Milliyetçi bir bakış açısıyla, “Yabancı, bizden olmayandır” yorumu yapılabilmektedir. Bu yüzden, tüm sektörlerde olduğu gibi bankacılık sektöründe de yabancı yatırımcıya ülkemizde de toplum genelinde önyargıyla bakılmaktadır. Ancak, iktisadi açıdan bakıldığında, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin yabancı yatırımcı tarafından ziyaret edilmesi gerekliliği kabul edilmek zorundadır. Zira, ülke ekonomisi gelişiyorsa, devlet desteği ile yerli yatırımcı yetersiz kalacak ve bankacılık sektörü de dâhil olmak üzere tüm sektörlerde yabancı sermaye arayışı ön plana çıkacaktır.
Bankacılık sektörleri doyuma ulaşmış olan gelişmiş ülkelerin yeni ve kârlı pazar arayışları ve gelişmekte olan ülkelerin de kalkınma ve ekonomik gelişme için fon kaynağına duydukları ihtiyaç, gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru sermaye akımları yaşanmasına sebep olmaktadır. Küreselleşme ile birlikte yasal düzenlemelerle finansal serbestleşme sağlanması, finansal uyumlaştırma, yabancı sermaye girişi üzerindeki engellerin kaldırılması ve bankacılıktaki yüksek penetrasyon oranları ülkemizde yabancı bankacılığın gelişimini destekleyen genel etkenler olarak tanımlanabilir.
Dünya genelinde ekonomilerin daralmasına rağmen Türkiye ekonomisindeki istikrarlı ilerleme, bankacılık penetrasyon oranlarındaki olumlu görüntü ve sektördeki kârlılığın sürdürülüyor olması sebebiyle yabancı yatırımcının Türk bankacılığına olan ilgisi devam etmektedir. Ancak, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında yabancı ilgisi düzeyi, yabancı sermaye girişinin etkileri ve taşıdığı riskler, üzerinde önemle durulması ve dikkat edilmesi gereken noktalardır.
Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizleri sonrasında yakalanan istikrarlı ekonomi ortamı ve BDDK’nın krizlerden çıkarılan dersleri değerlendirerek almış olduğu tedbirler sayesinde, küresel açıdan krizlerin yaşandığı ve ülke ekonomisinin de sınırlı da olsa etkilendiği 2008 ve 2011 dönemlerinde bile bankacılık sektörüne etkisi de sınırlı kalmış olup yabancı bankaların da sektördeki yerlerinde önemli olumsuzluklar yaşanmamıştır. ING Bank A.Ş. ve YSB’nin bu süreçteki detaylı performanslarına bakıldığında, öncelikle istikrar dönemlerinde beklendiği üzere sektörle birlikte hareket edildiği görülmüştür. Yabancı yatırımcı, genel olarak olarak verimlilik açısından, olabildiğince
az şube ve personelle çalışmak istemektedir ve 2008 ve 2011 küresel krizleri sırasındaki şube ve personel sayılarındaki değişimler de bunu desteklemiştir. Hollanda merkezli ING Bank N.V.’ye 2007 yılında yapılan satışa kadarki dönemde ING Bank A.Ş. şube ve personel sayıları, sektöre paralel olarak artmış, satıştan sonra ise 2008 krizinin de etkisiyle hem rakamsal hem de sektöre göre oransal olarak düşüşe geçmiştir. YSB geneline bakıldığında da aynı durum görülmektedir.
Banka performansları karşılaştırılırken belirleyici kalemler olan, net kâr, toplam aktifler, kredi ve mevduat açısından da ING Bank A.Ş. ve YSB, kriz dönemlerinde sektörden daha olumsuz performanslar sergilemiştir. Özellikle ING Bank A.Ş.’de 2008 krizinin etkileri 2009 yılında tüm kalemlerde YSB’nin de üzerinde gerilemelerle kendini göstermiştir. Mevduattaki gerilemeler nispeten daha makul düzeyde yaşanmışken krediler ve toplam aktifler açısından daha olumsuz bir performans göze batmıştır.
Daha anlamlı performans sonuçları veren rasyolarda da durum farklı değildir. 2001 sonrası dönemde, BDDK hedefi olan %12’nin olumlu derecede üzerinde yaklaşık %20’lik SYR’si olan sektörün yanında, ING Bank A.Ş.’nin satış öncesi 2006 yılındaki en düşük seviyesi olan %12,7 ve satış sonrası gelişim ile birlikte 2009 yılında yakaladığı %15,6’lık oranlar, sektörün gerisinde kalmıştır. 2012 yılına gelindiğinde gerçekleştirdiği %14,3’lük rasyo, hedefin üzerinde olsa da sektördeki bankalar arasında en kötü ikinci rasyo olması açısından hayli olumsuzdur.
30 Eylül 2013 itibarıyla, katılım bankaları da dâhil olmak üzere, yabancı sermayedarı bulunan ve sektörün toplam alınan kredilerinin %60,2’sine sahip olan 29 bankanın, yurtdışından sağladığı kredilerin toplam alınan kredilerine oranı ise %95,3’tür. Bu da yabancı yatırımcıların, faiz oranlarının gelişmiş ülkelerdekilere göre yüksek olması sebebiyle yurtiçi kaynak maliyeti yüksek olan mevduat veya yurtiçinden alınan krediler yerine, yurtdışı bağlantılarını kullanarak daha düşük maliyetli kredi temin etme yolunu seçebildiklerini göstermesi açısından önemlidir. Bu açıdan, 2007 yılındaki satışla birlikte, alınan kredilerin toplam aktiflere oranındaki önemli artışla mevduattaki azalış birlikte değerlendirildiğinde, ING Bank A.Ş.’de bir politika değişikliğine gidildiği göze çarpmıştır. Kredilerinin toplam aktiflerinin içindeki payını ve krediye dönüşüm oranlarını da artırmış olması, kârlılık açısından olumlu görünse de
aktif ve özkaynak kârlılığına bakıldığında sektörle paralel gelişim göstermiş olan YSB’lerin gerisinde kalmıştır. Bu da, faiz gelirleri ve komisyonlar açısından yerli bankalara oranla daha agresif karakterli davranan bir YSB olmasına rağmen kârlılık anlamında sorunlar yaşadığını göstermiştir.
Yabancı bankalar kredi açısından daha agresif politikalar izlemekte ve bu da ekonomik kriz dönemleri haricinde bile takibe dönüşüm oranlarının yüksek olmasına sebep olabilmektedir. YSB’nin takibe dönüşüm rasyosu, sektör ortalamalarının üzerinde seyretmişken ING Bank A.Ş. rasyosu sektöre paralel olduğundan, kredilerde agresif bir politika izliyor olsa da sektöre oranla daha az takibe düşmeleri olumlu yorumlanabilir.
Likidite riski açısından YSB, sektöre paralel hareket ediyor olmasına karşın, ING Bank A.Ş.’nin her dönem sektörün altında gerçekleşen likidite rasyosunun, özellikle satıştan sonra çok daha gerilemesi, hatta 2012 itibarıyla Şekerbank T.A.Ş.’den sonra en kötü ikinci rasyoya sahip olması dikkat edilmesi gereken bir husus olarak göze çarpmıştır.
Ekonominin istikrarlı bir gelişim gösterdiği 2001 sonrası döneme ilişkin performans analizinde, ülkemize etkisi sınırlı kalmış olan kriz dönemlerinde YSB’nin performansı sektöre oranla daha olumsuz gerçekleşmiş olsa da genel olarak sektöre paralel hareket ettiği ancak ING Bank A.Ş. özelinde bakıldığında 2007 yılındaki satıştan sonra beklendiği gibi şube ve personel sayılarında rakamsal olarak gerçekleşen artışlara rağmen oransal olarak gerileme yaşandığı, daha agresif politikalar izlendiği, daha düşük maliyetle çalışabilmek için mevduat oranı azaltılarak yurtdışından alınan düşük maliyetli kredilere yoğunlaşıldığı, ancak buna rağmen kârlılık ve özellikle likidite açısından sıkıntıların olduğu sonucuna varılmıştır.
Yabancı sermaye payına ilişkin değerlendirmelerde ise özellikle satın alımlar yoluyla sermayede doğrudan pay sahibi olan yabancı yatırımcı yanında, halka açılmış olan bankaların borsadaki hisselerindeki yabancı sahipliğinin de üzerinde durulması gerekliliğine vurgu yapılmıştır. Büyük bankalardan, son olarak halka açılan Türkiye Halk Bankası A.Ş.’nin hisselerindeki %43,03’lük (toplam %48,74) yabancı payı ve sektörün diğer öncü bankaları olan Türkiye Garanti Bankası A.Ş.’deki %46,75 (toplam %49,93), Akbank T.A.Ş.’deki %25,22 (toplam%41,96) ve Türkiye İş Bankası A.Ş.’deki
%22,68’lik (toplam %30,62) yabancı payları, gelecekteki potansiyel halka açılma girişimleri de göz önüne alınırsa sektörün kırılganlığı açısından önemli bir gösterge olarak göze çarpmaktadır. Özellikle son yıllarda yerli yatırımcının gerek banka satışları gerekse halka açılan hisselerin alımı açısından isteksiz davranması, 30 Eylül 2013 itibarıyla tek başına sektör aktiflerinin %8,42’sine sahip olan %100 kamu sermayeli T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’nin son zamanlarda daha sıklıkla dillendirilmeye başlamış olan özelleştirmesinin gerçekleşmesi sonucunda, yabancı yatırımcının istekli davranacağına dair tahmin yapmayı kolaylaştırmaktadır.
Ülkemizde, son birkaç yıldır fazla değişim göstermemiş olan yabancı sermaye payı, 30 Eylül 2013 itibarıyla sektördeki 49 bankadan, borsada işlem gören hisselerdeki yabancı payı da dâhil olmak üzere sermayesinde yabancı payı bulunan 36 banka bilgileri dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucu %45,43 olarak bulunmuştur. Söz konusu oran, TCMB tarafından 2012 yılsonu itibarıyla %44,90 olarak açıklanmıştır. Dünya ekonomilerine bakıldığında, genelde yabancı sermaye payı gelişmiş ülkelerde düşük, gelişmekte olanlarda ise yüksek seyretmektedir. Yaklaşık %30’lar düzeyinde olan İngiltere bankacılığındaki yabancı sermayenin sektörün toplam aktiflerinden aldığı pay bir kenara konulursa, AB’nin diğer büyük ülkelerinde %5-6’yı geçmeyen yabancı payı, ABD’de ise %20’ler civarındadır. AB’nin yeni üye olmuş ekonomik açıdan geride olan ülkelerinde ise bu oran %70-80’lere çıkabilmektedir. Ekonomisindeki olumlu gidişat ve istikrarlı büyümesi sebebiyle, çeşitli ekonomik kesimlerce “Gelişmiş Ülkeler” sınıflamasına sokulmaya başlanan bir ülke olarak, bu oran dünya örnekleriyle karşılaştırıldığında, aday olduğu bu yeni sınıfın çok üstünde kalmaktadır.
KAYNAKÇA
Afşar, M. (2004). (a) Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Bankacılık Sektörü. Ege Akademik Bakış Dergisi. (Sayı 4). S. 1–2.
(b) Finansal Küreselleşme ve Türk Bankacılık Krizleri Üzerine Etkisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. (Sayı 1558).
Akbank, (a) (2012). Aralık 2012 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.akbank.com/doc/31122012AkbankTASKonsolideFinansalTablolarD ipnotlar.pdf adresinden 18 Eylül 2013’te alınmıştır.
(b) (2013). Banka Ortaklık Yapısı Bilgileri. http://www.akbank.com/yatirimci- iliskileri/kurumsal-yonetim/ortaklik-yapisi.aspx adresinden 19 Eylül 2013’te alınmıştır.
Akgüç, Ö. (a) (2007). Türkiye’de Yabancı Bankalar. MUFAD Journal, Sayı: 36 (b) (2013) Finansal Yönetim. (8. Baskı). İstanbul: Avcıol Yayıncılık.
Akıncı, N. ve Erdoğan, N. (1995) Finansal Tablolar Analizi. (4. Baskı). İzmir: Barış Yayınları, Fakülteler Kitabevi.
Akiş, E. (2008). Sermaye Hareketlerinin Serbestleştirilmesi ve Türk Bankacılık
Sektöründe Yabancı Sermaye, İ.Ü. İktisat Fakültesi Metodoloji ve Sosyoloji Araştırmaları Merkezi Sosyoloji Konferansları, Otuzaltıncı Kitap. İstanbul: İktisat Fakültesi Yayınları. No: 598.
Aksoy, T. (1998). Çağdaş Bankacılıktaki Son Eğilimler ve Türkiye’de Uluslarüstü
Bankacılık. (Sistematik ve Analitik Bir Yaklaşım). Ankara: SPK Yayını, No:109.
Albaraka, (a) (2013). Haziran 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.albarakaturk.com.tr/images/yatirimci-
iliskileri/bagimsizDenetim/30.06.2013_BDDK_TR.pdf adresinden 19 Eylül 2013’te alınmıştır.
(b) (2013). Banka Ortaklık Yapısı – Internet sitesi. http://www.albarakaturk.com.tr/yatirimci_iliskileri/detay.aspx?SectionID=GLyu PTzOfVj4qHOPF8tPkQ%3d%3d&ContentID=gl4w57GPhoXBvqnxzqsIwQ%3 d%3d adresinden 19 Eylül 2013’te alınmıştır.
Altay, N. O. (2006). Türk Bankacılık Sistemi. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. No:5.
Alternatifbank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.abank.com.tr//documents/solo/ABank0913TMSSolo.pdf adresinden 18 Kasım 2013’te alınmıştır.
Altun, F. (2006). Bankacılık Sektöründe Yabancı Sermaye Girişi ve Ulusal Ekonomi
Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Sermaye Piyasası ve Borsa Anabilim Dalı, İstanbul.
Apak, S. ve Tavşancı, A. (2008). Türkiye’de Bankacılığın Gelişimi ve Ekonomi
Politikalarıyla Uyumu. Maliye Finans Yazıları Dergisi. (Sayı 80). S. 36.
Arap Türk. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.atbank.com.tr/documents/SOLOTR.PDF adresinden 19 Kasım 2013’te alınmıştır.
Arıcan, E. (2012). Küresel Kriz Sürecinde Türk Bankacılık Sektörünün Genel
Görünümü ve Sonuçları. İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
Artun, T. (1983). İşlevi, Gelişimi, Özellikleri ve Sorunlarıyla: Türkiye’de Bankacılık. İstanbul: Tekin Yayınevi. (2. Basım).
Aydın, N. (2006) Bankacılık Uygulamaları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları. Sayı: 893
Babuşçu, Ş. (2013). Yabancı Bankalar Neden Geliyor? http://www.senolbabuscu.com/index.php/ekonomistteki-yaz-lar-m/41-yabanci- bankalar-neden-geliyor adresinden 10 Temmuz 2013’te alınmıştır.
Bain, E. A., Fung, J. G. and Harper, R. I. (2003). Multinational Banking: Historical,
Empirical and Case Perspectives. Working Paper. Melbourne Business School.
Bank Mellat. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. https://www.mellatbank.com/upload/BankMellat201303_AU.pdf adresinden 19 Kasım 2013’te alınmıştır.
Bank Pozitif. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.bankpozitif.com.tr/Download/Tr/PDF/BDDK_Raporlari/Solo/30.09. 2013.pdf adresinden 20 Kasım 2013’te alınmıştır.
BDDK. (2013). Manisa Milletvekili Erhan Akçay’ın Soru Önergesine Verilen Cevap
Yazısı. http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-14825sgc.pdf adresinden 18 Ağustos 2013’te alınmıştır.
Berikol, B. Z. (2008). Yeni Ekonominin Finansal Krizler Üzerine Etkileri: Türkiye
Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri. Adana: Çukurova Üniversitesi Kozan Meslek Yüksek Okulu.
Beşinci, M. (2005). Bankacılıkta Yabancı Sermaye Neden Artıyor? Üniversite ve Toplum Dergisi. Cilt 5, Sayı 3.
BIS. (2004). Foreign Direct Investment in the Financial Sector of Emerging Market
Economies. Committee on the Global Financial System.
Bilgin, T. (2007). TBMM Plan Bütçe Komisyonunda BDDK 2008 Yılı Bütçesi
Hakkındaki Sunum. Ankara.
%C3%A7e%20Sunu%C5%9F%20Konu%C5%9Fmas%C4%B1.pdf adresinden 10 Kasım 2013’te alınmıştır.
Buch, C. M. (2000). Is Foreign Control a Panacea? - On Governance and
Restructuring of Commercial Banks in Transition Economies. Kiel Institute of World Economics.
Bumin, M. (2007). Türk Bankacılık Sektöründe Yabancı Bankalar. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
Burgan Bank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.burgan.com.tr/i/content/400_1_Burgan_Bank_0913_Solo_TR.pdf adresinden 20 Kasım 2013’te alınmıştır.
Ceylan, A. (2013). İşletmelerde Finansal Yönetim. (10. Baskı). Bursa: Etkin Kitabevi. Claessens, S. and Glaessner, T. (1998) Internationalization of Financial Services in
Asia. World Bank Policy Research Working Paper, No: 1911
Claessens, S., Demirgüç-Kunt, A. ve Huinzinga, H. (2001). How Does Foreign Entry
Effect Domestic Banking Markets. Journal of Banking and Finance, (25. Edition). P. 891-911.
Claessens, S. and van Horen, N. (2012). Foreign Banks: Trends, Impact and Financial
Stability. IMF Working Paper.
Clarke, G., Cull, R., D’Amato, L. and Molinari, A. (1999). The Effect of Foreign
Entry on Argentina’s Domestic Banking Sector. The World Bank, Policy Research Working Papers.
Copeland, T. E. and Weston, J. F. (1992) Managerial Finance. (9. Edition). Orlando: The Dryden Press.
Çakar, V. (2003). Yabancı Sermayeli Banka Girişleri ve Ulusal Bankacılık Sektörü
Üzerindeki Etkileri. TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara.
Çelik, S. ve Akarım, Y. D. (2012). Likidite Riski Yönetimi: Panel Veri Analizi ile
İMKB Bankacılık Sektörü Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (Sayı 13). S. 1-17.
Çetiner, E. (2010). İşletmelerde Mali Analiz. (7. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi
Çolak, Ö. F. (a) (2000). Finansal Serbestleşme Sürecinde Türk Bankacılık Sektörü ve
1980 Sonrasındaki Gelişmeler. Uzman Gözüyle Bankacılık. Yıl: 7, Sayı: 30 - (b) (2010). Sermaye Yeterliliği ve Bankalar. Dünya Gazetesi Yazısı.
http://www.omerfarukcolak.com/tr/yazi/gazete/s/21 adresinden 16 Kasım 2013’te alınmıştır.
Demirhan, D. (2008). Bankacılık Sektöründe Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türk
Finans Sistemi Üzerine Etkileri. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İzmir.
Denizer, C. (1997). The Effects of Liberalization and New Bank Entry on Market
Structure and Competition in Turkey. Worldbank Policy Research Working Paper No:1839
Dura, C. (2007). Bankaların Yabancıların Eline Geçmesi Neden Tehlikelidir?-II. 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü. http://www.belgeler.com/blg/2p3u/bankalarin- yabancilarin-eline-gecmesi-neden-tehlikelidir adresinden 14 Temmuz 2013’te alınmıştır.
Eğilmez, M. ve Kumcu, E. (2013). Ekonomi Politikası. (18. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Finansbank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.finansbank.com.tr/yatirimci-iliskileri/media/898/rapor.aspx
adresinden 19 Kasım 2013’te alınmıştır.
Garanti. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/yatirimci_iliskileri/mali_tablolar_ ve_sunumlar/konsolide_olmayan_yillik_ve_ara_donem_mali_tablolar.page? adresinden 22 Kasım 2013’te alınmıştır.
Gitman, L. J. (1991) Principles of Managerial Finance (6. Edition). New York: Harper Collins Publishers.
Goldberg, L. (2003) Financial FDI and Host Countries: New and Old Lessons. Working Paper, Federal Reserve Bank of New York.
Gündüz, A. Y. (2003). Türkiye’de Bankacılık Sektörü, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi. (Cilt 17). S. 3-4
Güneş, A. (2011). Yabancı Bankalar ve Türk Bankacılık Sektöründe Ulusal ve Yabancı
Sermayeli Bankaların Finansal Yapılarını Ayrıştıran Faktörlerin Analizi ve Değerlendirilmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Habib Bank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.habibbank.com.tr/download/Habib%20Bank%20Limited%20BDDK %20Solo%20Rapor%2030.09.2013.pdf adresinden 20 Kasım 2013’te alınmıştır. Herrero, A. G. and Simon, D.V. (2003). Determinants And Impact Of Financial Sector
FDI To Emerging Economies: A Home Country’s Perspective. Madrid: Banco De Espana, Documento Ocasional. No: 0308.
IMF. (2000). International Capital Markets Developments, Prospects and Key Policy
ING Bank. (2012). Aralık 2012 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.ingbank.com.tr/tr/ingbank/yatirimci-iliskileri/finansal-
raporlar/bagimsiz-denetim-raporlari adresinden 15 Kasım 2013’te alınmıştır. KAP. (2013). Şirket Genel Bilgi Formu-Akbank. http://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-
goren-sirketler/tum-sirketler/detay.aspx?sId=837 adresinden 20 Kasım 2013’te alınmıştır.
Karacaoğlan, Ç. (2011). Yabancı Sermayeli Bankaların Türk Bankacılık Sektörüne
Girişi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karagül, M. ve Masca, M. (2008). Uluslararası Sermaye Hareketleri, Kriz Etkisi ve
Muhtemel Önlemler, Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Uluslararası Sempozyumu Bildirileri. Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF).
Karluk, R. (2001) Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye
Katkısı. Ankara: TCMB Yayınları.
Katı, E. ve Özkeskin, N. (2012). Kriz Yönetimi ve 2008 Küresel Krizi Sonrası
Türkiye’de Alınan Önlemler. Centre Of European Studies Working Paper, Kırıkkale Üniversitesi.
Kazgan, G. (2009). Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen. (5. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kesbiç, C. Y., Şimşek, H. (2001). Türk Bankacılık Sektörünün Yapısı ve Avrupa Birliği
Bankacılık Sektörüyle Uyumlaşma Süreci. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi. Cilt 16, Sayı 1.
Kuveyt Türk. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.kuveytturk.com.tr/Files/?KT/pdf/finansal_bilgiler/denetim_raporlari/ 30Eylul2013DenetimRaporu.pdf adresinden 19 Kasım 2013’te alınmıştır. Lazol, İ. (2013). Mali Tablolar Analizi. (13. Baskı). Bursa: Ekin Kitabevi.
Mathieson, D. J. and Roldos, J. (2001). Foreign banks in emerging markets”, E.R.
Litan, P.Masson and M.Pomerleano (eds.), Open Doors: Foreign Participation in Financial Systems in Developing Countries. Washington, D.C.: Brookings Institution Press.
MKK. (2013). Bankaların Borsada İşlem Gören Hisselerindeki Yabancı Payına İlişkin
Talep İçin Gönderilen Cevap Yazısı, İstanbul.
Moghadam, R. (2013). Central, Eastern and Southeastern Europe. IMF, Regional Economic Issues Working Papers.
Moshirian, F. (2006). Aspects of international financial services. Journal of Banking and Finance. S. 1057-1064.
OECD. (2009). Foreign Direct Investment Statistics How Countries Measure FDI
2001. http://.imf.org/external/pubs/ft/fdis/2003/ adresinden 10 Temmuz 2013’te alınmıştır.
Özdemir, M. (1999). Finansal Yönetim. (2. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Özince, E. (2002). Bankacılık Sisteminin Yeniden Yapılandırılmasına Bankaların Bakış
Açısı. Bankacılar Dergisi. Sayı: 42. S. 82.
Sarısu, A. (1996). Türk Bankacılık Sisteminin Temel Yapısı, Temel Özellikleri ve Kamu
Bankalarının Bölünerek Özelleştirilmesi. Hazine Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayını, Araştırma ve İnceleme Dizisi No: 7, Ankara.
Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası İktisat-Teori, Politika, Uygulama. (18. Basım). Ankara: Güzem Can Yayınları.
Sezgin, Z. (2012). Küresel Krizin İkinci Perdesi: 2011 Avrupa Borç Krizi. İşletme Araştırmaları Dergisi. (Sayı 4/12). S. 141-150.
Song, I. (2004). Foreign Bank Supervision and Challenges to Emerging Market
Supervisors. IMF Working Paper, No: WP/04/82
Şahin, K. (2005). Krizlerden Sonra Hızlanıyorlar..., Milliyet Gazetesi yazısı. http://www.milliyet.com/2005/04/19/business/axbus01.html adresinden 9 Ağustos 2013’te alınmıştır.
Şanlı, K. (2007). Yabancılar Şeytan mı? Melek mi?. Finans Dergisi.
Şanlı, U. (2006). Türkiye’de Banka Alan Yabancılar Nereye Koşuyor?. Aksiyon
Dergisi. Sayı: 624. S. 3-4. http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-19672-26- turkiyede-banka-alan-yabancilar-nereye-kosuyor.html adresinden 14 Temmuz 2013’te alınmıştır.
Şekerbank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.sekerbank.com.tr/files/yatirimci/Sekerbank30.09.2013Konsolideolm ayandipnotlar.pdf adresinden 19 Kasım 2013’te alınmıştır.
Takan, M. ve Boyacıoğlu M. A. (2013). Bankacılık: Teori, Uygulama ve Yönetim. (4. Baskı) Ankara: Nobel Yayınları.
TBB. (2013). (a) Tarihsel Bilgiler - Faaliyet Gösteren Bankalar, Eylül 2013 Dönemi. http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/banka-bilgileri/tarihsel-
bilgiler/68 adresinden 18 Kasım 2013’te alınmıştır.
(b) İstatistiki Raporlar. http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor- bilgileri/istatistiki-raporlar/59 adresinden 12 Kasım 2013’te alınmıştır.
TCMB. (a) Ödemeler Dengesi İstatistikleri Tanım ve İlkeleri ile Türkiye Uygulaması. yunus.hacettepe.edu.tr/ tcavus/courses/MAB254/bop turkce.pdf adresinden 20 Temmuz 2013’te alınmıştır.
(b) (2013). Finansal İstikrar Raporu - Mayıs 2013. Sayı 16. http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/finist16.php adresinden 22 Haziran 2013’te alınmıştır.
TEB. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.teb.com.tr/Document/yi/bdr/2013-30-09-TEBNKSoloTR.pdf
adresinden 22 Kasım 2013’te alınmıştır.
Töre, N. (1982). Türk Bankacılığının Dışa Açılması. TBB Yayınları, No:122.
Tschoegl, A. (2003). Financial Crises and the Presence of Foreign Banks. Philadelphia: Wharton Financial Institutions Center Working Paper.
Turkishbank. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.turkishbank.com//d/turkishbankbddksolodipnotlar30.pdf adresinden 21 Kasım 2013’te alınmıştır.
Turkland. (2013). Eylül 2013 Konsolide Olmayan Bağımsız Denetim Raporu. http://www.tbank.com.tr/images/pdf/mali-
tablolar/TURKLANDBANK_DenetimRaporu-30.09.2013%20.pdf adresinden