Fā‘ilātün fā‘ilātün fā‘ilātün fā‘ilün
1 Ḥaḳ müyesser eylesün fetḥ it Ḫorāsān illerin Surḫ-serler başını kes al Ṣıfāhān illerin 2 Var semā‘a dāḫil olup himmetin eyle recā
Ḳaṣd-ı Mevlānā ḳılup seyr it Ḳaraman illerin 3 Rehber olsun çār-yār-ı bā-ṣafānuñ himmeti
Anlaruñ ‘aşḳına ur Īrān u Turan illerin
48Sultan Ücüncü Murad (Murādī) Hayatı, Edebī KiĢiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni adlı eserde
79
4 Ellerinden al melā‘īnüñ dür ü gevherlerüñ Seyr idüp cāmı gör la‘l-i Bedaḫşān illerin 5 Rabb-i ‘İzzet ḥażretinden dā’imā budur niyāz
Ḥaḳ naṣīb itsün Refī‘ī bize cānān illerin
55 a
50 Müseddes
Fā‘ilātün fā‘ilātün fā‘ilātün fā‘ilātün
I
1 Baña ẓulm itme meded cürmümi ‘afv eyle benüm Sitem-i cevrüñle yaḳmada dili beytü’l-ḥazenüm 3 Eşk-i çeşmümle ḳızıl ḳana boyandı pīrehenüm
Dest-i ḳahruñla yıḳıldı ḳal‘a-i burc-ı bedenüm 5 Ey cefā-pīşe naẓar ḳıl yine ḥālüme benüm
Şimdi cevrüñle ḫarāb olmada iḳlīm-i tenüm II
1 Ṣabrı güç derde esīr oldı göñül çāresi yoḳ Ḫaşre dek ẓulmeti tükenmez ardı yoḳ arası yoḳ 3 Çoḳdur ‘āşıḳ geçineñ ben gibi āvāresi yoḳ
Māhir-i ṣan‘at-ı ‘aşḳam yüzümüñ ḳarası yoḳ 5 Ey cefā-pīşe naẓar ḳıl yine ḥālüme benüm
Şimdi cevrüñle ḫarāb olmada iḳlīm-i tenüm III
1 Āh idüp na‘re-zen olsam yine ‘aşḳuñla şehā İns ü cin ḥayretde ḳalup tidrer idi ‘arż u semā 3 Derd-i āhumla cihān ṭop dolu oldı güyā
Ḳopdı ‘aşḳuñ arasında velvele-i vāveylā 5 Ey cefā-pīşe naẓar ḳıl yine ḥālüme benüm
Şimdi cevrüñle ḫarāb olmada iḳlīm-i tenüm
80
IV
1 İtdigüñ cevr ü ezā ben ḳulına ġayrısı yiter Beni öldürdi firāḳuñ yiter ey ġonca-i ter 3 Cāme tebdīl ideli buldı cemālüñ zīver
Oḳur ‘uşşāḳı ‘Aṭā ẕikr-i cemālüñ ezber 5 Ey cefā-pīşe naẓar ḳıl yine ḳalbüme benüm
Şimdi cevrüñle ḫarāb olmada iḳlīm-i tenüm 56 a
51 [Başlıksız]
Fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilün
I
1 Tāzelendi ġam ile sīnede derd-i kühenüm Ṭāḳatüm yoḳ n’ideyim ḥālümi ifşāya benüm 3 Açamam ‘ālem-i ḥayretdeyim aṣlā dehenüm Rāżıyam her ne iderse baña serv-i semenüm 5 Tīġ-ı cevrüñle ṣad pāre ḳılursa bedenüm
II
1 Rūz [u] şeb durmayayum āh-ı şerernāk ideyüm Māsivā-yı tenümi cümle yaḳup pāk ideyüm 3 Yek semā-yı ġamam menzilüm eflāk ideyüm
Ḥulle-i cennet olursa çekeyüm çāk ideyüm 5 Dem-i vuṣlatda baña ḥā’il olur pīrehenüm
III
1 Mest-i ‘aşḳam ġam-ı cānāneyi virmem felege Ḥālet-i şīve-i mestāneyi virmem felege 3 Cāvidem gerdiş-i peymāneyi virmem felege
Şem‘iyem gūşe-i meyḫāneyi virmem felege 5 Gülşen-i bāġ-ı cināndan baña yigdür vaṭānum
81
56 b
52
Taḫmīs-i Ġazel-i Bāḳī15
Fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilün
I
1 Olmaduñ tekye-i ‘irfānda sebaḳ-ḫvān-ı suḫan Tāb-ı derd-i dile āgāh olamazsın birden 3 Naḳş-ı ‘aşḳı uṣūliyle bilür bilse bilen
“Naġamāt eylemege başladı ṣanma anı sen 5 Ehl-i sūzuñ ṣanemā āteşin añlar ney-zen”
II
1 Olsalar hāle-ṣıfat ḫalḳa eger meclisde Şeb-i gīsū-yı bütān ḳılsa eẟer meclisde 3 Var iken māh-liḳā sen gül-i ter meclisde
“Şem‘ lāzım degül ey sāḳī yiter meclisde 5 Şu‘le-i cām-ı şeb-efrūz çerāġ-ı rūşen”
III
1 Bādedür ḫūn-ı ciger sāġar-ı vicdānumda Dem-i ney ṣavt-ı rebāb-ı āh ile efġānumda 3 ‘Uḳdedür doġrısı her dem dil-i nālānumda “Meclis-i ‘aşḳda ney-zen ne çalar yanumda 5 Ġam-ı hecrüñle ser-āġāz idicek nāleye ben”
IV
1 ‘Araḳ-ı şebnem ile kāse-i nergis memlū Ṣundı murġānede ṣāḳī-i çemen ṭolu ṭolu 3 Bülbülüñ bellü olunca sebeb-i naġmesi bu
“Ġoncalar dügmelerin çözdi bahār irdi diyü 5 Sīnesin açdı girībānını çāk itdi semen”
52Arpaemīni-Zade Mustafa Sami Divānı‟nda bulunamadı.
82
V
1 Dūr olan bezm-i ṣafādan ne ‘aceb zār eyler Bī-ḥaḳīḳat güzele böyle kināye söyler 3 Sāmiyā diñle ne dir şā‘ir-i ferḫunde-eẟer
“Bāḳīye ‘işret ü ‘ayş itmege hecrüñde yiter 5 Nāle ney göz yaşı mey fikr-i viṣālüñ gülşen” 57 a
53
Taḫmīs-i Ġazel-i Nābī
Fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilün
I
1 Nev-civānum daḫi ne meclis ü ne cāmı bilür Sāde ḳahveyle bizi red içün ibhāmı bilür 3 Ne temennā ne teḫassür ne pek iḳdāmı bilür
“Ne virür kām ne kām-ı dil ü nā-kāmı bilür 5 Luṭf hengāmı hemān ‘āşıḳa düşnāmı bilür”
II
1 Vaż‘-ı tevbīḫ ile sen destüñi ḫāke urma Ṣarṣar-ı nuṣḥ ile şiddetli esüp ṣavurma 3 Zāhidā çek ayaġuñ başın içün çoḳ durma
“Tevbe-i meyde ẟebāt-ı ḳademümden ṣorma 5 Orasın sāḳī-i gül-çehrenüñ ibrāmı bilür”
III
1 Baḥr-i ‘irfānı beyān ile zebānuñ yorsañ Ney ile āteş-i ‘aşḳı üfürsen ṭursañ
3 Giremez gūşına biñ kerre ḳulaġuñ bursañ “Zāhide germī-i ‘uryānī-i ‘aşḳı sorsañ 5 Peştemāl ile faḳaṭ ḫalvet-i ḥammāmı bilür”
53Arpaemīni-Zade Mustafa Sami Divānı‟nda bulunamadı.
83
IV
1 Sāmiyā sāmi zīb eyle bu dürr-i nābı Kenz-i ‘aşḳuñ açılur ṣanma bu demde bābı 3 Var göñülden göñüle yol didi ḥāl erbābı
“ ‘Āşıḳuñ ḥāl-i derūnuñ ne ṣorarsın Nābī 5 Anı ‘āşıḳ ne bilür yār-i dil-ārāmı bilür”
57b
54 Ġazel
Mef‘ūlü mefā‘īlü mefā‘īlü fe‘ūlün
1 Ser-menzil-i esrār-ı ḥaḳīḳat yerimüzdür ‘İrfān iline ‘aşḳ bizüm rehberimüzdür 2 Ṣūretde eger kūteh ise dest-i irādet
Ma‘nāda bu nüh ṭāḳ felek hem-serimüzdür 3 Mihmānkede ḳalbimüzi eyleme teftīş
Eb‘ād-ı ser-ā-pāy-ı kevn yek derimüzdür 4 Vā‘iẓ ne bilür naḳşını ezber gibi söyler
Levḥ ü ḳalem ‘ālemde zebān u perimüzdür 5 Sāmī bizi taḳvīm-i kühen itmede irşād
Sī pare-i eyyām tamām ezberimüzdür
84
58 a
55
Ġazel-i Ġālib Taḫmīs-i Neş’et
Fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilātün fe‘ilün
I
1 Bezm-i vuṣlatda ‘aceb hecr ile eşk-bār oldum Nūş idüp dārū-yı şifā-baḫş ile bīmār oldum 3 Düşdüm ol şāh-ı gülüñ dāmenine ḫār oldum
Neyleyeyüm ġonca-i zār gibi bār oldum 5 Ṣabrı güç çāresi güç derde giriftār oldum
II
1 Kim arar ḳanuma girsen de benüm ben de senüñ Dil-i dīvānecigüm yavrucagum ben de senüñ 3 Cümle varum ile cānumda senüñ ben de senüñ
Şānına her ne düşerse anı ḳıl ben de senüñ 5 Merḥamet eyle efendüm hele nāçār oldum
III
1 Müjde-i vuṣlat olan şīrīn edādan geçdüm Baña maḥṣūṣ olan mihr ü vefādan geçdüm 3 Meclis-i ḥās u şebistān-ı ṣafādan geçdüm
Yine bir merḥamet [ü] luṭf [u] ‘aṭādan geçdüm 5 Bezm-i ‘aşḳuñda hele ḳāni‘-i dīdār oldum
55NeĢ‟et Efendi Divanı Tıpkıbasım, s.65
I-3 dāmenine : dāmānına M. Vezin gereği düzeltilmiĢtir.
I-4 Neyleyeyüm ġonca-i zār gibi bār oldum : ġoncama jāle gibi n‟eyleyeyüm bār oldum D. III-1 müjde-i vuṣlat : müjde-i vuṣlatda M.
85
IV
1 İltifātuñ ile iḳrāmına fā’iḳ degilem
Gerçi kim ṭab‘-ı şerīfine muvāfıḳ degilem 3 Bilürem ben de ki sulṭānuma lāyıḳ degilem
Ḳulunum añla efendüm saña ‘āşıḳ degilem 5 Tevbe tevbe seni sevdimse günāhkār oldum
V
1 Ġālibā mā’il olma nāle vü efġānımuza Yoḫsa bilmem ‘acebā ḳaṣdı mı var cānımuza 3 Teşne-i ġamze-i ḫūn-ḫvārı hemān ḳanımuza
Nice ẓālim dimegüm ḫażret-i sulṭānımuza 5 Neş’etā cān [u] cihāndan hele bī-zār oldum
(Allāh Allāh ne ‘aceb derde giriftār oldum)
58 b
56