Cinsiyet Değişkenine Göre Etik Liderliğin Boyutlarının Genel Ortalamalarına İlişkin Bulgular ve Yorumlar 

Tablo  37’de  cinsiyet  değişkenine  göre,  etik  liderliğin  boyutlarının  genel  ortalamalarına ilişkin bulgulara yer verilmiştir.  

Tablo  37.  Cinsiyet  Değişkenine  Göre  Etik  Liderliğin  Boyutlarının  Genel 

Ortalamalarına İlişkin t Testi Sonuçları   Levene’s  Test  Erkek  N=791  Kadın  N=404    Etik Liderliğin Boyutları  F  p  _X  ss  _X  ss    t    p  Etik ilkelere uyma  1.80  .17  4.13  .59  4.18  .56  1.24  .21  Etik ikilemleri çözme ve etik karar verme  2.32  .12  4.19  .73  4.24  .67  .93  .35  Etik bir okul kültürü ve iklimi oluşturma  5.10  .02*  3.79  .65  3.86  .58  1.96  .09  Sosyal sorumluluk  1.92  .16  4.15  .72  4.23  .63  1.69  .09  Hizmete yönelik liderlik  2.31  .12  4.17  .72  4.24  .64  1.59  .11  Güvene dayalı liderlik  .00  .99  3.84  .73  3.93  .71  2.03  .04*  İlke merkezli liderlik  3.17  .07  4.06  .68  4.17  .60  2.76  .00*  HOMOJEN DAĞILIM GÖSTERMEYEN BOYUTLAR İÇİN MANN WHITNEY U TESTİ  SIRA ORTALAMA    MADDE NO.    M.W.U.    An. Düz.  Erkek  Kadın  Etik bir okul kültürü ve iklimi oluşturma  150501.00  .09  586.27  620.97  *p<.05   

Tablo  37’de  cinsiyet  değişkenine  göre,  etik  liderliğin  boyutlarının  genel  ortalamalarına ilişkin t testi sonuçları yer almaktadır. Tablo incelendiğinde, etik  liderliğin  “güvene  dayalı  liderlik”  ve  “ilke  merkezli  liderlik”  boyutlarında,  erkek  ve  kadın  öğretmen  gruplarının  görüşleri  arasında  anlamlı  farklılık  olduğu görülmektedir.  

Okul  yöneticilerinin  etik  ilkelere  uyma  durumuna  ilişkin,  erkek  öğretmenler  X =4.13  ve  kadın  öğretmenler  X =4.18  aritmetik  ortalama  ile  katılıyorum  düzeyinde  görüş  bildirmişlerdir.  Yapılan  t  testi  sonucunda  grupların  görüşleri  arasında  anlamlı  bir  farklılık  bulunmamıştır.  Cinsiyet  değişkeni, okul yöneticilerinin etik ilkelere uyma durumuna yönelik öğretmen  görüşlerini  etkilememektedir.  Buna  ek  olarak,  öğretmenlerin,  okul  yöneticilerinin  etik  ilkelere  uyduklarına  tamamen  katılmamaları  dikkat  çekicidir.    

Okul  yöneticilerinin  etik  ikilemleri  çözme  ve  etik  karar  verme  konusunda  yeterli  olduğuna,  erkek  öğretmenler  katılırken  ( X =4.19)  ve  kadın  öğretmenler  ( X =4.24)  tamamen  katılmışlardır.  Yapılan  t  testi  sonucunda  iki  grubun  görüşleri  arasında  anlamlı  bir  fark  olmadığı  görülmüştür.  Etik  liderlikte,  en  önemli  konulardan  biri  olan  etik  ikilemleri  çözme  ve  etik  karar  verme  konusunda  öğretmenlerin  okul  yöneticilerini  yeterli  görmeleri  sevindirici  bir  bulgudur.  Okul  örgütünün  yapısı  gereği  etik  ikilemlerin  çok  fazla  yaşandığı  dikkate  alındığında,  etik  ikilemleri  çözme  ve  etik  karar  verme  konusunda  öğretmenlerin  okul  yöneticilerini  yeterli  görmeleri,  okul  yöneticilerinin liderlik davranışları açısından umut vericidir.  

Okul  içinde  etik  davranışları  desteklemek  ve  doğru  davranışların  sürdürülebilirliğini sağlamak için önemli bir etik liderlik boyutu olan “etik bir  okul  kültürü  ve  iklimi  oluşturma”  konusunda  okul  yöneticilerinin  yeterliliği  hakkında  erkek  ve  kadın  öğretmenler  benzer  düşünmektedirler.  Okul 

yöneticilerinin  etik  bir  okul  kültürü  ve  iklimi  oluşturma  konusundaki  yeterlik  düzeyini,  erkek  öğretmenler  X =3.79  ve  kadın  öğretmenler  X =3.86  aritmetik  ortalamalarla    “katılıyorum”  düzeyinde  benimsemişlerdir.  Yapılan  t  testi  sonucunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür.  Buna göre, kadın öğretmenler okul yöneticilerini daha yeterli görmekle birlikte,  her  iki  grubun  ortalamasının  da  “kısmen  katılıyorum”  düzeyine  yakın  olması  önemlidir. Hem erkek ve hem de kadın öğretmenler, okul yöneticilerini etik bir  okul kültürü ve iklimi oluşturma konusunda tam olarak yeterli görmemektedir. 

Okul  yöneticilerinin  sosyal  sorumluluğa  sahip  olma  durumunu  belirlemeye  yönelik  olan  maddelere  verilen  cevapların  genel  ortalamalarına  göre,  erkek  ve  kadın  öğretmenlerin  görüşleri  arasında  anlamlı  bir  farklılığa  rastlanmamıştır.  Okul  yöneticilerinin  sosyal  sorumluluğa  sahip  olduğuna,  erkek  öğretmenler  X =4.15  ile  katılırken,  kadın  öğretmenler  X =4.23  ile  tamamen  katılmışlardır.  Aradaki  farkın  istatistiksel  açıdan  anlamlı  olmadığı  dikkate  alındığında,  cinsiyet  değişkeninin,  okul  yöneticilerinin  sosyal  sorumluluğa  sahip  olma  durumuna  ilişkin  öğretmen  görüşlerini  etkilemediği  söylenebilir.  

Hizmete  yönelik  liderlik  davranışlarına  sahip  olma  durumu  açısından  okul  yöneticilerinin  yeterlik  düzeyini  belirmeye  yönelik  maddelerin  genel  ortalamalarına  bakıldığında,  kadın  ve  erkek  öğretmen  gruplarının  benzer  görüşler  bildirdikleri  görülmektedir.  Okul  yöneticilerinin  hizmete  yönelik  liderlik davranışlarını gösterdiklerine, erkek öğretmenler  X =4.17 ile katılırken,  kadın  öğretmenler  X =4.24  ile  tamamen  katılmışlardır.  Yapılan  t  testi  sonucunda  iki  grubun  görüşleri  arasında  anlamlı  farklılığın  olmadığı  görülmüştür. Cinsiyet değişkeni, hizmete yönelik liderlik davranışlarına ilişkin  öğretmen görüşlerini etkilememektedir.  

Okul  yöneticilerinin  güvene  dayalı  liderlik  davranışlarını  gösterme  durumlarına,  erkek  öğretmenler  X =3.87  ve  kadın  öğretmenler  X =3.96  aritmetik ortalamalarla “katılıyorum” düzeyinde görüş bildirmişlerdir. Yapılan  t  testi  sonucunda  grupların  görüşleri  arasında  anlamlı  farklılık  olduğu  görülmüştür.  Buna  göre  okul  yöneticilerinin  güvene  dayalı  liderlik  davranışlarını  göstermeleri  konusunda  kadın  öğretmenler  daha  olumlu  düşünmektedir.  Ancak,  okul  yöneticilerinin  güvene  dayalı  liderlik  davranışlarını  sergilemedeki  yeterliklerine  hem  erkek  ve  hem  de  kadın  öğretmenlerin  düşük  ortalamalarla  katılmaları  anlamlıdır.  Öğretmen  görüşlerine  göre,  okul  yöneticilerinin  güvene  dayalı  lider  olma  açısından  tam  olarak yeterli olmadıkları söylenebilir.  

Etik  liderliğin  ilke  merkezli  liderlik  boyutuna  ilişkin  olarak  okul  yöneticilerinin  yeterlilik  düzeylerine  yönelik  erkek  ve  kadın  öğretmenlerin  görüşleri  arasında  anlamlı  farklılık  bulunmuştur  (t=2.76).  Okul  yöneticilerinin  yeterli olduğuna erkek öğretmenler  X =4.06 ile ve kadın öğretmenler  X =4.17 ile  katılmaktadır.  Buna  göre  okul  yöneticilerinin  ilke  merkezli  liderlik  davranışlarını  gösterdiklerine  kadın  öğretmenler  daha  yüksek  ortalama  ile  katılmaktadır. 

Etik  liderliğin  bütün  boyutlarında  kadın  deneklerin  erkek  deneklerden  daha  olumlu  görüş  belirttikleri  ve  okul  yöneticilerini  daha  yeterli  buldukları  görülmektedir.  Bunun  birkaç  nedeni  olabilir.  Öncelikle  okul  yöneticileri  kadın  öğretmenlere  karşı  bir  koruyuculuk  rolünü  üstlenmektedirler.  Erkek  öğretmenlere göre gerek fiziksel ve gerekse ruhsal açıdan daha zayıf olan kadın  öğretmenlere  karşı  okul  yöneticilerinin  koruyucu  tutumu  onları  etkilemiş  olabilir.  Ayrıca  kadın  öğretmenler  okul  yöneticilerinin  liderlik  davranışlarına  karşı  daha  hassastır.  Bu  nedenle  okul  yöneticilerinden  daha  kolay  etkilenmektedirler.  Bir  diğer  neden  olarak,  okul  yöneticilerinin  genelde  erkeklerden  oluşması  ve  erkeklerin  bu  makama  gelme  olasılıklarının  daha 

yüksek  olması  gösterilebilir.  Erkek  öğretmenlerin  okul  yöneticiliği  makamına  gelme  şanslarının  daha  yüksek  olması,  yöneticilere  daha  eleştirel  bakmalarını  sağlamaktadır.   

 2.1.4. Okul Türü Değişkenine Göre Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik 

Davranışlarını  Gösterme  Düzeylerine  İlişkin  Bulgular  ve  Yorumlar 

Bu  başlık  altında  okul  türü  değişkenine  göre  okul  yöneticilerinin  etik  liderlik  davranışlarına  ilişkin  bulgulara  ve  yorumlara  yer  verilmiştir.    Etik  liderliğe  ilişkin  maddeler  yedi  boyut  altında  incelenmiş  ve  son  olarak  bu  boyutların genel ortalamaları da ayrı olarak ele alınmıştır.  

2.1.4.1.  Okul  Türü  Değişkenine  Göre  Okul  Yöneticilerinin  Etik