Basının İlgisi

İçerik çözümlemesi yöntemi ver analizi yaparken ilk olarak çalışmanın referans nesnesine yönelik ilgisinin ne olduğu üzerinde durmaktadır (Gökçe, 2001:181).

Analizin örneklemini oluşturan gazetelerin hepsi, seçim döneminde liderlerin söylemleri üzerine odaklanmıştır. Araştırmamızın zaman diliminde toplam 373 adet konumuzla ilgili haber yayınlanmıştır. Bu genel toplamın basın organları ve liderlere göre dağılımı şu şekildedir:

Tablo 4. Araştırma Zaman Dilimi İçerisinde Basının İlgisi

Adalet ve KalkınmaPartisi Lideri Recep Tayyip Erdoğan

Cumhuriyet Halk Partisi Lideri Kemal Kılıçdaroğlu

Milliyetçi Hareket Partisi Lideri Devlet Bahçeli

Barış ve Demokrasi Partisi Bağımsız Adayları

Tarih

Hürriyet Zaman Haber Türk

Sabah Hürriyet Zaman Haber Türk

Sabah Hürriyet Zaman Haber Türk

Sabah Hürriyet Zaman Haber Türk Sabah 1.4.2011 1 1 1 2 1 2.4.2011 1 1 1 1 3.4.2011 1 4.4.2011 1 1 1 1 5.4.2011 1 1 6.4.2011 1 1 1 1 7.4.2011 8.4.2011 1 1 1 9.4.2011 1 10.4.2011 1 11.4.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12.4.2011 2 2 1 1 1 2 1 1 1 2 1 1 1 1 13.4.2011 2 2 1 1 1 14.4.2011 1 1 1 1 1 15.4.2011 1 2 16.4.2011 1 17.4.2011 1 1 2 1 18.4.2011 2 2 1 19.4.2011 1 1 1 1 1 20.4.2011 1 1 1 1 21.4.2011 1 1 1 1 22.4.2011

23.4.2011 1 1 1 1 1 24.4.2011 1 1 25.4.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 26.4.2011 1 1 1 1 27.4.2011 1 1 1 1 1 1 28.4.2011 1 2 1 1 1 1 1 1 1 29.4.2011 1 1 30.4.2011 1 1 1 1 1.5.2011 1 1 1 1 1 2.5.2011 1 1 1 1 3.5.2011 1 1 1 4.5.2011 1 1 1 5.5.2011 1 1 1 1 1 1 6.5.2011 1 1 1 1 1 1 7.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 8.5.2011 1 1 9.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10.5.2011 1 1 1 1 11.5.2011 1 1 1 12.5.2011 1 1 2 1 1 1 13.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 14.5.2011 1 1 1 1 15.5.2011 1 1 1 1 1 16.5.2011 1 1 1 1 1 17.5.2011 1 1 1 1 1 18.5.2011 1 1 2 19.5.2011 1 1 1 3 1 20.5.2011 1 2 1 1

21.5.2011 1 1 1 1 1 22.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 23.5.2011 1 1 1 1 1 24.5.2011 1 1 1 1 1 1 25.5.2011 1 1 1 1 1 26.5.2011 1 1 2 1 1 1 27.5.2011 1 1 1 1 1 1 28.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 29.5.2011 1 1 1 1 1 30.5.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 31.05.2011 1 1 1 1 1 1 1 1.6.2011 1 1 1 1 2.6.2011 2 2 1 2 1 1 1 1 3.6.2011 1 1 1 1 4.6.2011 1 1 1 1 1 5.6.2011 1 1 1 1 6.6.2011 1 2 1 1 1 1 1 1 7.6.2011 1 1 1 1 1 1 1 1 8.6.2011 1 1 1 1 1 9.6.2011 1 1 2 1 1 10.6.2011 1 1 1 2 1 1 11.6.2011 1 1 1 1 12.6.2011 Toplam 56 45 42 59 49 19 33 5 36 6 13 3 2 2 2 2

Tablo 4’ten anlaşılacağı üzere gazetelerin söylemlere yönelik verdikleri önem birbirlerinden farklıdır. Özellikle, zaman ve sabah gazetesinin AK Parti lideri Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik haber yoğunluğunun Hürriyet ve Haber Türk’e göre daha fazla olduğu sonucuna varılmıştır. Hürriyet ve Haber Türk gazetelerinde Recep Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli ilgili haber sayılarına dengeli bir şekilde iletildiği dikkat çekmektedir. Buna karşılık Sabah ve Zaman Gazeteleri Başbakan Erdoğan’ın haberlerine diğer liderlerden daha fazla yer verdiği görülmektedir. Bu nedenle, Muhafazakar-liberal gazetelerin AK Parti’nin haberleri üzerine daha fazla yoğunlaştığı ifade edilebilmektedir. Bundan başka Hürriyet gazetesinin nerdeyse her gün liderlerin söylemlerine yönelik haber yaptığı ortaya çıkmaktadır. Söz konusu gazetenin ilk sayfası incelendiğinde “Seçim 2011” adlı köşe ile liderlerin miting konuşmalarına yer verdiği görülmüştür. Tablo 4’e göre Haber Türk gazetesi de MHP, CHP ve AK Parti liderlerinin söylemlerine rutin bir şekilde yer verdiği görülmektedir. Liderlerin söylemlerine yönelik en az ilgiyi Zaman ve Sabah gazetesinin gösterdiği anlaşılmaktadır.

Tablo 5. Haberlerin Basın Organlarına Göre Dağılımı

Hürriyet Zaman Haber Türk Sabah Haberleri ile Liderlerin İlgili Toplam Sayı Oran_(%) Sayı Oran_(%) Sayı Oran_(%) Sayı Oran _(%) Oran _(%) Adalet ve Kalkınma

Partisi Lideri Recep

Tayyip Erdoğan 56 15,01 45 12,06 42 11,26 59 15,82 54,16 Cumhuriyet Halk

Partisi Lideri

Kemal Kılıçdaroğlu 49 13,14 19 5,09 33 8,85 5 1,34 28,42 Milliyetçi Hareket

Partisi Lideri Devlet

Bahçeli 36 9,65 6 1,61 13 3,49 3 0,80 15,55

Barış ve Demokrasi Partisi Bağımsız

Adayları 2 0,54 1 0,27 2 0,54 2 0,54 1,88

Tablo5’ten hareketle, haber sayısı itibariyle Hürriyet Gazetesi %38,34 oranla ilk sırada yer alırken, onu sırasıyla %24,13 oranıyla Haber Türk, %19,03 oranıyla Zaman ve en son olarak %18,50 oranıyla Sabah takip etmektedir. Bu bağlamda Hürriyet ve Haber Türk Gazetelerinin toplam içerisinde liderlere yönelik haberlere Zaman ve Sabah Gazetesinden daha fazla ilgi göstermektedir.

Hürriyet Gazetesi %15,01 oranında, Zaman Gazetesi %12,06 oranında, Haber Türk Gazetesi % 11,26 oranında, Sabah Gazetesi %15,82 oranında haber yapmıştır, böylelikle 54,16 oy oranı gazetelerin haberlerinde en geniş yer verdiği liderin Recep Tayyip Erdoğan olduğu görülmektedir. Başbakan’dan sonra Kemal Kılıçdaroğlu’nun söylemleri haberlere konu olmuştur. Başbakan’ın haberlerinde olduğu gibi CHP liderinin söylemlerini en çok haberleştiren gazete %13.14 oranıyla Hürriyettir. Bu gazeteyi sırasıyla %5.09 oranıyla Zaman, % 8,85’lik oranla Haber Türk, %1,34 oranıyla Sabah gazetesi izlemektedir. Kemal Kılıçdaroğlu’nun söylemleri total olarak %28,42 oranla gazeteler tarafından ikinci önemsenen lider olmuştur. MHP lideri Devlet Bahçeli’ye yönelik en çok haber yapan gazete %9.65 oranıyla Hürriyet’tir. Hürriyet Gazetesini %3.49 oranla Haber Türk izlemiştir. Zaman ve Sabah Gazetesi, sırasıyla %1.61 ve %0.80 oranıyla Devlet Bahçeli hakkında en az haber yapan gazetelerdir. Gazetelerin Devlet Bahçeli’ye yönelik yaptıkları haber oranı tüm haberlerin %15.55’i dir. Barış ve Demokrasi Partisi Bağımsız Adayları ise hakkında en az haber yapılan siyasi gruptur. Hürriyet, Sabah ve Haber Türk Gazeteleri, %0.54 oranıyla söz konusu adayları haber nesnesi olarak ele almıştır. En az haber sayısı ise %0.27’lik oran ile Zaman gazetesine aittir. Sonuç olarak, bütün gazeteler yoğunlukla Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında haber yapmıştır. Sırasıyla AK Parti liderini sırasıyla CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, MHP lideri Devlet Bahçeli ve en son BDP’nin Bağımsız Adayları izlemiştir. Buradan hareketle söz konusu dağılımı liderler açısından analiz edersek;

Bütün gazeteler haberlerinde en çok Başbakan’ın haberlerine yer vermiştir. AKP Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın söylemlerini Sabah Gazetesi en fazla oranda haberleştirmiştir. Başbakan’ın haberlerini daha sonra en çok Hürriyet Gazetesi yapmıştır. Zaman gazetesinin de diğer gazeteler gibi AK Parti liderinin söylemlerine diğer liderlere oranla daha fazla yer vermiştir. Haber Türk gazetesi de Başbakan’ın haberlerine diğer üç gazeteye göre daha az sayıda yer vermiştir.

Gazetelerin Başbakandan sonra en çok haberleştirdiği lider Kemal Kılıçdaroğludur. Hürriyet Gazetesi CHP liderine en çok yer veren gazetedir. Haber Türk gazetesi de Hürriyet Gazetesi gibi CHP liderinin miting konuşmalarına daha fazla yer vermiştir. Zaman gazetesi ise Sabah Gazetesine oranla CHP liderini daha fazla haber konusu yapmıştır. Son olarak Sabah Gazetesi haberlerinde CHP liderinin miting konuşmalarına en az oranda yer vermiştir.

MHP lideri Devlet Bahçeli Başbakan ve CHP Lideri Kılıçdaroğlundan sonra hakkında en fazla haber yapılan liderdir. Diğer liderlerle ilgili olduğu gibi Bahçeli hakkında da en fazla haber yapan gazete Hürriyet Gazetesidir. Haber Türk Gazetesi MHP liderini Sabah ve Zaman’a göre daha fazla konulaştırmıştır. Zaman Gazetesi ise Hürriyet ve Haber Türk’ün aksine MHP lideri ile ilgili daha az haber yapmıştır. MHP lideri Bahçeli ile ilgili en az haberi Sabah Gazetesi yapmıştır. BDP ‘nin Bağımsız Adayları ile ilgili haberlere Hürriyet, Sabah, Haber Türk Gazeteleri Zaman’a göre daha fazla yer vermiştir. Ancak, araştırmamızın örneklemini oluşturan gazeteler bütün liderler arasında en az BDP’nin bağımsız adaylarını haber nesnesi olarak kullanmıştır.

Bütün bu açıklamalardan hareketle; birinci varsayımımız olan “parti liderlerine yönelik yayınlanan haberlerin sayısında farklılıklar gösterdiği” ispatlanmıştır.

Tablo 6. Gazetelerin Liderlere Yönelik Haberleri Yansıtma Oranı

Hürriyet Zaman Haber Türk Sabah

Sayı Oran_(%) Sayı Oran_(%) Sayı Oran _(%) Sayı Oran_(%) Adalet ve Kalkınma

Partisi Lideri Recep Tayyip Erdoğan 56 39,16 45 63,38 42 46,67 59 85,51 Cumhuriyet Halk Partisi Lideri

Kemal Kılıçdaroğlu 49 34,27 19 26,77 33 36,67 5 7,25

Milliyetçi Hareket Partisi Lideri

Devlet Bahçeli 36 25,17 6 8,45 13 14,44 3 4,35

Barış ve Demokrasi Partisi Bağımsız

Adayları 2 1,40 1 1,40 2 2,22 2 2,90

Tablo 6, gazetelerin hangi liderle ilgili ne kadar haber yapıldığını ifade etmek için oluşturulmuştur. Tablo 6’dan da anlaşılacağı üzere dört gazete de en çok haberi AK Parti lideri Recep Tayyip Erdoğan ile ilgili yapmıştır. Araştırma zamanı içerisinde; Hürriyet gazetesi yaptığı 143 haberin %39,16’sını, Zaman gazetesi toplamda yaptığı 71 haberin %63,38’ini, Haber Türk gazetesi yaptığı 90 haberin %46,67’sini,Sabah gazetesi ise yaptığı 69 haberin %85,51’ini İktidar Partisi lideri Başbakan’a ayırmıştır. Bu noktadan hareketle, Sabah ve Zaman Gazetelerinin haberleri yoğunlukla AK Parti lideri Erdoğan’ın söylemlerini içermektedir.

Aynı tabloya göre Ana muhalefet partisi lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan’dan sonra basın tarafından en çok ilgi gösterilen parti lideridir. Araştırma zamanı içerisinde; Haber Türk gazetesi yaptığı haberlerin %36.67’sini;Hürriyet Gazetesi yaptığı haberlerin % 34,27’sini; Zaman Gazetesi %26,77’sini;Sabah Gazetesi % 7,25’ni Kemal Kılıçdaroğlu üzerine yoğunlaştırmıştır. Bu noktadan hareketle Hürriyet ve Haber Türk gazetesinin Kemal Kılıçdaroğlu’nun söylemlerini konu alan haberler ile Başbakan’ın söylemlerini konu alan haberler arasında denge oluşturduğu; Zaman ve Sabah’ın aksine daha tarafsız bir duruş sergilediği çıkarımı yapılabilmektedir. MHP lideri Devlet Bahçeli Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu’ndan sonra hakkında en çok haber yapılan liderdir. Hürriyet’in yaptığı 143 haberden 36’sı(%25.17); Zaman’ın yayımladığı 71 haberin 6’sı(%8.45), Haber Türk yaptığı 90 haberin 13’ü (14.44) MHP lideri Bahçeliye yöneliktir. Zaman ve Sabah Gazetesinin Kemal Kılıçdaroğlu’na yönelik haberlerde olduğu gibi; Bahçeli’nin haberlerine de Başbakan’ın haberlerinden daha az yer vermiştir. Barış ve Demokrasi Partisi Bağımsız adaylarına gelirsek, Hürriyet, Sabah ve Haber Türk gazeteleri söz konusu adayları hakkında iki haber yapmış; Zaman Gazetesi bir haber ile adayları kamuoyuna servis etmiştir. Sonuç olarak Hürriyet ve Habertürk gazetelerinin siyasi kimlikleri ile orantılı olarak AK Parti, CHP ve MHP liderleri ile ilgili haberlere, Zaman ve Sabah’ın aksine daha fazla yoğunlaşmıştır.