Değerlerle İlgili Yapılan Araştırmalar

Yalmancı, 2009 yılında öğretmen adaylarının değer yönelimlerini çeşitli değişkenlere göre araştırmıştır. Araştırmanın örneklemi 337 öğretmen adayından oluşmaktadır. Schwartz Değerler Tercihi ölçeğinden elde edilen bulgulara göre cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve sınıf düzeyi değişkenleri ile değer tercihleri arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Benzer konuda Dilmaç, Bozgeyikli ve Çıkılı (2008), 637 öğretmen adayının değer algılarını farklı değişkenlere göre incelemiştir. Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Bulgulara bakıldığında örneklemi oluşturan öğretmen adaylarının yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi ile değer tercihleri arasında anlamlı farklılıklar görülmüştür.

Uncu, 2008 yılında yaptığı araştırmada öğretmen ve eğitim yöneticilerinin değer yönelimlerini çok boyutlu olarak incelemiştir. Araştırmanın örneklemini 465 sınıf ve branş öğretmeni ile okul yöneticisi oluşturmaktadır. Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Edinilen bulgularda yaş, medeni durum, cinsiyet, görev, branş, eşinin çalışıp çalışmama durumu, görev yapılan okul türü, okul kademesi ve gelir düzeyi değişkenleri ile değer tercihleri arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Bulut (2012), 326 kız ve 106’sı erkek toplam 432 Gazi Eğitim Fakültesi öğrencileri ile yaptığı araştırmada Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanmıştır. Araştırmanın amacı örneklem grubunun değer tercihlerini çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma sonucuna göre değer tercihlerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, sosyoekonomik

112

düzey, mezun oldukları ortaöğretim kurumu türü değişkenlerinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Aşkan 2010’da yaptığı çalışmada 459 ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin değer algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemiştir. Araştırmada Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucu örneklem grubunun değer tercihlerinin medeni durum, cinsiyet, görev, mesleki kıdem ve eğitim durumu değişkenlerinde anlamlı farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Benzer bir çalışmayı Yılmaz 2009’da yapmıştır. Yılmaz (2009) öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesini amaç edinmiştir. 482 ilköğretim öğretmeni ile yapılan araştırmada Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmış ve elde edilen sonuçlarda değer tercihlerinin medeni durum, cinsiyet ve mesleki kıdem değişkenlerinde anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır.

Tanıt (2007), örneklem grubunu İstanbul ilinde Pendik, Kartal ve Kadıköy ilçelerinde bulunan 122 eğitim yöneticisi ile değer tercihleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkiyi tespit etmeye çalışan bir araştırma yapmıştır. Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmış ve edinilen sonuçlara göre eğitim yöneticilerinin yaratıcılıkları ile değer tercihleri arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur.

Yıldız (2012), yaptığı araştırmada öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ve benlik saygılarının sahip oldukları değerler yönünden incelenmesini amaçlamıştır. Örneklemi 1245 öğrenciden oluşan araştırmada Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucu örneklem grubunun benlik saygıları ve kişilik özellikleri ile değer tercihleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Aynı zamanda örneklem grubunun kişilik özellikleri ile benlik saygısının, değer tercihlerine etki ettiği tespit edilmiştir.

Toprak (2007), ilköğretim okulu yöneticilerinin mesleki benlik saygıları ile yaşam değerleri arasında ilişkinin bulunup bulunmadığını araştırmıştır. Araştırmada İstanbul ili Küçükçekmece, Avcılar ve Bakırköy ilçelerindeki 90 yöneticiye ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda örneklemi oluşturan yöneticilerin mesleki benlik saygıları ile yaşam değerleri arasındaki ilişkiler yaşam değerleri bulunmuştur.

Onatır (2008), öğretmenlerde değer tercihleri ile özgecilik arasında ilişkinin varlığını araştırmak amacıyla ilköğretim ve ortaöğretimde çalışan 341 öğretmen ile

113

çalışmıştır. Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılan araştırmada öğretmenlerin özgecilik ile değer tercihleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Kirişçi, (2010) öğretmenlerin kültürel değerleri ve çatışma yaklaşımlarına ilişkin bir araştırma yapmıştır. Yaptığı araştırmada İstanbul ili Şişli ve Esenler ilçesinde çalışan 367 öğretmen örneklem olarak seçilmiş ve Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada örneklem grubunun kültürel değerleri ile çatışma yaklaşımları arasında anlamlı ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Yapıcıkardeşler’in (2007:65-66,195) öğretmenlerin iş tatminleri ile değer yönelimleri arasında ilişki olup olmadığının incelendiği araştırmada, 325 sınıf ve branş öğretmenleri ile çalışılmıştır. Araştırmada Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Bulgulara göre değer tercihi ile iş tatmini arasında anlamlı ilişkiler elde edilmiştir.

Arslan (2006) yaptığı çalışmada öğretmenlerin dindarlıkları, değerleri ve iş doyumu ile ilgili bir araştırma yapmıştır. Örneklem grubu İstanbul ve İzmit illerinin farklı semtlerinde görev yapan 150 öğretmenden oluşmaktadır. Schwartz Değerler Tercihi ölçeğinin kullanıldığı araştırma sonucu dindarlık, değerler ve iş doyumu arasında anlamlı ilişkiler söz konusudur.

Gedik (2010), sınıf öğretmenlerinin değer yönelimlerini tespit ederek öğrencilere aktarmak istedikleri değerleri çeşitli değişkenlere göre incelemeyi amaçlayan bir çalışma gerçekleştirmiştir. 295 sınıf öğretmenine Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre en yüksek görülen değerin evrensellik, en düşük görülen değerin ise güç değeri olduğu tespit edilmiştir. Değer tercihlerinin cinsiyete göre; hazcılık ve güvenlik; medeni duruma göre, başarı ve uyum; yaşa göre uyarılma, evrensellik ve geleneksellik değerlerinde anlamlı farklılıklar görülmüştür.

Akkiprik (2007), yaptığı araştırmada karakter eğitiminde değerlerden hangilerinin öncelikli olarak öğrencilere kazandırılması gerektiğini belirlemeye çalışmıştır. İstanbul ilinde ortaöğretimde görevli 300 öğretmen üzerinde Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanılmıştır. Araştırma ile öğrencilere hangi değerlerin öncelikli olarak öğretilmesi konusunu öğretmenlerin çeşitli değişkenler açısından ortaya koymuştur. Ayrıca öğretmenlerin öğrencilere kazandırılmasını gerekli gördükleri değerlerin öncelik sırası şu şekilde sıralanmaktadır: evrensellik, özyönelim, yardımseverlik, uyum, güvenlik, başarı, geleneksellik, hazcılık, uyarılma ve güç.

114

Uzun’un 2014 yılında sınıf öğretmenleri ile çalışmış ve onların akademik iyimserlik düzeyleri ile sahip oldukları bireysel değerleri arasındaki ilişkiyi incelenmiştir. Ankara ili merkez ilçelerinde görev yapan 398 sınıf öğretmenine Schwartz Değerler Tercihi ölçeği uygulanmıştır. Uygulama sonucu örneklem grubunun değer tercihleri ile akademik iyimserlik düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler saptanmış ve değer tercihlerinin akademik iyimserliği anlamlı şekilde yordadığı belirlenmiştir.

Aktay (2008), örneklemi İstanbul ilindeki resmi ortaöğretim kurumlarında çalışan 252 öğretmen ve yöneticiden oluşan örgütsel vatandaşlık ile değer tercihi arasında ilişkinin varlığının incelenmesi hakkındaki araştırmasında Schwartz Değerler Tercihi ölçeği kullanmıştır. Araştırma sonucu örneklem grubunun örgütsel vatandaşlık ile değer tercihleri davranışları arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur.