STK’lar belirli bir hedefi, amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş insanlardan oluşan, gönüllülük esasına göre kurulmuş kurumlardır. STK’lar üyelerinin durumlarına göre belirledikleri amaçlarını gerçekleştirmek için bazı yöntemler kullanırlar. Bunları üç başlık altında incelenebilir; ikna yöntemi, bilgilendirmeye yönelik faaliyetler ve tehdit yöntemi olarak sıralanabilir.
3.3.1. İkna Yöntemi
STK’lar ikna yöntemi ile iki yönlü bir çalışma içerisindedir. Bunların ilki, üyelerini faaliyetlerinin önemine inandırmak, yapılacak işlevlerin gerekliliğini göstermek için bir takım çalışmalar içerisine girer. Üyelerini haklılıklarına inandırıp çalışmalarının temelini sağlamlaştıracak yöntemin en etkilisi iknadır. STK’lar da işe ilk olarak üyelerinden başlayacaklardır. İkinci olarak da, faaliyetlerini gerçekleştirmek istedikleri alandaki muhataplarını ikna etmeye çalışırlar. Bu muhatap bazen siyasi iktidar veya organları olur, bazen de özel sektördeki bir kurum olabilir. STK için önemli olan muhatabını yapacağı işlem konusunda ikna etmek olacaktır. Bunu gerçekleştirmek için çeşitli evraklar hazırlaya
bilir, raporlar sunabilir, anket sonuçları ve analizleri sunabilir, konun uzmanlarının görüşlerinin yer aldığı çeşitli dosyalar hazırlayabilir. STK ikna yöntemini kullanırken hazırladığı materyalleri ilk olarak karşı tarafı ikna etmek için değil; kendisinin bir STK olarak bu konu hakkındaki ciddiyetini ortaya koymaya çalışır ve daha sonra konu ile ilgili ikna yöntemlerini takip eder (Çam, 2005:462).
Buran(1993:84-85) STK’ların ilgili birimi ikna etmek için kullandıkları araç, tarz veya yöntemleri şöyle sıralamaktadır:
Doğrudan Görüşme: İkna etmek kullanılacak yöntemlerin ilkidir. Doğrudan görüşme, STK’nın irtibata geçeceği ilgili birimle belirli bir yakınlığı gerektirmesinden dolayı, her STK bunu gerçekleştiremez. Ancak görüşme gerçekleştiğinde sonuç alınması daha çabuk ve kolay olacaktır. Doğrudan görüşme yöntemini STK adına bir yetkili gerçekleştirebileceği gibi heyet olarak da bu işlem yerine getirilebilir.
Rapor Sunma: Rapor, STK’nın görüşlerini destekleyen bilgileri içermekle beraber, sadece bir görüşün doğruluğunu veya yanlışlığını kanıtlama amacına yönelik olmalıdır. Ancak raporun içeriği ve verdiği sonuç bir tarafgirlik izlenimi sezdirmemelidir. STK’nın ilgili birime ikna amacıyla sunacağı rapor konu için gerekli bilgileri tutarlı bir şekilde ortaya çıkarmalıdır.
Kulis Yapma: Kulisçilik faaliyetindeki amaç hazırlanacak bir yasa tasarısıyla ilgili olarak önceden devreye girebilmek ve tasarı yasalaşmadan STK’nın son şekli vermeye çalışması için giriştiği bir yöntemdir. STK bu aşamada kulisçilik yapabilmesi için muhatabını ikna edecek çalışmalar içerisinde olmalıdır. Kulisçilik faaliyeti yasa tasarısı aşamasındaki çalışmalardan etkilenecek grupların sürece müdahil olabilmeleri için iyi bir fırsattır. Yani, kulis faaliyeti baskı grupları için geniş olanaklar sağlamaktadır.
Bu bahsedilen ikna yöntemleri STK’ların faaliyetlerinde etkili sonuçlar almasını hızlandırmaktadır. Ancak önceki konularda da işlendiği gibi STK’ların baskı unsuru olarak toplumu yakından ilgilendiren konularda faaliyet gösterebilmeleri için siyasal mekanizmaların demokratik kanallara sahip olması gerekir. Çünkü STK üyelerinin günlük olarak bir şekilde muhatap oldukları yönetim konusunda eksiklerin giderilmesi veya eklemlenmiş alışkanlıkların değiştirilip, bireyi esas alan ve onun temel ihtiyaçlarını göz ardı etmeyen bir yönetim anlayışına dönüşümünü sağlaması için şartların uygun olması gerekir.
3.3.2. Bilgilendirmeye Yönelik Faaliyetler
STK’lar siyasal iktidarı, bürokrasiyi veya özel sektör alanını belirli konularda bilgilendirerek faaliyetlerini sürdürebilirler. Bilgilendirmeye yönelik faaliyetler STK’nın karşı tarafa ve üyelerine vereceği mesajı ileteceğinden dolayı önemli bir aşamadır. STK bilgilendirme faaliyetinde genellikle yazılı materyal tarzında hazırlamış analizler kullanır. STK’ların bilgilendirmeye yönelik faaliyetlerinde kullandıkları değişik yöntemler vardır. Bunlar (Buran, 1993:87-90);
İmza Toplama: STK’yı yakından ilgilendiren veya üyelerinin bu yöndeki taleplerinin arttığı konularda değişim, dönüşüm yapılması için, kişiler veya kuruluşlara yönelik olarak toplanan imzalar konunun muhataplarına bir mesaj niteliğindedir. İmza toplamanın etkili olması için STK’nın ilgili birim ile yaptığı görüşmeden sonuç almamış olması gerekir. Bu aşamadan sonra STK ilgili birim ve konu hakkında kamuoyundan veya kendi iç yönetim organlarından imza toplayarak, muhataplarına iletir. STK imza toplama yöntemi ile ilgili birimin dikkatini çekerek, istediği konuda gündem oluşturabilir.
Panel/Konferans Düzenleme: STK, hem kendi üyelerini hem de siyasal sistemin uzantılarını herhangi bir konuda bilgilendirme amacına yönelik olarak panel, konferans gibi organizasyonları tertip edebilir. Düzenlenen konferanslar belirli sayıda izleyiciye hitap etmekle beraber, STK’ların imkanları nispetinde kitle iletişim araçları kullanılarak, konferansta verilmek istenen mesajın ağı genişletilebilir. Böylece STK, bilgilendirmeye yönelik faaliyeti konusunda üyelerini ve takipçilerini belirli bir konu fikir sahibi yapmakta ve bu fikri tabanı konferans veya panel gibi ortamlarda kendi işlemleri doğrultursunda şekillendirebilmektedir.
Broşür Dağıtma: Broşür genellikle tanıtım faaliyetlerinde kullanılan ve sadece toplumun belirli bir kemsine ulaştırılma ayrıcalığı ile hazırlanmayan, ilgili kuruluşun politikalarını ve misyonunu kısaca açıklayan yazılı metinlerdir. Bu metinler sayesinde STK yapacağı faaliyetler konusunda kamuoyunun her kesimini bilgilendirerek bir meşruluk oluşturmayı amaçlar.
STK’ların bilgilendirmeye yönelik faaliyetleri daha birçok madde ile sıralanabilir. Burada önemli olan STK’nın kamuoyu veya nüfuz etmek istediği kurumu bilgilendirmek amacıyla giriştiği yolların niceliği değil niteliğidir. Başka bir ifade ile, STK ne kadar çok bilgilendirmeye yönelik faaliyette bulunursa o kadar çok yapacağı işlemi hızlandırır anlamı çıkmamaktadır. Asıl olan STK’nın bilgilendirme faaliyetinde hangi yöntemleri ne kadar çok kullanacağı değil, hangi yöntem ile hem kamuoyunu, üyelerini hem de irtibat kurmak istediği kurumu ne kadar etkileyebildiğidir.
STK’nın yönetimin dönüşümü konusunda tek başına yapabileceği bir şey yoktur. Bu dönüşümün gerçekleşmesini gönülden istemesi veya toplumsal dengeleri bu yöne doğru çevirmesi de bu konu için bir anlam ifade etmemektedir. STK’nın yönetim konusunun
geleneksel taassuptan kurtulup, modern bir anlayışla bireye yönelik bir politika içine girmesini istemesi ve bu yönde yönetimin dönüşümünü sağlamak istiyor ise etrafına ve kendi iç yapılanmasına bunu inandırmak zorundadır.
Bireyler bilgileri olmadığı bir konu hakkında zihinlerinde yorum yapamazlar, yorum yapmayacak kadar bilgi sahibi olmadıkları bir olaya da inanmalarını beklemek zordur. Eğer ki, STK yönetim konusunda dönüşüm diyorsa bunun için bireylerin bilgilenmesi gerekir. Bunun yanında kitle iletişim araçları gibi küreselleşmenin türevi olarak gelişim gösteren konularda dönüşüm yaşayan birey zihniyetlerini de bu bilgilendirme faaliyetlerinde unutmamalı, muhataplarına sunacağı bilgileri toplumun seviyesine göre ayarlamalıdır. Bu aşamalar STK’yı yapmak istediği faaliyetler konusunda güçlü kılmakta; güçlülüğünü muhafazası da STK için kurumlara karşı nüfuz kurabileceği anlamına gelmektedir.
3.3.3. Tehdit Yöntemi
Tehdit yöntemi, siyasal alanda ve toplumsal yaşamda bir yaptırım aracı olarak kullanılmaktadır. Tehdit yönteminin kullandığı alan genişlik gösterdiğinden her türlü anlaşmazlıklarda bu yöntemi görmek mümkündür. Tehdit yöntemi, anlaşmazlığın sonrasında kullanıldığı gibi anlaşmazlığın oluşmaması için öncesinde de kullanılabilir. Tehdit yöntemi belirli bir kesime ait olmadığı ve kullanımı konusunda yaygınlık gösterdiğinden dolayı hemen her kurum tarafından başvurulan yöntemler arasındadır (Buran,1993:90).
STK tehdit yöntemini; hükümet ve üyelerine, bürokrasiye, parlamentoya, siyasal partilere ve karar alma yetkisine sahip diğer kişi, kurum ve kuruluşlara yönelik kullanabilir. STK’ların bu bahsedilen yerlere yapacağı tehditler arasında, yerel düzeyde
sıkı kampanyalar açmak, ilgililere mektup, mail, dilekçe gibi iletişim kanallarıyla gözlerini korkutmak, aleyhte imza toplanacağı ve bildiri yayınlanacağı çağrısında bulunmak, ilgililerin uluslar arası kuruluşlara şikayet edileceği, greve gidileceği, hiçbir konuda işbirliği yapılmayacağı ve toplumu bu yönde sevk edeceği, gösteriler düzenlenebileceği ve kurumlar tarafından yapılacak faaliyetlerin engelleneceği gibi çok değişik şekillerde uygulayabilmektedir (Turgut, 1986:186; Özalp, 2008:49).