BEKLENEN DÜNYA BANKASI TEMEL ÖLÇÜTLERİ Temel sonuçlar ile

tutarlı ve tatmin edici bir makroekonomik çerçeve

- Kamu sektörü reformlarının uygulanması

- Sağlık, eğitim ve sosyal korumaya yönelik kamu harcamalarının kriz öncesi seviyelerde tutulması -Okulların yenilenmesi ve modernizasyonu - Temel sağlık hizmetlerine erişimin ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi - İşletmelerin ihracat kapasitesinde artış - Genel yatırım ortamında iyileşme ve bir yatırım tanıtım ajansının kurulması - Finans piyasalarını düzenleyen kurumların bağımsızlığını sürdürmesi - Kamu bankalarının özelleştirilmesinin tamamlanması - AB bağlamında güncellenmiş Çevre sektörü öncelikleri

- Özel konutlar için zorunlu sigorta uygulamasının getirilmesi

-İnşaat yönetmeliklerinin uygulanması ve yaptırımlı bir sistemin Oluşturulması ve acil duruma hazırlık çalışmalarının

güçlendirilmesi

Başarıldı Başarıldı Büyük ölçüde başarıldı Kısmen başarıldı

Tablo 20’den anlaşılacağı üzere Türkiye’nin uzun vadeli dört adet stratejik hedefi bulunmaktadır ve bu hedefler ile ilişkili yine dört adet CAS kalkınma hedefleri bulunmaktadır. Tablonun en alt bölümünde ise Dünya Bankası’nın bu dört temel alandaki beklentileri yer almaktadır. Bu hedeflerin geneline bakıldığında hedeflerin başarıldığını görmekteyiz. Adil ve Beşeri Sosyal Kalkınma hedefinin büyük ölçüde başarıldığı diğer alanlardan güçlü makro ekonomi ile cazip iş ortamı ve bilgisi hedeflerinin ise başarıldığı, güçlü çevresel yönetim ve afet önleme hedefinin ise kısmen başarıldığı görülmektedir.

4.6.Dünya Bankasının 2008-2011 Mali Dönemi İçin Türkiye İle Ülke

İşbirliği Stratejisi

Ülke Ortaklık Stratejisi (CPS) Dünya Bankası’nın bir ülke dahilinde, genellikle üç ila dört yıllık bir süre için faaliyetlerine yol gösteren çalışma planıdır. Ülkenin ekonomik ve sosyal performansını, başlıca kalkınma sorunlarını tanımlar ve hükümetin kalkınma stratejisini özetler. Bu bağlamda, Ülke Ortaklık Stratejisinin kapsadığı süre boyunca, o ülkeye Dünya Bankası’nın önerdiği yardım paketinin ana hatlarını gösterir. Buna Banka’nın o ülkede planlanan tüm faaliyetleri, yani borç verme, analitik çalışmalar ve teknik yardım dahildir. Dünya Bankası’nın önerdiği ortaklık bir uluslararası kalkınma kurumu olarak görevini ve ülkenin kalkınma çabasına en çok hangi katkıları yapabileceğini yansıtır (http://web.worldbank.org, Erişim Tarihi: 02.09.2010).

Ülke Ortaklık Stratejisi ülkenin sosyoekonomik kalkınma göstergeleri ve kilit ekonomik kalkınma hedefleri gibi “bölümleri”, hükümet tarafından benimsenen reform programının kısa bir tanımlamasını ve Dünya Bankası Grubu tarafından önerilen şekilde, ülke ile işbirliği için önlemler dizisini içerir. Dünya Bankası Grubu içinde Ülke Ortaklık Stratejisi birkaç aşamadan geçer. (a) Banka’nın Faaliyet Komitesi tarafından tartışma; (b) Banka’nın üst yönetimi tarafından tartışma, ve (c)

Banka’nın 180 üzerinde üyesinin görüş ve menfaatlerini temsil eden ve nihai karar yetkisine sahip olan Kurul tarafından inceleme ve tartışma

Kısaca, Ülke Ortaklık Stratejisi (CPS) Dünya Bankası’nın ilgili ülkelerle o ülkelerin kalkınma programları ile ortaklık için öncelikli alanlara ilişkin detaylı bir rapordur. Türkiye için son strateji 2008 – 2011 mali yıllarını kapsamaktadır. Türkiye ile Dünya Bankası arasında önceleri var olan ülke destek stratejileri yerini ülke işbirliği stratejisine bırakmıştır. Türkiye ülke işbirliği stratejisini Türkiye’nin dokuzuncu kalkınma planı şekillendirmiştir. Bu işbirliği stratejisinde Türkiye’nin kendi stratejisi, vizyonu dikkate alınarak doğrudan Türkiye’nin Dokuzuncu Kalkınma Planında yer alan öncelikleri çerçevesinde Bankanın Türkiye’ye yardımı yerine işbirliği vurgulanmıştır.

Dünya Bankası ile Türkiye arasında önümüzdeki dört yıllık dönemde 6,2 milyar ABD Doları tutarında finansman sağlanmasına yönelik CPS 28 Şubat 2008 tarihinde Banka İcra Direktörleri Kurulu tarafından görüşülmüş ve onaylanmıştır. Türkiye bu şekilde sağlanacak finansman içerisinde kalkınma politikası kredilerinin payının %50 civarında olmasının beklendiği ve 2007 mali yılı ile 2011 mali yılları arasında Banka’nın Türkiye’nin Banka nezdindeki yükümlülüklerini en fazla 4,5 milyar dolar artıracağı ilgili işbirliği strateji belgesinde belirtilmiştir.(Ülke İşbirliği Stratejisi, 2008:39)

Ülke İşbirliği Stratejisinde vizyon olarak Türkiye’nin, 2007–2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planında belirtilen kalkınma vizyonu ölçü alınmıştır. Streteji belgesinde “İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye” olarak tanımlanan vizyon Dünya Bankası’nın da görüşünü ve desteğini yansıtmaktadır (a.g.e. s:38).

Dünya Bankası Grubu’nun 2008-2011 dönemine yönelik yeni Ülke İşbirliği Stratejisinin (CPS) hedefi, Hükümet’in kalkınma stratejisi ile tam entegrasyon

yoluyla ülkenin kalkınma vizyonunu hızlı, sürdürülebilir ve adil paylaşımlı büyüme gerçekleştirmesinde, Türkiye ile işbirliği yapmaktır. Buna göre, CPS doğrudan Türkiye’nin Dokuzuncu Kalkınma Planı’na ve Hükümet Programı’na göre şekillendirilmiştir ve üç ana kalkınma eksenine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu üç ana eksen şunlardır.

1. Rekabetin ve İstihdam Olanaklarının Arttırılması Bu eksen kapsamındaki temel hedefler şunlardır:

a) Makroekonomik istikrarı korumak ve ekonomik büyümeyi sürdürmek b)Yatırım ortamını iyileştirmek ve ekonomideki kayıt dışılığı azaltmak

c)İşgücü piyasasının esnekliğini artırmak ve becerileri geliştirmek d) Finans sisteminin sağlam yapısını korumak ve finansmana erişimi

iyileştirmek

e)Teknolojinin benimsenmesini sağlamak ve inovasyonu geliştirmek f)Türkiye’de verimli ve sürdürülebilir enerjiye yönelik artan talebi karşılamak g)Tarım dışı alanlarda istihdam yaratılmasını teşvik etmek; tarım sektörünün ve tarım dışı sektörlerin rekabetçiliğini artırmak.

2. Adil Beşeri ve Sosyal Kalkınma

Ülke İşbirliği Stratejisi, Adil Beşeri ve Sosyal Kalkınma ekseni kapsamında üç temel ülke kalkınma hedefine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır:

a) Sosyal güvenlik sisteminin etkinliğini arttırmak ve sağlık sistemini daha etkili hale getirmek.

b) Eğitim sistemini geliştirmek ve eğitimin işgücü piyasası taleplerine duyarlılığını arttırmak.

3. Yüksek Kaliteli Kamu Hizmetlerinin Etkin Sunumu Bu eksen kapsamındaki temel hedefler şunlardır: a) Kamu harcamalarının etkinliğini artırmak

b) Kamu harcamaları yönetiminin etkinliğini artırmak c) Kamu sektöründe yönetişimi güçlendirmek

d) Bölgesel farklılıkları azaltmak e) E-Devlet’i uygulamaya koymak

f) Kamu hizmetlerinin yerel düzeyde sunumu iyileştirmek

g) Çevre korumayı, acil durumlara hazırlığı ve afet yönetimini güçlendirmek Yürürlükteki ülke işbirliği stratejisinde vurgulanan bazı hususlar da aşağıda belirttiğimiz başlıklar halinde değerlendirilebilir, bu değerlendirmeler Ülke İşbirliği Stratejisinin yönetici değerlendirmesi bölümünde belirtilen değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir (Ülke İşbirliği Stratejisi, 2008:5-8). ¾ Türkiye’nin stratejik konumu ve büyüklüğü ile bölgesinde oynadığı rolden

dolayı ekonomik kalkınması küresel öneme sahip bir ülke olduğu, Türkiye’nin Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) bir üyesi olarak Avrupa Birliği’ne (AB) katılım hedefi içerisinde reformlar yaptığı ve artan nüfusu ile Dünya Bankası Grubu’nun (WBG) en büyük orta gelirli ortaklarından birisi olduğu,

¾ Türkiye’nin, dünyanın en büyük 20 ekonomisinden birisi olup, 2001 yılında yaşanan derin ekonomik krizi olağanüstü bir şekilde atlatıp toparlandığı ve bu süreç sonrasında, 2006 itibariyle Türkiye’nin Gayrı Safi Yurtiçi

Hasılasının 400 milyar ABD dolarına, kişi başına düşen GSYH’sinin ise 5.500 ABD dolarına ulaştığı,

¾ Ülke İşbirliği Stratejisinin 2008-2011 yılları arasında 6,2 milyar ABD Doları tutarında finansmanı öngördüğü,

¾ Sağlanacak finansmanının zamanlaması ve Kalkınma Politikası Kredileri ile yatırım finansmanının oranlarının esnek olacağı, Banka finansmanı önden yüklemeli, sonradan yüklemeli veya eşit dağılımlı olabileceği ve Türkiye’deki ekonomik koşullara ve Türk yetkililerin ekonomik reform ve yatırım programı uygulamasının temel içeriğine ve hızına bağlı olarak Kalkınma Politikası Kredilerinin payının herhangi bir yılda veya 4 yıllık CPS döneminde beklenen yüzde ellilik ortalamayı geçebileceği,

¾ Ülke İşbirliği Stratejisi’nin , yetkililer ile yapılan yakın işbirliği, 2003-2007 CAS Tamamlama Raporu ve Bağımsız Değerlendirme Grubu’nun (IEG) 1993-2004 dönemini kapsayan Ülke Destek Değerlendirmesinden (CAE) destek sağlanarak hazırlandığı,

¾ Banka Grubunun, Türkiye’nin kalkınma ortakları ile yakın işbirliğini devam ettireceği ve Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecinin ve AB yardımlarının önemi nedeniyle, AB’nin bu ortaklar arasında özel bir öneme sahip olduğu özetle ifade edilmiştir.