CHP Vilayet İdare Heyeti Faaliyetleri …

CHP vilayet idare heyeti; merkez ve kazalarda siyasi, iktisadi, ekonomik ve sosyal alanda birçok faaliyetlerde bulunmuştur. CHP vilayet idare heyeti başkanı Dr. Hüseyin Ülkü yanında Ferit Ecer ve Sabit Ecemiş ile beraber kazalardaki Parti işlerini tetkik etmek üzere kazaları ziyaret ettikleri ve kazalardaki sorunlarla yakından ilgilendikleri belirtilmiştir73.

CHP Vilayet idare heyeti kazalardaki Parti faaliyetlerini denetleyip ve tetkik etmek ile beraber bayındırlık faaliyetleri üzerinde de birtakım faaliyetlerde bulunduğu göze çarpmaktadır. CHP idare heyetleri parti binalarının vasıtasıyla birçok ihale ilanında bulunmuştur. Aksaray'da Halkevi'nin 2. Kısım inşaatı için bir ihale düzenlendiği belirtilmiştir. Yapılacak İnşaat'ın keşif Bedeli 14.977 lira 98 kuruştur.

70 “Vilayetimiz CHP Merkez Kaza Kongreleri Yapıldı”, Niğde, 3 1. Kanun 1943, Sayı. 798, s. 1.

71 “CHP Kaza Kongreleri”, Niğde, 17 2. Teşrin 1944, Sayı. 846, s. 1.

72 “CHP Vilayet Kongreleri” Niğde, 29 1. Kanun 1944, Sayı 852, s. 1.

İhalenin 30.03.1940 tarihinde Cumartesi günü saat 13.00’da Aksaray parti binasında ve açık bir şekilde yapılacağı belirtilmiştir. İhaleye girebilmek için isteklilerin 720 lira geçici teminat yatırmaları ve vilayet vesika komisyonundan bu iş için almış oldukları yetki vesikasını ibraz etmelerinin gerekli olduğu yönündeki ilana gazetemizde rastlıyoruz74.

CHP vilayet idare heyeti Reis Vekili ve Halkevleri Reisliği vazifesini ifa etmekle bulunan Ferit Ecer’in bu vazifesini bir müddet yerine getiremeyeceğinden Sabit Ecemiş’in kendisine vekâlet edeceği belirtilmiştir75.

CHP vilayet idare heyeti görevini kötüye kullanan idari memurlar hakkında da raporlar sunarak her türlü yapılan faaliyet çalışmaları titizlikle icra edilmesi için çokça gayret sarf etmiştir. Vilayet idare heyeti reisliğinden memuriyet vazifesini suiistimal etmekten suçlu bulunan Bor kazası eski iskân kâtibi Ekrem Erün hakkındaki suç raporu suçlunun adresine tebliğ dilmek suretiyle 13.06.1941 tarihinde vilayet kaza idare heyeti tarafından verildiği belirtilmiştir76.

Cumhuriyet Halk Partisi'ne ait olup Zafer Caddesi’nde eski vakıflar memurluğu binası altında bulunan 102 ve 124 numaralı 2 dükkân ile hala vakıflar memurluğunun oturmakla olduğu binanın kiraya verilmesi kararlaştırıldığı belirtilmiştir⁷⁷.

Vilayet idare heyeti Aksaray'ın Koçaş mevkiinde teknik ziraat okulu açmıştır⁷⁸.

74 “Aksaray C.H.P Kaza İdare Heyetinden”, Niğde, 15 Mart 1940, Sayı. 614, s. 3.

75 “Halkevi Reis Vekilliği” Niğde, 23 Ağustos 1940, Sayı. 637, s. 1.

76 “Vilayet İdare Heyeti Reisliğinden”, Niğde, 5 1. Kanun 1941, Sayı. 701, s. 2.

77 “C.H.P Vilayet İdare Heyetinden”, Niğde, 5 Haziran 1942, Sayı. 725, s. 2.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT

3.1 SAĞLIK İŞLERİ

Cumhuriyet ilan edildiğinde Türkiye’de halk sağlığı çok kötü bir durum arz etmekteydi. Sağlık personeli ve hemşirelik gibi müesseseler sayı bakımından çok az ve istenen ihtiyaca cevap verecek bir seviyede değildi. Cumhuriyetin ilan edilmesiyle yeni idarenin kurulmasından hemen sonra sağlık alanın da köklü bir yeniliğe gidilerek mevcut sağlık kuruluşları ıslah edilip geliştirilmeye başlanmıştır79.

Cumhuriyetin ilk yıllarında geçmişteki eğitim sistemi ve uzun süren savaşların etkisiyle ülkede okuryazar seviyesi düşük, okullar ve öğretmen bakımından ise oldukça fakir bir durum arz etmekteydi. Cehalet ve bilinçsizlik içinde ki insanlar sağlık da dâhil olmak üzere birçok konuda batıl inançlara itimat ediyor ve böylece modern tıbba yüz çeviriyordu. Ülke genelinde hastane, dispanser, doktor, hemşire, eczana, ilaç gibi modern tıbbi imkânlar yok denecek derecedeydi. Hem kişisel hem de çevresel temizliğe gereken önem verilmemekteydi. Şehirlerde ise belediye hizmetlerinin yetersizliğinden dolayı büyük bir su ve kanalizasyon sorunu vardı. Şehirlerin yakınında bulunan göl ve bataklıklar; sıtma, tifo gibi bulaşıcı hastalıkların çevrede yaygınlaşmasında halkın temizliğe önem vermemesi kadar önem arz etmekteydi. Beslenme ve çalışma şartları kötü bir durumda olan halk, bulaşıcı hastalıklar ile ülkenin her tarafında karşı karşıya kalmaktaydı. Başta sıtma ve verem olmak üzere tifo, kolera, frengi, çiçek, difteri, dizanteri gibi hastalıklar halk sağlığını tehdit eden en önemli sorunlardı⁸⁰.

Cumhuriyetle beraber gerçekleştirilen sağlık hizmetleri her ne kadar Osmanlı döneminin bir uzantısı olarak kendini gösterse de yeni Türkiye değişen küresel dünya en güzel şekilde uyum sağlamaya çalışarak bu işi bir görev olarak kavrayıp hem daha içten hem de daha coşkulu bir ruhla bu hizmete sarılmıştır81.

79 Ahmet Özgiray, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Sağlık-Sosyal İşleri ve Düzenlemesi”, (1920-2938), Tarih İncelemeleri Dergisi, C. 15, Sayı. 1, s. 2

80 Osman Gümüşçü, “Osmanlıdan Cumhuriyete Geçiş ve Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Halk

Sağlığı”, Atatürk Araştırma Dergisi, C. 19, Sayı. 55, Mart 2003, s. 125

81 Halil İbrahim Aksakalı, “Dr. Refik Saydam Önderliğinde Cumhuriyet Dönemi Sağlık Hizmetlerini

Modernleştirme Çabaları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi The Journal of İnternational Social

İncelenen dönemde Türkiye İkinci Dünya savaşında aktif olarak yer almamasına rağmen ülkenin sağlık durumunun bir hayli bozulduğu ve salgın hastalıkların ortaya çıktığı görülmektedir82. Bu dönemde baş gösteren tifo, kızamık, lekeli tifo, sıtma, çiçek gibi tehlikeli hastalıklar tüm yurtta olduğu gibi Niğde’de de kendini ciddi bir şekilde hissetmemiştir. Dönemin il gazetesinde bu hastalıklarla mücadele için tifo, kızamık gibi hastalıklarla mücadele83, umumi çiçek aşısı uygulaması84, röntgen cihazı85, lekeli tifo ile mücadele86 gibi birçok bilgilendirme yazıları neşredilmiştir.