CO Maliyet Muhasebesi Modülü ve Entegre Olduğu

Aktiviteler miktar bilgilerini taĢırken (iĢçilik süresi, makine süresi) aktivitelerin bağlı olduğu ikincil masraf çeĢitleri masrafları taĢır.

ġekil 11: SAP Masraf Yeri Planlaması

Malzeme giderlerinin (hammadde, yarı mamul, mamul) hesaplanması sürecinde; Malzeme Ana verilerine, Ürün Ağacı ve Reçetelere Ġhtiyaç Vardır.

Masraf Yeri: ġirket içi ve dıĢı giderlerin oluĢtukları yerler itibariyle takip ve kontrolünü sağlayan birimlerdir. Masrafların çeĢitli dağıtım teknikleriyle esas üretim yerlerine, oradan da ürünlere yüklenmesini sağlar. Masraf yerleri giderleri takip edebileceğimiz en küçük yapılardır.

ĠĢ yeri – Masraf Yeri EĢleĢtirmesi

Tüm üretim masraf yerleri ile üretim modülünde operasyonların tanımlandığı iĢyerleri arasında bağlantı kurulmaktadır. Bir iĢyeri ancak bir masraf yerine bağlanabilir. Bir masraf yerine birden fazla iĢyeri bağlanabilir. X Plastik A.ġ.‟ deki iĢ yerleri masraf yerleri ile aĢağıdaki Ģekilde eĢleĢtirilmiĢtir Tablo 11: SAP ĠĢ Yerleri Masraf Yerleri

Bölüm ĠĢyeri Kodu ĠĢyeri Tanımı

11 - PEN

11040 CONH01 Conta Hat1 11010 FOLH01 Folyo Hat 1 11030 AMBH02 Ambalaj Makinesi 11099 PENKRM01 Kırma Makinesi 15 - Alt yapı

15010 KRG01 Korige Üretim Hattı 1 15099 KRM01 Alt Yapı Kırma Makinesi 16 - Üst Yapı

16020 ENJ01 Pprc – Korige Enjeksiyon Makinesi 1 16010 ATK01 Atık Su Hattı 1

Masraf ÇeĢitleri, gelirin ya da masrafın tipini ve çeĢidini belirtmektedir. CO modülünde kontrol kodu altında tanımlanır ve kontrol koduna bağlı tüm Ģirketler tarafından kullanılabilir. Masraf ÇeĢitleri iĢlevleri bazında “Birincil” ve “Ġkincil” masraf çeĢitleri olarak ikiye ayrılırlar:

1-Birincil masraflar/masraf azaltıcı gelirler tipi masraf çeĢidi:

Birincil Masraf ÇeĢitleri, iĢletme dıĢı faaliyetler sonucu oluĢan masraflardır. FI modülünde tanımlanan 7*‟li gider hesaplarının CO ile iliĢkilendirilmesi için CO tarafında da masraf çeĢidi olarak tanımlanması gerekmektedir. Örneğin FI modülünde tanımlanan “7200101203 – Giyim Yardımı” hesabının CO modülü ile iliĢkilendirilmesi için “7200101203 – Giyim Yardımı” olarak aynı hesap kodu ve açıklaması ile birincil masraf çeĢidi olarak tanımlanır. Masraf çeĢitlerine muhasebe kaydı atılırken, maliyet tarafında da gelir/gider kaydı oluĢabilmesi için masraf yeri ya da iç sipariĢ gibi gerçek bir CO nesnesi ile iliĢkilendirilmesi gerekmektedir. Aynı Ģekilde diğer modüllerde gelir ve gider bağlantılı hareketler yapıldığında da CO‟ya veri akıĢı gerçekleĢir.

Birincil masraf çeĢitleri kendi içlerinde 2 farklı tipte takip edilecektir: Masraf çeĢidi tipi (01): Bu tipteki masraf çeĢitleri gider hesapları için kullanılmaktadır. X Plastik A.ġ. 1. Faz projesinde bu tip masraf çeĢitleri tanımlanmıĢtır.

Masraf çeĢidi tipi (11-12): Bu tipteki masraf çeĢitleri Karlılık modülü için kullanılacaktır. X Plastik A.ġ.de kullanılacak 11 ve 12 tipli masraf çeĢitleri;

Tablo 12: SAP Masraf ÇeĢitleri (Karlılık)

Hesap Tanım Tip

6000100001 Yurtiçi SatıĢlar 11

6010100001 YurtdıĢı SatıĢlar 11

6100100001 SatıĢ Ġadeleri 12

6110100001 SatıĢ Iskontoları 12

2- Ġkincil masraf çeĢitleri:

Ġkincil Masraf ÇeĢitleri ise iĢletme içi hareketlerden oluĢan masraflardır. Bu iĢlem tamamen iĢletme içinde bir giderin yer değiĢtirmesidir. Tek düzen hesap planında ikincil masraf çeĢitlerine karĢılık gelen hesaplar yoktur. Ġstenilen bir kodlama verilerek sadece CO modülü içerisinde kullanılmak üzere sistemde tanımlanırlar.

Masraf ÇeĢidi Tipi (42):

Bu tipteki masraf çeĢitleri toplam dağıtım iĢleminde masraf yerlerinden masraf yerleri üzerine dağıtımların yapılabilmesi için kullanılacaktır.

Masraf ÇeĢidi Tipi (43):

Bu tipteki masraf çeĢitleri masraf yerlerinden ürün masraf alıcıları üzerine aktivite maliyetlerinin yansıtılması için kullanılacaktır. Üretim proseslerinde kullanılacak aktivitelere bağlı olarak aĢağıdaki masraf çeĢitleri sisteme tanımlanacaktır.

Tablo 13: Masraf ÇeĢidi-Aktivite EĢleĢtirmesi

Masraf çeĢidi kodu Tanımı Tipi

8994300001 ĠĢçilik 43

8994300002 Enerji 43

8994300003 Amortisman 43

8994300004 Genel Ġmalat Gideri 43

Bir masraf çeĢidi ancak tek bir aktivite türü ile eĢleĢtirilebilir. X Plastik A.ġ. 2. Faz projesinde masraf çeĢidi-aktivite türü eĢleĢtirmesi aĢağıdaki Ģekilde yapılacaktır.

Tablo 14: SAP Masraf Aktivite EĢleĢmesi Masraf

ÇeĢidi Masraf ÇeĢidi Tanımı

Masraf ÇeĢidi

Türü Aktivite Türü 7200101001 Normal Ücretleri 1 ĠĢçilik

7300302001 Doğalgaz 1 Enerji

7300302005 Fason ĠĢçilik 1 Genel Ġmalat Giderleri 7300302006 Servis Giderleri 1 ĠĢçilik

7300403106 Mamul ambar Depo Gid. 1 Genel Ġmalat Giderleri 7300606002 Bina Amortismanı 1 Amortisman

Malzeme ana verileri, muhasebe ve maliyet hesaplaması görünümleri, malzeme ana verilerinde malzeme tanımlamasıyla ilgili bilgiler bilginin niteliğine göre değiĢik ekranlarda takip edilir. CO Modülü ile ilgili olan ekranlar Muhasebe 1, Muhasebe 2, Maliyet 1, Maliyet 2 ekranlarıdır. Bu ekranlarda temel olarak malzemenin muhasebe entegrasyonu ve stok değerlemesiyle ilgili bilgiler ve maliyet hesaplamasıyla ilgili bilgiler tutulur. Muhasebe bilgileri aynı malzeme kodu için farklı üretim yerlerinde farklı değiĢkenlerle tanımlanabilir. DeğiĢkenlere örnek verecek olursak:

“Fiyat denetimi” malzemenin stok değerlemede kullandığı yöntemi gösterir. Ambalaj bandı, yazıcı mürekkebi, boru çizgi boyası, kutu malzemeleri ve yedek malzemeler „V‟ kayar ortalama fiyat yöntemi, bunun dıĢında kalan, ürün ağacında yer alan tüm malzemeler „S‟ standart fiyat yöntemiyle yönetilecektir.

ġekil 12: Standart Fiyat Malzemenin Bir Ay Boyunca ĠĢlem Göreceği Fiyat

Kayar ortalama ile takip edilecek malzemelerin fiyatı her giriĢ iĢlemi sonrasında değiĢecektir. Tüm giriĢ hareketleri, giriĢ değeri üzerinden malzemenin fiyatına anında yansıyacaktır.

ġekil 13: Standart Fiyat Malzemenin Bir Ay Boyunca Yansıyacağı Fiyat

- „‟Değerleme sınıfı‟‟ ile malzeme hareketleri ve FI hesapları arasında iliĢki kurulmaktadır. Hangi malzeme hareketi ile hangi muhasebe hesaplarının çalıĢacağı değerleme sınıfları bazında tanımlanan kurallara belirlenir.

- “Fiyatlandırma” malzeme maliyetlerinde oluĢan farkların dağıtılması ile ilgili yöntemi belirtir. Standart fiyat (S) ile takip edilen tüm malzemeler için 3 (tek/çok düzey) olarak tanımlanacaktır.

- “Fiyat birimi” standart fiyatın kaç birimlik malzeme için geçerli olduğunu gösterir.

- “Standart fiyat” malzemenin ilgili dönem için değerleme fiyatını gösterir. Dönem içinde değiĢtirilemez.

- “Stok değeri” standart fiyat üzerinden hesaplanmıĢ toplam stok değerini gösterir.

- “Miktar yapısı‟‟ ile seçeneği iĢaretlenen ürünler için toplu maliyetlendirme yapılırken miktar yapısı ile maliyet hesaplama yöntemi kullanılacaktır. “Malzeme kaynağı” seçeneği iĢaretlenen malzemeler herhangi bir üründe kullanıldıklarında ürün maliyeti münferit kalem raporlarında malzeme kodu detayı görülebilecektir. Bu sebeple tüm malzemeler için bu alan seçili olacaktır.