930 BELKIS ALTUNIŞ-GURSOY

devleti b ey n in d e üçyüz sene m ik d â rı âsâr-ı m usâfât câ ri ve avarız ve tagayyürden âri o ld u ğ u n d a n başka m a’lûm-ı havâss u avam olduğu veçhile F ransa devleti m übeddel-i cu m h u riy e t old u ğ u h en g â m d a d ah i m e r’î olan uhû d -ı sâbıka ‘alâ-hâlihâ ibkâ o lu n d u k ta n so n ra iklîm -i Mısr-ı n e d re tü ’l- asr m addesiyle vaz’-ı enâm il-i taarruzât-ı bâis-i infisâh-i şirâze-i m üsâlem ât olm ak m ülâbesesiyle 1213 senesi m u h a rre m i evâsıtında M ısr’ı istilâ vuku’u n d a evvel em ird e taraf-ı Devlet-i Aliyye-i eb e d -m ü d d etten ser-asker ta’yîn ve irsâli ve ba’d e h u sene-i m erk u m e z ilh ic c e sin d e hasbe’l-iktizâ tevfîk-i R abbânî D ersaâ d et’ten b e rre n m u h ta sa r ordu-yı hüm âyûn-ı zafer- m a k rû n ve ertesi sene d ah i lüzûm -ı m aslahata m ü b te n i k ad a r yelken donanm a-yı hüm âyûn-ı n u sre t-n ü m û n isbâli ile tedâbir-i lâzim e ic râ ve m üttefık-i saltanat-ı seniyye olan İn g ilte re devleti c â n ib in d e n d ah i taraf-ı M ısr’a sefâyin ve k ara askeri irsâliyle b i’l-ittifak istirdâd-ı ülkâ-yı M ısr’a itin â o lu n m u ş olm ağla bi-‘in â y eti’lla h i’l-M eliki’l-K adîr e trâ f ve havâlisi h a rb e n ve tahliyeten n ez’ u te sh ir o lu n m a ğ ın on altı senesi ekâlim -i Mısriyye kabza-i ta sa rru fa a lın d ığ ın d a n asâyiş-i re ’âyâyı m ü te te b b i’ olan m usâlahayı d ah i iâdeye tarafeyn rızâ-dâd o ld u ğ u n a b in â e n bu fakîr-i kesîrü’t-taksîr rikâb-i hüm âyûn-ı m eym enet-m akrûn âm edciliği hizm etinde m üstahdem iken sene-i m ezkûre şehr-i zi’lka’d e ti’ş-şerîfesinin beşinci günü cânib-i m e’âlî-m enâkıb hazret-i g îtî-sitân îd en m usâlaha-i hayriyye akd u itm âm ın a ve m e’m û re n Paris ta ra fın a bâ-hatt-ı hüm âyûn-ı ü bhet-m akrûn- ı m u ra h h a s ta’yîn k ılın d ığ ım hasebiyle ba’de tehiyye-i levâzım-ı râ h m ütevekkilen ala’llah ve m ütevessilen bi-rûhâniyyet-i R esuli’llah şehr-i şerîf-i m e rk ü m u n yirm i yedinci gün ü .

B arekallâhü’s-sebt ve’l-hamis-i te’em m ül ve m eyâm în ve sa’âdet-i eltâf-ı İlahiyyeden tefe’ül ile D aru ’s-saltanati’s-seniyyeden b e rre n hareket ve savn-ı kâm ilü’l- ‘avn-i Hazret-i Yezdânî ile Silivri ve Bergos ve an d an K ırk Kilise’ye ve an d a n K arîn âb âd tarîk-i B alk an ın d an Ş um nu kasabasına m ü rû r b irle şehr-i zi’lh ic ce tü ’s-sa’îd e n in d okuzuncu m ü b â re t isneyn g ü n ü ol tarafta kasabât-ı sâireye h ilâfen îfâ-yı em r-i zebh-i kurbân-ı m esûbât-nişâne hasb- es-sübût m üsâraat olu n d u ğ u n d a salât-ı iyd-ı adhâ-yı m es’adet-ihtivâ kasaba-i m erk ü m e d e edâ ve ic râ b irle h ü rm e te n li’l-iyd ol g ü n ik âm et ve ertesi çıkılıp H ezârgrat yolundan Rusçuk’a azim et ve vüsûl, ferdâsı bârân-ı kesîr-i b â râ n ve şiddet-i riy âh ile n eh r-i Tuna’da tuğyân olm ak cihetiyle b ir gece d ah i R usçuk’da bey tû tet b irle şehr-i m e rk ü m u n o n ü çü n c ü yevm-i cum ’a Tuna’d an Yergökü’ye g ü zâr ve salât-ı cum ’a-i m ü b arek e ba’de’l-edâ hinto- süvâr olup Yergökü’ye dokuz saat K opaçin (Macarca: Kopcany) nâm karyeye ve ferdâsı B ükreş’e vüsûl ile hasbe’l-iktizâ çen d gü n tevakkufa ib tid âr o lu n ­ du. B ükreş kasabasına ta k arrü b ü m ü zd e Eflâk voyvodası M ihail Voyvad o r­ du te rtîb ve serâp â bayrak ve zâbitâniyla piyâde ve süvâri n e fe ri kasaba-i m e rk ü m e n in d e rû n u b irû n i u m û ru n u r u ’yete m e’m û r b u lu n a n la r ve şâir

o rd u ta k ım ın ı tesrîb etm iş olm aktan nâşî süvâriyân kasab an ın h â ric in d e ve piy âd eg ân d â h ilin d e istikbâl ve bizim m a’iyyetim izde olan m ükâlem e kâtibi ve terc ü m ân b eyzâdenin yol h in to la rm a tebdil için dâhil-i kasabada âm âd e kılınm ış olan o rd u h in to la rm a irk âb b irle sü v âriler ve se râ p â o r­ du d o n an m ış yedek esbleri p işid e ve p iy â d ele r yem in ü yesârda ve tabi u zu rn a takım ı h in to lar verâsında olarak tem âşâ-girân arasından tarafım ıza tehiyye o lu n m u ş olan hâneye îsâl etm eleriy le Voyvad-ı m um âileyhe dah i hâne-i m ezkürde m üterakkıb o ld u ğ u n d an ba’de’l-m ülâkat ferdâsı Voyvad-ı m u m âiley h in K urta’sına (M acarca: C urtea) gidilm ek ve ertesi g ü n ol dahi te k râ r takım ıyla tarafım aza g elm ek re sm le ri kaide-i câriyye üzre ifâ o lu n ­ d u k tan so n ra şehr-i m e rk ü m u n on dok u zu n cu yevm-i ham iş B ükreş’den d a h i n e h fe n K opluca (M acarca: Kapolcs) karyesi ve Şişte ve C u rte a’dan A rgeş k asab aların d a b ire r gece ve a n d a n sekiz on sâat sa’b ü ’l-m ü rû r B alkan’ı u b û r ile Tetşet karyesinde b ir gece bey tû tet o lu n u p B ükreş’den h arek e tim izin altıncı yani şehr-i m ezk û ru n yirm i d ö rd ü n c ü g ü n ü N emçe Devleti h u d û d u n a v ü rû d kılındı. Eflâk m em leketi h u d û d u n d a Tuna’ya câri olan n eh r-i Erces efrâd-ı K opaçin karyesi p îşg â h ın d a n ve B ükreş’den kalkdıktan so n ra d ah i b irk aç m a h ald e n geçilip âh ir-i m ü rû r sâlifü ’z-zikr A rgeş kasabası p îşg â h ın d a olarak ru y û ’e ta’b ir o lu n a n kayığa kenâr-ı h in ­ to ve yük a ra b a la rın ı id h â l ile karşısına u b û r o lu n d u ğ u n d a n m a’adâ m â r r u ’l-beyân Tetşet k ary esin d en d ö rt sâat ileriye lede’l-vüsûl m enbaı M acaristan olm ak üzere d â h ild e n d e rû n a cereyân ile kule sem tin d en Tuna’ya m ansab olan O lt suyu nâm kenirce n e h rin b e rü ve ön ta ra fla rın ­ da sakîfen ta rh o lu n m u ş K uyuten (M acarca: Kyuten) n âm karye pîşgâhın- da kendüm üz derûn-ı hinto da mevcûd ve altı re’s beygiri yine hinto m erbût ve m a’k û d olarak kezâlik p o t kayığına d u h û l ile geçilip şâir a ra b a la r dah i b u vechle im râ r o lu n d u k ta n so n ra kıygından yola çıkıldığı gibi lisân-ı T ürkîde yâr ta’b ir o lu n u r b ir sâde düşvâr güzâra d û çâ r olup şöyle ki yâr-ı nâ-m uvâfık gibi h âtır-fırâş o ld u ğ u b ir tarafı ba’zan b ü le n d ve ba’zan pes m ecrâ-yı n eh r-i m a’h û d ve b ir tarafı ek seren yalçın kaya ve ba’zan eşcâr ü b ilâd ile berî-i cibâl-i m üte’azzirü ’s-suûd ve arzen ekser m ahâlline yalnız b ir arab a sığar ve ba’zan a ra b a n ın iki c â n ib in d e n b ire r kim esne m üteşeb­ bis resen-i m uhâfaza olm ağla k en â r b u lab ilir ve m ahâll-i m üteâddidesinde cibâlden nü zû l e d e n m iyâh-ı içtim âi ve h usûsen ba’zan kenâr-ı ta rîk in tü râ b ı oyulup arzı b ir arabaya vâfi olm am ası c ih e tle rin d e n m ân i olan m aâbir-i m uhtâc-ı cisr olm ak takribiyle mevcûd olan cisrlerinin bazan nısf-ı sü tû n la rı z a rû rî tevsi’-i sebîl-i g e rd û n e için k e n â rd a n taşra çıkarılm ış ve bu tak rîb s ü tü n ü n fakat b ire r seri ra b t u b e n d ile şahs-ı zebân-dırâz gibi semt-i hatara meyi eylemiş ser-i diğeri zîrlerin e sâlifü’z-zikr mahâll-i süfte- zem în d en nâ-pâydâr p ây e n d ele r vaz’ o lu n m u ş b ir tarîk-i dîk-i nâ-hem -

v ârd an h a ttâ m u k a d d em â İn g ilte re p re n s le rin d e n b irisi ıyâl ü evlâdıyla tarîk-i m ezbürdan m ü rû r ed e r iken pek teng olm ayan b ir m ah allin d e hin- toyla yardan n e h re üftâde ve eseri nâ-yâb olarak hüdâ-nekerde b ir m adde-i h â rik u lâ d e olm ağla ib re te n li-inbai’t-tarîk vakıa-ı m erk ü m e b ir h acer üzerine hakk ü tenm îk ile m anzara-i âbirîne vaz’ olunm uş binâberîn-i tarîk- i m ezk û rd a h in to d a n in ilip b ir m ü d d e t piyâde ve ba’d e h u hayvana süvâr o larak m ezk û r yerle iki sâate k arîb bu hâl ile g id ild ik te n so n ra b ir m eydâncığa çıkılıp Saltanat-ı Seniyye-i ebediyyü’l-m ü d d et ile N em çe Devleti arazisinin ol sem tte hudûd-ı fâsılı olan b ir nehr-i sagîrin bir tarafın ­ da dâhil-i kal’ad an ve h izâen taraf-ı d iğ e rin d e N em çeliden çen d n efer m üstahfaz b ir k u lü b ed e îstâde olarak n eh r-i m ezkûr k ö p rü sü n d e n bilâ- m ezâhim m ü rû r ile d âh il o lu n d u k ta zikr o lu n a n N em çelü n eferâtı d ev letlerin d e resm -i ik râm o lu n d u ğ u vechle tüfenk-i dest-i kıyâm ve o n ­ d an ile rü yine râh -ı ter-m ih en k u rb u n d a n yine sâlifü’z-zikr O lt suyu kenârıyla ber-m invâl-i sâbık g id ilerek h u d û d d a n b ir çeyrek ötede tarîk-i m ezbûru sedd ü n e h â re n k ald ırılıp leylen m ah âllin e b e n d içün akşam dan yapılm ış p a rm a k lık d e rû n u n d a vâki’ k arakol-hânede m ukîm çen d n efer so ld atlar d ah i resm -i m ezk û ru icrâya ih tim âm etm ekle üç çeyrek ilerd e cibâlin a ltın d a b ir sem tte vâkî beş on h â n e d e n ib â re t k a ra n tin a ve lazaret yeri d ed ik le ri m ah all ki ebnâ-yı sebili h astalık tan ih tirâ z e n k ırk g ü n ve hastalık olm adığı m ü d d e tte beş on ve ekall üç g ü n tevkif ve te’cîl e ttik le ri m a’abberdir.

Ol tarafta p a s a p o rt taleb o lu n d u . O havâlide N em çe elçisinin halefi v ü rû d u n a dek yine o havâlide m ersûm m ühriyle idare-i u m û r eden Nemçe te rc ü m ân ı Valniyor ta ra fın d a n Transilvanya eyâleti cen erali olup Sebin ism iyle m üsem m â ve m ezkûr (R oherm üştad) R evher-m üştâd dem ekle m e şh u r kasabada m ukîm M etrufake nâm cen erale b iri B ükreş’den g ö n d erilm ek , d iğ eri de Sebin’de verilm iş olan iki k ıt’a m ektûb ve m aiyyetim izde o la n la rın m ik d ârı beyânıyla b ir k ıt’a p asap o rta verilm iş ve h asta o lu p olm adığı ve tevkif olunm am ız h u sû sları m e k tû b la rın d a dere kılınm ış o ld u ğ u n d a n başka B ükreş’de m ukîm N em çe acentası ta ra fın d a n d ah i ceneral-i m ersûm e m ektûb irsâl k ılın m ış olm ağla Tuna’yı kable’l- m ü rû r arab a lar tehiyyesi için Şeliho’dan Eflâk voyvodasına irsâl o lu n an ta h rîrâ tla Vısnye V alfburg’dan B ükreş’d en ceneral-i m esfûre gönderilecek sâlifü’z-zikr m ektûbu acenta-i m ersûm ma’rifetiyle gönderilm ek üzere isbâl kılınm ış olm aktan nâşi zikr o lu n a n K aran tin ad a te h ird e isrâr-ı sohbet olm ayıp fakat hîn-i m ü rû ru m u z d a m ahall-i m e rk ü m u n k u m a n d ân ı yer odası ta’b îr o lu n u r binâ-yı ta h tâ n î olan h ân esi p e n c e re sin d e n rû -n ü m â olarak k âid e le rin i icrâ için b ir m ik d âr hâne-i m ezbûrda tevakkufu ricâ ve ona b in âen hâne-i m ezbûre d u h û l o lundukta ku m an d ân kaim en istikbâl