Belediye Hizmetlerinde Dağıtım

Belediyelerin sundukları hizmetlerin kullanıcılarının geniş olan bir alana yayılmış olmaları ve ayrıca değişik hizmetlerin tüketicilerinin değişik yer ile zamanlarda bu hizmetleri talep etmeleri, hizmetlerin dağıtımlarının ehemmiyetini artırmaktadır. Bu özet açıklamadan da anlaşılacağı gibi, belediye idareleri pazarlama anlayışlarını benimsemiş olmak ile hizmetin sadece bir yönüyle değil, bütünleşmiş olan bir pazarlama yöntemi sayesinde muvaffak olabileceklerdir. Dağıtım yöntemleri de, pazar yönlü belediye idarelerinin başka pazarlama stratejileriyle beraber kullanabileceği ve onları destekleyecek faktör biçiminde algılanmalıdır. Şu kısımda unutulmamalıdır ki, en kaliteli olarak ve iyi düşünülmüş, fiyatı uygun biçimdeki hizmetler, etkili bir dağıtım olmadan muvaffak olamazlar. Yani, hizmet ile fiyat yöntemlerinin başarısı, onların istenilen zamanlarda, istenilen yerlerde ve istenilen koşullarda bulunmalarına bağlıdır.

Belediyelerde dağıtım kanalları genellikle kısa süreli ve basit bir süreçtir. Genellikle aracı kullanılmaz. Ancak bir aracı kullanıldığı takdirde b aracı yardımcı aracıdır. Büyükşehir belediyelerine bağlı ilçe belediyeleri düşünüldüğünde, ilçe belediyelerini yardımcı aracı olduğu söylenebilir. Çünkü hizmetlerini sunmada bağımsız fakat bu hizmetlerin belirlenmesi işlemlerinde Büyükşehir belediyesine bağlıdırlar. Hizmeti sunanlar da dağıtım kanalının bir unsurudur. Fakat bu dağıtım; toptancı, perakendeci şeklindeki dolaylı dağıtımdan ziyade direkt dağıtımdır. Çünkü hizmetlerin gayri maddilik özelliği dolaylı dağıtımı mümkün kılmaz. Belediyelerde doğrudan dağıtımın kullanılmasını başlıca nedeni; hizmetlerin hazır bulundurulmasının imkansızlığıdır. Hizmetlerin daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi depo edilememesi ile üretim ve tüketiminin aynı anda olması belediyelerde bu dağıtım şeklini zorunlu kılmaktadır.

Kamu kuruluşlarınca sunulmakta olan mal ile hizmetlerin genişlemesi, farklılaştırılmış olan pazarlama stratejilerini gerekli kılmaktadır. Bu sebeple ilk yapılması gerekli olan, pazar bölümleme işlemleri sayesinde, hangi hizmetlerin hangi pazar

bölümleri için olduğunda karar kılmaktır. Zira farklı hizmet sunmakta olan kamu kurumu olarak belediyeler, çok fazla sayıda değişik pazar bölümlerine çok sayıda değişik hizmetleri vermektedirler. Farklı hizmetler ve onların sunulacağı kullanıcılara bakıldığında, aşağıdaki gibi değişik yaklaşımlar ile dağıtılacaktır.

 Kitle pazarlaması; sokaktaki lambalar gibi, bütün pazar kısımlarına hitap etmekte olan hizmetlerde kitle pazarlama yaklaşımları uygulanacaktır.

 Farklılaştırılmış pazarlama; örnek olarak çocuklar ile yaşlılar gibi değişik grupların bekledikleri değişik sosyal hizmetler, farklı kısımlara, farklılaştırılmış yaklaşımlar ile sunulacaktır.

 Yoğunlaştırılmış pazarlama; örnek olarak kolej ile lise eğitimleri gibi bir pazar bölümlerine bir hizmetin sunulmasında yoğunlaşmış olacaktır.

Pazar bölümleri ile hizmetlerin arasındaki uyumsuz olan karşılaşmalar, bölgenin temel sorunları dikkate alınarak çözülmesi gerekir (Wulsh, 1994: 86).

Bu değişik pazarlama uygulamaları, doğal biçimde elverişli olan dağıtım yöntemlerinin varlığıyla mümkün olacaktır. Bu yönlü bakıldığında, belediye hizmetlerinin pazarlanmaları bakımından, belediye idarelerinin esas biçimde şu dağıtım yöntemlerini uygulamaları gerekli olacaktır:

1- Yoğun dağıtım stratejileri 2- Seçici dağıtım stratejileri.

Özetle, bu iki dağıtım stratejilerini açıklamaya çalışalım.

Yoğun Dağıtım Stratejisi: Bilhassa içme suyu, ulaştırma, temizlik, eğitim gibi genel olan hizmetlerin tüketicilerine ulaştırılmalarında yoğun dağıtım stratejilerini uygulamak gerekir. Bu çeşit dağıtım stratejilerinde mühim olan, bu genel hizmetleri en düşük birim olan maliyet ile ve en hızlı bir biçimde kullanıcılara sunmaktır. Bu sebeple için dağıtım etkinliklerini artırıcı çabalarla beraber mevcut olan dağıtım sistemindeki eksikliklerin en kısa zamanda giderilmesine gereksinim vardır.

Hemen ifade etmek gerekir ki, belirtmeye çalıştığımız biçimde dağıtım yöntemlerini belediye idarelerinde uygulamak çok zordur. Bir taraftan hizmetlerin çok noktaya ulaştırılacak olmaları, diğer taraftan da söz konusu hizmetlerin insanlar ile araçlar aracılığıyla sunuluyor olmaları, belediye hizmetlerinin dağıtımlarının ne ölçüde güç olduğunun anlaşılmasını kolay hale getirecektir. Bilhassa yoğun dağıtım stratejilerinde belediye idareleri, insan kaynakları ile dağıtım araçlarını uygun bir biçimde kullanma kabiliyetini göstermek zorundadır.

Seçici Dağıtım Stratejisi: Yukarıda ifade ettiğimiz genel hizmetler haricinde kalan ile talep edenlerin arzu ve beklentileri ışığında sunulmaya çalışılan sportif, kültürel, özel eğitim, inşaat gibi hizmetler adına bu çeşit dağıtım stratejileri takip etmek daha uygun durumda olacaktır. Bu çeşit hizmetlerin bir bölümü, yoğunlukla talep edilen yerlerde başka bir bölümü ise hizmetlerin en iyi sunulabilecekleri yerlerde seçici biçimde sunulmakta, hem bu çeşit hizmetlerin kullanıcılarının daha çok tatmin olmaları sağlanacak hem de belediyeye ait gelirlere azami katkı sağlanmış olunacaktır.

Belediye hizmetlerinin dağıtımıyla alakalı olarak bu iki çeşit stratejinin yanı sıra düşünülmesi gereken husus, birtakım hizmetlerin belediye haricindeki özel kurumlarca dağıtımıdır. Bu bağlamda bilhassa son senelerdeki, belediye hizmetlerinden bir bölümünün özelleştirilmesiyle alakalı gelişmeler dikkat çekmektedir. Bu özelleştirme gayretleri, belediye idarelerine getirdiği veya getirebileceği, pazar merkezli rekabet anlayışları açısından da mühimdir.

Dağıtım stratejisi bakımından bu husus, birtakım hizmetlerin dağıtımlarında farklı bir dağıtım kanal seçimi ile değişik dağıtım kuramlarının kullanılmaları olarak da ifade edilebilir. Belediye idareleri bu değişik dağıtım kanalıyla müspet rekabet havası içinde olduğu biçimde, hizmetlerin dağıtım etkinlikleri artacaktır. Bunda dikkat edilmesi gerekli olan konu, belediye hizmetlerini kullanıcılarının mağdur şekle düşmemesi adına, pazar ile tüketici yönlü olmalarının bir gerekliliği olarak da, gerekli olan tedbirlerin alınmış olmalarıdır.