıktıktan sonra İsfahan’da konakladığı ve İsfahan’dan sonrada İsmil’e gelip burada konakladığı Mesnevisindeki şu beyitlerden anlaşılmaktadır. ‘İsfahan’dan çıktım çektim besmele Hamd-ü sena olsun geldim İsmil’e’. Ayrıca Evliya Çelebi Konya’ya 1 günlük mesafede Bozdağ’ın eteğinde bir gölün olduğunu ve İsmil’inde bu göl kenarında kurulu bir yerleşim merkezi olduğunu, yaşayanların ise Horasan’dan gelen Türkmen ailelerinden oluştuğu rivayet etmektedir. Tüm bunları değerlendirildiğinde İsmil Türklerin Anadolu’yu fetih hareketlerine başladığı yıllarda kurulmuş bulunmaktadır.

İlimizin doğusunda 50 km mesafedeki İsmil Kaynakları ve çevresi genelde düzlükte yer alır. Konya’da hüküm süren karasal iklim bu bölgede de devam etmektedir. Kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçmektedir. İsmil ve çevresinde bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Konya İsmil beldesi, kaplıca sahanının güneybatı istikametinde 1,5 km kadar yakınında yer alır. Kaplıca ismini de buradan almaktadır.

İsmil, Konya Ovası’nda yüzyıllardır önemli bir ulaşım ve yerleşim merkezidir. Konya-Aksaray yolu üzerinde yer alan kaplıca alanına şehirlerarası otobüslerle de ulaşmak mümkündür. Tüm bu imkânların yanında kaplıca alanına gelen turistlerin büyük kısmı kendi özel araçlarıyla kaplıcalara ulaşmaktadır. İsmil kaplıcalarına ulaşmada herhangi bir sorun bulunmamaktadır.

Kaynaklar Konya İli Karatay İlçesi’ne bağlı İsmil kasabasında bulunmaktadır (Foto 3.19). Kasaba sıcak su açısından zengin bir yerleşim yeridir. Afyon-Adana fay hattında oluşan kırık nedeniyle şifalı sıcak su kaynağına sahiptir. Kaynakların jeolojisi hakkındaki MTA araştırmasından elde edilen bilgiler şunlardır.

İsmil ve civarında, Bolkar birliğine ait, Jura-Kretase yaşlı Loras Formasyonuna ait kireçtaşı-dolomit temeli oluşturur. Bu birim İsmil’in kuzeyinde Bostanlı Dağ ve Bozdağ’da yüzeylenir. Birim litolojik olarak, beyaz, gri renkli, ince-orta katmanlı kireçtaşı ve dolomitlerden oluşur. Yaklaşık kalınlığı 700 m. kadardır

Foto 3.19: İsmil Jeotermal Alanındaki Sıcak Su Kaynağı

Loras kireçtaşları üzerine, Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı İnsuyu Formasyonu diskordans olarak gelir. Bu birim litolojik olarak beyaz-gri orta katmanlı kireçtaşlarından oluşur. Yaklaşık 150 m. kalınlıktadır. Loras Formasyonu ve İnsuyu Formasyonu, en üstte Kuvaterner yaşlı göl birimleri ve alüvyon yelpazesi ile örtülür.

İsmil’in güneyinde Hotamış ve civarında andezit, bazalt ve bunlara ait tüflerin oluşturduğu üst Miyosen yaşlı volkanik kayaçlar yüzeyler.

Bölgedeki en önemli kırık hattını Divanlar Fayı oluşturur. Divanlar Fayı Holosen’i de etkileyen en önemli faylardan biri olup, Divanlar ve Göçü Köylerinin doğusunda, kuzey-güney doğrultusunda uzanarak güneydoğuya doğru dönen normal atımlı bir faydır.

DSİ Jeofizik çalışmalarına göre, 400 m den daha fazla bir atımı olduğu belirtilen bu fayın, daha güneyde, Adakale Köyü İnlidağ’ın batısından geçen, İnlidağ Fayı ile birleşebileceğini belirtirler. Divanlar Fayının Konya havzasını etkileyen önemli bir fay olduğu ve yakın zamanlara kadar aktif olduğu düşünülmektedir. İsmil ve çevresindeki sıcak su çıkışlarının buradan geçen Pliyosen yaşlı fay ve olası bir plütona bağlı olduğu düşünülmektedir (Yemen, 1998).

Tablo- 3.5: Demirkent (İsmil) Jeotermal Alanında Açılan Sondajlar

Kuyu No Tarih Derinlik (m) Sıcaklık (°C) Debi ( I/s)

MTA-1 1998 320.00 42 40-50

MTA-2 1988 674.00 42.7 40-50

Kaynak: MTA Envanter Serisi No: 201. Ankara-2005

1994 yılında bir çiftçinin tarlasında sulama amaçlı sondaj açtırması ile bulunan termal sular; toplam 2985,05 mg/lt mineralizasyonu olan, kalsiyumlu, karışık (mixed) formda, termomineralli su niteliğindedir. Termal su, hekim kontrolünde banyo uygulamaları şeklinde romatizmal ve nörolojik hastalıkların kronik dönemlerinde, ortopedik sekellerin yardımcı/tamamlayıcı tedavisi unsuru olarak, kadın hastalıkları, sindirim sistemi bozuklukları, böbrek ve idrar yolları hastalıkları, astım, cilt hastalıkları, bronşit ve solunum yolu hastalıklarında kullanılabilir niteliktedir.

Sahadaki mevcut olan sıcak sular, özel bir şirket tarafından kaplıca turizmi amaçlı kullanılmakta olup modern tesislere sahiptir. Aynı zamanda İsmil Belediyesine ait kaplıca evleri de buradaki sulardan faydalanılarak işletilmektedir. Kasabada şu an biri belediye tarafından diğeri de özel bir holding tarafından işletilen termal tesisler yer almaktadır. Sayha Holding tarafından işletilen termal kaplıca evleri 150 daire ile hizmet vermektedir. Ayrıca İsmil Belediyesi’ne ait açık- kapalı termal havuzlar, 12 dairelik kaplıca evleri ve 12 dairelik apart oda sistemi ile işlettiği termal tesisi bulunmaktadır. Kaplıcalar yerli ve yabancı misafirlere şifa dağıtarak hizmet vermektedir.

3.3.1. İsmil Belediye Kaplıcaları

İsmil kasabasının da içinde yer aldığı ve düz bir ovada kurulu olan İsmil Kaplıcaları 1998 yılından bu yana belediye tarafından işletilmektedir. Bu tesislerin termal suyu Sayha İsmil Kaplıcaları’ndan gelmektedir. İsmil kasabasında yaklaşık 500 m uzaklıktaki kaplıcaların yakın çevresinde sanayi sitesi ve tarım alanları yer almaktadır (Foto 3.20).

Kış sezonu kapalı olan ve sadece yaz sezonunda hizmet veren kaplıcadan aileler faydalanmaktadır. Kaplıca da aile dışında müşterilere hizmet verilmemektedir. İsmil Belediye Kaplıcaları’nın 52 yatak kapasitesi şu şekildedir:

Foto 3.20: İsmil Belediye Kaplıcalarının Görünüşü

Çift daire: 4 adet olan bu dairelerin her birinde 2 oda ve her odada 2 yatak

bulunmaktadır.

Tek daire: 8 adet olan bu dairelerin her birinde 2 yatak vardır.

Pansiyon: Toplam 10 odası bulunan pansiyonun her odasında 2 yatak

bulunmaktadır.

İsmil Belediye Kaplıcalarında yer alan üniteler ve kullanım şekilleri ise şu şekildedir:

Büfe: Günlük ihtiyaçlar için alışveriş yapmak mümkündür. Kaplıca

misafirlerinin birçoğu kaplıcaya günlük olarak gelmekte olan taze ürünlerden (et, yoğurt, sebze, peynir vb.) satın almaktadır. Tesislerde yeme-içme faaliyetleri insanların kendi imkânları ile olmaktadır.

Lokanta: Kaplıca alanında mevcut değildir. Yaklaşık 500 m ilerde İsmil

yerleşmesi içerisinde yer almaktadır.

Oda içi havuz: Kişiye özel odalarda bulunan bu havuzlarda termal suludur. Kür

için kullanılmaktadır.

Çocuk Parkı ve Dinlenme Alanı: Çocuklar için oyun amaçlı yapılmıştır. Aynı

alanda büyükler içinde dinlenme amaçlı banklar yer almaktadır

Havuz: Kapalı ve açık olmak üzere 2 adet havuz vardır. Termal suyun

bulunduğu bu havuzlardan kadın- erkek ayrı yararlanmaktadır (Foto 3.21).

Açık Havuz: Dışarıdan günübirlik kullananlara da hizmet veren bir adet açık

Foto 3.21: İsmil Belediye Kaplıcaları’nda Erkekler İçin Kapalı Havuz

İsmil Belediye Kaplıcaları yaz sezonunda %100 doluluk oranıyla çalışmaktadır.

3.3.2. Sayha İsmil Kaplıca ve Tatil Köyü

Sayha Kaplıca ve Termal Tatil Köyü de Konya’ya 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Türkiye’nin ilk kaplıca tatil köyü olan tesis Anadolu’nun kültür, medeniyet merkezi, Mevlana diyarı Konya’da Avrupa'nın ve Ortadoğu’nun en büyük termal tesisi olarak planlanmıştır. Ancak bu tesisler yatırım olarak tamamlanmış durumda değildir (Foto 3.22).

Foto 3.22: İsmil - Sayha Kaplıca Evleri

Kaplıca Tatil Köyü’nün tamamlanması ile tesislerde toplam 1500 kaplıca evi, 600 kişilik beş yıldızlı otel, yerli ve yabancı konukların ihtiyaçlarına göre donanıma sahip olan kongre ve konferans salonları, her türlü ihtiyaca cevap verecek alış-veriş merkezi, Anadolu’nun kendisine özgü yöresel yemeklerin sunulduğu restaurant, açık ve kapalı termal havuz, termal basınçlı duşlar, terapi havuzları içme inhilasyonları, çamur terapi, masaj, su oyunları, yürüyüş parkurları, gezinti dinlenme oyun salonu, güneşlenme, eğlence mekanları, otopark, botanik bahçesi ve tıbbi bitki üretim merkezinin bulunması planlanmıştır.

Sayha kaplıcalarında yer alan evler 1 ve 2 katlıdır. 73 ve 123 m2 lik özel tip evler; dayalı döşeli her türlü konfora sahiptir (Foto 3.23).

Foto 3.23: Tadilat Çalışmaları Devam Eden Kaplıca Evlerinin Görünüşü

Kaplıca tatil köyü suyu, litrede taşıdığı 3300 mg lık kaplıca minerali ile Türkiye’nin ve Avrupa’nın en şifalı suyu konumundadır. Kaplıca, Sağlık Bakanlığı’ndan izinli kür merkezi, açık kapalı termal havuzu, umumi-özel banyoları (Foto 3.24), termal basınçlı duşları, çamur terapi merkezi, masaj salonları ve spor komplekslerini sağlıklı bir yaşam için hizmete sunmaktadır.

Foto 3.24: Sayha Kaplıcaları’nda Oda İçi Termal Havuz

Ayrıca çocukların oynayabileceği oyun bahçeleri, parklar bulunmaktadır (Foto 3.25). Belirli noktalarda kuş için barınakların oluşturulacağı İsmil Kaplıcaları ve Termal Kompleksi fizik tedavi rehabilitasyon merkezi, termal basınçlı duşlar, halka açık bölümler, içme (inhilasyon), çamur terapi, masaj, jimnastik salonları, su oyunlarının yapılabileceği termal havuzlar, yürüyüş parkurları, güneşlenme, eğlence mekanları, marketi, otoparkı, botanik bahçesi, tenis ve golf sahaları, seracılık ve tıbbi bitki üretim merkezleri şeklinde tasarlanan İsmil Kaplıcaları gelecekte dünyaca ünlü bir termal merkez olabilecektir.

Foto 3.25: Sayha Kaplıca Alanındaki Park

2008 yılı içerisinde Beşler Grup’a bağlı Aytun Turizm Şirketi tarafından devir alınan tesislerin ismi Şehr-i Termal olarak değişmiştir. Şirket tarafından mevcut 302 evin 120 tanesinde bakım ve dekorasyonları yenileme çalışmaları yapılmaktadır. İnşa halinde olan 182 evin de tamamlanması için çalışmalar devam etmektedir. Şirket yetkilileri daha önceki projede de değişiklikler yaptıklarını ve önceki projede yer alan 600 yataklı otel yerine Fizik Tedavi Hastanesi yapılacağını belirtmişlerdir. Sadece yaz sezonu hizmet veren tesislerin yapılacak çalışmalarla tüm yıl hizmet verir hale geleceği ifade edilmektedir. Tüm çalışmalar tamamlandığında ise burada yer alan kaplıca evlerinin devre tatil şeklinde satılacağını ve bu şekilde hizmet verileceğini söylemişlerdir.

3.4. Ilgın Çavuşcugöl Jeotermal Alanı

Kaynaklar, Konya İli’nin Ilgın İlçesinde, Ilgın Gölü’nün batısında Ilıca mevkiinde yer almaktadır. Sıcak sular 50 şer metre ara ile dört kaynaktan ibarettir (Foto 3.26).

Foto 3.26: Ilgın Çavuşcugöl Jeotermal Alanındaki Birbirine Yakın Dört Kaynak Bölge de jeolojik olarak; en altta Paleozoik yaşlı şistler ve mermerler bulunur. Bunların üzerinde yer alan Pliyosen yaşlı çökeller altta çakıltaşı ile başlar. Üste doğru kil, silt, killi kum ve çakıllardan oluşan Kuvaterner yaşlı alüvyal örtü ile istif tamamlanır. Sıcak

akışkanı yüzeyleyen K-G yönlü bir fay hattıdır. Ana rezervuar kayayı ise Paleozoik yaşlı mermerler oluşturmaktadır (Üngör, 1975).

6.11.1975 tarihinde yapılan ölçümlere göre; kaynakların sıcaklıkları 40,5 ºC, toplam debileri ise 12 l/sn dir.

Tablo- 3.6: Çavuşçugöl Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Adı Sıcaklık (°C) Debi ( I/s)

1 nolu kaynak 27 2,5

2 nolu kaynak 27,5 2,5

3 nolu kaynak 25,5 0,5

4 nolu kaynak 29 5

Kaynacın suyu; "Mineralce fakir termal sular (akroterm)" sınıfına girmektedir. Tadı normal olan kaynakların kaptajları da mevcuttur. Ilıca alanında herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Sıcak su ile yakın köylerdeki insanlar halı ve yün yıkamaktadırlar (Foto 3.27). Bunun dışında herhangi bir şekilde yararlanılmaktadır. Sıcaklık ve debileri yeterli olan kaynaklar üzerine modern tesisler kurulmalıdır.

Foto 3.27: Çavuşçugöl Kaynaklarından Halı Yıkamakta Olan Bölge Halkı