Öğrencilerin kullandığı yineleme stratejilerini görmek için öğretim elemanı bir çalışma yaprağı dağıtır. Öğrencilerin bu çalışma yaprağı üzerinde istedikleri karalamayı yapabileceklerini söyler.
174 YÖNERGE Sevgili Öğrenciler,
Aşağıda size öğrenme ve öğrenme stratejileri ile ilgili bir parça ve ona bağlı sorular verilmiştir. Soruları cevaplarken üzerinde istediğiniz işaretlemeleri ve karalamaları yapabilirsiniz. Kağıt üzerine isimlerinizi yazmanıza gerek yoktur. Teşekkür ederim.
Öğrenme, yaşantı ürünü ve kalıcı izli davranış değişikliği olarak tanımlanabilir. Öğrenmenin hangi koşullar altında oluşacağını ya da oluşamayacağını öğrenme kuramları açıklamaktadır. Öğrenme, birçok kuram tarafından açıklanmaya çalışılmıştır (Bilen: 1993: 13). Ancak, bu kuramların hiçbiri tek başına, öğrenme kavramını tam anlamıyla açıklayamamaktadır, çünkü öğrenme kuramlarının her biri farklı bir öğrenmeyi açıklamaya çalışmaktadır (Sönmez ve diğerleri 2000: 102; Senemoğlu 1997: 100). Öğrenmeyi açıklayan iki temel görüş vardır: Bunlardan birincisi davranışçı yaklaşım diğeri ise bilişsel yaklaşımdır. Aynı zamanda, öğrenmenin gerçekleşebilmesi için öğretmenin gayretleri tek başına yeterli olmayabilir. Asıl olan öğrencinin öğrenme işine bizzat kendisinin girmesidir. Öğrencinin öğrenme işine katılması öğrenme stratejilerini ne kadar bildiğine ve bu stratejileri ne kadar etkili kullanabildiğine bağlıdır. Öğretme stratejilerinin kullanılması kadar, öğrenme stratejilerinin de bilinip kullanılması öğrenmenin gerçekleşmesinde önemli unsurların başında gelmektedir. Bu bağlamda öğrencilerin sınıf ortamında öğrenme stratejilerini kullanıp kullanmadıklarının bilinmesi gerekmektedir. Öğrenme stratejileri, öğrencilerin öğrenme-öğretme süreci içinde ya da bireysel hazırlıklarında bilgileri zihinsel süreçlerinden geçirerek ona anlam vermesi ve kendine mal etmesi için gerekli olan çabaları ortaya koyması şeklinde tanımlanabilir. Tanımdan hareketle öğrenme stratejileri birden fazla çabanın bileşkesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğrenme stratejilerinin öğrenen tarafından etkin kullanımı öğrenene bilişsel ve duyuşsal yönde katkılar sağlar, öğrenme içeriğinin içselleştirilmesinde kolaylaştırıcı bir rol oynar. Öğrenenlerin kullanmış oldukları öğrenme stratejilerinin farkına varmaları kendini tanıma ve öğrenme sürecini yönlendirebilmeleri açısından oldukça önemlidir. Öğrencilerin neyi, nasıl ve ne zaman öğrenmeleri gerektiğini bilmeleri ile kendi öğrenmelerini yapılandırmaları ve
175
yönlendirmeleri öğrenme stratejilerinin kapsamına girmektedir (Weinstein ve Mayer, 1986; Wittrock, 1990; Wittrock, 1992).
Yaşadığı çeşitli durumlar bireyin kullanmış olduğu stratejileri değiştirmelerini ya da geliştirmelerini sağlar. Öğrenme stratejilerinin etkin kullanımı, öğrencilerin akademik anlamdaki öğrenme çabalarının verimliliğini arttırır. Düşük akademik başarılı öğrencilerle, yüksek akademik başarılı öğrenciler karşılaştırıldığında başarısı yüksek öğrencilerin kendileri için özel öğrenme hedefleri koydukları, öğrenmeleri sırasında daha çok stratejiye yer verdikleri, daha sık olarak kendileriyle ilgili yansıtmalarda bulundukları ve öğrenme çabalarını değişik durumlara uyarlayabildikleri görülmüştür (Zimmerman, Bonner ve Kovach, 1996, Zimmerman, 2008). Yüksek akademik başarı gösteren öğrenenler, uyguladıkları öğrenme etkinliklerinde stratejik davranırlar ve daha fazla sorumluluk ile özyeterlik hissederler. Öğrenme stratejilerinin etkin kullanımı öğrenenlere bilişsel, duyuşsal ve davranışsal açıdan önemli katkılar sağlar. (Şimşek (2006), öğrenenlerin öğrenme sürecindeki işlevsel stratejileri başarıyla kullanabildiklerinde genelde şu kazanımları elde ettiklerini vurgulamaktadır:
Kendi akıllarına güvenirler.
Bir şeyi yapmanın birden çok yolu olduğunu görürler.
Hatalarını anlar ve düzeltmeye çalışırlar.
Öğrenme düzeyleri yükselir.
Sorumluluk duyguları gelişir.
Kişisel çalışma alışkanlığı geliştirirler.
Çaba göstermeyi öğrenirler.
Özer (2008)de etkili öğrenme için öğrencilerin öğrenme-öğretme sürecinde kimi etkinliklerde bulunmalarına gerek olduğunu belirtmektedir. Bu süreçte öğrenenlerin göstermeleri gereken temel etkinlikler şu şekildedir:
Öğretmeni dinlerken dikkatini toplama,
176 Anlamadıklarını sorma,
Tekrar etme,
Yeni bilgilerle önceden öğrendikleri bilgileri ilişkilendirme.
Öğrenme stratejilerini etkin bir şekilde kullanan öğrenenler öğrenme sürecinde gerçekleştirmeleri gereken öğretimle ilgili işlerin üstesinden kolaylıkla gelebilirler.
SORULAR
1) Yukarıdaki parçaya göre öğrenme sürecini hangi faktörler etkilemektedir? 2) Öğrenme stratejilerinin öğrenen bireye sağladığı yararlar nelerdir?
3) Parçadan yola çıkarak size göre öğrenme stratejileri neler olabilir? Birkaç tane öğrenme stratejisi yazınız.
177 DERS PLANI
BÖLÜM 1
FAKÜLTE: BAÜ/ Necatibey Eğitim Fakültesi
SINIF: 2. Sınıf
DERS: Öğretim İlke ve Yöntemleri
KONU: Açımlama ve Örgütleme Stratejileri SÜRE: 45+45+45
BÖLÜM 2
HEDEF-DAVRANIŞLAR:
1) Açımlama stratejileri ile ilgili temel kavramlar bilgisi
a) Açımlama stratejisinin tanımını yazma/söyleme
b) Açımlama stratejilerinin neler olduğunu yazma/söyleme
2) Açımlama stratejileri ile ilgili ilkeler bilgisi
a) Açımlama stratejilerinin hangi öğrenme süreçlerinde kullanılacağını yazma/söyleme
b) Açımlama stratejilerinin kullanımında dikkat edilecek noktaları yazma/söyleme
3) Açımlama stratejilerini öğrenme süreçlerinde kullanabilme
a) Verilen bir metni okurken kullandığı açımlama stratejilerini yazma/söyleme
b) Öğrenmesini gerçekleştirirken farklı açımlama stratejilerini kullanma
4) Örgütleme stratejileri ile ilgili temel kavramlar bilgisi
a) Örgütleme stratejisinin tanımını yazma/söyleme
178 5) Örgütleme stratejileri ile ilgili ilkeler bilgisi
a) Örgütleme stratejilerinin hangi öğrenme süreçlerinde kullanılacağını yazma/söyleme
b) Örgütleme stratejilerinin kullanımında dikkat edilecek noktaları yazma/söyleme
6) Örgütleme stratejilerini öğrenme süreçlerinde kullanabilme
a) Kullandığı örgütleme stratejilerini yazma/söyleme
b) Öğrenmesini gerçekleştirirken farklı örgütleme stratejilerini kullanma KONUNUN KAVRAMLARI ve SEMBOLLERİ: Öğrenme stratejileri, anlamlandırma, özet çıkarma, ana hatlarını belirleme, anahtar kavramlar, kavram haritaları
ÖĞRETME-ÖĞRENME STRATEJİ YÖNTEM ve TEKNİKLERİ: Sunuş yoluyla öğretim, Düz Anlatım, Tartışma
KULLANILAN KAYNAK, ARAÇ-GEREÇLER: Çalışma yaprakları, Slayt sunusu
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ: