Sabit Bekleme Süreli İpucu İşlem Süreciyle Sunulan Katlı kumaşa Teğel Yapma ve Hazır Çorba Pişirme Becerileri Öğretim

Ünitelerindeki Öğretim Süreçlerinin Sunulması

Öğretime başlamadan önce, gerekli olan araç-gereçler öğrencinin kullandığı eli tarafında olacak şekilde yerleştirilmiştir. Uygulamacı kendi önüne de aynı araçlardan koymuştur. Uygulamacı, öğrenciye malzemeleri göstererek tanıtmış, çalışmanın adını söylemiş ve öğrenci için etkili olduğu bilinen bir etkinlik pekiştirecinin verileceğini belirterek kuralları açıklamıştır. Daha sonra, öğrenciden, önündeki malzemeleri tek tek göstermesi istenilmiştir. Araçların tanıtımı bittikten sonra, öğrenciye “Hazırsan, çalışmamıza başlayalım, “Hazır mısın?” demiş ve öğrenciden sözel yada jest ve mimiklerle verilecek bir yanıt beklenmiştir. Öğrenci, hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa, öğrenciye,” Aferin, çok güzel, o zaman çalışmamıza başlayalım” denilerek öğretim sürecine başlanmıştır.

3.7.4.1.1.Sıfır Saniye Bekleme Süreli Öğretim Süreçlerinin Sunulması

Sıfır saniye bekleme süreli öğretim süreçlerinde, uygulamacı, öğrenciye becerinin ana yönergesini verdikten sonra, her bir beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur. Öğretim süreci boyunca ipucundan sonra doğru tepki, ipucundan sonra yanlış tepki ve tepkide bulunmama olmak üzere üç tür öğrenci tepkisi yer almıştır. Uygulamacı, ipucundan sonraki tüm doğru tepkileri sözel olarak pekiştirmiş yani sürekli pekiştirme tarifesine yer vermiştir. Öğrenci, ipucundan sonra yanlış tepkiye yöneldiğinde, uygulamacı hemen öğrenciyi bir önceki beceri basamağındaki pozisyonuna getirmiş ve “ Dur, bekle ve beni izle demiş ve hemen ardından tekrar model olmuştur. Öğrenci, doğru tepki verdiğinde ise hemen sözel olarak pekiştirmiştir. Öğrenci, ipucu sunulduktan sonra hiçbir şey yapmadan beklerse, uygulamacı öğrencinin tepki vermeyişini görmezden gelmiş ve tekrar model olmuştur. Öğrenci, doğru tepki verdiğinde ise yine hemen sözel olarak pekiştirmiştir.

Örneğin, “ Katlı kumaşa teğel yapma becerisi” için, uygulamacı, “Teğel yap” diyerek ana yönergeyi vermiştir. Uygulamacı, “Kumaşı tut”, demiş ve hemen

ardından 1. temel becerinin ilk beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur. “Beni izle. Bak ben her iki elimin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutuyorum” derken, oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutmuş, sonra öğrenciye “şimdi sen de her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tut” demiştir.

Öğrenci, doğru tepki verdiğinde, “Aferin çok güzel, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tuttun” demiştir.

Öğrenci, yanlış tepkiye yöneldiğinde, uygulamacı hemen öğrenciyi bir önceki beceri basamağındaki pozisyonuna getirmiş ve “ Dur, bekle ve beni izle demiş ve hemen ardından model olma ipucunu tekrar sunmuştur. “Bak, ben her iki elimin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutuyorum” derken, oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutmuş, sonra öğrenciye “şimdi sen de her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tut” demiştir. Öğrenci, doğru tepki verdiğinde, “Aferin, çok güzel, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tuttun” demiştir.

Öğrenci, hiçbir şey yapmadan beklerse, uygulamacı öğrencinin tepki vermeyişini görmezden gelmiş ve tekrar model olma ipucunu sunmuştur. “Şimdi beni dikkatlice izle. Sonra sen yapacaksın: “Bak ben her iki elimin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutuyorum” derken, oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tutmuş, sonra öğrenciye “şimdi sen de her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tut” demiştir. Öğrenci, doğru tepki verdiğinde, “Aferin, çok güzel, her iki elinin başparmağı üstte diğerleri altta olacak şekilde kumaşın katlı kısmından tuttun” demiştir.

Bu şekilde, katlı kumaşa teğel yapma becerisinde yer alan tüm basamaklar için aynı süreç tekrarlanmıştır.

Sıfır saniye bekleme süreli öğretim süreçlerinde, öğrencilerin uygun çalışma davranışlarını pekiştirmek için sürekli pekiştirme tarifesi kullanılmıştır. Ayrıca, her bir öğretim sürecinin sonunda, öğrenci, daha önceden etkili olduğu bilinen bir etkinlik pekiştireci ( uzaktan kumandalı araba ile oynama, kameradan kendini seyretme ve walkman dinleme) ile pekiştirilmiştir. Öğrenci, bir süre istediği etkinlikle ilgilenirken, uygulamacı, ortamı ikinci öğretim süreci için tekrar düzenlemiştir.

Öğrenci, beceri analizinde yer alan basamakların her biri için model olma ipucu bir kez verildiğinde o beceri basamağını tamamlayıncaya kadar, sıfır saniye süreli öğretim oturumlarına devam edilmiştir.

3.7.4.1.2. Dört Saniye Bekleme Süreli Öğretim Süreçlerinin Sunulması

Dört saniye bekleme süreli öğretim süreçlerinin uygulandığı öğretim oturumlarına geçildiğinde, uygulamacı, becerinin ana yönergesini vermiş ve hemen ardından içinden “1001-1002-1003-1004” diye dört saniye sayarak, öğrencinin tepkide bulunmasını beklemiştir. Öğrenci, bu dört saniye içinde doğru tepki verirse, uygulamacı öğrenciyi hemen sözel olarak pekiştirmiştir. Öğrenci, bu dört saniyenin içinde yanlış bir tepkiye yönelirse, uygulamacı, “dur, beklemen gerekiyor” diyerek, öğrenciyi bir önceki beceri basamağındaki pozisyonuna getirmiş, 4 sn’nin bitmesini beklemiş ve aynı beceri basamağı için model olma ipucunu tekrar sunmuştur. Öğrenci, bu dört saniyenin içinde hiç tepki vermezse, uygulamacı, dördüncü saniye bitince aynı beceri basamağı için model olma ipucunu tekrar sunmuştur. Öğrenci, ipucu verildikten sonra yine yanlış tepkiye yönelir ya da hiç tepki vermezse, uygulamacı bir kez daha aynı beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur.

Örneğin, hazır çorba pişirme becerisi için, uygulamacı, “Çorba pişir” diye ana yönergeyi vermiştir. Uygulamacı, “tencereye su doldur”, demiş ve hemen ardından

içinden “1001-1002-1003-1004” diye dört saniye sayarak, öğrencinin musluğu açmasını beklemiştir. Öğrenci, bu dört saniye içinde musluğu açarsa , “Aferin, çok güzel musluğu açtın” demiştir. Öğrenci, bu dört saniyenin içinde yanlış bir tepkiye yönelirse, uygulamacı, “dur, beklemen gerekiyor” diyerek, öğrenciyi her iki eli yanında olacak şekilde bekleme pozisyonuna getirmiş, 4 sn’nin bitmesini beklemiş ve aynı beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur. “Beni izle, bak ben musluğu açıyorum” derken, oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde musluğu açmıştır. Ancak musluk tek olduğu için hemen kapatmıştır. Sonra öğrenciye “şimdi sen de musluğu aç ” demiştir. Öğrenci, bu dört saniyenin içinde hiç tepki vermezse, uygulamacı, dördüncü saniye bitince aynı beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur. “ Şimdi beni izle, sonra sen yapacaksın. “Bak ben musluğu açıyorum” derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde musluğu açmıştır. Ancak musluk tek olduğu için hemen kapatmıştır. Sonra öğrenciye “şimdi sen de musluğu aç ” demiştir. Öğrenci, ipucu verildikten sonra yine yanlış tepkiye yönelir ya da hiç tepki vermezse, uygulamacı bir kez daha aynı beceri basamağı için model olma ipucunu sunmuştur. “ Şimdi, tekrar beni izle sonra sen yapacaksın. “Bak ben musluğu açıyorum” derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde musluğu açmıştır. Ancak musluk tek olduğu için hemen kapatmıştır. Sonra öğrenciye “şimdi sen de musluğu aç” demiştir.

Öğrenci, musluğu açtığında, uygulamacı, “Çorba pişirmeye devam et” diyerek, öğrencinin ipucuna gereksinim duyduğu diğer basamağa kadar gelmesini sağlamıştır.

Bu şekilde, hazır çorba pişirme beceri analizinde yer alan tüm basamaklar için aynı süreç tekrarlanmıştır.

Dört saniye bekleme süreli öğretim süreçlerinde, öğrencilerin uygun çalışma davranışları için ayrımlı pekiştirme işlem süreci kullanılmıştır. Yani, öğrencinin ipucu verilmeden önce verdiği doğru tepkiler pekiştirilmiş, ipucu verildikten sonra verdiği doğru tepkiler ise pekiştirilmemiştir. Ayrıca, öğrenciler, her bir öğretim sürecinin sonunda daha önceden etkili olduğu bilinen bir etkinlik pekiştireci ( uzaktan kumandalı araba ile oynama, kameradan kendini seyretme ve walkman

dinleme) ile pekiştirilmişlerdir. Öğrenci, bir süre istediği bir etkinlikle ilgilenirken, uygulamacı ortamı ikinci öğretim süreci için tekrar düzenlemiştir.

Dört saniye bekleme süreli öğretim oturumlarına, öğrenci becerinin ana yönergesi verildikten sonra, ipucu verilmeden beceri basamaklarının tamamını doğru bir şekilde tamamlayıncaya kadar devam edilmiştir.

3.7.4.2. İpucunun Sistematik Olarak Geri Çekilmesi İşlem Süreciyle