B. Performans Bilgileri
2. Aklamanın ve Terörün Finansmanının Önlenmesi ile Tespitine Yönelik
2.2. Analiz, Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri
2.2.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
2.2.1.1. Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
2.2.1.1.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Bilgilendirilen Kurumlar
Kurumlar
Aklama suçuna ilişkin yapılan analiz ve değerlendirmelerde farklı kurumların görev alanlarına giren hususlarla karşı-laşılması halinde, bu kurumlar da bilgi-lendirilmektedir. Bu kapsamda 2011 yılı içerisinde suç gelirlerinin aklanması su-çuna ilişkin analiz ve değerlendirmeler sonucunda, 3189 kişi hakkında çeşitli kurumlara bilgilendirme yapılmıştır.
37 Tablo 18- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Yıl İçerisinde İstihbari Nite-likte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar (01.01.2011-31.12.2011)
KURUM ADI KİŞİ SAYISI
EMNİYET TEŞKİLATI 1305
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI 552
ADLİ BİRİM 516
MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI 240
JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI 232
VERGİ DENETİM KURULU 210
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 80
DİĞER BAKANLIKLAR 34
ÜNİVERSİTELER 10
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU 6
DİĞER 4
TOPLAM 3189
Grafik 12- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Yıl İçerisinde İstihbari Nite-likte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar (01.01.2011-31.12.2011)
1305
552 516
240 232 210 80 34 10 6 4
Bilgilendirilen Kurumlar
38 2.2.1.1.2. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucu Ortaya Çıkan Öncül Suç Konuları Suç gelirlerinin aklanması suçuna ilişkin analizler sonucunda 2011 yılında yapılan bilgi-lendirme işlemlerinin konularına göre dağılımı aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 19- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Bilgilendirme Konu-ları (01.01.2011-31.12.2011)
ÖNCÜL SUÇ KONUSU KİŞİ SAYISI
Uyuşturucu Kaçakçılığı 1023
Tefecilik 965
Şüpheli Para Hareketleri 425
Dolandırıcılık 189
Vergi Kaçakçılığı 180
Örgütlü Suç 118
Gümrük Kaçakçılığı 100
Yolsuzluk 51
İhaleye Fesat Karıştırma 30
Görevi Kötüye Kullanma 20
Göçmen/İnsan Kaçakçılığı 14
Akaryakıt kaçakçılığı 9
Rüşvet 6
Zimmet 5
Sigara kaçakçılığı 4
Sahtecilik 4
Diğer 46
TOPLAM 3189
39 Grafik 13- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Bilgilendirme Ko-nuları (01.01.2011-31.12.2011)
2.2.1.2. Terörün Finansmanı Suçu-na İlişkin ASuçu-naliz ve Değerlendirme Çalışmaları
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimlerinden analiz çalışmala-rına tabi tutulan ve terörün finansmanı suçu açısından nitelikli olduğu anlaşılan-
lar hakkında değerlendirme dosyası açılmaktadır. Terörün finansmanı suçu kapsamında 2007-2011 yılları arasında açılan ve çalışması tamamlanan dosyala-ra ilişkin istatistikler aşağıdaki gibidir.
Tablo 20- Yıllara Göre Sonuçlandırılan Analiz ve Değerlendirme Dosyaları(2007-2011)*
Yıl Analiz ve Değerlendirme
Kapsamın-daki Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
2007 2 1
2008 40 12
2009 59 37
2010 70 30
2011 77 36
*18 Ekim 2006 tarihinde yürürlüğe giren 5549 sayılı Kanun’a istinaden 08.11.2007 tarihinde Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Grubu oluşturulmuş ve çalışmalarına başlamıştır.
32,08%
30,26%
13,33%
5,93%
5,64%
3,70%
3,14% 1,60%
4,33%
İstihbari Bilgilendirme Konuları
Uyuşturucu Kaçakçılığı
%32,08
Tefecilik %30,26 Şüpheli Para Hareketleri
%13,33
Dolandırıcılık %5,93 Vergi Kaçakçılığı %5,64 Örgütlü Suç %3,70 Gümrük Kaçakçılığı %3,14 Yolsuzluk %1,60
Diğer %4,33
40 Grafik 14- Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Sonuçlandırılma Oranı (2007-2011)
Tablo 21- Suç Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı YILLAR Terör Örgütü
Üyesi Olmak Terörün
Finansmanı Terör Örgütüne
Yardım TOPLAM
2009 2 2 4
2010 223 119 12 354
2011 7 7 14
TOPLAM 225 128 19 372
41 Grafik 15- Haklarında Suç Duyurusunda Bulunulan Kişilerin Yüzde Dağılımı
(2009-2011)
2.2.1.2.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Bilgilendirilen Kurumlar
MASAK bünyesinde terörün finansmanı suçu açısından yapılan analiz ve değer-lendirme çalışmaları sonucunda 2011
yılı içerisinde toplam 987 gerçek/tüzel kişi hakkında çeşitli kurumlarla bilgi paylaşımında bulunulmuştur. Nitelikli ve istihbari bilgi paylaşımında bulunulan kurumların dağılımı aşağıdadır.
Tablo 22- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Yıl İçerisinde İstihbari Nite-likte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar (01.01.2011/31.12.2011)
KURUM ADI KİŞİ SAYISI
Emniyet Genel Müdürlüğü 286
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı 274
Cumhuriyet Savcılıkları/Mahkemeler 216
Jandarma Genel Komutanlığı 157
Gelir İdaresi Başkanlığı 47
Dışişleri Bakanlığı 5
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2
TOPLAM 987
42 Grafik 16- Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Yıl İçerisinde İstihbari Nite-likte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar (01.01.2011/31.12.2011)
2.2.1.3. Genel Analiz Çalışmaları 2.2.1.3.1. Stratejik Analiz ve Değer-lendirme Çalışmaları
Terör örgütleri ve yandaşı kuruluşları-nın legal görünümde faaliyet gösteren unsurlarının ortaya konulması amacıyla, kişi veya kuruluşların devlet kuruluşları ve belediyelerden ihale alıp almadıkları-nın belirlenmesine yönelik analiz çalış-ması yapılmıştır. Yapılan analiz çalışma-ları sonucuna göre; devlet kuruluşçalışma-ları ve belediyelerinden ihale alan 5 gerçek ve 15 tüzel kişi ve bu kişilerle bağlantılı olan 11 kişi hakkında Emniyet Genel Müdürlüğü ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına bilgi verilmiş olup, ayrıca devlet kuruluşları ve belediyelerinden ihale alan 5 gerçek ve 15 tüzel kişi hak-kında ise mali inceleme yapılması için Gelir İdaresi Başkanlığına bilgi verilmiş-tir.
2.2.2. Aklama Suçu İncelemeleri
5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesin-deki suçtan kaynaklanan mal varlığı de-ğerlerinin aklanması suçu kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerek-tiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına incelenmek üzere sevk edilmektedir.
İncelemeye tabi tutulan inceleme dosya-larının yıllar itibarıyla seyri aşağıda gös-terilmiştir.
43 Tablo 23- Yıllara Göre Sonuçlandırılan Aklama Suçu İnceleme Dosyaları (2007-2011)
Yıl İnceleme Kapsamındaki
Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
2007 363 112
2008 319 201
2009 181 76
2010 148 73
2011 124 58
Grafik 17- Yıllara Göre Sonuçlandırılan Aklama Suçu İnceleme Dosyaları (2007-2011)
Başkanlığımızca denetim elemanları vası-tasıyla yürütülen aklama suçu inceleme-leri sonucunda yapılmış suç duyuruları-nın yaduyuruları-nında, analiz ve değerlendirme
ça-lışmaları sonucunda yapılmış suç duyuru-ları da bulunmakta olup, söz konusu suç duyuruları topluca aşağıda gösterilmiştir.
0 50 100 150 200 250 300 350 400
2007 2008 2009 2010 2011
363
319
181
148 124
112
201
76 73 58
İnceleme Kapsamındaki Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
44 Tablo 24- Analiz ve Değerlendirme/Aklama Suçu İnceleme Dosyalarından Suç Duyurusu Yapılan Kişi Sayısı (2007-2011)
Yıl Analiz ve
Değerlendirme Aklama Suçu
İncelemesi Toplam Suç
Duyurusu
2007 39 288 327
2008 3 228 231
2009 - 115 115
2010 30 356 386
2011 72 105 177
Toplam 144 1092 1236
Grafik 18- Analiz ve Değerlendirme/Aklama Suçu İnceleme Dosyalarından Suç Duyurusu Yapılan Kişi Sayısı (2007-2011)
0 50 100 150 200 250 300 350 400
2007 2008 2009 2010 2011
39
3 0
30 72
288
228
115
356
105
Analiz ve Değerlendirme Aklama Suçu İncelemesi
45 Tablo 25- Öncül Suçlar İtibariyle Haklarında Aklama Suçu Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı (2007-2011)
Öncül Suç 2007 2008 2009 2010 2011 Yıl
Top-lamı Uyuşturucu Madde
Ticareti 47 97 53 26 34 257
Gümrük Kaçakçılığı 145 14 - 69 - 228
Dolandırıcılık 62 29 10 56 32 189
Yasa Dışı Bahis ve
Kumar Oynatılması - - - 165 5 170
Resmi ve Özel
Belge-de Sahtecilik 57 18 34 15 8 132
Akaryakıt
Kaçakçılı-ğı 10 25 - 30 8 73
Zimmet - 5 1 10 30 46
Tefecilik - - 3 4 31 38
Sigara Kaçakçılığı 5 24 - - 3 32
Diğer 1 19 14 11 26 71
Genel Toplam 327 231 115 386 177 1236
Grafik 19- Öncül Suçlar İtibariyle Haklarında Aklama Suçu Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı (2007-2011)
0 50 100 150 200 250
300 257
228
189 170
132
73 46 38 32
71
46 01.01.2007 ile 31.12.2011 tarihleri
ara-sında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile 1236 kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuş olup, söz konusu suç duyuru-larından 257’sinin öncül suçunun uyuştu- rucu madde ticareti, 228’inin gümrük kaçakçılığı, 189’unun dolandırıcılık, 170’inin ise yasa dışı bahis ve kumar oy-natılması olduğu görülmektedir.
3. Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 3.1. Programlı Yükümlülüklere
Uyum Denetimleri
Yükümlülük denetimi faaliyetleri, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ön-lenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzu-ata göre münferiden veya bir denetim programı kapsamında yürütülmektedir.
2011 yılında, Başkanlığımızca iki ayrı yükümlülük denetimi programı hazır-lanarak uygulamaya konulmuştur. Dene-timler kimlik tespiti, şüpheli işlem bildi-rimi, uyum görevlisi atanması (uyum gö-revlisi atamak zorunda olan yükümlülerle sınırlı olarak), muhafaza ve ibraz yüküm-lülükleri yönünden gerçekleştirilmiş olup program kapsamında 77 adet yükümlü denetime tabi tutulmuştur.
Süregelen denetimler kapsamında ise 43 adet aracı kurumun uyum programı oluş-turma yükümlülükleri yönünden deneti-mi 2011 yılında tamamlanmıştır.
Yükümlülük denetimleri, Başkanlığımızca 2009 yılından itibaren programlı bir şe-kilde yürütülmekte olup, yükümlü grup-ları itibariyle istatistikî gerçekleşme tab-losuna aşağıda yer verilmiştir.
Tablo 26- Programlı Yükümlülüklere Uyum Denetimlerinin Yıllar İtibariyle Dağılımı (2009-2011)
Yıllara Göre Dağılımı 2009 2010 2011
Kıymetli Madenler Borsası Aracı
Kuruluşları 29 11 - - 11
İstanbul Altın Borsası Başkanlığı 1 1 - - 1
Talih ve Bahis Oyunları Alanında
Faaliyet Gösterenler 7 6 - - 6
Toplam 401 299 110 69 120
(*) Yatırım ve kalkınma bankaları dâhil edilmemiştir.
47 3.2. Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve
Kesilen İdari Para Cezaları Yükümlülük ihlal incelemesi, uyum dene-timi sırasında belirlenen veya MASAK Başkanlığına bildirilen ya da Başkanlıkça tespit edilen yükümlülük ihlallerine iliş-kin olarak 5549 sayılı Kanun’da sayılan denetim elemanları tarafından gerçekleş-tirilen münferit bir denetimdir.
Söz konusu incelemeler sonucunda yü-kümlülüğe aykırı bir davranışla karşıla-şılması halinde yükümlülüğün türüne göre 5549 sayılı Kanun’un 13’üncü mad-desi ile Kabahatler Kanunu’na istinaden idari para cezası veya Kanun’un 14’üncü maddesine göre adli ceza uygulanmakta-dır.
İdari para cezaları, Kanun’un 3 ve 6’ncı maddeleri ile 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kimlik tespiti, devamlı bilgi verme ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerinden herhangi birini ihlal eden yükümlülere karşı uygulanmakta olup ayrıca kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerine uyulmaması
durumunda yükümlülüğü yerine getir-meyen görevliye de idari para cezası uy-gulanmaktadır.
5549 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan yükümlülüklere uyulmaması durumunda, eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için yüküm-lülere Başkanlıkça 30 günden az olma-mak üzere süre verilmektedir. Verilen süre içinde eksikliklerini gidermeyen ve gerekli tedbirleri almayan yükümlüler hakkında bahse konu madde uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
2011 yılında idari para cezasına konu edilen yükümlülüğe aykırı fiil sayısı 89 adet olarak tespit edilmiştir. 2007-2011 yılları arasında uygulanan idari para ce-zalarının yükümlülüğe aykırı fiillere ve idari para cezası tutarlarına göre dağılı-mına ilişkin tablolar aşağıda yer almakta-dır.
Tablo 27- İdari Para Cezasına Konu Fiillerin Yıllar İtibariyle Dağılımı (2007-2011)
Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011
Kimlik Tespiti Yükümlülüğü 41 355 17 127 66
Şüpheli İşlem Bildirimi
Yükümlülüğü 18 13 10 5 23
Toplam Fiil Sayısı 59 368 27 132 89
Tablo 28- İdari Para Cezası Tutarlarının Yıllar İtibariyle Dağılımı (2007-2011)
Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011 Toplam
Ceza Tutarı
(TL) 120.700 2.337.210 341.004 1.452.441 1.292.284 5.543.639
48 3.3. Adli Cezalar
5549 sayılı Kanun’un 7 ve 8’inci mad-deleri ile 4’üncü maddesinin ikinci fıkra-sında yer alan bilgi ve belge verme, mu-hafaza ve ibraz ve şüpheli işlem bildiri-minde bulunulduğunu yükümlülük dene-timi ile görevlendirilen denetim eleman-ları ile yargılama sırasında mahkemeler dışında, işleme taraf olanlar dahil hiç kimseye açıklamama yükümlülüklerin-den herhangi birini ihlal eyükümlülüklerin-den kişilere anılan Kanun’un 14’üncü maddesine isti-naden adli ceza uygulanmaktadır.
Aklama ve terörün finansmanı suçları ile mücadelede önleyici tedbirler kapsa-mında düzenlenen yükümlülüklerden kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülükleri gerek önleyici tedbirlerin gerekse yükümlülük denetimlerinin te-melini oluşturmaktadır. Bu nedenle, yü-kümlülük denetimlerinde öncelik bu ko-nulara verilmekte olup söz konusu yü-kümlülüklere aykırı davranışların cezası idari para cezasıdır. Diğer taraftan, adli cezayı gerektiren fiiller denetimlerde çok sıklıkla rastlanılabilecek türden fiiller değildir. Dolayısıyla, hakkında adli ceza uygulanan kişi sayısı idari para ceza-larına göre düşüklük göstermektedir.
Bu kapsamda, Başkanlığımızca 2011 yı-lında savcılıklara, muhafaza ve ibraz kümlülüğü ile bilgi ve belge verme yü-kümlülüğünü ihlal etmeleri nedeniyle iki kişi hakkında suç duyurusunda bulunul-muştur.
4. Dış İlişkilere Yönelik Faaliyetler 4.1. FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı
Değerlendirme Süreci
Suç gelirlerinin aklanması ile mücadele amacıyla 1989 yılında kurulan ve daha sonra faaliyet alanına terörün finansmanı ile mücadeleyi de dahil eden FATF, bu amaçla 49 (40+9) tavsiye kararları yayınlamış3 ve ülkelerin aklama ve terö-rün finansmanı ile mücadele sistemlerini bu tavsiyelere göre değerlendirmiştir.
OECD Merkezinde faaliyet gösteren FATF’ın Türkiye dâhil 34 ülke ve 2 bölge-sel kuruluş olmak üzere toplam 36 üyesi bulunmaktadır.
Türkiye, 1994, 1998 ve 2006 yıllarında olmak üzere bugüne kadar üç kez FATF değerlendirmesine tabi tutulmuştur. Tür-kiye III. Tur Değerlendirme Raporu 21-23 Şubat 2007 tarihinde Strasbourg’ta ger-çekleştirilen FATF Genel Kurulu’nda gö-rüşülerek kabul edilmiştir.
III. Tur Değerlendirme Raporunda, 49 Tavsiyenin; 11’inden “uyumsuz” (NC), 22’sinden “kısmen uyumlu” (PC), 12’sinden “büyük ölçüde uyumlu” (LC), 3’ünden “uyumlu” (C) ve 1’inden “uygu-lanamaz” (NA) notu verilen ülkemiz, de-ğerlendirme tarihinden itibaren Raporda tenkit edilen ve eksiklik olarak belirlenen hususların düzeltilmesine yönelik olarak mevzuat ve uygulama bakımından önemli gelişmeler göstermiştir.
3 FATF tarafından, karapara aklama ile mücadele kap-samında 1990 yılında yayınlanmış olan “40 Tavsiye”, 1996 yılında revize edilmiş ve 2003 yılında tekrar gözden geçirilerek yayınlanmıştır. FATF, ayrıca 2001 yılında terörün finansmanı konusunda 8 Özel Tavsiyeyi yayınlamış, 2004 yılında buna 9. Özel Tavsiyeyi ilave etmiştir. Böylece aklama ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamındaki FATF Tavsiyeleri sayısı 49 olmuştur.
49 FATF Türkiye Değerlendirme Raporunda
tenkit edilen hususlara ilişkin olarak kay-dedilen gelişmeler, FATF’a sunulan iler-leme raporları (follow-up reports) ile değerlendirilmektedir. Buna göre 2007 yılı Şubat ayındaki FATF Genel Kuru-lu’nda Türkiye’nin, düzenli takip kapsamında4 Raporda belirtilen eksiklik-lere yönelik kaydettiği gelişmelerin yer alacağı Birinci İlerleme Raporunun 2009 yılı Şubat dönemi FATF Genel Kurulu’nda görüşülmesine karar verilmiştir. Devam eden süreçte, Türkiye’nin İkinci İlerleme Raporu 2010 yılı Şubat, Üçüncü İlerleme Raporu 2010 yılı Haziran, Dördüncü İler-leme Raporu 2011 yılı Şubat ve Beşinci İlerleme Raporu 2011 yılı Haziran döne-mindeki FATF Genel Kurulu’nda görü-şülmüştür.
Türkiye’nin Beşinci İlerleme Raporunun ele alındığı Genel Kurulda, Türkiye’nin Eylem Planında5 taahhüt ettiği Teröriz-min Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun tasarısının hâlâ yasalaşmadığı ve dolayısıyla terörün finansmanı suçunu düzenleyen Özel Tavsiye ll ile terörist malvarlıkları ile ilgili dondurma
4 FATF tarafından temel tavsiyeler olarak nitelendiri-len 1, 5, 10 ve 13’üncü tavsiyeler ile II ve IV’ üncü özel tavsiyelere yeterli ölçüde uyum sağlayamadığı değer-lendirilen ülkeler ile bu tavsiyelere yeterli uyum sağla-mış olmakla birlikte diğer tavsiyelere önemli ölçüde uyum sağlayamadığına FATF Genel Kurulunca karar verilen ülkeler, FATF prosedürü gereğince “düzenli takip” olarak ifade edilen izlemeye tabi tutulmaktadır.
Bu takip sürecinde ilgili ülke, karşılıklı değerlendirme raporunun Genel Kurulda kabulünü takip eden ikinci yılında, yetersiz olarak değerlendirilen tavsiyelere ilişkin olarak bir “İlerleme Raporu” sunmaktadır. Müte-akip süreçte FATF Genel Kurulunca ülkenin yeterli ilerleme kaydetmediği sonucuna varılırsa, ülke “daha sıkı takibe” alınabilmektedir. Bu durumda; ülkenin bir yıldan daha kısa sürelerle ilerleme Raporu sunması, ilgili bakana durumun ciddiyetini anlatan resmi yazı yazılması, aynı amaçla ülkeye üst düzey ziyaret gerçek-leştirilmesi, riskli ülkelerle ilişkileri düzenleyen FATF tavsiyesinin uygulanması, ülkenin FATF üyeliğinin askıya alınması ve nihayetinde üyeliğin sona erdirilme-sine kadar gidebilecek bir yaptırım mekanizması söz konusu olabilmektedir.
5 Eylem Planı konusu FATF Türkiye İlişkisinde Ulusla-rarası İşbirliği Değerlendirme Grubu (ICRG) Süreci bölümünde ele alınmıştır.
rünü düzenleyen Özel Tavsiye lll kapsa-mındaki eksikliklerin giderilmediği ge-rekçesiyle Türkiye’nin sıkı takip (enhanced follow up) sürecine alınması-na karar verilmiştir. Bu karar doğrultu-sunda Türkiye’nin Altıncı İlerleme Rapo-ru 2011 yılı Ekim ayında FATF Genel Ku-rulu’nda görüşülmüştür. Genel Kurulda, Türkiye’nin, Özel Tavsiye ll ve lll kapsa-mındaki mevcut eksikliklerin giderilme-sine ilişkin her hangi bir ilerleme sağla-madığı belirtilerek sıkı takip sürecinin devam etmesine ve yedinci takip raporu-nu Şubat 2012’de FATF Genel Kurulu’na sunmasına karar verilmiştir.
4.2. FATF Türkiye İlişkisinde Ulus-lararası İşbirliği Değerlendirme Grubu (ICRG) Süreci
G-20 Platformu’nun 2 Nisan 2009 tari-hinde Londra’da yapılan Liderler Zirve-si’nde FATF’ın, aklama ve terörün fi-nansmanı ile mücadele konusunda riskli olan ülkeleri tespit ederek bunlarla ilgili gerekli tedbirleri alması karar- laştırılmıştır.
24-25 Eylül 2009 tarihlerinde Pittsburgh’ta gerçekleştirilen G-20 Lider-ler Zirvesinde, FATF’ın aklama ve terörün finansmanı ile mücadele konusunda riskli olarak tespit ettiği ülkeleri içeren listeyi, Şubat 2010 tarihine kadar yayımlaması kararı alınmıştır.
ICRG süreci kapsamında FATF tarafından belirlenen kriterlere6 göre riskli olarak
6 Ülkelerin ICRG kapsamında inceleme sürecine alınma-sında şu kriterler kullanılmıştır:
a) FATF ya da FATF Benzeri Bölgesel Kuruluşlar (FSRB) tarafından aday gösterilme,
b) Ülkelerin Karşılıklı Değerlendirme Raporları (MER) sonuçlarına göre; “temel” ve “anahtar” tavsiyeler adı verilen 16 adet tavsiye (Tavsiye 1, 3, 4, 5, 10, 13, 23, 26, 35, 36, 40 ve Özel Tavsiye I, II, III, IV ve V) karşısında alınan değerlendirme notlarının 10 ve daha fazlasının kısmen uyumlu (PC) veya uyumsuz olması (NC) halinde otomatik belirleme,
50 tespit edilen ülkeler inceleme havuzuna
dâhil edilmiş ve bu kapsamdaki ülkeler, bulunduğu coğrafi bölgeye göre; Afrika - Orta Doğu, Amerika, Asya - Pasifik ve Av-rupa - Avrasya, Bölgesel İnceleme Grup-larına dağıtılmıştır.
Türkiye, 2007 yılında FATF tarafından yayımlanan III. Tur Karşılıklı Değerlen-dirme Raporuna göre, 16 adet Temel ve Anahtar Tavsiyeler karşısında; 9’u “kıs-men uyumlu” (PC), 1’i “uyumsuz” (NC) olmak üzere toplam 10 adet uyumsuz veya kısmen uyumlu değerlendirme no-tuna sahip bulunması sebebiyle otomatik belirleme kriteri gereğince inceleme ha-vuzuna dahil edilmiş ve Avrupa/Avrasya Bölgesel İnceleme Grubunda yer almıştır.
Bu kapsamda hazırlanan inceleme rapo-runda; “Türkiye’nin meri mevzuatındaki terörün finansmanı suçunun kapsamı ve unsurlarına ilişkin düzenlemelerin FATF standartlarına göre eksik ve yetersiz oldu-ğu, ayrıca terörist malvarlıkları ile ilgili dondurma prosedürü konusunda düzen-lemelerin bulunmadığı” belirtilmiştir.
Raporda tespit edilen bu eksikliklerin giderilmesine yönelik olarak ülkemiz ta-rafından bir Eylem Planı hazırlanarak 18 Ocak 2010’da FATF’a sunulmuştur. Eylem planında; terörün finansmanı ve don-durma prosedürü ile ilgili eksikliklerin giderilmesine ilişkin bir Kanun Tasarısı hazırlanarak, Haziran 2010 tarihine ka-dar TBMM’ye sevk edilmesi ve Tasarının 2010 yılı sonuna kadar kanunlaşmasının beklendiği belirtilmiştir.
FATF’a sunulan Eylem Planı gereğince;
Adalet Bakanlığı koordinasyonunda Ada-let, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıkları, MASAK ve Hazine Müsteşarlığı yetkilileri
c) FATF veya FSRB üyesi olmayan veya hakkında dü-zenlenen Karşılıklı Değerlendirme Raporunun yayım-lanmasını istemeyen ülkelerin bu durumları dikkate alınarak otomatik belirleme
ile bilim adamlarından oluşan bir komis-yonun çalışmaları ile terörün finansmanı konusunda bir Kanun Tasarısı Taslağı hazırlanmış ve taslak, Adalet Bakanlığı tarafından 2010 Haziran ayında Başba-kanlığa gönderilmiştir.
Söz konusu Taslağın bazı maddelerinin hukuki ve teknik bakımdan revize edil-mesi gereğinin ortaya çıkması üzerine, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Dışiş-leri Bakanlığı, MASAK ve Hazine Müste-şarlığı yetkilileri ile bilim adamlarının katılımıyla tekrar yürütülen çalışmalar neticesinde taslak metinde bazı değişik-likler yapılmış ve yeniden dizayn edilen Kanun Tasarısı Taslağı, Adalet Bakanlığı tarafından 20 Aralık 2010 tarihinde Baş-bakanlığa iletilmiştir. Başbakanlık tara-fından 1 Şubat 2011 tarihinde TBMM’ye sunulan Kanun Tasarısı, TBMM’nin, Hazi-ran 2011 de yapılacak Genel Seçimler dolayısıyla 2011 Nisan ayında tatile gir-mesinden nedeniyle yasalaşamamıştır.
TBMM’nin 1 Ekim 2011 tarihinde yeni yasama dönemi çalışmalarına başlaması ile söz konusu Kanun Tasarısı 21 Ekim 2011’de tekrar TBMM’ye sevk edilmiştir.
2011 yılı Haziran ayında Meksika’da dü-zenlenen FATF Genel Kurulunda, Türki-ye’nin FATF’a sunduğu Eylem Planına ilişkin olarak, aradan 1 yıl geçmesine rağmen taahhüt etmiş olduğu Kanun Ta-sarısının yasalaşmaması ve dolayısıyla bu hususta bir gelişme kaydedilmemesi ge-rekçesiyle FATF’in Kamuoyu Duyurusunda7 (Public Statement) yer almasına karar verilmiştir.
7 Kamuoyu Duyurusu (Public Statement), FATF tarafın-dan yayımlanan; aklama ve terörün finansmanı (KPA/TF) bakımından stratejik eksiklikleri bulunan ve uluslararası finansal sistemi bu ülkelerden kaynaklanan risklerden korumak için karşı tedbirler uygulanması gereken ülkeler (1. grup liste) ile stratejik eksiklikler bulunmasına rağmen bunların giderilmesi için yeterli çabayı göstermeyen veya bu eksikliklerin giderilmesini bir eylem planı ile taahhüt etmeyen ülkelerin (2. grup
51 4.3. Muadil Kurumlarla İmzalanan
Mutabakat Muhtıraları
5549 sayılı Kanunun 12’nci maddesiyle, MASAK’ın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen, ya-bancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olma-yan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Ku-rulu Başkanı yetkili kılınmıştır. Aynı maddede imzalanacak mutabakat muhtı-ralarının ve değişikliklerin Bakanlar Ku-rulu kararıyla yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.
Bu kapsamda, aşağıdaki ülkelerin mali istihbarat birimleri ile mutabakat muhtı-raları imzalanmıştır.
2006 yılında;
K.K.T.C.
2007 yılında;
Endonezya, Portekiz ve İsveç 2008 yılında;
Moğolistan, Afganistan, Gürcistan, Arna-vutluk, Suriye ve Romanya
2009 yılında;
Hırvatistan, Makedonya, Güney Kore ve Bosna Hersek
2010 yılında;
Japonya, Ukrayna, Norveç, Ürdün, Senegal ve Lüksemburg
Japonya, Ukrayna, Norveç, Ürdün, Senegal ve Lüksemburg