İşletmelerin çalışma sermayesi, yatırımlar, kâr, temettü politikaları ve risksiz faiz oranı ile nakit ve nakit benzerleri, kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar politikaları arasındaki ilişkileri inceleyen modellere ait analiz sonuçlarının özetleri Tablo 17’ de görülebilmektedir. Öte yandan finansman kaynaklarında yıldan yıla değişiklikler ile çalışma sermayesindeki yıllık değişim, yıllık yatırım miktarı, kâr, temettü ve risksiz faiz oranı arasındaki ilişkilerin yönüne ait özet analiz sonuçları ise Tablo 18’ de yer almaktadır.
Tablo 17. Dinamik Panel Veri Analizi Özet
Değişken NNB KVB UVB OZK
CSY - -
MDV + +
KAR + + +
TEM - -
RF - - -
Tablo 18. Görünüşte İlişkisiz Regresyon Analizi Özet
Değişken D.NNB D.KVB D.UVB D.OZK
D.CSY - - + D.MDV - + + KAR + + TEM - - RF - - - L.BD - - -
135
Tablo 17 göz önünde bulundurularak çalışmada yer verilen hipotezler ele alındığında;
H60 : Çalışma sermayesinin Nakit ve Nakit Benzerlerine etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında negatif bir ilişki mevcuttur.
H70 : Yatırımların Nakit ve Nakit Benzerlerine etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H80 : Kârın Nakit ve Nakit Benzerlerine etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.
H90 : Temettü dağıtımının Nakit ve Nakit Benzerlerine etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında negatif bir ilişki olduğu ortaya konulmuştur.
H100 : Risksiz faiz oranının Nakit ve Nakit Benzerlerine etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H110 : Çalışma sermayesinin Kısa Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve negatif bir ilişki mevcuttur.
H120 : Yatırımların Kısa Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.
H130 : Kârın Kısa Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.
136
H140 : Temettü dağıtımının Kısa Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H150 : Risksiz faiz oranının Kısa Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve negatif bir ilişki vardır.
H160 : Çalışma sermayesinin Uzun Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H170 : Yatırımların Uzun Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.
H180 : Kârın Uzun Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H190 : Temettü dağıtımının Uzun Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H200 : Risksiz faiz oranının Uzun Vadeli Borçlara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve negatif bir ilişki mevcuttur.
H210 : Çalışma sermayesinin Öz Kaynaklara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H220 : Yatırımların Öz Kaynaklara etkisi yoktur.
Hipotezi kabul edilmektedir.
H230 : Kârın Öz Kaynaklara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.
137
H240 : Temettü dağıtımının Öz Kaynaklara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve negatif bir ilişki mevcuttur.
H250 : Risksiz faiz oranının Öz Kaynaklara etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. İstatistiki analiz sonuçlarına göre bu iki değişken arasında anlamlı ve negatif bir ilişki mevcuttur.
Bu sonuçlar ele alındığında ana hipotezler ise şu şekilde değerlendirilmektedir:
H10 : Çalışma sermayesinin finansman kararlarında etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. Çalışma sermayesi ihtiyacı uzun vadeli yabancı kaynak ve öz kaynak tercihi üzerinde etkin olmamakla birlikte, diğer finansman kaynakları olan kısa vadeli yabancı kaynaklar ve nakit ve nakit benzerleri politikaları üzerinde istatistiksel anlamlı ilişkili çıkmaktadır. Bu durumda işletmelerin nakit ve nakit benzerleri bulundurma ile kısa vadeli borçlanma kararları alırken çalışma sermayesi ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmakta oldukları belirtilebilir.
H20 : Yatırımların finansman kararlarında etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. Yatırım kararlarının nakit ve nakit benzerleri ile öz kaynak politikaları üzerinde etkisi olmamasına rağmen dış kaynak finansman kararlarında etkili olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla işletmeler yatırım kararları aldıktan sonraki borçlanmalarını, var olan sermaye bütçelemesi kararlarını göz önünde bulundurarak gerçekleştirirler.
H30 : Kârın finansman kararlarında etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. Uzun vadeli borçlanma ve öz kaynakla finansman kararları yani genel olarak uzun vadeli finansman politikaları üzerinde kârlılığın etkisini olmadığı tespit edilmiştir. Burada kârın ilgili faaliyet dönemine ait ve dönemden döneme değişebilen, işletmeye dışsal bir değişken olması sebebiyle uzun dönem kararlarda etkin olmadığı söylenebilir. Öte yandan kâr, nakit ve nakit benzerleri ile kısa vadeli borçlanma tercihleri üzerinde anlamlı etkili çıkmaktadır. Bu noktada işletmelerin faaliyetlerinin kârlı gerçekleşmesi sonucunda kredibilitelerini artırarak daha rahat kısa vadeli borçlanabildikleri
138
söylenebilir. Aynı zamanda yüksek kârlılık nedeniyle ortaya çıkacak vergiyi azaltıcı faiz gider etkisi sebebiyle kısa vadeli borçlanmayı tercih ettikleri de belirtilebilir. Diğer taraftan kârlılık artışı ile imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin nakit ve nakit benzerlerini yani likiditeyi artırmak yönünde karar aldıkları da ortaya çıkmaktadır.
H40 : Temettü dağıtımının finansman kararlarında etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. Temettü dağıtımının kısa ve uzun vadeli borçlanmada etkili olmadığı tespit edilmiştir. Öte yandan temettü dağıtımı nakit ve nakit benzerleri ile öz kaynak politikaları üzerinde ilgili dönemde etkili olmaktadır.
H50 : Risksiz faiz oranının finansman kararlarında etkisi yoktur.
Hipotezi reddedilmektedir. Hem borçlanma hem de ortaklık hakkı veren finansman kaynakları üzerinde temel makroekonomik değişken risksiz faiz oranının anlamlı etkisi olduğu ortaya çıkmaktadır. Nakit ve nakit benzerleri bulundurma kararları üzerinde ise risksiz faiz oranı etkili olmamaktadır.
Bunlara ek olarak Tablo 18’ de görüldüğü üzere Türkiye imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmeler çalışma sermayesindeki artışları nakit ve nakit benzerleri ile kısa vadeli yabancı borçlardaki azalış ve öz kaynaklar ile finanse etmektedir. Uzun dönemli yatırımlar ise nakit, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar ile finanse edilmektedir. Dolayısıyla işletmelerin sermaye bütçelemesi finansmanını hem borç hem öz kaynak içeren karma finansman yaklaşımı ile yaptıkları söylenebilir.
Yıllık net kâr hem nakit olarak ayrılmakta hem de bir kısmı öz kaynaklarda tutulmaktadır. Temettü nakit olarak ödenmekte ve nakit ve nakit benzerlerini ile öz kaynakları azaltıcı etkisi bulunmaktadır. Risksiz faiz oranı Tablo 17’de görüldüğü üzere kısa vadeli yabancı kaynak, uzun vadeli yabancı kaynak ve öz kaynak politikalarını ters orantılı bir şekilde etkilediği gibi, azalmasıyla birlikte dış kaynak finansmanını artırıcı etkide bulunmaktadır. Yani finansman kaynaklarındaki yıllık değişimleri ve yıllık finansman tercihlerini de etkilemektedir.
Nakit ve nakit benzerlerindeki yıllık değişim, kısa vadeli borçlardaki ve uzun vadeli borçlardaki yıllık değişimler için bu değişkenlerin gecikmeli değerlerinin ters yönde anlamlı
139
ilişkili çıkması, geçmişteki finansman kaynak tercihlerinin bir sonraki yılda etkili olduğunun göstergesidir. Örneğin bir önceki yılda kısa vadeli borç edinimi arttığında, bu durumun cari yıldaki kısa vadeli yabancı kaynak edinimi negatif yönde etkilemekte olduğu ve azaltıcı etki ettiği söylenebilir. Öte yandan yıllık öz kaynak finansman tercihinin bir önceki yıldaki öz kaynak finansmanından etkilenmediği görülmüştür.
140