Cema’ât-i Sazendegân

Saz çalan anlamına gelen sazende, “mutrip” tabiri yerine kullanılmıştır.1037_{Saz çalan sanatkâra da sazende denilmiştir.}1038_Sazendegân cema’âtinin içerisinde 12 sanatkâr yer almaktadır. Sanatkârların içerisinde en yüksek mevacibi alan 8,5 akçe ile Hacegî Tebrizî olmuştur.

Dâirezen Maksud

Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün olarak getirdiği musikişinastır. 1039

1031 _{Heiderzadeh, “İranlı Âlimlerin Osmanlı Devleti’ne Gelişi ve Osmanlı Bilimine Katkıları”, s. 241.} 1032 _{TS. MA. d. /9706.0001.00 (H-29-04-932).}

1033 _{Yaman, “1796 Tarihli Ehl-i Hiref Defterine Göre Osmanlı Saray Sanatkârları”, s. 99; Ünal,} Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 144.

1034 _{Kalyoncu, “Ehl-i Hiref-i Hassa Teşkilatının Osmanlı Kültür ve Sanat Yaşamındaki Yeri ve} Önemi”, s. 287.

1035 _{Gökmen, “Yavuz Sultan Selim’in İran’dan ve Mısır’dan Getirdiği Sanatkârlar”, s. 150.} 1036 _{Gökmen, “Yavuz Sultan Selim’in İran’dan ve Mısır’dan Getirdiği Sanatkârlar”, s. 150.}

1037 _{Özçelik, XVII. Yüzyıl Sosyal Hayatının Nâbî Divânı’na Yansımaları ve Anlam Çerçevesi, s. 95.} 1038 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 597.}

Hasan Can Çelebi

Yavuz Sultan Selim’in Tebriz’den getirdiği musikişinas, padişahın nedimi olmuştur. 1567 yılında vefat eden Hasan Can,1040 _{ayrıca Enderûn’da musikî hocalığı} da yapmıştır.1041

Hanende Mehmed Bey

Sultan IV. Murad’ın Revan ve Bağdat seferlerinden sonra getirdiği musikişinastır.1042

İmam Kulu

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1043 Neyzendir.1044

Kanunî Şeyh Murad

Yavuz Sultan Selim döneminde Tebriz’den sürgün olarak getirdiği musikişinastır.1045

Maksud

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1046 Dairecidir.1047

Şah Murad

Sultan I. Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiştir.1048_Kanuncudur.1049

Şeyh Murad

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1050_Naycıdır.1051

1040 _{Özcan, “Osmanlılarda Musiki”, s. 223.} 1041 _{Türk Musikîsi’nin Bir Tarihçesi, s. 2.} 1042 _{Yavaşça, “Osmanlı ve Mûsikî”, s. 155.}

1043 _{TS. MA. d. /9706.0001.00 (H-29-04-932); TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).}

1044 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922). Neyzen: Ney denilen kamıştan yapılma aleti üfleyerek} calan musiki erbabına denilir. Özçelik, XVII. Yüzyıl Sosyal Hayatının Nâbî Divânı’na Yansımaları ve Anlam Çerçevesi, s. 88.

1045 _{Yavaşça, “Osmanlı ve Mûsikî”, s. 152.}

1046 _{TS. MA. d. /9706.0001.00 (H-29-04-932); TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).} 1047 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).} 1048 _{TS. MA. d. /9706.0001.00 (H-29-04-932); TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).} 1049 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).} 1050 _{TS. MA. d. /9706.0001.00 (H-29-04-932).} 1051 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).}

Şah Kulu

1638 yılında Bağdat Osmanlı Devleti tarafından fethedildikten sonra İstanbul’a gelmiştir.1052 _{Nakkaş olan Şah Kulu ile aynı kişi değildir.}

Şeştârî Murad Ağa

Sultan IV. Murad’ın Revan ve Bağdat seferlerinden sonra getirdiği musikişinastır.1053

Neyzen İmam Kulu

Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün olarak getirdiği musikişinastır.1054

3.3.27. Diğer Zanaatkârlar

Ehl-i Hiref teşkilâtı içinde yer almayan diğer zanaat kollarını ayrı bir başlık halinde zikretmeyi uygun gördük.

Zerbâfan

“Altın ve sırma tellerle dokunan bir çeşit kumaş olan” zerbaftı işleyen,

dokuyandır.1055

Hoca Şah Ali

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1056

Kaytanî Bâfan

Kaytan; bükülmüş olan ipliklerin, yeniden bir araya getirilip bükülmesiyle elde edilen kumaşın “döşeme ve perde kenarlarına süs” olarak dikilen ip hâlindaki kordondur.1057

Mîrek

Sultan I. Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiştir.1058

1052 _{Türk Musikîsi’nin Bir Tarihçesi, s. 3; Heiderzadeh, “İranlı Âlimlerin Osmanlı Devleti’ne Gelişi ve} Osmanlı Bilimine Katkıları”, s. 241.

1053 _{Yavaşça, “Osmanlı ve Mûsikî”, s. 155; Özcan, “Osmanlılarda Musiki”, s. 227.} 1054 _{Yavaşça, “Osmanlı ve Mûsikî”, s. 152.}

1055 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 745; Kanar, Farsça Türkçe Sözlük, s. 818.}

1056 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.} 1057 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 389.}

Kabbal

Kabbal, Sırbistan’da tahıl için 65.664 kilogram, 140 ya da 144 okkaya eşit 180-185 kilogram, maden için 19 okka, 135 dirheme eşit olan 24,894 ağırlık ölçüsü birimidir.1059_{Osmanlı kanunlarında kabal “bir hayvan yükü cevher” olarak tarif} edilmiştir.1060

Ulama Şah Muhammed

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1061 Sarraciker

Sarraç, Debbağların terbiye edilen derilerin bir bölümü ayakkabı, çizme imâlatında, bir bölümü ise at takımları, araba koşumları gibi eşyaları yapmıştır.1062

Necmûddîn

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1063

Tâyî

Tây; “balya, denk, paket, boğca” şeklinden olan kumaşlardır.1064

Ali Can

Sultan I. Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiştir.1065

Mansûr

Çaldıran Muharebsi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1066

Mîr Ahmed

Yavuz Sultan Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiştir.1067

Sarraf

Arapça’da “bozdurmak, çevirmek, sözü süslemek” manasına gelen “sarf”tan

1059 _{Fehmi Yılmaz, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Gökkubbe Yay. , İstanbul 2010, s. 297.} 1060 _{Ünal, OsmanlıTarih Sözlüğü, s. 361.}

1061 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.}

1062 _{Mübahat S. Kütükoğlu, Osmanlı’nın Sosyo-Kültürel ve İktisadî Yapısı, TTK Yay. , Ankara 2018,} s. 434.

1063 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.} 1064 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 671.}

1065 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.} 1066 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.} 1067 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.}

türeyen sarrafın1068 _{sözlük anlamı, “altını gümüş karşılığında satmak” demektir.} Sarraflık işini yapana “sarraf, sayraf, sayrafî, nakkad”,1069 _{ya da “sarrafân”}1070 denilmiştir. Sarraf ve zerger aynı anlamlarda kullanılmıştır. Zergerlerin sarraflardan farkı ise, beceri gerektiren altın, gümüş, bakır gibi takıların süslemeleriyle uğraşmak ve takıların süslemelerini altın ve gümüşü toz haline getirip ateşle belli aşamlardan geçirdikten sonra yapmaktır.1071 _{Osmanlı Devleti’nde Fatih Sultan Mehmed} döneminden XVIII. asra kadar Rum ve Yahudi sarraflar, XVIII. ve XIX asırlarda ise Ermeni sarraflar etkili olmuştur.1072

Seydî Beg

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1073

Sefer Şah

Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir. Zerger Derviş Mehmed’in şagirdidir.1074

Ni’met

Sultan I. Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1075

Attar

Attar, Arapça “güzel koku” anlamına gelen bir kelime olan “ıtr”dan gelmektedir. Sadece güzel kokuları değil, aynı zamanda şifalı bitkileri ve bu bitkilerden elde edilmiş olan ilaçları da karşılayan bir kelimedir. Arapça’da eczacı,

“saydalî, saydalânî” şeklinde de olarak kullanılmıştır.1076_{Ayrıca ilaçların yapımında} kullanılan malzemeleri satmıştır.1077

1068 _{Halil Köse, 140 Numaralı Darphane Defteri’ne Göre (H. 1251-1260/M. 1836-1845) Osmanlı} Devleti’nde Sarraflar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstisüsü, İstanbul 2010, s. 4. 1069 _{Nebi Bozkurt, “Sarraf”, DİA, C 36, TDV Yay. , İstanbul 2009, s. 162.}

1070 _{Köse, 140 Numaralı Darphane Defteri’ne Göre Osmanlı Devleti’nde Sarraflar, s. 4.}

1071 _{Özçelik, XVII. Yüzyıl Sosyal Hayatının Nâbî Divânı’na Yansımaları ve Anlam Çerçevesi, s. 93.} 1072 _{Ali Akyıldız, “Sarraf” (Osmanlı), DİA, C 36, TDV Yay. , İstanbul 2009, s. 163.}

1073 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.} 1074 _{Gökmen, “Yavuz Sultan Selim’in İran’dan ve Mısır’dan Getirdiği Sanatkârlar”, s. 149.} 1075 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.} 1076 _{Nil Sarı, “Attar”, DİA, C 4, TDV Yay. , İstanbul 1991, s. 95.}

Kasım

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1078

Şah Hüseyin

Yavuz Sultan Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1079

Ayyâr

Arapça bir kelime olan ayyâr, sözlük anlamı olarak “çok gezen, zeki, kurnaz,

gözü pek, atılgan” kimse anlamlarına gelmektedir.1080 _{Fütüvvet kelimesine yakın} olan ayyâr kelimesi, aile, meslek, dostluk bağlarıyla birbirlerine bağlanan, birbirleriyle yaşayan kişileri içine almaktadır.1081

Ayyas Gulam

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1082

Derviş Ali

Sultan I. Selim dönemindeTebriz’den sürgün gelmiştir.1083

Ebu İshak

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1084

Şemseddin

Yavuz Sultan Selim dönemindeTebriz’den sürgün gelmiştir.1085

1078 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.} 1079 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 328.} 1080 _{Abdülkadir Özcan, “Ayyâr”, DİA, C 4, TDV Yay. , İstanbul 1991, s. 296; Devellioğlu,} Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, s. 63.

1081 _{Mustafa Şahin, “Ortaçağ İslâm dünyasında Ayyârlar”, Türkiye Dünyası İncelemeleri Dergisi,} XIII, 2013, s. 303.

1082 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 326.} 1083 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 326.} 1084 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 328.} 1085 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 326.}

Habbaz

“Hubz” ekmek demektir.1086 _{Habbaz ise ekmekçi,}1087 _{ekmeği satan,}

“habbâzan” da çoğul halidir.1088 _{Ekmekçilerin başına “ekmekçi başı” ya da}

“habbâzîn-i hassa” da denilmiştir. Kilercibaşına bağlı bulunan ekmekçiler, “pişirici”, “hamurkâr”, “elekçi”, “fodlacı” olarak gruplara ayrılmıştır.1089

Halilullah

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1090

Bezzaz

Arapça bir kelimedir. Bezcilere, manifaturacılara verilen addır.1091 _Aynı zamanda bezâzet de denilmiştir.1092 _{Bez, manifatura eşyası satılan yer “bedesten”,}

“bezzazistan” dır.1093 _{Bezzaz cema’âtinin içerisinde 7 sanatkâr yer almaktadır.}

Mir Şeyh

Sultan I. Selim zamanında Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1094

Kicî Beğ

Yavuz Sultan Selim döndeminde Tebriz’den sürgün gelen Kicî Beğ, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1095

Gencî Beg

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1096

1086 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 279.}

1087 _{Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, s. 348.} 1088 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 279.}

1089 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 221.}

1090 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 328.} 1091 _{Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C 1, s. 228.}

1092 _{Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, s. 110.}

1093 _{Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C 1, s. 228; Ünal, Osmanlı Tarih} Sözlüğü, s. 119.

1094 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 329.} 1095 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 329.} 1096 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 331.}

Hoca Hafız

Yavuz Sultan Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1097

Hoca Yeni Can

Sultan I. Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelen Hoca Yeni Can Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1098

Hoca Pir Şeyh

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1099

Hoca Beg

Tebriz’den sürgün gelen Hoca Beg, Amasya’dan İstanbul’a gönderilmiştir.1100

Misgerân

Farsça mis “bakır”, misger ise, “bakırcı” demektir.1101 _{Misgerân cema’âtinin} içerisinde 1 sanatkâr yer almaktadır.

Hacegi

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1102

Suzengerân

Suzen, Farsça “iğne” anlamına gelmektedir. Suzenger, “iğneci, iğne

imalatı”1103 _{yapan cema’âttir.}

Munlâ-yı Suzenger

Yavuz Sultan Selim döneminde Tebriz’den sürgün gelmiş, Amasya’dan

1097 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1098 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1099 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1100 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1101 _{Kanar, Farsça-Türkçe Sözlük, s. 1483; Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 478; Develioğlu,} Osmanlıca-Türkce Ansiklopedik Lûgat, s. 759.

1102 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).} 1103 _{Kanar, Farsça-Türkçe Sözlük, s. 929.}

İstanbul’a gönderilmiştir.1104

Sebetdûz

Sebetdûz, sepet yapan demektir.1105 Yusuf

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1106

Otakî

Türkçeye Toharcadan geçtiği bilinen bu kelime Türkçe kabul anlamındadır. Osmanlıca kelimelerle bşrleştirilerek terkipler yapılmıştır. Otaggerân “otağ, çadır

yapanlar” demektir.1107

Mirzay

Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1108

Pûlâdger

Pûlâd Farsça “çelik, gürz, kılıç, zırh” demektir. Pûlâdger ise “çelik ustası, demirci” demektir.1109

Derviş

Yavuz Sultan Selim döneminde Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1110

Basmager

Çiçekli, farklı renkli ve desenli kumaştır. İçi havlu ve dışı perdahlı olanlara “pazen”, dışı havlu olanlara da “divitin” denilmiştir.1111

Sultan Ali

1104 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1105 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1106 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 330.} 1107 _{Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe AnsiklopedikLûgat, s. 995.}

1108 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 328.} 1109 _{Kanar, Farsça Türkçe Sözlük, s. 425.}

1110 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.} 1110 _{Kanar, Farsça Türkçe Sözlük, s. 1180.}

Yavuz Sultan Selim döneminde Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1112

Kal’icî

Kal’i, “kalaycı, bir tür kılıç”tır.1113 _{Sarayda kalay işlerini yapan gruptur.}1114

Mahmud

Sultan I. Selim döeninde Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün gelmiştir.1115

1112 _{Arslan, 16. Yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, s. 332.} 1113 _{Kanar, Farsça Türkçe Sözlük, s. 1180.}

1114 _{Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s. 145.} 1115 _{TS. MA. d/9784.0001.00 (H-20-12-922).}

SONUÇ

Asırlar boyunca Osmanlı-İran devletleri arasında birçok savaş meydana gelmiştir. Bu savaşlara rağmen iki devletin siyasî ilişkilerinin yanında, kültürel ve ilmî sahadaki ilişkileri devam etmiştir. Özellikle Şah İsmail’in Şiî Safevi Devleti’ni kurmasıyla birlikte İran’da yaşayan Sünnî tebaaya yapmış olduğu baskı neticesinde birçok Safevi âlimi ve zanaatkârı Osmanlı Devleti’ne göç etmek zorunda kalmıştır. Göç yoluyla gelen âlimlerin ve zanaatkârların yanı sıra, Osmanlı padişahlarının gösterdiği himaye ve daha yüksek gelir elde etmek amacıyla da gelenler olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Muharebesi’nden sonra Tebriz’den sürgün olarak getirdiği ve satın aldığı zanaatkârlar olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman, Sultan III. Murad, Sultan III. Mehmed ve Sultan IV. Murad dönemlerinde İran üzerine yapılan seferlerden sonra da birçok zanaatkâr Anadolu’ya sürgün edilmiştir.

Osmanlı Devleti’ne gelen âlimler Sahn- Semân gibi önemli medreselerde görev almışlardır. XVI. asırla başlayan İran etkisi edebiyat, tarih, sanat ve mimarî sahada etkili olmuştur. İran’dan gelen zanaatkârlar, Ehl-i Hiref Teşkilâtı’na alınarak Osmanlı zanaatkârlarıyla birlikte eserler ortaya koymuşlardır. Özellikle Çaldıran Muharebesi’nden sonra sürgün yoluyla getirilen zanaatkârların içinde nakkaşlar önemli bir yer tutmuştur. Osmanlı-İran etkileşimini gösteren en güzel örneklerinden biri olan bu durum, İran’dan gelen cema’ât-i nakkaşânlar, Osmanlı nakkaşları birlikte çalışan Osmanlı’ya özgü yeni bir üslup ortaya koymuşlardır. Osmanlı Nakkaşhânesi’nin belli bir düzeye ulaşmasında etkili olan bu nakkaşlarla beraber Osmanlı saray nakkaşhanesine ait olan Tebriz, Herat ve Şiraz minyatür okullarının etkisi artmaya başlamıştır.

KAYNAKÇA

1. Arşiv Kaynakları

Ehl-i Hiref Defterleri

Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi

TS. MA.d. /09706.0001.00. TS. MA. d/9784.0001.00. TS. MA. d/9612-0001. TS. MA. d./9706-0004. TS: MA. d. /0984.0001.00. 2. Kaynak Eserler

Âşıkpaşazâde, Âşıkpaşazâde Tarihi, (Haz. Necdet Öztürk), Bilge Kültür Sanat Yay. , İstanbul 2013.

Abdi Beğ Şirâzî, Tekmiletü’l-Ahbâr (Başlangıcından 1571’e Kadar Safevilerin Tarihi), (Terc. Ed. Şefaattin Deniz-Hasan Asadi), Bilge Kültür Sanat Yay. , İstanbul 2019.

Ahmet Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, (Sadeleştiren Dündar Günday), C 1, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1993.

Celâl-Zade Mustafa, Selim-nâme, (Haz. Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar), Kültür Bakanlığı Yay. , Ankara 1990.

Gelibolulu Mustafa Ali, Künhü’l-Ahbâr, TTK Yay. , Ankara 2009.

,Menakıb-ı Hünerverân, (Haz. Müjgan Cunbur), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. , Ankara 1982.

Kâtib Çelebi, Keşfü’z-Zunûn, C 1, 2, 3, 4 (Ter. Ed. Rüştü Balcı), Tarih Vakfı Yurt Yay. , İstanbul 2013.

Kınalı-Zâde Hasan Celebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ, C 1, 2, TTK Yay. , Ankara 2014. Mecdî Mehmed Efendi, Hadaiku’ş-Şakaik, Şakaik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri, (Arapça’dan Osmanlıca’ya Neşr. Abdülkadir Özcan) , C 1, Çağrı Yay. , İstanbul 1989.

Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, C 1, 2, 3, 4, 5 (Yayına Haz. Nuri Akbayar), Tarih Vakfı Yurt Yay. , İstanbul 1996.

Nev’îzâde Atâî, Hadaiku’l-Hakaik Fî Tekmileti’ş-Şakaik, Şakaik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri, (Arapça’dan Osmanlıca’ya Neşr. Abdülkadir Özcan), C 2, Çağrı Yay. , İstanbul 1989.

Peçevi İbrahim Efendi, Peçevî Tarihî, C 2, (Haz. Bekir Sıtkı Baykal), Kültür Bakanlığı Yay. , Ankara 1999.

Selânikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selânikî, (Haz. Mehmet İpşirli), C 2, TTK Yay., Ankara 1999.

Belgede Osmanlı Devleti'nde İran'dan gelen âlimler ve zanaatkârlar (1500-1750) (sayfa 141-153)