Dönüştürme Hedefi: Misyon ve Vizyonun Ortaya Konulması

3 Ocak 2014. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Teknokent,

Gümüş Bloklar. Genel müdür yardımcısı M1 ile ilk görüşme. Güvenlik memuru, nazik bir şekilde randevumun olup olmadığını soruyor. Randevumun olduğunu söylüyorum. Akademik kimlik kartımı alarak kayıt yapıyor ve sekreterden randevumu teyit edip ziyaretçi kartımı veriyor. Kartımı,

memurun bulunduğu masaya paralel olarak

konumlandırılmış turnikelerden birisine okutarak

geçiyorum. Önümde, demir korkulukları bulunan ahşap bir merdiven var. Bir üst kattaki duvarda ve merdivenin hemen karşındaki plazma ekranlarda Vitamin’in tanıtımları dönüyor.

Merdivenlerden aşağı iniyorum. Dikkatimi çeken ilk şey kübikler, kübiklerin birisinde asılı olan Bob Marley posteri. Çalışanlar rahat kıyafetler içinde. Sağa dönüp çay-kahve makinasının önünden ilerliyorum. Araştırma için işletmeleri incelerken Sebit’e ilişkin okuduğum şeyler aklımdan geçiyor anlık olarak. İnsanlara, “21. Yüzyılın yetkinliklerini kazandırma” misyonuna sahip bir işletmenin dinamik olmasını umuyordum. Bu dinamizmin fiziksel olarak hissedilebileceğini tahmin etmiyordum. Ortamın beklediğimden farklı olduğunu düşünüyorum (ortamı rahat, dinamik ve modüler buluyorum). Sekreter hanımın masasına ulaşıyorum. Güler yüzle karşılıyor. Daha önce gelip gelmediğimi soruyor. İlk defa geldiğimi söyleyince, M1’in bir alt kattaki ofisine kadar bana eşlik ediyor.

İşletme, misyonunu “21. Yüzyıl yetkinliklerini kazandıracak ortamın oluşturulmasını sağlayarak eğitimdeki küresel dönüşüme katkıda bulunmak” olarak duyurmaktadır. Vizyonunu da “eğitim teknolojilerinde dünyada lider şirketlerden biri olmak ve önümüzdeki yirmi yılda bu alandaki değişime yön vermek” olarak açıklamaktadır.

İşletme hem misyon hem de vizyon ifadelerinde dönüşüme vurgu yapmaktadır. “Dönüşüm”, “dönüştürme”, “yön verme” işletmenin sürdürdüğü faaliyetlerin temel motivasyonu olarak izlenmektedir. Söz konusu motivasyonun üç ana yönelimi vardır:

 Sistem: Faaliyet gösterilen ülkelerin eğitim sistemlerinin, çağın gereklerini

karşılayacak şekilde değiştirilmesini sağlayacak girişimleri başlatmak, bu girişimlere destek vermek, işletmenin amaçlarından birisidir.

M1, işletmenin amaçlarını açıklarken şu cümlelerle yer vermektedir:

“Çocuğun kavramsal olarak da öğrenmesini, üstbilişsel öğrenme düzeylerine dönük sentez yapabilecek, akıl yürütebilecek, problem çözebilecek bir eğitim sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapmaktayız.”

İşletme, sistemsel dönüşümü sağlayabilmek için, sosyal inovasyon sürecinin aşamaları ve süreç içerisinde yapılan işbirlikleri ele alırken de belirtileceği üzere (sosyal inovasyonun da gereği olarak, aslında) kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerle birlikte faaliyetler yürütmektedir.

 Beceri: Çağın gereklerine uygun olarak dönüştürülmesi hedeflenen sistemin ve sisteme uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiş ürünlerin işlerlik kazanması için, sistemin yürütücülerinin, sistemin tasarım esasına uygun beceriye sahip olması gerekmektedir. Bu bakımdan, işletme, başta öğretmenler olmak üzere, eğitim birimlerinin yönetiminden sorumlu kişilerin ve eğitimci yetiştiren kurumların becerilerinin de dönüştürülmesi gerektiğine inanmaktadır.

İşletme, bununla ilgili genel görüşünü65

:

“Eğitimde dönüşüm, ancak ilgili kesimlerin ortak hedefler doğrultusunda birikimlerinin uygulamaya aktarılmasıyla mümkün olabilir,”

ifadesi ile ortaya koymaktadır. M7, bu yönde yapılan çalışmaları ve çalışmaların geri planını şu şekilde açıklamaktadır:

“Örnek ders uygulamalarını bizzat biz onlara destek materyaller hazırlayarak kendimiz örnek olarak ve izleyerek sağlamaya çalışıyoruz, ki bunlar da eğitimcilerin dönüşümüne katkıda bulunmak adına adımlardır. Sonuçta 21. yüzyıl becerileriyle yetişen bir nesil var. Bu nesile uygun eğitimcilerin de olması gerekiyor.”

M6 da, işletme tarafından yürütülen çalışmaların yönünü paralel bir şekilde değerlendirmektedir:

“Biz öğretmenlere, eğitim modellerinin bizim

sistemimizde nasıl kullanılabileceğini anlatıyoruz […] kullansınlar ya da kullanmasınlar piyasada başka tool’lar

65

Basın Bülteni, 1 Aralık 2011, “Vitamin’den Eğitimde Dönüşümün Bir Parçası Olmak İsteyen Eğitimcilere YENİ NESİL TOPLANTILARI”; 5 Aralık 2012, Doğan Haber Ajansı; 11 Aralık 2012, Yenigün Gazetesi; 15 Aralık 2012, Aliağa Vaziyet gazetesi; 17 Aralık 2012, Gözlem dergisi; 19 Aralık 2012, Güçlü Anadolu Gazetesi, 20 Aralık 2012, Son An gazetesi; 4 Nisan 2014, Beyaz Gazete.

da var; öğretmenler bunları biliyor veya bilmiyor; biliyorsa da nasıl kullanacağını bilmiyor. Ben onun vizyonunu açmaya çalışıyorum. Bana satış olarak dönebilir, dönmeyebilir.”

M1, bu bağlamda, öğretmenlerin kendilerini sorgulamalarını sağlamanın önemine işaret etmektedir. Öğretmenlerin, mesleksel gelişimleri için,

“‘Ben işimi daha iyi nasıl yapabilirim?’ bakışına sahip olması gerekir. ‘Benim bugün yapmakta olduğum uygulamalar, geleceğe ne kadar hazırlıyor?’ sorusunun üzerine düşünmesi lazım,”

ifadelerini kullanmaktadır.

 Algı: Sistemin yürütümünden ve sistemin çıktılarından faydalanacak

tarafların, sistemin işleyiş ilkelerini benimsemiş ve faydanın bu ilkelerle işletilecek süreçlerle sağlanacağına inanmış olması gerekir. İşletme açısından eğitim sisteminin işleyiş ilkeleri teknoloji odaklıdır. Eğitim araçlarının teknoloji tabanlı olarak geliştirilmesi ve tarafların (sistemi işletenlerin ve kullanıcıların) teknolojinin fayda yaratacak şekilde kullanılabileceğine inanması gerekir.

İşletmenin genel müdürü, bir dergiye verdiği mülakatta, yukarıdakilere

paralel olarak, işletmenin misyonunu şu şekilde açımlamaktadır66

:

“İçerik ile teknoloji arasındaki açıklığı kapatarak küresel eğitimin dönüştürülmesine katkıda sağlamak.”

M1, algıyı dönüştürmelerindeki işlevlerini ise şu sözlerle belirtmektedir:

“Bilgisayarın oyun aracı; internetin sosyalleşme, chat’leşme ve de porno sitesinden kumar sitesine kadar her türlü alanda gelip çocukların kaybolduğu bir dünya. Halbuki internet ve teknoloji, çocuğun eğitsel gelişimine katkı sağlayacak ortam da yaratıyor. Eğer sen bu ortamı çocuğa sunamazsan, karşısında sadece kötü örnekler varsa, o kötünün içinde kaybolup gider. Ama iyi uygulamalar varsa, bu uygulamaları teşvik edebilirsen o zaman çocuğun kendini geliştirme aracı olarak kullanmasını sağlayacak bir araç çıkartırsın.”

Teknolojiye ilişkin algının dönüştürülmesi, işletmenin işbirliği yaptığı donanım işletmelerince de önemsenmektedir. Donanımın kullanıcılara fayda sağlayabilmesi için donanım ile işletilen yazılımın (yani içeriğin) kullanışlı olması gerekir. Türkiye’de, Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında işletmenin birlikte çalıştığı Intel’in Türkiye genel müdürü, durumla ilgili kaygısını şu sözlerle dile getirmektedir67:

“FATİH Projesi’ne yalnızca tablet olarak bakmamak gerekir. Donanım üzerinde çalışacak yazılım da önemlidir.”

Bu bakımdan, teknolojinin kullanımına ilişkin algının yönetilmesi, sistemin çağın gereklerine uygun işletilmesinde etken olan aktörlerle olan iş ilişkileri açısından da önem arz etmektedir.

67 _{“Yazılımcıya Yazılım Satmak”, Bloomberg Businessweek Türkiye, 26 Kasım – 26 Kasım 2011}

Şekil - 5: İşletmenin Dönüştürme Motivasyonun Ana Yönelimleri

4.7.1.2. Önceliklerin Belirlenmesi: Sosyal Fayda