Bilgi

Günümüzde, bireylerin, işletmelerin ve toplumların gücünün temel kaynağı olan bilgi; Latince bir terim olan “information” köküne dayanmaktadır. Bilgi kavramının çok boyutlu olması bilgi ile ilgili bir çok tanımın yapılmasına neden olmuştur. Kimi zaman kendisine yakın anlamda ve birbirleri ile bağlantılı olan veri (data), enformasyon (information) kavramları yerine kullanılmaktadır. Bilginin, organize edilmiş bir takım fikir, kural, prosedür ve verilerin kombinasyonu olduğu bir çok kişi tarafından kabul görmüş bir tanımdır. Bu bağlamda bilgi; belli bir yapıya göre işlenerek, kullanıcıları, mevcut ve gelecekteki kararları için anlam ifade eden, algılanan veya gerçek değeri olan veriler şeklinde tanımlayabilmek mümkündür(Işık, 2009; 20).

Yukarıda belirtilen doğrultuda bilgi ile ilgili yapılmış bazı tanımları tablo 9’da görmek mümkündür:

Tablo 9:Bilgi Kavramının Tanımları

YAZAR TARİH TANIM

ÖĞÜT 2001 Toplanıp organize edilmiş, yorumlanmış ve belirli bir yöntemle birlikte etkin karar vermeyi gerçekleştirmek için ilgili bölüme gönderilmiş, belirli bir amaç doğrultusunda yararlı bir biçime dönüştürülerek kullanıcıya değer katan veriler.

TİWANA 2001 Deneyimler, değerler, birleştirilmiş enformasyonlar, uzmanlaşmış içerikler ve köklü sezgilerin bileşimidir. Öğrenen kişilerin akıllarından doğarak gelişir. Kurumlara yalnızca belge ve yayınlarla ifade şeklinde kalmayarak aynı zamanda, kurumsal düzen, kural, deneyim ve bu deneyimlerin uygulanmasını ifade eder.

Tablo9’unDevamı

THIERAUF 1987

İşletmelerin yönetim faaliyetlerini sürdürüp amaçlarına ulaşmasında ihtiyaç duyulan ve stratejik bir kaynak olan bilgi, ekonomik kaynakların yerini alan düşünsel bir üründür.

STEWART 2000 Üretilen, yapılan, satılan ve satın alınan her şeyin asıl bileşenidir. GARAVELLİ ve

diğ.

2004 Öğrenmeyle birlikte ortaya çıkmış, davranış ve inançlarda meydana gelen değişiklerdir.

BEİJERSE 1999 Etkili hareket etme becerisiyle dönüştürülmüş enformasyon LEE ve YANG 2000 Anlamlı şekilde organize edilmiş veri topluluğu

Kaynak: Işık (2009)

Denning (2000) bilgiyi, uygulama toplulukları, yardım masaları, kalite güvencesi, dağıtım kanalları, bilgiyi yakalama ve depolama, bütçe teşvikleri ve bilgi stratejileri de dâhil olmak üzere çeşitli boyutları kapsayan sistemler bütünü olarak tanımlamaktadır. Buna karşılık yapılmış başka bir tanımlamada ise bilgi, uygulamacıların daha iyi hedeflere ulaşması için bir organizasyon içinde bilgi yönetimini kullanıp böylelikle maddi olmayan duran varlıklar için bir değer yaratma sanatı olarak tanımlanmaktadır (Cooper, 2006).

Bengshir (1996)’in belirttiği gibi, bilgi kullanıcının ihtiyaçlarına cevap verebildiği sürece anlamlıdır. Buna göre bilginin değerini veren ona anlam yükleyen temel niteliklerde şu şekilde sıralanabilir (Long, 1989):

 Doğruluk  Eksiksizlik  Zamanlılık  Uygunluk  Yerindelik  Ucuzluk

Bilgi kavramının özelliklerini ise Turunç (2006), tarafından yapılmış çalışmada şu şekilde hazırlanmış bir tabloda ayrıntılı olarak görmemiz mümkündür:

Tablo 10:Bilgi Kavramının Özellikleri BİLİMSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ YÖNETSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ DIŞSAL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ

Doğruluk veya yanlışlık Yenilik

Miktarının artması Düzelticilik Doğrulayıcılık

Yararlı bir amaca hizmet etmeli Yöneticilerin sorumlulukları ile ilgili olmalı

Yönetimlerin gereksinimlerine uygun ayrıntıları içermeli Güncel koşulları dikkate almalı Kabul edilebilir düzeyde doğruluk içermeli

Doğru zaman dilimi içerisinde ulaşılabilmeli

Uygun sayıldığında ayrıklık ilkesi dikkate alınmalı

Kabul edilebilir bir maliyetle üretilebilmeli

Kolaylıkla anlaşılabilmeli Gereksiz yineleme içermemeli

-Aşağıdaki faktörlerle ilgili bilgi içermeli

Temel rakip organizasyonların Pazar payı

Yeni Pazar fırsatları Ulusal ve örgütsel büyüme oranları

İnsan kaynakları piyasası durumu Olası politik riskler

Teknolojik gelişmeler ve örgütlere etkileri

Fiyatlar genel düzeyi artış trendleri

Küresel ekonomik seyir Talep ve müşteri tercihlerinde oluşan değişimler

Kamusal ve hukuksal düzenlemeler Turunç (2006).

Bilgi, veri ve enformasyondan çok daha farklı şeyi ifade etmektedir. Bilgi enformasyondan daha geniş bir alana sahip, algılama yeteneği, eğitim, deneyim ve akla uygunluğu içerir. Kısacası anlamlı sonuçlara ulaşmada zihni kullanmaktır (Awad ve Ghaziri, 2004).

Veri, kendi başına anlam taşımayan, belirli işlemler sonucunda kaydedilmiş,

amaca ulaşma, özetleme, sınıflara ayırma, hesaplama gibi yöntemler sonucunda enformasyona dönüşüp belirli bir amaca sahip olan şeyleri ifade eder (Davenport ve Prusak, 2001).

Ünüvar (2006)’ın ifadesine göre veri, bilgi sistemlerinin girdisi durumundadır. Bilgi sistemlerinin çıktısı da bu verilerin istenilen amaca uygun bir içerik ve biçime dönüştürülmüş hali olan “bilgi” dir. Başka bir tanımlama ile veri, ham bir olgu, sade ve varlığının dışında hiçbir önemi olmayan, tek başına bir anlam ifade etmeyen bir sistemdir şeklinde ifade edilmiştir (Bellinger, v.d., 2004).

Bilişim, insanoğlunun teknik, ekonomik, toplumsal alanlardaki iletişiminde

kullandığı ve bilginin dayanağı olan bilginin, özellikle elektronik makineler aracılığı ile, düzeli ve akılcı bir şekilde işlenmesidir. Yani, bilginin saklanması, işlenmesi, aktarılması ve kullanılması yöntemlerini toplum ve insanlık adına inceleyen uygulamalı bir bilimdir (Öge, 2007:53). Bato Çizel (2002; 5)’ in yaptığı tanımlamaya göre bilişim ise; sayılmış olan, bilginin yapısı, aktarılması, saklanması, tekrar elde edilip değerlendirilmesi, dağıtımı gibi yöntemlerin dışında, bilgiyi kaynağından alıp kullanıcısına ulaştıran ve genel sistem bilimi, sibernetik, otomasyon ile insanın çalışma çevresinde yerinde ve zamanında kullandığı teknolojileri temel alarak sistemler, işlevler, süreçler ve etkinlik alanlarını kapsayan bilim ve teknolojidir.

Bilişim teknolojisi açısından veri ise, bir durum hakkında birbiriyle bağlantısı

henüz kurulmamış bilinenler ya da sayısal ortamlarda olan ve taşınabilen sinyaller ve bit dizeleri şeklinde tanımlanmaktadır. Kısacası veri üzerinde yapılması uygun olan işlemlerin çıktısı bize bilgiyi verecektir (Işık, 2009; 5).

Enformasyon; Bensghir (1996)’in tanımına göre, verilerin işlemlerin

sonucunda amaca katkı sağlayacak biçimde anlamlı bir duruma getirilerek, analiz edilmesi ve işlenmesi sonucunda elde edilen verilerdir. Drucker (1998)’e göre enformasyon ise,” bir önemi ve amacı olan veri” şeklinde tanımlanmıştır.