5. BULGULAR
6.1 Değerlendirme
Kaynaklardan elde edilen bilimsel bilgiler, parkın aydınlatmasına yönelik saptanan sorunlar, anket sonuçları ve aydınlatma konusundaki çalışma sürecimde kazandığım bilgi ve deneyimler ışığında parkın aydınlatması ile ilgili aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır.
Araştırma kapsamında rastgele seçilen 200 katılımcı ile yürütülen anket çalışması sonuçlarına göre;
Anket çalışmasının birinci bölümü değerlendirildiğinde;
Seğmenler Parkı’nı kullanan ve ankete katılım sağlayanların cinsiyet oranları birbirine yakındır (%54 Kadın, %46 Erkek). Parkın kullanımında cinsiyete göre istatistiksel olarak belirgin bir fark görülmemiştir. Yaş olarak bakıldığında katılımcıların çoğunluğu 18-33 yaş aralığındadır (%55 18-33 yaş aralığı).
Anket çalışmasının ikinci bölümü değerlendirildiğinde;
Katılımcıların çoğunun parkı hafta sonu yoğunlukta kullandığı (%56 Cumartesi, %19 Pazar ve %9 Cuma) ve parkı hava karardıktan sonra saat 20:00-22:00 aralığında yoğun olarak kullandığı (%84 saat 20:00-22:00) saptanmıştır. Katılımcıların parkı kullanma amaçları daha çok sosyal etkinlik (arkadaşlarla toplanma, sohbet vb.) amaçlıdır (%81 sosyal etkinlik, %33 gezinti, %3 fiziksel etkinlik). Katılımcıların belirlenen alanları kullanma yoğunluğuna bakıldığında ilk sırada oturma alanları yer almakta (%75), sonrasında yaya yolları (%12), havuz çevresi (%9) ve çocuk oyun alanı (%4) gelmektedir.
Anket çalışmasının üçüncü bölümü değerlendirildiğinde;
Parkta profesyonel bir aydınlatma tasarımı ve uygulaması yapılıp yapılmadığı sorusuna park içinde belirlenen 4 alan için de katılımcıların çoğunluğu “Evet” yanıtını vermiştir.
Bu anlamda anket uygulaması sırasında saptanan bakış açısı genel olarak “Park Ankara
127
Büyükşehir Belediyesi bünyesinde olduğu için mutlaka profesyonel bir çalışma yapılmış olmalı” yönünde olmuştur. “Hayır” yanıtını verenlerin çoğunluğu aydınlatma düzeyinin yeterli olmadığını, bu nedenle profesyonel bir aydınlatma çalışması yapılmadığını düşünmektedir.
Akşam kullanımı açısından değerlendirildiğinde parkta iyi bir aydınlatma yapılıp yapılmadığı sorusuna park içinde belirlenen 4 alan için de katılımcıların çoğunluğu (çocuk oyun alanı için %74, yaya yolları için %59, oturma alanları için %59, havuz çevresi için %58) “Hayır” yanıtını vermiştir. “Hayır” yanıtını veren katılımcıların çoğunluğu alanın yeterince aydınlık olmadığını ve çevrelerini tam olarak algılayamadıklarını belirtmektedir. Park genelinde yapılan aydınlık seviyesi ölçümlerine dayalı bulgular da anket sonuçlarını destekler özelliktedir.
Hava karardıktan sonra park içinde kendilerini güvende hissedip hissetmedikleri sorusuna park içinde belirlenen 4 alan için de katılımcıların çoğunluğu (çocuk oyun alanı için %71, yaya yolları için %55, oturma alanları için %67, havuz çevresi için %71)
“evet” yanıtını vermiştir. “Hayır” yanıtını veren katılımcıların güvende hissetmeme nedeni olarak; oturma alanları için aydınlık düzeyinin yeterli olmaması, diğer alanlarda ise çoğunlukla aydınlatma ile yapılması gereken yönlendirmenin eksik olması gösterilmiştir. Park genelinde yapılan aydınlık seviyesi ölçümlerine ve gözlemlere dayalı bulgular da anket sonuçlarını destekler özelliktedir.
Park içinde yer alan aydınlatma armatürlerinin tasarımları ve genel aydınlatmanın estetik olup olmadığı, göze hoş gelip gelmediği sorulduğunda katılımcıların çoğunluğu
“Hayır” yanıtını vermiştir. “Hayır” yanıtını veren katılımcıların aydınlatma armatürlerini ve aydınlatmayı estetik bulmama nedeni olarak armatürlerin tasarımlarının göze hoş gelmemesi ve alanla uyumlu olmaması gösterilmiştir. Bunun dışında çocuk oyun alanında “Hayır” yanıtının ikinci bir nedeni de kullanıcıların gözlerinde oluşan kamaşma ve rahatsızlıktır. Bu duruma, Bölüm 5.2 “Aydınlatmaya yönelik alanda saptanan sorunlar” başlığı altında da detaylı bir şekilde irdelenen, direk tipi aydınlatma armatürleri üzerine yerleştirilmiş ve doğrudan alana yönlendirilmiş projektörler neden olmaktadır. Çalışmayan direk tipi armatürlerden kaynaklanan aydınlık düzeyindeki eksiklik ve her yerde benzer olmayan ışık dağılımı, projektörlerin kullanıcılar gözünde yarattığı kamaşma ve rahatsızlığı daha da arttırmaktadır. Benzer durumlara havuz
128
çevresi, yaya yolları ve oturma alanlarının bazı noktalarında da rastlanmaktadır. “Hayır”
yanıtının diğer bir nedeni de aydınlatma armatürlerinin bakımlı olmaması gösterilmiştir.
Yine alanda gözlemlere dayalı bulgular da anket sonuçlarını destekler özelliktedir.
Bakınız şekil 5.18 ve şekil 5.25.
Bulundukları alanlardan keyif almanıza aydınlatmanın bir katkısı olup olmadığı ve aydınlatmanın alanı daha ilgi çekici duruma getirip getirmediği sorulduğunda katılımcıların çoğunluğu “Hayır” yanıtını vermiştir. Bunun nedeni olarak da katılımcılar alan kullanım nedenlerine aydınlatmanın herhangi bir katkısı olmadığını belirtmişlerdir.
Katılımcılar açısından “Hayır” yanıtının ikinci bir nedeni ise aydınlatmanın alandan keyif almalarına herhangi bir etkisi olmamasını göstermişlerdir. Bu anlamda park genelinde ilgi çekici bir aydınlatma tasarımı ve uygulaması yapılmadığı için alan kullanıcılarının verdiği yanıtların bu yönde olması beklenen bir sonuçtur. Diğer bir taraftan “Evet” yanıtını veren katılımcıların çoğu (%54) ışık renginin güzel olmasını neden olarak gösterirken, hemen hemen yakın oranda (%46) bir topluluk da ikinci olarak ortamın loş olmasını neden olarak göstermiştir.
Hava karardıktan sonra parka daha sık gelmenize hangi aydınlatma uygulaması neden olur sorusuna katılımcıların çoğunluğu ağaç ve bitkilerin daha fazla aydınlatılması (%52) yanıtını vermiştir. İkinci neden olarak alanda ışık gösterilerinin olması (%25), üçüncü olarak da alanda renkli ışıkların kullanılması (%23) gösterilmiştir. Sonuçlar içinde dikkat çeken ve parkın kullanımını arttırabilecek bir uygulama olan parkta ışık gösterilerinin tasarlanması ve uygulanması konusu göz önünde bulundurulmalıdır.
Parkın aydınlatmasını değerlendirmeleri istendiğinde katılımcıların çoğunluğu daha iyi olmalı (%73) olarak yanıt vermiştir. Diğer bir yandan parkın aydınlatmasını yeterli bulan %26 ve yetersiz bulan %1’lik bir kısım bulunmaktadır.
Parkın aydınlatmasına yönelik önerileri sorulduğunda katılımcıların yoğunlaştığı konular ağaç ve bitkilerin daha fazla aydınlatılması ve alanın aydınlık düzeyinin arttırılması yönündedir. Bunların dışında yeşil ışık renginden rahatsız olanlar da bu rengin gün ışığı rengi ile değiştirilmesini önermişlerdir.
129 6.2 Sonuç ve Öneriler
Seğmenler Parkı aydınlatması “tasarım ve uygulama” olarak peyzaj alanlarının aydınlatılması ilkeleri ve teknikleri açısından konu ile ilgili kaynaklarda yer alan bilgiler, park kullanıcıları görüşleri ve gözlemler sonucunda incelendiğinde yeterli bulunamamıştır. Dedeoğlu (2006)’nın Gülhane Parkı’nda yapmış olduğu benzer bir çalışmada benzer sonuçlar elde edilmiştir. Dedeoğlu (2006)’ya göre parkların hava karardıktan sonra da aktif bir biçimde kullanılabilmesi kullanıcıların kendilerini güvende hissetmeleri ve aydınlatma konusundaki memnuniyetleri ile ilgilidir.
Seğmenler Parkı’nda tanımlanan ve çalışma yapılan 4 ana bölge için hava karardıktan sonraki kullanıma baktığımızda; kullanıcıların bu alanları kullanmayı tercih etmeme nedeni özellikle aydınlatma konusundaki memnuniyetsizliklerindendir.
Peyzaj alanlarının gündüz kullanımının hava karardıktan sonra da sürdürülebilirliğini sağlamak doğru aydınlatma tasarımı ve uygulamaları ile olasıdır. Doğru bir aydınlatma tasarımı ve uygulaması ile peyzaj alanlarında güvenlik ve emniyet sağlanır, kent kimliğine katkıda bulunulur. Bu anlamda irdelendiğinde; bu tez çalışması kapsamında incelenen Seğmenler Parkı’nda yapılan yanlış uygulamalar ve bakımdaki eksiklikler gündüz karşılaşılan yoğun kullanıma gece rastlanmamasına neden olmaktadır.
Yöntem başlığı altında anketlerin hazırlanması için oluşturulan iki varsayımın (Varsayım 1: Seğmenler Parkı hava karardıktan sonra yeteri kadar kullanılamamaktadır. Varsayım 2: Seğmenler Parkı’nın aydınlatması yeterli değil ise bu durum parkın kullanımını olumsuz etkilemektedir.) geçerli olduğu anket sonuçları ve bu tez çalışmasını hazırlayan ve peyzaj aydınlatması konusunda uzman olan kişi tarafından da doğrulanarak desteklenmiştir.
Park genelinde sadece iki tip aydınlatma armatürü kullanılarak tek düze bir aydınlatma tasarımı ve uygulaması yapılmıştır. Genel aydınlatma direk tipi aydınlatma armatürleri ile sağlanırken, aydınlatmanın yeterli gelmediği noktalarda projektörler doğrudan alana yönlendirilerek aydınlık düzeyine destek olması sağlanmıştır. Fakat bu uygulama kullanıcıların gözünde yarattığı kamaşma ve rahatsızlık nedenleri ile Bölüm 3.3’te
“Aydınlatma tasarımı ve uygulaması yapılırken dikkat edilmesi gerekenler” başlığı altında detaylandırıldığı gibi doğru bir uygulama değildir. Parkta projektör kullanma gereksinimi hissedilen diğer alanlara göre daha karanlık olan noktalarda direk
130
aralıklarının olması gerektiğinden geniş tutulması, kullanılan armatürlerin lamba gücünün yeterli gelmemesi ya da armatürlerin tasarımlarından kaynaklanan aydınlatma veriminin düşük olması bu durumun nedenleri arasındadır. Bu anlamda fiziki ve maddi olarak uygunsa direk yerleşimleri ya da lamba güçleri değiştirilerek bu sorun çözülebilir. Bir diğer çözüm yöntemi de alanda uygun olan noktalarda kullanıcıları rahatsız etmeyen farklı aydınlatma armatürleri kullanmaktır. Böyle bir uygulama genel aydınlık düzeylerinin artışına olanak tanıdığı gibi alanı tek düze bir aydınlatma tasarımından da kurtarmış olduğu gibi alanı daha ilgi çekici bir hale de getirmiş olacaktır. Örneğin yaya yolları için Bölüm 3.11.1 “Patika yol aydınlatması” ve Bölüm 3.11.5 “Yaya yolu aydınlatması”nda önerilen bollard tipi aydınlatma armatürü kullanımı Seğmenler Parkı’nda da uygulanabilir. Bunun dışında Bölüm 3.8’de detaylandırılan “Aydınlatma teknikleri”nden bir ya da birkaçı parkta uygulanabilecekken hiçbiri bu anlamda değerlendirilmemiştir. Örneğin; ağaç ve bitki aydınlatmasında Bölüm 3.8.4 “Çapraz aydınlatma”, Bölüm 3.8.5 “Spot aydınlatması”, Bölüm 3.8.8 “Işık halkası etkisi”, Bölüm 3.8.9 “Ay ışığı aydınlatması” teknikleri kullanılabilir. Ayrıca parkta yer alan havuz, Bölüm 3.8.6’da detaylandırılan “Ayna etkisi tekniği”nde aydınlatma için uygundur. Bunların yanı sıra parkta yer alan sanatsal ve anıtsal öğelerin aydınlatılması için herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Bu anlamda Bölüm 3.9.3 “Sanatsal ve anıtsal öğelerin aydınlatılması” konu başlığı içeriğinde yer alan bilgilerden yararlanılarak parkta var olan ilgili nesneler aydınlatılabilir.
Parkta var olan projektörlerin tamamı aydınlatmanın yeterli gelmediği noktalarda kullanılmamış; bir kısmı da ağaç ve bitkilerin aydınlatılması için kullanılmıştır. Bu anlamda kullanıcıları rahatsız eden bir durum olmamakla birlikte uygulanan anket sonucunda ortaya çıkan kullanılan yeşil ışık rengi nedeni ile rahatsız olan kullanıcılar bulunmaktadır. Bölüm 3.9.1 “Ağaç ve çalı aydınlatması” başlığı altında da belirtildiği gibi genel olarak peyzaj alanlarında kullanılan ışık renginin gün ışığı renkte tercih edilmesi önerilir.
Park aydınlatma tasarımının dışında bakım konusunda da alanda eksiklikler göze çarpmaktadır. Bu bağlamda alanda çalışmayan çok fazla aydınlatma armatürü bulunmakta, bu durum başta planlanan kurgudan tamamen farklı bir sonuç yaratmaktadır. Alan kullanıcılarının aydınlık düzeylerini düşük bulması ve aydınlatma
131
dağılımının her yerde benzer düzeyde olmadığını düşünmelerinin en büyük nedeni bakımı yapılmayan ve çalışmayan armatürlerdir. Yapılan aydınlatma tasarımının sürekliliği ancak yıl içinde düzenli aralıklarla yapılan bakım çalışmaları ile mümkündür.
Dünya genelinde aydınlatma tasarımı konusu ile ilgili diğer alanlarda olduğu gibi peyzaj tasarımı alanında da gün geçtikçe popülerliği yükselen bir konudur. Bu kapsamda, peyzaj alanlarında aydınlatma tasarımının ülkemizde de aynı doğrultuda önem kazanmaya başladığını söyleyebiliriz. Aydınlatma tasarımı konusunun sadece bir yeri aydınlatmak olmadığı, bu konunun daha kapsamlı ve bütünsel bir yaklaşım ile ele alınması gereken, standartların uygulandığı, tasarım ilkelerinin kullanıldığı ve çok yönlü disiplinler arası bir çalışma gerektiği artık bilinmektedir.
Tez çalışmasının giriş bölümünde de vurgulandığı gibi peyzaj alanlarında aydınlatma tasarımı ve uygulamaları mimarlar, mühendisler ve sanatçılar vb. gibi meslek disiplinlerinin işbirliği içinde çalışmasını gerektirir. Aydınlatma konusunun ve aydınlatma tekniklerinin ilgili meslek gruplarınca öğrenilmesi ve birlikte çalışılması doğru uygulamaların yapılması açısından önem taşımaktadır. Bu kapsamda özellikle peyzaj mimarı ve uygulamacısına katkıda bulunmak amacıyla bu tez çalışması yapılmıştır.
Ülkemizde üniversitelerin peyzaj mimarlığı bölümlerinin eğitim programları içinde aydınlatma konusunda doğrudan ders bulunmamaktadır. İlgili bölümlerin öğretim görevlileri ile yapılan görüşmelerde sonucunda tasarım dersleri içinde aydınlatma konusuna yer verilmediği doğrulanmıştır. Tez çalışmasının sonucunda ulaşılan temel yargı; bu nedenlerin yanı sıra ilgili sektörlerde alanında uzman olan kişilerin yetersizliği ve bir takım rant amaçlı yaklaşımlar yanlış, işlevsel olmayan ve ışık kirliliği yaratan vb.
uygulamalara neden olmaktadır. Bunun sonucunda da peyzaj alanlarının günün farklı saatlerinde kullanım sıklığı olumsuz olarak etkilenmektedir.
Aydınlatma tasarımı konusunda benzer çalışmaların artması, sektörel gelişmelerin ve her geçen gün hızla gelişen teknolojik yeniliklerin doğrultusunda şekillenebilecek eğitimdeki eksikliklerin giderilmesi ile doğru bilginin bu konuda çalışan kişilere, özellikle peyzaj mimarlarına ulaşması sağlanabilir. Böylece daha doğru aydınlatma tasarımları ve uygulamaları yapılabilir. Tüm bunların sonucunda yerel ve merkezi
132
yönetimlerce yapılan bu yöndeki yatırımlar daha doğru gerçekleşir ve ülke ekonomisine büyük katkılar sağlanmış olur.
Yakın gelecekte karşılaşacağımız, çalışmaların ve yatırımların devam ettiği, özellikle dış mekân uygulamalarında dikkat çeken ve araştırmaya değer konular;
İnteraktif aydınlatma (Danimarka’da Simon Panduro ve ÅF Lighting tarafından aydınlatma tasarımı yapılan insan etkileşimli bisiklet yolu vb. uygulamalar) (Anonim 2019f)
Biyo-ışıldayan bitkiler (sokak lambalarının yerine geçebilecek lamba gibi parlayan canlı ağaçlar) (Anonim 2019g)
Enerji tasarrufu ve alternatif enerjiler (örneğin Polonya’da güneşle şarj edilen
“Glow-In-The-Dark” (Karanlıkta Parla) bisiklet vb uygulamalar) (Anonim 2019h)
Aydınlatmanın insan fizyolojisi ve psikolojisi üzerindeki etkileri.
133 KAYNAKLAR
Anonim. 2008. Web Sitesi: http://www.yegm.gov.tr/verimlilik/document/Aydinlatmada _tasarruf_TR.pdf Erişim Tarihi: 11.03.2019
Anonim. 2011. Web Sitesi:http://www.peyzaj.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=
4685&tipi=3&sub e=0 Erişim Tarihi: 26.06.2019
Anonim. 2014. Web Sitesi: http://www.mehmetakinci.com.tr/kent-parklari-ve-ankara-segmenler-parki.html Erişim Tarihi: 31.03.2019
Anonim. 2015. Led Işık Kaynaklı Yol Aydınlatma Armatürleri Teknik Şartnamesi TEDAŞ, 5-6 s., İstanbul
Anonim. 2016. Web Sitesi: http://www.aydinlatma.org/aydinlatmada-renk-sicakligi-ve-renksel-geriverim-criin-onemi.html Erişim Tarihi: 11.03.2019
Anonim. 2017a. Teknik Bilgiler PELSAN, 376 s., İstanbul
Anonim. 2017b. Web Sitesi: http://www.aydinlatma.org/isikta-renk-ve-renk-sicakligi-cct-kavrami.html Erişim Tarihi: 11.03.2019
Anonim. 2017c. Web Sitesi: http://www.aydinlatma.org/cri-renksel-geriverim-indeksi-nedir.html Erişim Tarihi: 11.03.2019
Anonim. 2017d. Web Sitesi: http://www.aydinlatma.org/ip-koruma-sinifi-nedir.html Erişim Tarihi: 13.03.2019
Anonim. 2018. Web Sitesi: https://pldturkiye.com/aydinlatma-tasarimi-bir-sanattir-2/
Erişim Tarihi: 31.03.2019
Anonim. 2019a. Web Sitesi: https://tr.pinterest.com/pin/206532332897147646/ Erişim Tarihi: 25.03.2019
Anonim. 2019b. Web Sitesi: http://www.arkitera.com/galeri/detay/59155/22 Erişim Tarihi: 25.03.2019
Anonim. 2019c. Web Sitesi: https://www.konseptprojeler.com/ulusal-11-eylul-aniti Erişim Tarihi: 01.04.2019
Anonim. 2019d. Web Sitesi: https://www.google.com.tr/maps Erişim Tarihi:
08.04.2019
Anonim. 2019e. Web Sitesi: https://www.google.com/intl/tr/earth/ Erişim Tarihi:
08.04.2019
Anonim. 2019f. Web Sitesi: https://pldturkiye.com/musicon-pumptrack-aydinlatmasi-roskilde/ Erişim Tarihi: 01.07.2019
134
Anonim. 2019g. Web Sitesi: https://pldturkiye.com/mit-lamba-gibi-parlayan-canli- bitkiler-yaratti-ve-sokak-lambalarinin-yerine-gecebilecek-parlayan-agaclar-yetistirebilecek-durumda/ Erişim Tarihi: 01.07.2019
Anonim. 2019h. Web Sitesi: https://pldturkiye.com/polonya-gunesle-sarj-edilen-glow-in-the-dark-karanlikta-parla-bisiklet-yolunu-acti/ Erişim Tarihi: 01.07.2019 Anonymous. 1992. Lighting Guide Outdoor Environment. London, England
Anonymous. 2012. Web Sitesi: https://www.dezeen.com/2012/08/20/water-light-graffiti-by-antonin-forneau-for-digitalarti-artlab/ Erişim Tarihi: 01.04.2019 Anonymous. 2014a. Web Sitesi: http://eilv.cie.co.at/term/559 Erişim Tarihi: 09.03.2019 Anonymous. 2014b. Web
Sitesi:https://geyserofawesome.com/post/95908986102/these-awesome-illuminated-inflatable-white-rabbits Erişim Tarihi: 01.04.2019
Anonymous. 2015. Web Sitesi: http://gambinolighting.com/2012/03/18/silhouette-landscape-lighting/ Erişim Tarihi: 29.03.2019
Anonymous. 2016. Web Sitesi: https://www.accentslighting.com/wp-content/uploads/2016/07/Levatto-Final.jpg Erişim Tarihi: 29.03.2019
Anonymous. 2017a. Web Sitesi: http://www.lumitar.fi/blog/index.php/2017/01/31/ik-class/ Erişim Tarihi: 13.03.2019
Anonymous. 2017c. European standard – EN 12464-2 – Lighting of work places – Part 2: Outdoor work places – ICS 91.161.10; 13.180, 17 p.
Anonymous. 2018a. Web Sitesi: https://www.decorilla.com/online- decorating/ landscape -design-online/ Erişim Tarihi: 25.03.2019
Anonymous. 2018b. Web Sitesi: https://decortip.com/index.php/2018/10/29/54- gorgeous -outdoor-lighting-design-ideas-to-inspire-you/ Erişim Tarihi: 25.03.2019
Anonymous. 2018c. Web Sitesi: http://www.waterlightgraffiti.com/event/waterlight-graffiti-festa-luce-japan/ Erişim Tarihi: 01.04.2019
Anonymous. 2019a. Access for Disabled People, 49 p., Sport England
Anonymous. 2019b. Web Sitesi: https://www.bega.com/en/products/ Erişim Tarihi:
12.03.2019
Anonymous. 2019c. Web Sitesi: https://www.bega.com/en/knowledge/about-light-and-illumination/ Erişim Tarihi: 12.03.2019
135
Anonymous. 2019d. Web Sitesi: https://www.bega.com/en/products/led-floodlights-with-earth-spike-84367/ Erişim Tarihi: 25.03.2019
Anonymous. 2019e. Web Sitesi: https://www.pexels.com/photo/christmas-lds-mormon-nativity-133502/ Erişim Tarihi: 29.03.2019
Anonymous. 2019f. Web Sitesi: https://i.pinimg.com/originals/f0/86/f1/f086f17af02ad 209acc38b4d742cbe13.jpg Erişim Tarihi: 29.03.2019
Anonymous. 2019g. Web Sitesi: https://www.parkerhomescape.com/landscape-lighting-union-county-nj/ Erişim Tarihi: 29.03.2019
Anonymous. 2019h. Web Sitesi: https://hiveminer.com/User/RBudhu Erişim Tarihi:
01.04.2019
Ak, M. Kıvanç. 2010. Akçakoca Kıyı Bandı Örneğinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi Ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma
Albayram, M. A. 2009. Aydınlatma Tasarımı ve Simülasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektrik Mühendisliği Anabilim Dalı Elektrik Tesisleri Programı, 14 s., İstanbul
Bektaş, Y. Dursun, M., Dindar, T., Karaca, H. 2018. Yol Aydınlatması Tesisatlarında Klasik Yöntem ile Bilgisayar Destekli Yöntemin Karşılaştırılması. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD) & Ankara Üniversitesi, 2-3 s., Ankara
Candan, B. 2010. Peyzaj Düzenlemelerinde Bitkilendirme İle Aydınlatmanın Uyumunu Sağlayacak Tasarım Stratejileri Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 60 s., İstanbul
Çelebi, Z. 2007. Aydınlatma Tasarımında Kullanılan Bilgisayar Programları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 4 s., İstanbul
Çon,A. N. 2019. Kent Parklarının Mekansal Özellikleri İle Psikolojik İyi olma Hali Arasındaki İlişkinin İrdelenmesi: Ankara Seğmenler Parkı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, 40 s., Ankara
Dedeoğlu, İ. 2006. Kentsel yeşil alanların gece kullanımında dış aydınlatmanın önemi ve yöntemi: Gülhane Parkı örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Tasarımı Yüksek Lisans Programı, 50 s., İstanbul Demir, N. 2012. Peyzaj Aydınlatması: Antalya Mardan Palace Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 19 s., İstanbul
136
Dokuzcan, H. 2006. Işık Kirliliği Açısından Kent Aydınlatması ve Taksim Meydanı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, 52 s., İstanbul
Onaygil, S. 2009. Yol Aydınlatması. İTÜ Enerji Enstitüsü, İstanbul
Onaygil, S. 2012. Aydınlatmanın Temel Prensipleri. İTÜ Enerji Enstitüsü, İstanbul Orhunbilge, N. 2000. Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri, İstanbul
Sakıcı, Ç. Var, M. 2011. Bitki Aydınlatması Tasarım Aşamaları ve Her Aşamada Dikkat Edilecek Hususlar. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 30 s., Kastamonu
Serin, C. 2010. Kentsel Park Alanlarında Optimum Aydınlatma Tekniği: Teksim Gezi Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi, 73 s., İstanbul
Yavuz, Ş. 2016. Peyzaj Mimarlığında Yenilenebilir Enerji İle Aydınlatma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, 15 s., Isparta
Yenioğlu, F. 2010. Kent Parklarında Aydınlatma Elemanlarının Kullanımının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Ankara-Altınpark örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 28 s., Bartın.
137 EKLER
EK1 Araştırmada kullanılan anket;
Bu anket Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Oğuz YILMAZ danışmanlığında yürütülen “Peyzaj Mimarlığında
Bu anket Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Oğuz YILMAZ danışmanlığında yürütülen “Peyzaj Mimarlığında