Cihanbeyli (Ilıcapınar – Eskimüshilsu) Jeotermal Alanı

Kaynaklar Konya İli’nin Cihanbeyli İlçesine bağlı Yapalı Köyünde yer almaktadır. Cihanbeyli ilçe merkezine yakın kaynaklardan bazısı sulama amaçlı sondaj çalışmasında bulunmuştur (Foto 3.28).

Jeolojik olarak bölgede en altta Jurasik- alt Kretase yaşlı Çengeldağ Formasyonu bulunmaktadır. Bu formasyonun üzerine sırayla Kampaniyen- Maestrichtiyen yaşlı ofiyolit, Miyo- Pliyosen yaşlı İnsuyu Formasyonu gelir. En üstte ise Kuvaterner yaşlı eski, yeni alüvyonlar yer almaktadır (Yaşar ve diğerleri, 1982).

5.7.1991 tarihinde yapılan ölçümlere göre; Bolluk gölüne yakın iki ayrı noktada çıkan kaynaklara ait sıcaklık ve debi değerleri Tablo-3.7 de verilmiştir.

Tablo- 3.7: Cihanbeyli Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Adı Sıcaklık (°C) Debi ( I/s)

Ilıcapınar 29 1,2

Eskimüshilsu 33 0,5

Kaynak: MTA Envanter Serisi No: 201. Ankara-2005

Foto 3.28: Cihanbeyli İlçesinde Şahsa Ait Özel Arazi İçerisinde Sıcak Su Kaynağı

Ilıcapınar Kaynağının suyu; "Flüorür içeren, kalsiyumlu, magnezyumlu, sodyumlu, sülfatlı, bikarbonatlı, klorürlü termal sular" sınıfına girmektedir. Kaptajı olmayan ve gaz çıkışı gözlenmeyen kaynağın sularının tadı madensuyuna benzemektedir. Bölgede terk edilmiş bir madensuyu tesisi bulunmaktadır. Debisi

yeterli olan ve tadı da madensuyu özelliğinde olan suların kimya ve bakteriyoloji numuneleri alınıp bu yönlerde de ayrıntılı incelenmeli ve doktor kontrolünde işletilmelidir.

Eskimüshilsu kaynağının suyu; "Flüorür içeren, kalsiyumlu, magnezyumlu, sodyumlu, sülfatlı, klorürlü, bikarbonatlı, termal sular" sınıfına girmektedir. Kaynağın ilkel bir kaptajı vardır. Bu kaptaj yaklaşık 5 m kenar uzunluğu olan kare şeklinde bir duvarla çevrilidir. Bölgede herhangi başka bir tesis bulunmamaktadır.

Madensuyu olarak debisi yeterlidir. Tadının madensuyu özelliğinde olması nedeniyle ayrıca kimya ve bakteriyoloji numuneleri alınıp bu yönlerde de ayrıntılı incelendikten sonra doktor kontrolü ile işletilmelidir. Bu konuda özellikle flüorür miktarının yüksekliğine dikkat edilmelidir. Aynı zamanda sıcaklık arttırmak için ayrıntılı çalışmalar yapılmalıdır. Sıcaklık arttırılabilirse debi de buna bağlı olarak arttırılabilir (Yaşar ve diğerleri, 1982).

3.6. Ereğli- Akhüyük –Kükürtlü Jeotermal Alanı

Kaynaklar, Konya İli’nin Ereğli İlçesine bağlı Akhöyük köyü içerisinde yer almaktadır(Foto 3.29).

Foto 3.29: Ereğli –Akhüyük Köyündeki Jeotermal Kaynak

Alana ait jeolojide ise; Üst Eosen-Oligosen yaşlı Sivritepe anhidriti ile başlayan istif kiltaşı, kumtaşı, kireçtaşı ve killi kireçtaşından oluşan Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Kurtulmuştepe Formasyonu ile devam eder. Bunların üzerinde, ince-orta katmanlı yer yer çapraz tabakalı kumtaşı, silttaşı ile kireçtaşı ve silis elemanlı

çakıltaşından oluşan Miyosen yaşlı Kızılöz Formasyonu bulunur. Tüm bu birimleri Kuvaterner yaşlı, alüvyon ve traverten uyumsuz olarak örter. Akhüyük kaynağındaki sular alüvyon içerisindeki muhtemel bir kırık üzerinden çıkmaktadır (MTA II. Bölge Müd. 1999).

8.7.1991 tarihinde yapılan ölçümlere göre; kaynakların sıcaklıkları 18-28 ºC, toplam debileri ise 0.45 l/sn dir.

Tablo- 3.8: Kükürtlü (Akhüyük) Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Adı Sıcaklık (°C) Debi (l/sn) Kükürtlü kaynağı 28 0,45

Kaynağın suyu "İyodür ve flüorür içeren, sodyumlu, klorürlü, karbonik asitli termal sular" sınıfına girmektedir. Kaynakların hepsinin tadları tuzludur. Bazılarında gaz çıkışı vardır. Kaptajı olmayan kaynağın debisi de düşüktür. İyodür, flüorür ve karbondioksitin yüksek olması nedeniyle debisini arttırmak için ayrıntılı çalışmalar yapılmalıdır.

Kaynak alanındaki travertenler küçük doğal havuzlar oluşturmuştur (Foto 3.30). Bunların dışında bölgede herhangi bir tesis bulunmamakta ve sular kaplıca olarak değerlendirilmemektedir. Köylüler alerji, mantar, kaşıntı vb. cilt hastalıkları için birçok ziyaretçinin köylerine gelerek buradaki havuzda yıkanarak şifa aradıklarını belirtmektedirler.

Foto 3.30: Ereğli-Akhüyük Köyüne Şifa İçin Gelenlerin Girdiği Küçük Havuzlar

3.7. Seydişehir Jeotermal Alanı

Konya İli’nin Seydişehir İlçesinde, aralarında yaklaşık 15 m mesafe bulunan iki kaynak yer almaktadır. Biri esas kaynak olup 1 numaralı kaynak, diğeri ise 2 numaralı kaynak olarak isimlendirilmiştir (Foto 3.31). Kaynakların bulunduğu alan Seydişehir Ilıcası olarak bilinmektedir.

Foto 3.31: Seydişehir Ilıcasındaki Kaynaklardan Bir Görüntü

Jeolojik olarak kaynak yakın çevresinde altta Paleozoik yaşlı Seydişehir şistleri bulunmaktadır. Üstte ise Kuvaterner yaşlı traverten ile alüvyon yer almaktadır (Yaşar ve diğerleri. 1982).

11.7.1991 tarihinde yapılan ölçümlere göre; Seydişehir jeotermal alanına boşalım yapan kaynaklara ait veriler Tablo-3.9 dadır.

Tablo- 3.9: Seydişehir Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Adı Sıcaklık (°C) Debi ( I/s)

Seydişehir ılıca kaynağı 1 31,4 0,1

Seydişehir ılıca kaynağı 2 32,1 0,2

Höyük tepenin GD’ deki kaynak 25,5 0,5

Kaynak: MTA Envanter Serisi No: 201. Ankara-2005

Kaynağın suyu; "Mineralce fakir termal sular (akroterm)" sınıfına girmektedir. Tadları normal olan her iki kaynakta gaz çıkışları da vardır. Bir no’lu kaynağın kaptajı varken iki no’lu kaynağın yoktur. Bir numaralı kaynağa bağlı olarak havuzlar

içeren erkekler ve kadınlar hamamı vardır. İki numaralı kaynağa bağlı olarak da üstü açık iptidai bir hamam yapılmıştır. Ayrıca lokanta, gazino ile erkekler ve kadınlar tuvaletlerinden oluşan tesisler yer almaktadır (Foto 3.32). Seydişehir ılıca kaynağı kaplıca şeklinde kullanılmamaktadır.

Foto 3.32: Geçmişte Gazino Olarak da Kullanılan Seydişehir Ilıcasının Yanmış Görüntüsü

Seydişehir’e hâkim bir tepede yer alan ılıcanın bulunduğu mevkii geçmişte ailelerin sıklıkla geldiği güzel bir mesire yeri iken daha sonraları gazino olarak kullanılmaya başlanmış. Böylece şifalı sudan sadece gazinoya gelenlerin istifade edebilmekteymiş. 2007 yılı yaz aylarında iken yanmış ve bugünkü sahipsiz, çirkin görüntü ortaya çıkmış. Kaplıcanın geçmişini bilenler; bu kaynağa sahip çıkılması gerektiğini, sıcaklık ve debisini arttırmak için ayrıntılı çalışmalar yapılmasını ve bir an önce modern tesisler kurularak bu suyun kullanılabilir hale gelmesini istemektedirler.

Kaplıca suyunun gud, siyatik, kemik erimesi ve romatizmal hastalıklara iyi geldiğini ifade etmektedirler.

3.8. Seydişehir Kavakköy Jeotermal Alanı

Kaynaklar, Konya İli Seydişehir İlçesi Kavak Köyü’nde bulunmaktadır. Bölgede yer alan iki adet jeotermal kaynak 2006 yılında MTA tarafından yapılan sondajlarda ortaya çıkarılmıştır (Foto 3.33).

Foto 3.33: Seydişehir Kavak Köyünde MTA Sondajı İle Açılan Jeotermal Kaynak

Kavakköy jeotermal alanı ve çevresinde jeolojik olarak Paleozoik ve Senozoik yaşlı birimler bulunmaktadır. Temelde Alt-Orta Kambriyen yaşlı Çaltepe Formasyonu yer alır. Bu birimin en altında gri, siyah renkli dolomit bulunurken orta seviyeleri orta kalın tabakalı, gri renkli mikritik kireçtaşlarından oluşur. En üst seviyeleri ise alacalı renkli (pembe-boz), ince, orta tabakalı, yumrulu kireçtaşlarından oluşurken yaklaşık kalınlığı da 150 m kadardır. Çaltepe Formasyonu üzerinde Seydişehir Şistleri yer almaktadır. Birim sarı, gri, yeşil renkli metakumtaşı tabakaları ile yer yer kireçtaşı mercekleri içeren ince şeyl, metakiltaşı ve serizit şistlerden oluşmaktadır. Tüm birimler üzerine ise uyumsuz Kuvaterner yaşlı traverten ve alüvyon yer almaktadır. Beyaz, bej, sarımsı kahverengimsi renkteki bu birimde karbondioksit gazının uçmasıyla traverten oluşumu halen devam etmektedir (Kızılsu, 2007).

2006 yılında açılan KSK-1 kuyusundan 182,20 m derinlikten 38.6 ºC sıcaklığında 100 l/sn debi de sıcak akışkan elde edilirken; KSK-2 kuyusundan ise 317 m derinlikten 43,3 ºC sıcaklıkta ve 40 lt/ sn artezyen debide su elde edilmiştir.

Tablo- 3.10: Seydişehir Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Adı Sıcaklık (°C) Debi (l/sn)

Seydişehir Kavakköy KSK-1 38,6 100

Seydişehir Kavakköy KSK-2 43,3 40

Seydişehir Kavakköy jeotermal kaynaklarında henüz termal bir tesis ya da kaplıca bulunmamaktadır. Sadece iki odalı ve içerisinde havuzlar bulunan iptidai bir yapı bulunmaktadır. Yakın çevreden gelen vatandaşlar iki odalı bu havuzları kullanıp suyu banyo amaçlı kullanmaktayken suyun ihaleye çıkma süreci işlediğinden bu kullanımda engellenmiş durumdadır. Ancak vatandaşların bir kısmı suyun açık olduğu dönemlerde açık havada sudan faydalanmayı sürdürmektedirler (Foto 3.34). Görüştüğümüz bu kişiler suyun özellikle kireçlenme, romatizma ve cilt hastalıklarına iyi geldiğini belirtmişlerdir. Kavakköy kaynakları yatırımların yapılacağı günleri beklemektedir.

Foto 3.34: Kavakköy Kaynaklarından Banyo Şeklinde Yararlanan Vatandaşlar

3.9. Beyşehir – Yeşildağ Jeotermal Alanı

Yeşildağ Çamur Ilıcası olarak ta bilinen bu Kaynaklar, Konya İli’nin Beyşehir İlçesine bağlı Yeşildağ Köyü’nün yaklaşık 900 m kadar doğu-güneydoğusunda yer almaktadır. Bölgede bir kısmı çamurlu olan çeşitli yerlerden su çıkışları bulunmaktadır (Foto 3.35).

Foto 3.35: Yeşildağ Çamur Alanı

Kaynak yakın çevresinde altta yaşı İnfrakambriyen, Kambriyen olarak tahmin edilen Bozburun şist ve diyabazları bulunmaktadır. Bunun üzerine sırayla Vizeyen – Başkiriyen yaşlı kumtaşı-kireçtaşı, Anisiyen-Ladiniyen yaşlı muslu kireçtaşı-karagöl kumtaşı, Kamiyen yaşlı Kasımlar Şeyli, Noriyen-Resiyen yaşlı Leylek kireçtaşı- menteşe dolataşı, Üst Triyas –Alt Liyas yaşlı kumtaşı, Jura-Kretase yaşlı kireçtaşı, Alt-Orta Liyas yaşlı kireçtaşı gelir. Bu birimlerinde üzerine Dogger-Malm, Senomaniyen ve Maestrichtiyen yaşlı olan kireçtaşı gelmektedir. En üstte ise Eosen yaşlı kireçtaşı, yine aynı yaştaki fliş ile Kuvaterner yaşlı alüvyon yer almaktadır (Akay ve diğerleri, 1980).

Bölgenin tektonik yapısını genel doğrultuları kuzey-güney olan ve muhtemelen karstik çökmeler sonucu meydana gelmiş faylar oluşturur. Ilıca, kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu böyle bir fayın üzerindedir.

Bölgede önceki yıllarda şahıslar tarafından, 1992 yılında ise MTA tarafından 100 m derinlikte birer adet sondaj yapılmıştır. Bu sondajlar ile kaynağa ait sıcaklık ve debi değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yapılan sondajla sıcaklık değerini arttırmak mümkün olamamıştır.

Tablo- 3.11: Yeşildağ-Çamur Jeotermal Alanındaki Kaynaklar

Kaynak Sıcaklık (ºC) Debi (l/sn) Ölçüm Tarihi

Kaynak 35.1 0.25 15.07.1991

Sondaj (Şahıs) 33.5 0.25 15.07.1991

Sondaj (MTA) 34.5 15 1992

Kaynak: MTA Envanter Serisi No: 201. Ankara-2005

Kaynak ve sondajın suyu; "Flüorür içeren mineralce fakir termal sular (akroterm)" sınıfına girmektedir. Tadları normal olan kaynaklarda gaz çıkışları gözlenmiştir. Ayrıca kaynakların kaptajları yoktur.

Tesis olarak bölgede 12 adet kabin ve tuvaletler ile su çıkışı olan küçük bir havuz bulunmaktadır. Ayrıca 2 daireli terk edilmiş bir otel yer almaktadır (Foto 3.36). Eskiden 10 dönüm arazide çamur oluşurmuş ve bu çamur üzerinde de bir karış kaymak tabakası. İnsanlar bu çamur tabakası içerisinde gelip şifa bulurlarmış. Ancak sonradan buralar atıl kalmış, bakım yapılmamış, zamanla şifa için gelen insanlarda gelmez olmuşlar.

Foto 3.36: Terk Edilmiş Durumdaki Yeşildağ Kaplıcası ve Oteli