C. İdari Yapı Bilgileri
1. Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı
MASAK’ın, Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 8’inci mad-desinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde “ana hizmet birimi” olduğu;
5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesin-de maddesin-de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmış-tır.
Başkanlık hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları, Daire Başkanları ve bunlara bağlı Dış İlişkiler, Mevzuatı İz-leme ve Koordinasyon, Eğitim, Veri Top-lama ve Analiz, Yükümlülük Denetimi, Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değer-lendirme, Aklama Suçu İnceleme, Terö-rün Finansmanına İlişkin Analiz ve De-ğerlendirme, Genel Analiz Grupları ile Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yü-rütmektedir.
11 Şekil 1 - Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri
12 Mali istihbarat birimleri, suç gelirlerinin
aklanması ve terörün finansmanı ile mü-cadelenin temel kurumlarından olup, bu mücadelede önemli fonksiyonlar üstlen-mektedirler.
Mali Eylem Görev Gücü (FATF), 26’ncı tav-siyesinde; ülkelerden şüpheli işlem bildi-rimlerini alan, analiz eden ve ilgili
birimle-re dağıtan ulusal merkezi bir makam oluş-turmalarını istemektedir.
Bu çerçevede Türkiye’nin mali istihbarat birimi (Financial Intelligence Unit- FIU) olarak kurulan MASAK, temel FIU fonksi-yonlarının yanı sıra düzenleyici, denetle-yici ve eğitici bir rol de üstlenmiş olup, MASAK’ın organizasyon şeması Şekil 2’de gösterilmiştir
13 Şekil 2 - Başkanlığımızın Organizasyon Şeması
14 2. İnsan Kaynakları
MASAK’ta görev yapan toplam personel sayısı 174 olup, personel dağılımına ilişkin bilgi-lere aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.
Tablo 1 - Personelin Dağılımı (2003-2011)
Yıllar İdari Personel
(*)
Maliye Uzmanı(**)
Maliye Uzman
Yrd.
Vergi Müfettişi
Bilgi İşlem Personeli
(***)
Diğer Personel
(****)
Toplam Personel
2003 6 24 27 3 8 45 113
2004 7 35 17 7 8 42 116
2005 7 41 9 7 11 51 126
2006 13 42 15 6 10 52 138
2007 13 40 22 3 12 56 146
2008 12 43 20 4 12 63 154
2009 13 44 21 3 12 68 161
2010 15 54 21 4 13 65 172
2011 15 54 28 4 11 62 174
(*) Başkan, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı, Şube Müdürü (1 Maliye Uzmanı Şube Müdürlüğü görevini ve-kaleten yürütmektedir.)
(**)02/11/2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 659 sayılı KHK ile Mali Suçları Araştırma Uzmanı unvanı, Maliye Uzmanı olarak değiştirilmiştir.
(***)Mühendis, Çözümleyici, Programcı, İstatistikçi, Bilgisayar İşletmeni
(****) Şef, Mütercim, Gelir Uzmanı, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Teknisyen, Şoför, Dağıtıcı, Yardımcı Hizmetli
Grafik 1 - Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı
15; 9%
54; 31%
28; 16%
4; 2%
11; 6%
62; 36%
İdari Personel Maliye Uzmanı Maliye Uzman Yrd.
Vergi Müfettişi Bilgi İşlem Personel Diğer Personel
15 Tablo 2 - Personelin Unvanlar Bazında Sayıları
Unvanı Görev Yapan Personel Sayısı
Başkan 1
Başkan Yardımcısı 2
Daire Başkanı 7
Şube Müdürü 5
Maliye Uzmanı 54
Maliye Uzm.Yrd. 28
Vergi Müfettişi 4
Gelir Uzmanı 15
Şef 4
Mühendis 3
İstatistikçi 1
Çözümleyici 2
Programcı 3
Bilgisayar İşletmeni 2
Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 26
Mütercim 4
Teknisyen 2
Şoför 1
Dağıtıcı 4
Y.Hizmetli 6
Kadrolu Personel 131 174
Sözleşmeli Personel 1
MASAK’ ta Geçici Görevli Personel 42
TOPLAM 174
Ücretsiz izinli 4
Fiili Sayı: 170
16 Tablo 3 - Personelin Yaş Profili (31.12.2011)
Yaş Aralığı Sayısı
20-29 23
30-39 76
40-49 56
50-59 19
Toplam 174
Grafik 2 - Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (31.12.2011)
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığında görev yapan personelin Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi (KPDS) düzeyi aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 4 - Personelin KPDS Düzeyi*
KPDS A Düzeyi KPDS B Düzeyi KPDS C Düzeyi
5 27 45
(*)= 1 Mütercim- A düzeyinde İngilizce, B düzeyinde Fransızca bilmektedir.
23; 13%
76; 44%
56; 32%
19; 11%
20-29 30-39 40-49 50-59
17
III. AMAÇ VE HEDEFLER
A. Amaç ve HedeflerBakanlığımızın 2008 yılında revize ede-rek kamuoyuna duyurduğu 2008-2012 Stratejik Planında yer alan “Suç Ekono-misini, Yolsuzluğu ve Kayıtdışı Ekonomi-yi Önlemek” stratejik amacı kapsamında MASAK’ın stratejik hedefi “Suç Gelirleri-nin Aklanmasını ve Terörün Finansma-nını Önlemek”tir.
B. Temel Öncelikler
MASAK tarafından, stratejik amaç ve he-define ulaşılması amacıyla 2012 yılında aşağıdaki çalışmalara öncelik verilecek-tir:
Başkanlığımıza gelen ihbar ve şüphe-li işlem bildirimlerinde bahsi geçen ve risk teşkil edebilecek konularda yığın verilerden yararlanarak ve sektörel analizler yapılarak, suç ge-lirlerinin aklanması ve terörün fi-nansmanı ile mücadelede etkinliğin arttırılmasına katkı sağlamak.
Terörün finansmanı suçuna ilişkin alınan ihbar ve şüpheli işlem bildi-rimlerinin analiz ve değerlendirme çalışmalarını mümkün olan en kısa sürede tamamlamak.
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede “önleyici tedbirler” olarak bilinen yükümlü-lükler konusunda yükümlülerin farkındalıklarının artırılması ve bu tedbirleri uygulamalarının sağlan-ması amacıyla eğitim faaliyetleri dü-zenlemek.
Yükümlülerin suç gelirlerinin aklan-ması ve terörün finansmanı ile mü-cadele kapsamında getirilen yüküm-lülüklere uyum sağlamaları amacıyla, yükümlüler nezdinde yükümlülükle-re uyum denetimleri yapmak.
Uyuşturucu kaçakçılığı, sigara kaçak-çılığı, tefecilik, akaryakıt kaçakkaçak-çılığı, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı öncül suçlarından elde edilen suç ge-lirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilmesi.
Aklama suçu incelemeleri ve yüküm-lülük denetimlerinde etkinliğin artı-rılması amacıyla denetim elemanları ile iletişim ve işbirliğinin geliştirilme-sine yönelik faaliyetler düzenlemek.
Uluslararası işbirliğinin sağlanması amacıyla, yabancı ülke mali istihbarat birimleri ile istihbari amaçlı bilgi de-ğişimine imkan sağlayan mutabakat muhtıraları imzalamak.
18
IV. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
A. Mali Bilgiler
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının son dokuz yıla ilişkin Genel Bütçe ile tahsis edilen ödenek ve harcamaları gösterir tablo aşağıdaki gibidir.
19 Tablo 5 - Bütçe Ödenek Tahsisi ve Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması (TL)
Ekono-Sınıf mik
Bütçe Giderinin Türü
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama 01 Personel
Gider-leri 1.253.600 1.442.590 2.018.800 2.180.382 2.299.000 2.429.195 2.722.500 2.587.895 3.056.500 2.854.782 3.480.428 3.480.427 4.001.300 3.857.398 4.415.800 4.403.254 5.464.000 5.337.029 02
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri
313.400 360.647 115.700 126.280 140.000 158.595 198.800 194.382 617.100 251.740 293.020 285.025 338.100 326.949 547.520 544.247 664.000 643.332
03 Mal ve Hizmet
Alım Giderleri 826.000 173.596 527.046 255.769 545.000 268.134 568.100 245.794 727.200 372.219 530.500 385.148 671.400 497.195 608.001 566.046 793.000 723.466 05 Cari Transferler 30.000 18.149 20.010 19.346 20.974 19.391 21.000 18.571 31.000 27.937 51.500 51.379 66.500 64.399 78.000 73.723 113.500 107.598
06 Sermaye
Gider-leri 1.720.000 521.307 202.066 0 144.525 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.500.000 1.464.333 3.500.000 3.280.400
07 Sermaye
Trans-ferleri 0 0 1.914.000 1.914.000 321.880 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toplam 4.143.000 2.516.289 4.797.622 4.495.777 3.471.379 2.875.315 3.510.400 3.046.642 4.431.800 3.506.678 4.355.448 4.201.979 5.077.300 4.745.941 7.149.321 7.051.603 10.534.500 10.091.825
20 Grafik 3 - 01.01.2011-31.12.2011 Tarihleri Arası Harcamalarının Yüzde Dağılımı
Bütçe harcamalarının 31.12.2011 tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki şekildedir. Grafik 3’te görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup top-lam giderler içindeki payı %52,88’dir.
Diğer harcama kalemlerinin toplam gi-derlere oranı sırasıyla sosyal güvenlik
kurumlarına devlet pirimi giderleri için
%6,37, mal ve hizmet alımları için
%7,17, cari transferler için %1,07 ve sermaye giderleri için %32,51 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türki-ye’nin (Mali Eylem Görev Gücü ile EGMONT) uluslar arası kuruluşlara yapı-lan yıllık üyelik aidatıdır.
Personel Giderleri 52,88%
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet
Primi Giderleri 6,37%
Mal ve Hizmet Alım Giderleri
7,17%
Cari Transferler 1,07%
Sermaye Giderleri 32,51%
21 B. Performans Bilgileri
1. Düzenleme ve Koordinasyon Faa-liyetleri
1.1. Düzenleme Faaliyetleri
2011 yılında yayımlanan 646, 659, 662 ve 666 sayılı Kanun Hükmünde Karar-nameler ile 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Ka-nun’un muhtelif maddelerinde değişik-likler yapılmıştır. Yapılan değişikdeğişik-likler sonucunda “Sigorta Denetleme Uzman ve Aktüerleri” denetim elemanları arasına,
“Sigorta Denetleme Kurulu Başkanı” ise Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu üyeleri arasına alınmıştır. Ayrıca aklama suçunun araştırılması ve ince-lenmesi ile yükümlülük denetimi görev-lerinin, denetim elemanları arasından Başkanlık emrinde geçici süreyle görev-lendirilen denetim elemanları vasıtasıyla da yerine getirilebilmesine olanak sağ-lanmıştır.
1.2. Koordinasyon Faaliyetleri 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanması-nın Önlenmesi Hakkında Kanun’un 646 ve 662 sayılı Kanun Hükmünde Karar-nameler ile değişik 20 nci maddesine göre Maliye Bakanlığı Müsteşarının baş-kanlığında, Malî Suçları Araştırma Kuru-lu Başkanı, Gelir İdaresi Başkanı, Vergi Denetim Kurulu Başkanı, İçişleri Bakan-lığı Müsteşar Yardımcısı, Adalet Bakanlı-ğı Kanunlar Genel Müdürü, Dışişleri Ba-kanlığı Ekonomik İşler Genel Müdürü, Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanı, Sigorta Denetleme Kurulu Başkanı, Hazi-ne Müsteşarlığı Malî Sektörle İlişkiler ve Kambiyo Genel Müdürü, Hazine Müste-şarlığı Sigortacılık Genel Müdürü,
Güm-rük Müsteşarlığı1 Teftiş Kurulu Başkanı2, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürü, Bankacılık Düzenleme ve De-netleme Kurumu Başkan Yardımcısı, Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yar-dımcısı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcısından oluşan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu, 2011 yılında iki kez olağan, bir kez de olağanüstü olarak toplanmıştır.
26.04.2011 tarihinde düzenlenen ilk Ko-ordinasyon Kurulu toplantısının gündem maddeleri gereğince;
- MASAK’ın 2010 yılı faaliyetleri,
- İncelemelerde etkinliğin arttırılmasına yönelik kurumlararası ortak çalışmalar ve yapılan “Denetim Çalıştayı”,
- 6009 sayılı Kanun sonrası vergi ince-lemeleri ile 5549 sayılı Kanun kapsa-mında yapılan incelemelerin uyumlaştı-rılması,
28.09.2011 tarihinde düzenlenen ikinci Koordinasyon Kurulu toplantısının gün-dem maddesi gereğince;
- Terörle mücadelede finansman boyu-tunun önemi ve terörün finansmanıyla mücadelede etkinliğin artırılması,
28.12.2011 tarihinde düzenlenen olağa-nüstü Koordinasyon Kurulu toplantısın-da ise;
- İkinci olağan toplantıda ele alınarak kararlaştırılan hususlarla ilgili çalışma sonuçları,
değerlendirilmiştir.
1 3/6/2011-KHK-640/Geçici md 2(5) uyarınca, mevzuatta Gümrük Müsteşarlığına yapılan atıflar Gümrük ve Ticaret Bakanlığına yapılmış sayılır.
23/6/2011-KHK-640/6 md uyarınca, Teftiş Kurulu Başkanlığı “Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı” olarak değiştirilmiştir.
22 1.3. Diğer Faaliyetler
2011 yılında Başkanlığımızca, 5549 sayı-lı Kanun ve ikincil mevzuatla ilgili olarak yükümlüler ile diğer kurum ve kuruluş-lardan gelen görüş taleplerinin karşı-lanması çalışmaları kapsamında, 27 adet görüş talebi cevaplandırılmıştır.
Ayrıca 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında Başkanlığımıza ya-pılan bilgi edinme başvurularının yerine getirilmesi ve Türkiye Büyük Millet Mec-lisinin çalışmaları kapsamında yöneltilen soru önergelerinin Başkanlığımızla ilgili olan hususlarının cevaplandırılmasına ilişkin çalışmalar kapsamında, 2011 yı-lında 122 adet bilgi edinme başvurusu ve 8 adet soru önergesi cevaplandırılmıştır.
2. Aklamanın ve Terörün Finansma-nının Önlenmesi ile Tespitine Yö-nelik Çalışmalar
5549 sayılı Kanun ve bu Kanunla ilgili ikincil mevzuat kapsamında yükümlüler, kendileri nezdinde gerçekleşen ya da aracılık ettikleri işlemlerden terörün finansmanı veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması şüphesini taşıyanları MASAK’a Şüpheli İşlem Bildi-rimi (ŞİB) olarak bildirmektedirler.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerle-rini aklama suçunun işlenip işlenmediği-nin tespitine yönelik olarak Cumhuriyet Savcılıkları ile Mahkemeler MASAK’tan talepte (adli talep) bulunabilmektedir.
Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler de yine MASAK’a ihbarda bulunabilmektedir.
ŞİB, adli talep ve ihbarlarla ilgili olarak terörün finansmanı veya suçtan kaynak-lanan mal varlığı değerlerinin aklanması suçlarına ilişkin olarak Maliye
Uzmanla-rınca analiz ve değerlendirme çalışmala-rı yapılırken; aklama suçuna ilişkin ola-rak ayrıca denetim elemanlarınca ince-leme de yapılmaktadır.
23 2.1. Veri Toplama Faaliyeti
Başkanlığımız veri toplama faaliyetleri-nin büyük bir bölümü; Başkanlığımıza intikal eden bildirimlerin elektronik ve-riye dönüştürülmesi ve teyit sürecinden geçirilerek Başkanlığımız Bilişim Siste-mine entegre edilmesi çalışmalarıdır.
Veri toplama faaliyetleri sayesinde Baş-kanlığımıza gönderilen bildirimler içeri-sinde belirtilen bilgilerin temiz ve düz-gün veriye dönüşümü sağlanabilmekte ve bu sayede bildirimler üzerinde siste-matik, analitik ve istatistiksel analizler yapılabilmesi mümkün hale gelmektedir.
Başkanlığımızın yabancı ülkelerdeki mu-adil kuruluşlarla bilgi alışverişleri de veri toplama faaliyetleri kapsamında gerçek-leşmektedir.
Başkanlığımıza intikal eden bildirimler aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
a) Yükümlü grupları tarafından gönderi-len şüpheli işlem bildirimleri,
b) Savcılıklar veya Mahkemelerce yapı-lan değerlendirme veya inceleme ta-lepleri,
c) Diğer kamu kurumlarınca gönderilen bilgilendirme yazıları veya araştırma raporları,
d) Gerçek veya tüzel kişilerce yapılan ihbar ve şikâyetler,
e) Yurt dışı gerçek ve tüzel kişiler tara-fından yapılan ihbar ve şikâyetler, f) Ulusal ve uluslararası basında çıkan
haberlerden içeriği itibari ile resen
ihbar kabul edilenler.
Tablo 6- 2011 yılında Gönderilen Bildirimlerin Genel Dağılımı
2.1.1. Şüpheli İşlem Bildirimleri
Şüpheli işlem bildirimleri; 5549 sayılı Kanun 4’üncü maddesi uyarınca Suç Ge-lirlerinin Aklanmasının ve Terörün Fi-nansmanının Önlenmesine Dair Tedbir-ler Hakkında Yönetmelik kapsamında
“yükümlü" olarak sayılan gerçek ve tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilen veya aracılık edilen işlemlerde, işleme konu
malvarlığının yasadışı yollarla elde edil-diğinden veya yasadışı amaçlarla kulla-nıldığından ya da terörün finansmanı ile alakalı olduğundan şüphelenilmesi ha-linde Başkanlığımızca belirlenmiş olan standart prosedürlere uyularak gönderi-len bildirimlerdir.
Bildirim Türleri 2011
Şüpheli İşlem Bildirimleri 8.739
Savcılık ve Mahkeme Talepleri 71
Diğer Bildirimler 369
Toplam 9.179
24 Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirim Sayılarının Yıllara ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Şüpheli İşlem Bildirim
Kaynağı 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Bankalar 351 1.133 2.903 4.889 9.480 9.968 8.141
Aracı Kurumlar 1 7 40 9 168 28 117
Finansman, Faktoring ve Finansal Kiralama
Şirketleri - - - 15 32 70 164
Sigorta ve Emeklilik
Şirketleri - - 3 10 129 148 286
Noterler - - - 1 6 1 4
PTT Genel Müdürlüğü - - - - 6 25 11
Yetkili Müesseseler
(Döviz Bürosu) - - - - 2 11 14
Serbest Muhasebeciler,
Mali Müşavirler - - - - - - 1
Milli Piyango İdaresi
Genel Müdürlüğü - - - - - - 1
Toplam 352 1.140 2.946 4.924 9.823 10.251 8.739
Grafik 4- Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Yıllara Göre Sayısal Trendi
2011 yılı içerisinde şüpheli işlem bildi-riminde sayısal olarak azalma yaşanmak-la birlikte aşağıdaki tablo ve grafikte gö-rüleceği üzere; mali piyasada faaliyet
gösteren finansal kuruluşlar açısından şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğüne ilişkin bir farkındalık artışı sağlandığı anlaşılmaktadır.
352 1.140
2.946
4.924
9.823 10.251
8.739
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
25 Tablo 8- Mali Sektörde Şüpheli İşlem Bildirimi Gönderen Finansal Kuruluş Sayısının Yıl-lara Göre Dağılımı
Finansal Kuruluşlar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Bankalar 24 31 28 28 31 26 29
Sigorta ve Emeklilik
Şirketleri - - 1 5 24 18 27
Faktoring Şirketleri - - - 2 6 14 26
Aracı Kurumlar 1 1 2 5 15 10 17
Finansal Kiralama
Şir-ketleri - - - - 4 4 14
Finansman Şirketleri - - - 1 2 2 5
Yetkili Müesseseler
(Döviz Bürosu) - - - - 2 1 2
Toplam 25 32 31 41 84 75 120
Mali piyasada şüpheli işlem bildiriminde bulunan finansal kuruluş sayılarının yıl-lara göre dağılımına bakıldığında, şüphe-li işlem bildirimi yükümlülüğünün yerine getirilme düzeyinin özellikle 2011 yılı içerisinde bankacılık sektörü dışındaki diğer mali sektörler açısından önemli
oranda arttığı görülmektedir. Başkanlı-ğımızca, finansal kuruluşlara yönelik gerçekleştirilen eğitim ve çalıştay faali-yetleri sonucunda, şüpheli işlem bildiri-minde bulunan bankalar dışındaki finan-sal kuruluş sayısı 2010 yılında 49 iken bu sayı 2011 yılında 91’e ulaşmıştır.
Grafik 5- Şüpheli İşlem Bildirimi Gönderen Finansal Kuruluşların Yıllara Göre Sayısal Trendi
25 32 30 41
84 75
120
0 20 40 60 80 100 120 140
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
ŞİB Gönderen Finansal Kuruluş Sayısı
26 Yükümlüler tarafından Başkanlığımıza
şüpheli işlem bildiriminde bulunulurken, 6 sıra Nolu Genel Tebliği içerisinde belir-lenmiş olan ve şüphenin niteliğine göre sınıflandırılmış olan 115 adet şüpheli işlem tiplerinden de seçim yapılmakta ve karşılaşılan şüpheli duruma ilişkin belir-lemeler yapılmaktadır.
2011 yılında gönderilmiş olan 8.739 adet şüpheli işlem bildirimi içerisinde toplam 14.460 adet şüpheli işlem tipi seçilmiş olup şüpheli işlem tiplerinin karşılaşılan şüphenin niteliği açısından dağılımı aşa-ğıdaki gibidir:
Tablo 9- Şüpheli İşlem Tiplerinin Şüphenin Niteliğine Göre Dağılımı (2011) Sıra
No Şüpheli İşlem Türleri Tip Sayısı
1 Mali Profil İle Uyumsuz İşlemlerde Bulunma 3.181
Grafik 6- Şüpheli İşlem Tiplerinin Şüphenin Niteliğine Göre Dağılımı (2011)
0,2%
Şüpheli Kiralık Kasa İşlemleri Başkası Hesabına İşlem Yapıldığının Gizlenmesi Yüksek Tutarlı İşlemlerin Parçalanması Terörün Finansmanı İle Bağlantılı Şüpheler Açıkça İlgisi Bulunmayan Üçüncü Şahıslarla …
Şüpheli Kredi İşlemleri Riskli Kişilerle Mali İlişkilerde Bulunma Yasa Dışı Faaliyetler İle İlgili Somut Bulgular Riskli Ülkeler İle İlgili Mali İşlemler Yurtiçine veya Yurtdışına Şüpheli Elektronik …
Müşterinin Beyanlarında veya Belgelerinde … Şüpheli Nakit Karakterli İşlemler Makul Açıklaması Olmayan İşlemlerde Bulunma Mali Profil İle Uyumsuz İşlemlerde Bulunma
27 2011 yılında karşılaşılan şüpheli
işlemle-rin %78,2 gibi önemli bir kısmında aşa-ğıdaki şüpheli durumlarla karşılaşılmış-tır:
a) Müşterinin mali profili ile orantı-sız işlemlerde bulunması,
b)İşlemin hukuki veya ekonomik bir gerekçesi yada makul bir açıklamasının bulunmaması,
c) Nakit karakterli ve şüphe uyandı-ran işlemlerde bulunulması,
d)Müşterinin beyanlarında, hareket-lerinde veya ibraz ettiği belgelerde ger-çeği yansıtmayan veya çelişkili durumla-rın bulunması,
e) Yurtiçine veya yurtdışına yönelik olarak şüpheli elektronik transferlerde bulunulması.
Tablo 10- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Şüpheli İşlem Bildirim Kaynağı 2011
Bankalar 205
Finansman, Faktoring, Finansal Kiralama ve Yatırım
Şirketleri 4
Sigorta ve Emeklilik Şirketleri 8
Noterler 2
Toplam 219
Tablo 11- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirim Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı
Yıllar 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Şüpheli İşlem
Bildi-rimi Sayısı 3 6 13 217 228 49 186 219
2.1.2. Savcılıklar ve Mahkemeler Tara-fından Yapılan Değerlendirme ve İn-celeme Talepleri
Cumhuriyet Savcılıkları ile Mahkemeler 5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesinde tanımlanan “Suçtan Kaynaklanan Mal-varlığı Değerlerini Aklama Suçu”nun işle-
nip işlenmediğinin tespitine veya bu su-ça yönelik maddi menfaatin bulunduğu durumlara ilişkin değerlendirme veya inceleme taleplerini Başkanlığımıza inti-kal ettirmektedirler.
28 Tablo 12- Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı
Yıllar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Savcılıkların ve Mahkemelerin Değerlendirme ve İnceleme
Talepleri 178 93 84 74 69 107 71
Grafik 7- Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Ta-leplerinin Sayısal Trendi
2.1.3. Diğer Bildirimler
Kamu kurum ve kuruluşları, Başkanlığı-mız görev alanına girmekte olduğunu düşündükleri hususları kendi kurumla-rınca hazırlanmış olan raporlarla veya resmi yazışma ile aklama suçu veya terö-rün finansmanı açısından değerlendiril-mek üzere Başkanlığımıza gönderdeğerlendiril-mek- göndermek-tedirler.
Gerçek ve özel hukuk tüzel kişiler tara-fından Başkanlığımıza yapılan ihbarlar ile basında çıkan bazı haberler de Baş-kanlığımız görev alanını ilgilendirmesi haline bildirim olarak değerlendirilerek Başkanlığımız sistemine entegre edil-mektedir. Başkanlığımızın görev alanına girmediği anlaşılan ihbarlar ise ilgili ka-mu kuruluşlarına sevk edilmektedir.
178
93 84
74 69
107
71
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
29 Tablo 13- Diğer Bildirimler Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Diğer Bildirimler 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Kamu Kurumları 157 117 120 115 100 91 87
Bankalar 18 38 8 - - 1 -
Basın 8 4 5 3 2 2 -
Gerçek Kişi / Özel Hukuk
Tüzel Kişileri 135 304 284 359 350 331 270
Yurtdışı 4 7 5 3 6 8 12
Toplam 322 470 422 480 458 433 369
Grafik 8- 2011 Yılında Gelen Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılımı
Başkanlığımıza 2011 yılı içerisinde Sav-cılıklar ve Mahkemeler tarafından yapı-lan toplam 71 adet adli talep ile diğer kişi ve kurumlardan gönderilen toplam
369 adet ihbarın birlikte değerlendiril-mesi halinde, bildirim konuları aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
Kamu Kurumları 23,6
Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel
Kişileri 73,2
Yurtdışı 3,3
30 Tablo 14- 2011 Yılında Gönderilen Adli Talepler ile Diğer Bildirimlerin Sayıları ve
Konu-larına Göre Dağılımı
2011 Yılı Bildirim Konuları Sayısı
Vergi Kaçırma 99
Dolandırıcılık 54
Suç Gelirlerinin Aklanması 49
Tefecilik 40
Gümrük Kaçakçılığı 29
Şüpheli Para Hareketleri 22
Sigorta Mevzuatına Aykırılıklar 20
Evrakta Sahtecilik 17
Yolsuzluk 13
İhale Mevzuatına Aykırılıklar 7
Sınırda Yakalanan Paralar 7
Rüşvet 6
Uyuşturucu Madde Ticareti 5
Hırsızlık 6
Terör veya Terörün Finansmanı 4
İnsan Ticareti 4
Manipülasyon 3
Memur Suçları 2
Zimmet 2
Diğer 51
Genel Toplam 440
31 Grafik 9- 2011 Yılında Gönderilen Adli Talepler ile Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kay-naklarına Göre Dağılımı
Başkanlığımıza yapılan adli talepler ile diğer ihbarların ekseriyetle vergi kaçır-ma akaçır-maçlı faaliyetler ile ilgili olduğu gö-rülmektedir. Buna ek olarak dolandırıcı-lık, aklama, tefecilik, ve gümrük kaçakçı-lığı da ön plana çıkan ihbar konularıdır.
2.1.4. Bilgi Talepleri
5549 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesi-nin (l) bendi ile Başkanlığımıza yabancı ülkelerdeki muadil kuruluşlarla bilgi ve belge değişiminde bulunabilme yetki ve görevi verilmiştir. Bu kapsamda Başkan-lığımız, mali istihbarat birimi olarak kendisiyle aynı misyonu yüklenmiş mu-adil kuruluşlarla bilgi alışverişinde bulu-nabilmektedir. Uluslararası bilgi alışveri-şinin önemli bir kısmı Egmont Grubuna üye olan diğer mali istihbarat birimleri ile gerçekleşmektedir.
Egmont Grubu, suç gelirlerinin aklanma-sı ve terörün finansmanı ile mücadelede ülkelerin ulusal sistemlerini geliştire-bilmelerine yardımcı olmak ve uluslara-rası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmak amacıyla 1995 yılında kurul-muş, Başkanlığımız ise Egmont Grubuna 29 Haziran 1998 tarihinde üye olmuştur.
31.12.2011 tarihi itibari ile toplam 127 ülkenin mali istihbarat birimi Egmont Grubuna üye bulunmaktadır.
Başkanlığımızca gerçekleşen uluslararası bilgi değişimi ekseriyetle mali istihbarat birimleri arasındaki özel güvenli iletişim ağı olan Egmont Secure Web aracılığıyla hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmekte-dir. Buna ek olarak Egmont Grubuna üye olmayan yurt dışı muadil kuruluşlarla da posta veya telefaks aracılığıyla bilgi alış-verişi yapılmaktadır.
0 20 40 60 80 100 120
32 Tablo 15- Yabancı Muadil Kuruluşlarla Yapılan Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı
32 Tablo 15- Yabancı Muadil Kuruluşlarla Yapılan Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı