Bin Tane Ağırlığı (g)…

Farklı yetiştirme sürelerine sahip üç mısır çeşidinde, farklı azot dozlarının bin tane ağırlığına olan etkilerine ilişkin varyans analiz sonuçları, Çizelge 4.25’de, bin tane ağırlığına ilişkin ortalama değerler ve oluşan gruplar ise, Çizelge 4.26’de verilmiştir.

Çizelge 4.25. Farklı Yetiştirme Sürelerine Sahip Üç Mısır Çeşidinde, Farklı Azot Dozlarının Bin Tane Ağırlığına Olan Etkilerine İlişkin Varyans Analiz Sonuçları.

2004 2005 2004 – 2005

Varyasyon

Kaynağı S.D K.O. F. D K.O F.D S.D K. O. F. D

Yıl (Y) 1 2396.668 14.38**

Tekerrür 2 117.481 0.54 229.460 1.95 4 173.471 1.04 Çeşit (Ç) 2 7157.370 33.18** 7867.277 66.84** 2 15016.248 90.08**

Y x Ç 2 8.399 0.05

Hata 1 4 215.704 117.700 8 166.702 Gübre Dozu

(G.D.)

2 6303.259 194.50** 6920.136 185.25** 2 13216.194 378.89**

Y x G.D. 2 7.201 0.21

Ç X G.D. 4 444.148 13.71** 492.199 13.18** 4 935.714 26.83**

Y X Ç X G.D. 4 0.633 0.02

Hata 2 12 32.407 37.355 24 34.881

Genel 26 53

V. K (%) 1.713 1.768 1.742

**: p< 0.01, *: p < 0.05 düzeyinde önemli

Çizelge 4.25’ün incelenmesinden görüleceği üzere, farklı yetiştirme sürelerine sahip üç mısır çeşidinde, farklı azot dozlarının, bin tane ağırlığına olan etkilerine ilişkin varyans analiz sonuçlarına göre, denemenin her iki yılında (2004-2005) ve birleştirilmiş yıllarda (2004-05) çeşitler, gübre dozları ve çeşit x gübre dozu interaksiyonu p<0.01 düzeyinde önemli birleştirilmiş yıllarda, yıl, yıl x çeşit, yıl x gübre dozu, yıl x çeşit x gübre dozu kombinasyonları ise istatistiksel olarak önemsiz olduğu görülmektedir.

Çizelge 4.26. Farklı Yetiştirme Sürelerine Sahip Üç Mısır Çeşidinde, Farklı Azot Dozlarının Bin Tane Ağırlığına İlişkin Ortalama Değerler ve Duncan Çoklu Karşılaştırma Testine Göre Oluşan Gruplar.

Gübre Dozu

Çizelge 4.26’nın incelenmesinden görüleceği üzere, mısırda bin tane ağırlığı değerleri, denemenin ikinci yılında, birinci yıla göre daha yüksek olmuştur. İkinci yıldaki bin tane ağırlığının daha yüksek olmasının nedeni, denemenin ikinci yılındaki koçan özelliklerinin daha iyi olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Farklı ikinci ürün mısır çeşitlerinin bin tane ağırlığına olan etkileri ve oluşan gruplar, Duncan çoklu karşılaştırma testine göre her iki yılda ve birleştirilmiş yıllarda istatistiki olarak önemli bulunmuştur (Çizelge 4.26). Denemede en yüksek bin tane ağırlığı her iki ve birleştirilmiş yıllarda Donana çeşidinden sırasıyla 364.0, 378.9 ve 371.4 g. olarak elde edilirken, bu çeşidi Girona çeşidi sırasıyla 323.4, 336.3 ve 329.9 g. ile takip etmiştir. Denemede en düşük bin tane ağırlığına Borja çeşidi sırasıyla 309.8, 322.0 ve 315.9 g. ile sahip olmuştur.

0 50 100 150 200 250 300 350 400

2004 2005 2004-05

Yıllar

Bin Tane Ağırlığı

Borja Girona Donana

Şekil 4.25. Farklı Mısır Çeşitlerinin Bin Tane Ağırlığına Etkileri

Şekil 4.25’de görüldüğü üzere, denemede kullanılan çeşitlerin bin tane ağırlıkları birbirlerinden farklı olmuştur. Çeşitlere ait bin tane ağırlıkları 309.8 -378.9 g. arasında değişmiştir. Bin tane ağırlığı bakımından çeşitler arasında farklılıklar olduğu Gözübenli (1997), Konuşkan (2000), Öktem ve Öktem (2003) tarafından yapılan çalışmalarda da belirlenmiştir. Thraporn ve ark. (1983), çeşitlere göre bitkide bin tane ağırlığı miktarının 192-334 g. arasında değiştiğini ifade etmiştir.

Çalışmada en yüksek bin tane ağırlığı değerlerinin denemenin her iki yılında da aynı çeşitten elde edilmesi, yıl x çeşit interaksiyonunun istatistiksel olarak önemsiz çıkmasına neden olmuştur (Çizelge 4.26).

Farklı azot dozu uygulamalarının bin tane ağırlığına olan etkileri, her iki yetiştirme yılında ve birleştirilmiş yıllarda istatistiksel olarak önemli olmuştur (Çizelge 4.26). Azot dozlarının bin tane ağırlığına etkileri, her iki yılda yüksek azot dozlarında artmıştır. Çalışmada en yüksek bin tane ağırlığı değerleri, denemenin her iki yılında ve birleştirilmiş yıllarda N₃₅ azot dozunda (sırasıyla 357.2, 371.7 ve 364.5 g) tespit edilmiştir. En düşük bin tane ağırlığı değerleri ise denemenin her iki yılında ve birleştirilmiş yıllarda N₁₅ azot dozunda (sırasıyla 304.6, 316.6 ve 310.6 g) gerçekleşmiştir. Çalışmada en yüksek ve en düşük bin tane ağırlığı değerleri,

interaksiyonunun istatistiksel olarak önemsiz olduğunu göstermektedir (Çizelge 4.24).

0 50 100 150 200 250 300 350 400

2004 2005 2004-05

Yıllar

Bin Tane Ağırlığı (g)

15 kg N 25 kg N 35 kg N

Şekil 4.26. Farklı Mısır Çeşitlerinin Bin Tane Ağırlığına Etkileri

Şekil 4.26’da görüldüğü üzere, mısırda uygulanan azot dozu miktarının arttıkça, bin tane ağırlığında yükselme görülmektedir. Azotlu gübreler, bitkide vejetatif gelişme sırasında yaprak alanını artırmaktadır dolayısıyla tane dolumu sırasında kuru madde birikimi daha fazla olmaktadır (Tolenaar ve ark. 1997). Bu durum, bin tane ağırlığının artan azotlu gübrelerden olumlu etkilendiği tahmin edilmektedir. Çalışmamızda elde edilen bulgular, Lemcoff ve Loomis, (1986), Ülger ve ark. (1986), Nimje ve Seth, (1988), Kaplan ve ark. (1993), Paradkar ve Sharma, (1993), Sade ve Çalış, (1993), Gözübenli (1997), Uslu (1999), Gökmen ve ark.

(2001), Tüfekçi ve Karaltın, (2001), Çokkızgın (2002) ve Amaral ve ark. (2005)’nın sonuçları ile benzerlik göstermiştir. Aydın (1991) ise, azotlu gübre dozu artışının bin tane ağırlığını artırdığını, fakat 20 kg/da N uygulamasından sonraki artışın fazla olmadığını ifade etmiştir .

Farklı azot dozları ve çeşitlerin interaksiyonlarının bin tane ağırlığına etkileri, çalışmanın her iki yılında ve birleştirilmiş yıllarda istatistiksel olarak (p<0.01 düzeyinde) önemli olmuştur (Çizelge 4.26). Farklı azot dozları ve çeşitlerin

interaksiyonlarındaki bin tane ağırlıkları 286.7-421.6 g. arasında değişmiş olup, yüksek bin tane ağırlığı, her iki yetiştirme yılında ve birleştirilmiş yıllarda sırasıyla 404.6, 421.6 ve 413.1 g. olarak Donana çeşidinde N₃₅ azot dozunda elde edilirken, en düşük bin tane ağırlıkları N15 azot dozunda Borja çeşidinde 286.7, 298.0 ve 336.6 g.

olmuştur.

Borja Girona Donana Borja Girona Donana

Çeşitler2004 Çeşitler 2005

Bin Tane Ağırlığı (g)

15 kg N 25 kg N 35 kg N

Şekil 4.27. 2004 ve 2005 Yılında Farklı Mısır Çeşitlerinin ve Gübre Dozlarının Bin Tane Ağırlığına (g) Etkileri.

Şekil 4.28. Birleştirilmiş Yıllarda (2004-05) Farklı Mısır Çeşitlerinin ve Gübre Dozlarının Bin Tane Ağırlığına (g) Etkileri.

Şekil 4.27 ve Şekil 4.28’ de görüldüğü gibi farklı mısır çeşitlerinin ve azot dozlarının interaksiyonlarının bin tane ağırlığına etkileri görülmektedir. Mısır çeşitleri ve gübre dozu interaksiyonlarının bin tane ağırlığına etkileri her iki yılda da Donana çeşidinden N35 kg/da elde edilmiştir. Denemenin yapıldığı 2005 yılında bin dane ağırlıkları 2004 yılına göre daha yüksek çıkmıştır. İkinci yıldaki koçan özelliklerinin daha iyi olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Araştırmada en yüksek bin tane ağırlığı, birinci yıl, ikinci yıl ve birleştirilmiş yıllarda Donana çeşidinde N35 kg/da kombinasyonunda sırasıyla 404.6, 421.6 ve 413.1 g., en düşük bin tane ağırlığı değerleri ise her iki yılda ve birleştirilmiş yıllarda Borja çeşidinde N15 kg/da kombinasyonunda sırasıyla 286.7, 298.0 ve 292.3 g. olarak elde edilmiştir.