Araştırma Model

Öğrenme stratejileri öğretiminin öğretmen adaylarının akademik başarılarına, öğrenme güdülerine, kullandıkları öğrenme stratejilerine, yürütücü bilişlerine ve öğrenme sorunlarına etkisinin incelendiği bu çalışmada yarı-deneysel desenlerden öntest-sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Öntest-sontest kontrol gruplu desenlerde en az bir deney grubu ve kontrol grubu olmakla birlikte, gruplar yansız atama yolu ile oluşturulmaktadır (Karasar, 2008:97). Araştırmada “Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği”, “Yürütücü Biliş Becerileri Ölçeği” ve başarı testi ile nicel veriler, görüşme formları ile nitel veriler toplanmıştır. Yapılan görüşmeler, deneysel müdahale olarak ele alınmıştır. Bu deneysel müdahaleden elde edilen veriler pozitivist bir yaklaşımla analiz edilerek bulgular yorumlanmıştır.

3.1.1 Deneysel Müdahale Süreci

Araştırmanın deneysel müdahale işlemi 2014-2015 eğitim-öğretim yılı güz döneminde “Öğretim İlke ve Yöntemleri” dersinde gerçekleştirilmiştir. Deneysel müdahale süreci 2014 yılının Eylül ayında başlamış ve 2014 yılının Kasım ayında tamamlanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, üç deney ve bir kontrol grubu belirlenmiştir. Deneysel müdahaleden önce deney ve kontrol gruplarına, “Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği”, “Yürütücü Biliş Ölçeği” ve başarı testi ön-test olarak uygulanmıştır. Deney gruplarından birinde strateji öğretimi, birinde görüşme, bir diğerinde ise hem strateji öğretimi hem de görüşme gerçekleştirilmiştir. İki deney grubu ile yapılan görüşmeler deneysel müdahale olarak ele alınmış; dönem başında ve sonunda olmak üzere iki kez görüşme yapılmıştır. Araştırmanın bağımlı

45

değişkenleri kullanılan öğrenme stratejileri, öğrenme güdüsü, yürütücü biliş ve akademik başarı; bağımsız değişkeni ise öğrenme stratejileri öğretimidir. Deney ve kontrol grupları, Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesinde “Öğretim İlke ve Yöntemleri” dersini almakta olan ikinci sınıflardaki öğretmen adayları arasından belirlenmiştir. Dersi almakta olan gruplar içinden rastlantısal olarak seçilen Deney 1(Gd1) grubu strateji öğretiminin gerçekleştirildiği, Deney 2(Gd2) grubu sadece görüşmelerin yapıldığı, Deney 3(Gd3) grubu hem strateji öğretiminin hem de görüşmelerin yapıldığı grubu ifade etmektedir. Herhangi bir deneysel müdahalenin gerçekleştirilmediği grup ise kontrol grubudur (Gk). Deney 1(Gd1) grubu fen bilgisi öğretmenliği, Deney 2(Gd2) grubu ilköğretim matematik öğretmenliği, Deney 3(Gd3) grubu okul öncesi öğretmenliği, kontrol grubu (Gk) ise sosyal bilgiler öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim görmekte olan ikinci sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Deney 1 (Gd1) grubunda 30, Deney2 (Gd2) grubunda 36, Deney 3 (Gd3) grubunda 33, Kontrol grubunda (Gk) 40 olmak üzere toplamda 139 öğretmen adayından veri toplanmıştır. Deneysel işlemin simgesel görünümü yapıldıktan sonra Şekil 1’de deneysel müdahale sürecinin akış şemasına ve Çizelge 7’de deneysel müdahale sürecine yer verilmiştir.

Deneysel İşlemin Gösterimi:

Gd1 R Q1,1 X1 Q1,2

Gd2 R Q2,1 X2 Q2,2

Gd3 R Q3,1 X3 Q3,2

Gk R Q4,1 Q4,2

Gd1: Birinci deney grubu Gd2: İkinci deney grubu Gd3: Üçüncü deney grubu

Gk: Kontrol grubu R: Rastlantısal

X1: Deneysel İşlem 1 X2: Deneysel İşlem 2 X3: Deneysel İşlem 3

Q1,1, Q2,1, Q3,1, Q4,1: Deney ve kontrol gruplarına deneysel işlem öncesi öntest olarak uygulanan ölçme araçları

46

Q1,2, Q2,2, Q3,2, Q4,2: Deney ve kontrol gruplarına deneysel işlem sonrası sontest olarak uygulanan ölçme araçları

Şekil 1: Deneysel Müdahale Sürecinin Akış Şeması

Deneysel müdahale sürecinden önce başarı testinin geliştirilmesi

Ön testlerin deney ve kontrol gruplarına uygulanması

Deneysel müdahale süreci

Deney grubu 1 ve Deney grubu 3 ile strateji

öğretiminin gerçekleştirilmesi

Son testlerin deney ve kontrol gruplarına uygulanması

Deney grubu 2 ve Deney grubu 3 ile ön ve son görüşmelerin yapılması Ön-testlerden elde edilen verilerin

analiz edilmesi

Başarı testinin geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması

Ön görüşme formunun geliştirilmesi, formun geçerlik çalışmasının

yapılması

Deneysel müdahale süreci

Deney grubu 2 ve Deney grubu 3 ile görüşmelerin

yapılması

Son görüşme formunun geliştirilmesi, formun

geçerlik çalışmasının yapılması

47 Çizelge 7: Deneysel araştırma süreci

Gruplar Deney grubu 1 Deney grubu 2 Deney grubu 3 Kontrol grubu

Ön test olarak kullanılan veri toplama araçları Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Görüşme Formu Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği

Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Görüşme Formu Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği

Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Deneysel müdahale süreci Öğrenme stratejilerinin doğrudan öğretimi Ön ve son görüşmelerin yapılması Öğrenme stratejilerinin doğrudan öğretimi Ön ve son görüşmelerin yapılması Deneysel müdahale yok Son test olarak kullanılan veri toplama araçları Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Görüşme Formu Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği

Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi Görüşme formu Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği

Yürütücü biliş ölçeği Akademik başarı testi

Deneysel işlem süreçlerinden olan doğrudan strateji öğretimi 6 Ekim 2014- 27 Ekim 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Bu öğretim süreci için ders planları (Ek 9) 2014 yılı Ağustos ayında hazırlanmış ve öğretim hazırlanmış olan ders planları doğrultusunda gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Öğretim sırasında öğrenme stratejilerinin öğretmen adaylarına tanıtılması, örnekler verilmesi, öğretmen adaylarından kendi kullandıkları öğrenme stratejileriyle ilgili örnekler vermeleri,

48

kendilerine verilen etkinlikleri (metinlerdeki soruları cevaplama, kavram haritaları hazırlama, vb.) gerçekleştirmeleri istenmiştir. Deneysel müdahale sürecinde eğitim bilimleri alanında yüksek lisans yapmakta olan bir gözlemci, araştırmacı tarafından geliştirilmiş gözlem formu (Ek 1) ile yapılan öğretimin hazırlanan ders planlarına uygun olup olmadığını kontrol etmiştir. Deney grubu 2 ve Deney grubu 3 ile yapılan görüşmeler, Eğitim fakültesinde öğrenciler için ayrılmış olan bir çalışma odasında gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerle ders saatleri dışında buluşma saatleri ayarlanarak dönem başı ve sonunda iki hafta olmak üzere toplamda dört hafta süren görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler, her bir öğrencinin izni alınarak ses kayıt cihazı ile kayıt altına alınmıştır.