Cinsel İstismar

Yetişkin bir kişinin cinsel ihtiyaçlarını ve zevklerini tatmin etmek amacıyla çocuklardan faydalanması "cinsel istismar" olarak belirtilmiştir (Taner ve Gökler, 2004:83).

Çocuk ile edepsizce cinsellik hakkında telefon görüşmeleri, çocukların üzerindeki kıyafetlerin istismarcı tarafından çıkarılması, teşhircilik olarak nitelendirilen istismarcının özel bölgelerini göstermesi ya da röntgencilik denilen çocuğu izleme davranışı, istismarcının kurbanın yanında mastürbasyon yapması, cinsel amaçlı temas edilmesi, cinsel içerikli görsellerin bulunduğu yayınlar, zoraki bir şekilde cinsel organını çocuğun ağzına vermesi ya da vajinaya, anüse penetrasyon gibi çeşitli yollarla yapılabilmektedir (Ceylan ve diğerleri, 2009: 132).

21

Dünya Sağlık Örgütü'nün açıklamalarında çocuklara yönelik istismar çeşitleri incelendiğinde en ağırı olarak cinsel istismar belirtilmiştir. Literatürdeki kavram tanımlamalarına bakılarak daha fazla açıklanacak olursa; Finkelhor ve Brown, 18 yaşından küçük olan kişiler "çocuk" olarak nitelendiğinden, çocuktan en az 5 yaş büyük kimse tarafından belirli ya da belirsizce rızası olmadan çocuğa karşı cinselliği barındıran eylemlerde bulunma olarak tanımlamıştır (Akt., Kır, 2013: 786). 2004 senesinde Kara ve arkadaşlarının çalışmalarında cinsel istismar yasal ve terbiye açısından da sıkıntılı bir durum olarak açıklanmış cinsel doyuma ulaşmak için bir yetişkinin psikolojik ve sosyal gelişimini bitirmeyen çocukların kullanılması tanımı kullanılmıştır.

Tüm toplumlarda farklı istatistiksel verilerle açıklanan çocuklara yönelik cinsel istismarın çeşitli kapsamları görülmektedir. Örneğin; ev ortamında ebeveynler ve kardeşlerden, okul ortamlarında eğiticilerden ve çalışanlardan zarar görülebilir (Ceylan ve diğerleri, 2009: 133).

Tıp bilimindeki “Bakmazsanız, bulamazsınız" vecisesinden yola çıkılarak bazı şeylerin görülebilmesi için bakılması, düşünülmesi ve sorgulanması şarttır. Fiziksel ve cinsel olarak taciz edilen kişiler ve yakınları bu durumla başa çıkabilmek için yardıma ihtiyaç duyarlar (Hedin, 2000: 349). Çocuğun yaşıyla örtüşmeyen cinsel davranışlar sergilemesi durumunda kuşkuyla yaklaşılmalıdır. Cinsel istismarla yüzleşen çocuklarda uyku sorunları, karın ağrıları, altını ıslatma, büyük tuvaletini kaçırma ya da farklı fobilerinin oluşması gibi belirtiler göze çarpmaktadır ve ilk olarak bu şikâyetleriyle ilgili destek almak için müracaat ederler. Daha spesifik semptomlara cinsel organ kanaması, ani beliren cinsel eylemler ve cinsel deneyimlerle ortaya çıkan hastalıklar örnek verilebilir (Kara ve diğerleri, 2004: 142).

Cinsel istismarın epidemiyolojisine bakıldığında demografik özelliklerden ekonomik durumla alakalı bir ilişki saptanmamıştır (Taner ve Gökler, 2004:83). Cinsiyet farkı olmaksızın her çocuk için de bu tehdit vardır.

Çocukluk döneminde cinsel olarak istismar deneyimlemenin yetişkinlikteki psikolojik etkileri bir çok çalışmanın konusu olmuştur (Lansford ve ark, 2009:825). Bu amaçla yapılan incelemelelerde büyük ölçüde rastlanılan psikolojik bozukluk "post travmatik stres bozukluğu" olmuştur. Sadece cinsel istismara uğrayan çocuk ve gençler değil aynı zamanda cinsel istismarın varlığı netleştikten sonra ebeveynler de belirli ölçülerde stres yaşamaktadırlar hatta çocukları cinsel istismara uğramayan ebeveynlere

22

göre bu kişilere daha fazla post travmatik stres bozukluğu teşhisi konulduğu saptanmıştır (Şimşek ve diğerleri, 2011: 320). Çocukları ve kadınları baz alan şiddetler incelendiğinde bunun sadece aileleri ve yakın çevrelerinin bir problemi olmadığını bu konunun aynı zamanda kurum ve kuruluşları, sosyal hizmetleri, hukuki ve eğitim öğretim sistemlerini kısacası tüm toplumu ilgilendiren bir sorun olarak karşımıza çıktığı netleştirilmiştir (Hedin, 2000: 349).

Cinsel şiddet teşhisleri çoğu zaman çocuktan edinilen bilgilerle konulmaktadır. Fakat şu unutulmamalıdır ki sorularda taraflı soru türlerinin tercih edilmesi öyküyle ilişkili yanıtlarda odağı farklı yönlere çekebilmektedir (Kara ve diğerleri, 2004: 142). Aynı zamanda, örtülü salgın olarakta nitelendirilebilen cinsel tacizle savaşmak için gizlilikten kaçınılmalı ve önlemler alınmalıdır (Hedin, 2000: 350). Bu önlemler kapsamında; çocuklara, öğretmenlere, velilere ve çocuk odaklı çalışan bireylere eğitimler verilmelidir, çünkü çocuk bu durumla karşı karşıya gelmeden önce kendini savunmayı öğrenmesi yasal süreçler ölçüsünde çocuğun sağlığı açısından mühimlik arz eder (Kır,2013: 777). Ek olarak, 1999'da Duffy ve meslektaşlarının çalışmasında acil servisine başvuran çocuk ve gençlerin annelerinde aile içi şiddetle yüzleştiklerine dair bulgular elde edilmiştir. Dolayısıyla, acil servis hekimleri de dâhil olmak üzere aile içi şiddetle beraber fiziksel ve cinsel istismar ile ilgili bilgilendirilmelerin arttırılması önemle bildirilmektedir.

Cinsel istismar ve ihmallerin sebeplerine bakıldığında ebeveynlerden biri ya da her ikisinin de vefatı, ebeveynler arasındaki iletişim sorunları, işsizlik, sağlığa kötü etki eden maddelerin tüketilmesi, evliliklerin erken yaşlarda olması, istenilmeden ya da evlilik dışı çocuk sahibi olunması, beyinde hasar oluşumu, beyin felcinin (serabral palsi) olması, zekâ geriliği ya da motor ve sosyal beceriler göz önüne alındığında akranları kadar yeterli gelişim görülmemesi gibi faktörleri içeren geniş bir yelpazede incelenmektedir. Fakat mevcut çalışmada ekonomik düzeylere göre cinsel istismarın görülme sıklığının değişiklik gösterdiği şeklindeki bulgular Taner ve Gökler'in (2004) çalışmasına göre farklılık göstermektedir.

Son olarak, cinsel olarak istismar edilmiş çocuklarda olaylar karşısında korku tepkilerinde artış, öfke, saldırganca davranışlara eşlik eden dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, depresyon, kısa sürede anksiyetenin ortaya çıkması, travma sonrası stres bozukluğu ve ayrıca cinsel ilişkiye girmeyi taklit etme, anüs veya vajinaya

23

alışılmadık bir cismi sokmak, cinsel organları sürtme, özel bölgeleriyle oynama gibi uygun olmayan cinsel davranışlara sıklıkla rastlanılmaktadır ( Kara ve diğerleri, 2004:83 ; Taner ve Gökler, 2004: 84).