(Kurul İşleri ve Kararlar Dairesi) Sayı :BDDK.2005.0I.KÎK- A ^ - ^0
Konu : Soru önergesi *1 -03-20K»
DEVLET BAKANLIĞI VE BAŞBAKAN YARDIMCILIĞINA (Sn. Doç.Dr. Abdüllatif ŞENER)
İlgi .28.02.2005 tarih ve B.02.0.001/(01)7 16 sayılı evrak akış ve talimat formu.
tlgîdc kayıtlı evrak akış ve talimat formu ekinde gönderilen ve yazılı olarak cevaplandırılması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan istanbul Milletvekili Emin ŞİRİN'in 7/4862 sayılı soru önergesinde yer alan ve Kurumumuzu ilgilendiren hususlara ilişkin cevaplarımız aşağıda sunulmaktadır.
Bilindiği üzere, kamu bankalarına borçlu olan şahıslar hakkında yurtdışına çıkış yasağı konulmasının hukuki dayanağı, 4389 sayılı Bankalar Kanununun 15 inci maddesinin (3) numaralı fıkrası ile anılan Kanuna 5020 sayılı Kanunla eklenen ve 26.12.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Ek 5 inci madde hükümleri olup, özel bankaların alacakları söz konusu madde hükümleri kapsamında yer almamaktadır.
Bilgilerini arz ederim.
4- istanbul Milletvekili Emin ŞIRIN'in, gümrük birliğinin bazı sonuçlarına ve AB ülkelerinde serbest dolaşım hakkına ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Kürşad TUZMEN'in cevabı (7/4874)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki sorularımın Başbakan Sayın Recep Tayip ERDOĞAN tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim. 09.02.2005
Emin ŞİRİN İstanbul MİLLETVEKİLİ
Sorular:
1) AB 1976 yılından itibaren Türkiye çıkışlı tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde kota uygulaması başlatmış olup, Türkiye bu yanlış uygulamaya itiraz etmemiştir.
Halbuki aynı konuya muhatap Yunanistan konuyu dava yoluyla Avrupa Adalet Divanına götürmüş ve sonuçta AB kotasını kaldırtmıştır. Buna rağmen AB'ye tam üye olmuştur. Bu durumda, katma protokol gereğince topluluğa gümrüksüz sanayi malı ihraç edememesine TÜSİAD, MÜSİAD> TÜGİAD ve özellikle de devletin katkılarıyla kurulmuş olan İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) neden sessiz kalmış ve gereğini yapmamışlardır?
2) Gümrük Birliği uygulamasından sanayicimizin, firmaların zarar gördüğü hususu çok açıktır. Bu konuda Yedaş firması GB'den dolayı zarara uğrayan sanayisini korumak için Avrupa Birliği Lüksemburg Mahkemesinde dava açmış ve bu dava halen devam etmektedir. Bu durum çeşitli yayın kuruluşları tarafından bir Türk firmasının başarısı olarak duyurulmasına ve böyle bir dava ve sonucu tüm toplumu ve özellikle de sanayicilerini, işadamlarını ilgilendirmesine rağmen neden ilgili kttruluşlar ve İKV bu konuda gereken ilgi ve desteği göstermemekte ve bir Türk firmasının AB nezdinde kazandığı bir hak arama mücadelesi hakkında neden hiçbir yorum ve açıklama yapmamaktadırlar?
3) AB ile yapılan antlaşmaların bir özelliği de "kişilerin serbest dolaşım" hakkıdır.
1984 yılında İngiltere'ye giden bir Türk vatandaşının vize ve pasaportuna düşülen
"çalışamayacağı, yerleşemeyeceği ve herhangi bir hizmet sunamayacağı"
şeklindeki şerh nedeniyle ilgili vatandaş tarafından Lüksemburg da bulunan Avrupa Adalet Divanında açtıkları dava kazanılmış ve böylece sınır dışı edilme kararına karşı AB hukukunun ve kurallarının esas alınacağı ortaya çıkmıştır. Bu karar, Türk işgücü için kazanılmış bir haktır ve sanayici, işadamlarımızın "Vizesiz Avrupa''yolu için atılmış önemli bir adım mıdır?
4) Bu karar nedeniyle gerek devlet ve ilgili kurumlan ve gerekse (özellikle devlet desteğiyle kurulan İKV) ve diğer" kuruluşlar (TOBB, TÜSİAD, TÜGİAD, MÜSİAD vs) kararı örnek alarak vizesiz dolaşım konusunda bugüne kadar AB nezdinde gerekli girişimleri yapmışlar mıdır? Böyle bir girişim varsa sonucu ne olmuştur?
T.c.
BA.ŞBAKA1NTJK Dış T i c a r e t M ü s t e ş a r l ı ğ ı
*~ , ~ " •
Sayı :B.02.1.DTM.0.05.02.01.100 1 S Û 3 . 0 5 * 1 3 3 i 9
K o n u : Soru ö n e r g e s i
T Ü R K İ Y E B Ü Y Ü K M İ L L E T M E C L İ S İ B A Ş K A N L I Ğ I N A
İlgi: 2 1 . 0 2 . 2 0 0 5 tarihli v e H A N . K A R - M D . A . 0 1 . O . G N S . 0 . 1 0 . 0 0 . 0 2 - 7 / 4 8 7 4 - 9 3 4 2 / 2 8 8 9 0 sayılı T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü'ne muhatap yazılan.
İstanbul Milletvekili Sayın Emin ŞÎRÎN'in Sayın Başbakanımıza tevcih ettiği yazılı soru önergesine ilişkin olarak hazırlanan not ilişikte sunulmaktadır.
Bilgilerini v e gereğini arz ederim.
Kdı-sad T Ü Z M E N D e v l e t B a k a n ı
İ s t a n b u l M i l l e t v e k i l i S a y ı n E m i n Ş İ R İ I V ' i n y a z ı l ı o l a r a k c e v a p l a n d ı r ı l m a k ü z e r e B a ş b a k a n S a y ı n R e c e p T a y i p E R D O Ğ A N ' a y ö n e l t t i ğ i s o r u l a r v e y a n ı t l a r ı :
S o r u 1.
A B 1 9 7 6 y ı l ı n d a n i t i b a r e n T ü r k i y e ç ı k ı ş l ı t e k s t i l v e k o n f e k s i y o n ü r ü n l e r i n d e k o t a u y g u l a m a s ı b a ş l a t ı l m ı ş o l u p , T ü r k i y e b u y a n l ı ş u y g u l a m a y a i t i r a z e t m e m i ş t i r . H a l b u k i a y n ı k o n u y a m u h a t a p Y u n a n i s t a n k o n u y u d a v a y o l u y l a A v r u p a A d a l e t D i v a n ı n a g ö t ü r m ü ş v e s o n u ç t a A B k o t a s ı n ı k a l d a r t m ı ş t ı r . B u n a r a ğ m e n A B ' y e Cam ü y e o l m u ş t u r . B u d u r u m d a , k a t m a p r o t o k o l g e r e ğ i n c e t o p l u l u ğ a g ü m r ü k s ü z s a n a y i m a l ı i h r a ç e d e m e m e s i n e XtJSİAX>, M Ü S A İ O , T Ü G İ A D v e ö z e l l i k l e d e d e v l e t i n k a t k ı l a r ı y l a k u r u l m u ş o l a n İ k t i s a d i K a l k ı n m a V a k f ı ( İ K V ) n e d e n s e s s i z k a l m ı ş v e g e r e ğ i n i y a p m a m ı ş l a r d ı r ?
C e v a p 1.
A B ö z e l l i k l e 1980'leriıı b a ş ı n d a n itibaren ü l k e m i z kaynaklı tekstil v e k o n f e k s i y o n ürünlerine y o ğ u n olarak k o t a u y g u l a m a y a başlamıştır. E s a s e n a y n ı d ö n e m d e ö n e m l i b ü t ü n ihracatçı ü l k e l e r e d e kısıtlamalar u y g u l a n m a k t a y d ı . D i ğ e r ü l k e l e r b a k ı m ı n d a n kısıtlamaların hukuki b a z ı M F A ( Ç o k Elyaftılar Anlasrnası>*dır.
A B ü l k e m i z ihracatındaki hızlı artışı g e r e k ç e g ö s t e r e r e k K a t m a P r o t o k o l ' ü n 6 0 . M a d d e s i ç e r ç e v e s i n d e k o r u n m a ö n l e m l e r i u y g u l a m a talebini ü l k e m i z e i l e t m i ş , ancak, Ortaklık ilişkileri uyarınca b u tür kısıtlamaların kabul e d i l e m e y e c e ğ i A B ' y c bildirilmiştir.
B u n u n ü z e r i n e A B tek taraflı olarak bazı ürünlerde k ı s ı t l a m a u y g u l a m a y a başlamıştır. A n c a k , h ı z l a artmakta olan ihracatın s e k t e y e u ğ r a m a m a s ı i ç i n taraflar arasında bir mutabakata v a r ı l m a s ı n ı n u y g u n o l a c a ğ ı a n l a y ı ş ı y l a , H ü k ü m e t olarak Jböyle bir k ı s ı t l a m a y ı u y g u n g ö r m e m e k l e birlikte, sektöre, yapılacak d ü z e n l e m e l e r e itiraz e d i l m e y e c e ğ i gayriresmi olarak iletilmiştir
B u b a ğ l a m d a , ü l k e m i z e karşı u y g u l a n m ı ş o l a n kısıtlamalar e s a s e n h i ç b i r tarihte r e s m i nitelik t a ş ı m a m ı ş t ı r . T a m a m e n A B K o m i s y o n u i l e S e k t ö r temsilcileri arasında y a p ı l a n m ü z a k e r e l e r l e k o t a miktarları b e l i r l e n m i ş . H ü k ü m e t b u g ö r ü ş m e l e r i y a l n ı z c a g ö z l e m c i sıfatıyla i z l e m i ş t i r . D o ğ a l olarak b u g ö r ü ş m e l e r d e Sektöre g e r e k l i d e s t e k verilmiştir.
Ö t e y a n d a n , anılan kısıtlamaların ü l k e m i z ihracatının g e l i ş m e s i n e s o n d e r e c e o l u m l u katkıları o l m u ş t u r :
Ö n c e l i k l e b ü t ü n ö n e m l i ihracatçı ü l k e l e r i n d e kısıtlama k a p s a m ı n d a o l m a s ı v e k o t a artışlarının tespit e d i l m e s i a ş a m a s ı n d a A B ' n i n ü l k e m i z e karşı son d e r e c e c ö m e r t d a v r a n m a s ı n e d e n i y l e ü l k e m i z i n A B pazarındaki payı d ü z e n l i olarak artmıştır. B u ç e r ç e v e d e , lORO'lerin b a ş ı n d a % l-2"ler d ü z e y i n d e k i Pazar p a y ı m ı z 1 9 9 5 yılı itibariyle % lO'lara y ü k s e l m i ş v e T ü r k i y e A B pazarında birinci tedarikçi k o n u m u n u y ü k s e l m i ş t i r . B u s ü r e ç , d i ğ e r ülkelerin k o t a artış oranları % 3-S d ü z e y l e r i n d e t u t u l m a k t a y k e n , ü l k e m i z e v e r i l e n artış oranlarının % 3 0 - 5 0 gibi y ü k s e k o l m a s ı s a y e s i n d e g e r ç e k l e ş m i ş t i r .
ikinci önemli katkısı ise ihracatın daha yüksek katma değerli ürünlere yönelmesine neden olmasıdır. Zira kota kapsamında yapılan ihracatın getirdiği kısıtlama nedeniyle, sektör daha yüksek karma değerli ürünlere yönelmiştir. Böylece belirli bir miktar ürün ihracatından elde edilen ihracat gelirleri hızla yükselmiştir. 1980'lerin başında 50 cent civarında olan ortalama tişört ihraç fiyatları, 1995'te 7 euro seviyelerine kadar yükselmiştir. Ülkemiz sektörünün bugün ulaştığı yüksek katma değer ve kalite altyapısının oluşmasında kotalı dönem ihracatının büyük önemi vardır.
Yukarıdaki mülahazalarla, AB ile hukuki bir mücadeleye girilmesi ve bu süreçte tek taraflı kısıtlamalara katlanılması yerine bu tür bir işbirliğinin daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Bilahare gözlenen gelişmeler bu tutumun son derece yararlı olduğunu bir anlamda kanıtlanmıştır.
Soru 2.
Gümrük Birliği uygulamasından sanayicimizin, firmaların zarar gördüğü hususu çok açıktır. Bu konuda Yedaş firması GB'den dolayı zarar uğrayan sanayisini korumak için Avrupa Birliği Lükscmburg Mahkemesine dava açmış ve bu dava halen devam etmektedir. Bu durum çeşitli yayın kuruluşları tarafından bir Türk firmasının başarısı olarak duyurulmasına ve böyle bir dava ve sonucu tüm toplumu ve özellikle de sanayicilerini, işadamlarını ilgilendirmesine rağmen neden ilgili kuruluşlar ve İKV bu konuda gereken ilgi ve desteği göstermemekte ve bir Türk firmasının AB nezdinde kazandığı bir hak arama mücadelesi hakkında neden hiçbir yorum ve açıklama yapmamaktadır?
Cevap 2.
Otomotiv yan sanayiinde faaliyet gösteren rulman üreticisi YEDAŞ firması, Gümrük Birliği uygulamaları nedeniyle zarara uğradığı iddiasıyla AB aleyhine bir dava açmak için Adalet Divanı'na başvurmuştur.
Son olarak, Adalet Divanı'nın 5 sayılı ilk derece mahkemesinin davayla ilgili olarak 19 Ocak 2005 tarihinde oybirliğiyle bir karar aldığı, bu çerçevede, AB Konseyi ve Komisyonu'nun ülkemizin üye olmaması nedeniyle bahsekonu davanın görülemeyeceği yönündeki itirazlarının ilk derece mahkemesi tarafından reddedildiği ve dolayısıyla davaya devam edilmesine karar verildiği yönünde basında çıkan açıklamalar ışığında, AB Komisyonu'nun konuyla ilgili görüş ve değerlendirmelerinin öğrenilmesini temincn girişimde bulunulmuştur.
Konuya ilişkin olarak alman yanıt; mahkemeye iletilmek üzere Komisyon cevabının hazırlanmakta olduğu, mahkeme süreci ile ilgili bu bilginin ise tarafımızla paylaşılamayacağı yönündedir.
Soru 3.
AB ile yapılan antlaşmaların bir özelliği de "kişilerin serbest dolaşımı" hakkıdır.
1984 yılında İngiltere'ye giden bir Türk vatandaşının vize ve pasaportuna düşülen
T.B.M.M. B:73 22.3.2005 0 : 3
"çalışamayacağı, yerleşemeyeceği ve herhangi bir hizmet sunamayacağı" şeklindeki şerh nedeniyle ilgili vatandaş tarafından Lüksemburg da bulunan Avrupa Adalet Divanında açtıkları dava kazanılmış ve böylece sınır dışı edilme kararına karşı AB hukukunun ve kurallarının esas alınacağı ortaya çıkmıştır. Bu karar, Türk işgücü için kazanılmış bir haktır ve sanayici, işadamlanmızm "Vizesiz Avrupa" yolu için atılmış önemli bir adım mıdır?
Soru 4.
Bu karar nedeniyle gerek devlet ve ilgili kurumları ve gerekse (özellikle devlet desteğiyle kurulan İKV) ve diğer kuruluşlar (TOBB, TÜSİAD, TÜGİAD, MÜSİAD vs) kararı örnek alarak vizesiz dolaşım konusunda bugüne kadar AB nezdinde gerekli girişimleri yapmışlar mıdır? Böyle bir girişim varsa sonucu ne olmuştur?
Cevap 3/4. (3 ve 4'ncü soruların cevapları ortak hazırlanmıştır)