Demirhan Ünlü – Kur’ân-ı Kerîm’in Tecvîdi (1971)

Demirhan Ünlü 1939’da Kırıkkale’de doğmuştur. Küçük yaşlarda Kur’ân eğitimine başlamış önce hıfzını, daha sonra ta’lim, tecvîd ve tashih-i huruf eğitimini tamamlamıştır. Kırâat-ı aşere ve takrib okuyarak icazet almıştır. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak dersler vermiş, 1999 yılında bu görevinden emekli olmuştur. Demirhan Ünlü tarafından kaleme alınan Kur’ân-ı

Kerîm’in Tecvîdi adlı eser orta hacimli bir eser olup 170 sayfadan teşekküldür.

Demirhan Ünlü eserini yazmasının sebebini açıklarken, o döneme kadar Tecvîd ilmine dair yazılmış olan eserlerin çoğunun Arapça oluşunu ve Türkçe yazılan eserlerin muhtevasının dar oluşunu gerekçe göstermiştir. Eser ilk olarak 1971 yılında

796_{https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Person/PresidentDetail/37/dr-tayyar-altikulac# (E.T. 05.03.2020)}

; https://kastamonu.ktb.gov.tr/TR-94804/dr-tayyar-altikulac.html (E.T. 05.03.2020)

basılmıştır.798 _{Eser MEB Talim ve Terbiye Kurulu tarafından İmam-Hatip Liseleri’nde}

yardımcı ders kitabı olarak kabul edilmiştir.

Eser içeriği bakımından diğer tecvîd eserleriyle benzerlik göstermekle beraber diğer eserlerden farklı olarak ayrıca bölümlere ayrılmamıştır. Önsöz ve giriş bölümünden sonra Kur’ân tarihiyle alakalı kısa bilgiler verilmiş, sonrasında ibadetler için abdestin gerekliliğinden bahsedilmiştir. İstiaze ve besmele ile tecvîd konularına giriş yapıldıktan sonra tecvîd ilminin gerekliliği, harflerin sıfatları ve mahreçleri, medler, sâkin nûn ve tenvîn’in hükümleri (ihfâ, iklâb, izhâr , idğâm maal ğunne, idğâm bila ğunne), idğâm-ı misleyn, idğâm-ı mütecaniseyn, idğâmı mütekaribeyn, lâm-ı tarifin hükmü, kalkale, râ harfinin hükümleri, lâfzatullâh, zamir, sekte, vasl ve vakf, tilâvet secdesi ve Kur’ân-ı okuma usulleri konuları anlatılmıştır.799 _{Demirhan Ünlü}

tecvîd konularının izahatını yaparken 52 dipnotta el-Kavlu’s-Sedîd fî İlmi’t-Tecvîd adlı esere müracaat etmiştir. Bu yönüyle bakıldığında eserden istifade edilen kaynaklar arasında ilk sıralarda yer almıştır. Eserde; “Kur’ân tarihi, Kur’ân tilâvetinin gayesi,

istiaze ve besmeleye dair meseleler, kıraat esnasında bazı ayetlerin sonuna ayete uygun kelam söylemek, harflerin mahreçleri, ziyade olan elif ve Hatt-ı Osmâni, harfin tanımı, harflerin sıfatları, hemzenin yazılışı, aslî ve fer’i med, tenvîn ve sâkin nûn’un tanımı, idğâm mea’l ğunne, vasl ve hükümleri, vakf ve kat’ arasındaki fark, secavend işaretleri” konuları anlatılırken Zihni Efendi’nin görüşleri aynen aktarılmış ve bu

görüşler doğrultusunda konuya farklı izahatlar getirilmiştir.800 _{Tecvîd eserleri arasında}

el-Kavlu’s-Sedîd fî İlmi’t-Tecvîd’i en fazla ve teferruatlı olarak kaynak gösteren

eserlerden birisidir. Zikredilen yerlerin dışında “med ve çeşitleri, med harfleri, sebeb-

i med, medd-i muttasıl, medd-i munfasıl, medd-i ârız, medd-i lâzım, medd-i lîn, ihfâ, izhâr , iklâb, idğâm bila ğunne, idğâm-ı misleyn, idğâm-ı mütekaribeyn, lâm-ı tarifin hükümleri, kalkale, râ’nın hükümleri, zamirin okunuşu, hâ-i sekt” konularının izahında

da yine bu esere başvurduğu görülür.

798 _{Ünlü, Demirhan, Kur’ân-ı Kerîm’in Tecvîdi, Türkiye Diyanet Vakfı yay., Ankara, 2005, s.10} 799 _{Ünlü, Kur’ân-ı Kerîm’in Tecvîdi, ss. 5-8}

3.5.5. İsmail Karaçam-Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri (1976)

1937’de Burdur’da doğan İsmail Karaçam, uzun yıllar İlahiyat Fakülteleri’nde dersler verdikten sonra 2003 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden emekli olmuştur. Prof. Dr. İsmail Karaçam tarafından neşredilen ve geniş bir muhtevaya sahip olan Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri adlı kitap bu alanda sıkça istifade edilen kaynaklar arasında yer almıştır. Eser, muhtevası itibariyle dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kur’ân tarihi, Kur’ân’ın nüzulü, yazılması, toplanması ve kıraat ilmiyle alakalı bilgiler verilmiş, ikinci bölümde Kur’ân’ın faziletleri, hatim, tilâvette musikinin yeri gibi konulardan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde tecvîd kuralları, vakf, besmele vb. konulara yer verilmiştir. Son bölümde ise Kur’ân’ı tilâvet adabı, Kur’ân’ı temsili okuma konuları anlatılmıştır. Müellif eserinde yüz yetmiş bir ayrı kaynaktan istifade etmiştir. Bu eserlerden biriside Mehmed Zihni Efendi’nin eseridir. Eserin kaynakçasına ve dipnotlara baktığımızda bu eserden sıkça faydalandığını görmekteyiz. Zihni Efendi’nin eserinde verdiği bilgileri bazen diğer tecvîd kitaplarıyla beraber dipnotta zikretmiş, bazen de sadece Zihni Efendi ve eserine dipnotta yer vermiştir.801 _{Bu da Karaçam’ın Zihni Efendi’nin eserine}

verdiği kıymeti görmek ve ondan etkilendiğini müşahede etmek bakımından kıymetlidir. Örneğin; vakf konusu anlatırken, vakf halinde tenvînli kelimelerin sonundaki tenvînin düştüğünü ve tenvînli harfin sâkin okunması gerektiğini, tenvînin iki üstünlü olması durumunda ise o zaman tenvînden bir bedel olarak elif üzerine vakf yapılacağını söylemiştir. Daha sonra Zihni Efendi’nin eserinde geçen bilgiyi aynen paylaşmıştır. “İki üstünlü kelimelerin sonu elifli olması yazının “resm-i hattın” vakf

haline tabi olmasındandır.

_{ًء أنب، ًلىوم}

ًةتاقت

801 _{Karaçam, Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri, ss. 227,172,325,242,249,251}