Sayfa 8
Harita-2. Bölgenin Kartal İlçesi İçindeki Konumu
Harita-3. Planlama Alanının Kordonboyu Mahallesi İçindeki Konumu
Sayfa 9
Harita-4. Planlama Alanının Ana Ulaşım Mesafeleri
Sayfa 10
Harita-5. Planlama Alanının Ana Ulaşım Hatları
Planlama alanından D-100 (E-5) Otobanına karayolu ile yaklaşık 3.3 km, denizyolu ile Büyükada’ya yaklaşık 4.8 km, Heybeliada’ya yaklaşık 7.6 km, Bostancı İskelesi’ne yaklaşık 12.2 km ve Tuzla Tersanesi’ne yaklaşık 6.6 km.’lik bir mesafe kat ederek ulaşılabilmektedir. Ayrıca Marmaray Başak İstasyonu ile Kartal İstasyonu plan onama sınırları içinde kalmaktadır.
Kartal İlçesi kent kimliği açısından Kordonboyu Mahallesi ve sahil kısmı merkezi bir rol üstlenmekle birlikte özellikle ticari ve finansal kurumların yer aldığı Ankara Caddesi ve tarihsel bir dokuya sahip olan Hamam Sokak ile bunların güneyinde yer alan Kent Meydanı insan yoğunluğunun gün içerisinde daima yüksek olduğu bölgelerdir. Ulaşım olanaklarının çeşitliliği ile Kamu İdari kuruluşlarına yakın olması da bölgeyi konut yerleşimi açısından cazibe alanı haline getirmiş olup yüksek gelir grubuna yönelik yaşam ve donatı alanlarının oluştuğu görülmektedir.
Planlama alanının kuzey komşuluğunda Kartal Merkez Kentsel Sit alanı, yürürlükteki çevre planlar ise 19.04.2013 onanlı 1/1000 ölçekli Kartal Güneyi Revizyon Uygulama İmar Planı, 26.05.2004 onanlı 1/1000 Ölçekli Kartal Dolgu Alanı ve İç Düzenlemesi İmar Planı ile 05.11.2012 Onanlı İstanbul İli, Kartal İlçesi, 674 Ada 1, 4, 5, 6, 7 Parseller, 675 Ada 1, 2, 3 Parseller, 676 Ada 108 Parsel İle 720 Ada 2, 4, 8, 19, 34 Parseller ve Yakın Çevresine İlişkin 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları yer almaktadır.
1.3. TARİHSEL GELİŞİM
Kartal ilçe merkezine ait bilgiler Bizans döneminden başlamaktadır. Buradaki balıkçı köyüne, kıyıdaki küçük limanı nedeniyle Bizanslılar Kartalimen (Cartalimin) adını vermişlerdir. Adalar'ın
Sayfa 11
karşısındaki bu küçük köyün halkı balıkçılığın yanı sıra sebze yetiştiriciliğiyle de uğraşmaktadır. Türklerin bu yöreye ilk kez gelmeleri 1080'lerin başına rastlamaktadır. Kutalmışoğlu Süleymanşah Bizanslılar ile yaptığı anlaşma sonucunda Dragos Çayı'nın doğusundaki toprakları egemenliğine almıştır. Daha sonra Bizanslılar anlaşmaya uymayarak bu toprakları geri almışlardır. 1329’da bugünkü Maltepe’de yapılan ve Bizanslıların yenilgiye uğramasıyla sonuçlanan Pelekanon Savaşı’ndan sonra Kartal yöresi tümüyle Osmanlı egemenliğine girmiştir.
Kartal, Osmanlı döneminde de eskisi gibi balıkçılık ve bahçecilik yapılan küçük bir yerleşme olma özelliğini korumuştur. Bağlar, bahçeler ve bostanlarla kaplı olan Kartal, uzun yıllar İstanbul’un sebze ve meyvesinin bir bölümünün karşılamıştır. Kıyıdaki iskele çevresinde yer alan Kartal Köyü, günümüzde aynı adı taşıyan semtin ve ilçenin tarihsel çekirdeğini oluşturmaktadır.
Demografik yapının çoğunluğu etnik köken olarak Rumlardan Kartal’da Lozan Antlaşması hükümlerine göre yapılan mübadele ile Kartallı Rumlar Yunanistan’a, Kavala yöresinde yaşayan Müslüman halkın bir bölümü de Kartal’a göç etmiştir. Göçmenlerin ağırlıklı olarak tütün yetiştiriciliği yapması nedeniyle, Kartal’daki bağlar, bahçeler ve bostanlar bir süre sonra büyük ölçüde yozlaşmıştır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında bir vilayet olan Üsküdar sancağına bağlı olan Kartal, 1926 yılında Üsküdar’ın, İstanbul’un bir ilçesi yapılmasından sonra 1928 yılında yeniden ilçe yapılmıştır. Daha çok banliyö yerleşmesi olarak gelişen ilçe, 1950 öncesinde İstanbul'un sayfiyesi haline gelmeye başlamıştır. Kartal, sayfiye yerleşmesi olmanın yanı sıra ulaşım merkezi olarak da önem kazanan bir semttir. Bursa ve İzmir istikametindeki araçlara, Kartal’dan araba vapurlarıyla Yalova'ya geçiş avantajı kazandırmıştır. Ayrıca Kartal-Yalova araba vapurları banliyö treni bağlantılı olarak yolcu trafiğine katkı sağlamıştır.
Harita-6. İstanbul Yerleşik Alanı Tarihsel Gelişimi
Sayfa 12
Sanayileşmeye bağlı olarak gözlenen hızlı gelişme, özellikle 1970’ten sonra semtin kıyı kesiminden itibaren bir apartmanlaşma sürecini başlatmış ve Kartal İskelesi çevresindeki semtin 1940’ta 3.622 olan nüfusu, 1950’de 5.312’i ve 1960’ta 14.815’i bulmuştur; 1965’te 20.000’i ve 1975’te 35.000’i aşmıştır.
Kartal semtini oluşturduğu düşünülebilecek Çavuşoğlu, Karlıktepe, Kordonboyu, Petroliş ve Yukarı mahallelerinin toplam nüfusu 1990’da 62.017 kişidir.
1947 yılında Kartal ve çevresinin sanayi bölgesi olarak belirlenmesi, ilçe için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Ulaşım olanaklarının elverişli ve arazi fiyatlarının ucuz olması nedeniyle Ankara Asfaltı’nın iki yanı kısa bir süre içinde fabrikalarla dolmuştur. Bu fabrikaların yakınındaki alanlar zamanla gecekondu mahalleleri halinde gelişmiştir. Kıyı kesiminde ve demiryolu boyunca uzanan alanlarda bulunan bahçeli bir ve iki katlı evlerin yerini de zamanla apartmanlar almıştır. 1970’lerde Ankara Asfaltı ile demiryolu arasındaki alanlarda yoğun bir apartmanlaşma yaşanmaya başlanmıştır.
1980’den sonra daha da kalabalıklaşan Kartal İlçesi'nin nüfusu 500.000 kişiyi aşmıştır. Sadece Dragos ve Tuzla sayfiye özelliğini koruyabilmiştir. Aşırı büyüme nedeniyle yönetsel sorunlarla karşı karşıya kalan Kartal İlçesi'nden 1987 yılında Pendik, 1992 yılında Maltepe ve Sultanbeyli, 2009 yılında ise Sancaktepe ayrılarak ilçe yapılmıştır.
Kordonboyu Mahallesi bu süreç içerisinde Kent Merkezi kimliği her daim korumuş olup 1990’lı yıllarda sahil şeridinin doldurulup Sahil Yolunun açılması ile birlikte kıyı yerleşim birimi özelliğini kaybetmiştir.
Yine de bölgenin halen ticaret ve ulaşım açısından merkezi bir konumda bulunması mekânsal planlamanın kentin geri kalanına yansıması açısından önem arz etmektedir.
Sayfa 13
2. ANALİZLER
2.1. DOĞAL YAPI 2.1.1. Topografya
İstanbul Metropoliteni Kocaeli ve Çatalca Yarımadaları üzerinde yer almaktadır. Her iki yarımada aşınmış birer platodur. İstanbul ve çevresi, jeolojik zamanlar içinde III. zamanın Miosen devri sonunda Sarmat iç denizinin bir körfezi iken, Pliosen devrinde deniz çekilmiş, karalar ortaya çıkmış daha sonra akarsu ve rüzgâr aşındırmaları ile uzun bir erozyon devrinin ardından, yükseltilerin kaybolduğu, aşınmaya dayanıklı kuvarsit tepelerin kaldığı, geniş bir peneplen ortaya çıkmıştır. Boğaziçi'nin yerindeki vadi de genişlemiştir. Daha sonra peneplenin Boğaziçi Vadisi'nin doğusunda kuzey kısmın kabarması batısında ise güney kısmın kabarması ile su bölümü hatları değişmiş, akarsu vadilerinde eğim artışı nedeniyle su aşındırması da artmış, doğu yakasında büyük akarsular Karadeniz’e, batı yakasında ise Marmara Denizi'ne dökülmüşlerdir.
Söz konusu jeolojik hareketler sonucunda İstanbul’un yer aldığı alan, genellikle aşınmaya uğramış silik yeryüzü şekilleri içeren bir plato görünümü kazanmıştır.
Jeomorfolojik birimler olarak gruplanabilen, vadiler, ovalar, yükseklikler, yüksek alanlar vb. anlatılan nedenlerle İstanbul metropoliten alanda keskin ve çarpıcı bir görünüme sahip değillerdir. Doğu yakasında aşınmaya dayanıklı Kuvarsit tepelerle (Aydos, Kayışdağı, Alemdağ), Gebze-Ömerli Barajı hattının doğusundan başlayan ve doğuya doğru yükselmeyi sürdüren 350 metreden yüksek alanlar yer alır. Bu yarımadada “su bölümü hattı”, Marmara kıyılarına daha yakındır. Peneplen geri kalan kısımlarda akarsuların akış yönünün daha çok Karadeniz olduğu, geniş vadi tabanlı ve hafif dalgalı alanları içerir.
Kıyılarda başlayan düzlükler, kuzeye doğru yer yer tepeler sıralanır. Bu tepelerin ortasında ve gerisinde geniş düzlükler yer almaktadır.
Kartal İlçesi’nin önemli yükseklikleri, İlçenin kuzey-kuzeydoğu alanlarında Yakacık Üstü tepesi Yükseltisi (420 m.), Yakacık Orta Bayır (400 m.), Yakacık Arka Bayır (370 m.), Aydos Dağı (570 m.), Dragos tepesi (170 m.)’dir.
Bölgede büyük akarsu veya her mevsim akışta olan dere yoktur. Soğanlık üstlerinden inen Savaklar Deresi, Rahmanlarda denize dökülmektedir. Uğur Mumcu Değirmen Dere Yakacık tepelerinden inen Soğanlık Ağıl Deresi, Balıklı Ayazma Deresi ve Maltepe Tepelerinden inen Bülbül Deresi ile birleştikten sonra Dragos Tepesi adını alır ve Orhantepe yanından geçerek denize dökülmektedir.
Planlama alanının bulunduğu bölge eğim olarak düz bir yapıda ve ortalama olarak deniz seviyesinden 110 metre yükseklikte yer almaktadır. Alanın kuzeyinden Tugay Deresi’ne ait Balcıdere Anakent kolu geçmekte olup bir kısmı yeraltından tahliye edilmektedir.
Sayfa 14
2.1.2. İklim
İstanbul'un İl bütününün yer aldığı alandaki iklim tipini, belirgin bir iklim tipi içinde değerlendirmek mümkün değildir. Bu nedenle Kartal İlçesinin genel iklimi, İstanbul İli genel iklim yapısında değerlendirilecektir. İstanbul iklimi coğrafi konumu ve fiziki coğrafya özellikleri nedeniyle aynı enlemde yer alan birçok yerleşmelerin ikliminden daha farklı iklim özelliklerine sahiptir.
İstanbul'da yıl boyunca üç hava tipi egemendir. Bunlar kuzeyden ve güneyden sokulan hava tipleri ile sakin hava tipidir. Doğu ve batı yönlü rüzgârlara bağlı olan hava tipleri ise önemsizdir. Üç hava tipi arasında, en yüksek frekansı gösteren, kuzey rüzgârlarının egemen olduğu sırada görülen hava tipidir.
Kartal ilçesi, genellikle Akdeniz İklimi'nin hakim olduğu bir iklim özelliğine sahiptir. Yaz ayları kurak ve sıcaktır, kış aylan ise bol yağış alır ve serindir. Bölge, ilkbahar aylarında da serin ve yağışlı, sonbaharda ise ılıman ve bol yağışlıdır. Yaz aylarında azalan yağışla beraber sıcaklık 39 °C ye kadar çıkmaktadır. Kış aylarında - 10°C ye kadar düştüğü görülmüştür. Yıllık ortalama sıcaklık 14°C dir. Yıllık ortalama nem oranı % 72'dir. Bulutluluk az, buharlaşma ise yüksektir. Kartal istasyonuna ait ortalama toplam yıllık yağış yüksekliği 680 mm, Göztepe istasyonu kayıtlarına göre ise bu değer 585 mm olarak tespit edilmiştir. Genel olarak toplam yağış miktarının, buharlaşma miktarından daha yüksek olduğu görülmektedir. Bölgede, hava sirkülâsyonu oldukça kuvvetli olup hâkim rüzgar kuzeydoğu (NE) ve doğu (E) istikametlerinden gelmektedir. Hava sirkülâsyonunun genellikle kuvvetli olması, kirli havanın birikmesini önleyen olumlu bir etki yapmaktadır. Kartal meteorolojik rasat istasyonunca elde edilen bilgilere göre, yörede hakim rüzgarlar yazın kuzeydoğudan, kışın güneybatıdan eser. Güneybatı esintisi fırtına şeklindedir.
Ortalama Bulutluluk (0-10) 5.2
Ortalama Açık Günler Sayısı, Gün 82.8 Ortalama Kapalı Günler Sayısı, Gün 93.9
Ortalama Yağış Miktar 651.1 mm Tablo 1. Kartal ilçesi İklim Değerleri
Sayfa 15
2.1.3. Yerbilimleri
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan "Anadolu Yakası Mikrobölgelme Rapor ve Haritalarının Yapılması İşi" kapsamında; İstanbul İli, Anadolu Yakası'nın jeolojik, jeoteknik, jeofizik özelliklerinin ve deprem etkisi ve yerel zemin koşullan açısından farklı tehlike potansiyellerine sahip alanlarının belirlenmesi, tespit edilen sorunların analizlerinin yapılarak çözüm önerilerinin oluşturulması ve elde edilen veriler ışığında gerekli harita ürünlerinin hazırlanarak, bu ürünlerden İmar Planlarına esas teşkil edecek çıktı ölçeği 1/2000 olan Yerleşime Uygunluk Haritalan ve Raporlan hazırlanmıştır. Yapılan çalışma kapsamında sıvılaşma tehlikesi, kütle hareketleri, sellenme ve su baskını, mühendislik sorunları ve tüm bu etkenlerin bir arada olduğu çoklu problem alanlarının ışığında Yerleşime Uygunluk Haritalan hazırlanmıştır.
Planlama alanı yerleşime uygunluk açısından değerlendirildiğinde, Uygun Alanlar [UA] ve Önlemli Alanlar [ÖA] olmak üzere iki temel gruba ayrıldığı görülmektedir. Uygun Alanlar [UA], her ne kadar yapılaşmaya uygun alanlar olsa da, yerel olarak bazı problemlerle karşılaşılabilir. Bu nedenle;
• Uygulama öncesi parsel bazında yapılacak çalışmalarda yerel olarak görülebilecek sorunlar tespit edilmeli ve çözüm önerileri sunularak uygulama projeleri bu hususlar göz önüne alınarak yapılmalıdır.
• Bu alanlarda, uygulama aşamasında yapılacak derin kazılarda kaya ortamlarında sık çatlaklı-kırıklı yapı olması nedeniyle kama tipi kaymalar ve diğer şey stabilite sorunları görülebilir. Bu durumlarda gerekli önlem projeleri hazırlanmalıdır.
• Çalışma alanında kireçtaşı litolojilerinin yatay ve düşey olarak geniş alan kaplamaları göz önüne alındığında, bu çalışmada tespit edilemeyen yerel karstlaşma alanları bulunabilir. Bu gibi yerlerde gerekli önlemler alınmalı ve tespit edilen sorunun özelliğine göre uygun iksa ve/veya zemin iyileştirme projeleri hazırlanmalıdır.
Önlemli Alanlar [ÖA], planlama alanı içerisinde doğal afet tehlikeleri ve jeolojik-jeoteknik özellikleri nedeniyle yerleşime uygunluğu etkileyebilecek özelliklere sahip alanlar olup, yapılaşma öncesi veya esnasında belirli önlemleri almak şartıyla planlamaya veya yapılaşmaya gidilebilecek alanlardır. Bu alanlarda; sıvılaşma, heyelan ve diğer kütle hareketleri, su baskını, çeşitli mühendislik sorunları gibi problemlerin biri veya birkaçı bir arada görülebilir. Önlemli Alanlar(ÖA), karşılaşılan ve/veya karşılaşılabilecek sorunların ve alınacak önlemlerin niteliğine göre [ÖA-a] ve [ÖA-b] olarak alt başlıklar halinde tanımlanıp sınıflara ayrılmıştır.
Planlama alanına ilişkin yerleşime uygunluk haritaları incelendiğinde; alanın %65’inin Uygun Alanlarda (UA) oluştuğu, %33.3’ünün Önlemli Alanlardan (ÖA-a), %1.70’inin ise Önlemli Alanlardan (ÖA-b) oluştuğu görülmektedir.
Sayfa 16
Harita-7. Kartal Kordonboyu Yerleşime Uygunluk Haritası
YERLEŞİME UYGUNLUK ANALİZİ Alan (ha)
Oran (%)
Uygun Alanlar (UA) 18.39 65
Önlemli Alanlar (ÖA-a) 9.41 33.3 Önlemli Alanlar (ÖA-b) 0.49 1.7
Toplam 28.29 100
Tablo 2. Planlama Alanı Yerleşime Uygunluk Oranları
Sayfa 17
2.2. FİZİKİ YAPI
2.2.1. Arazi Kullanım Analizi
Planlama alanı çoğunlukla ticaret ve konut alanlarından oluşmakta ve toplam alanın takriben
%47’lik bir bölümüne denk gelmektedir. Yaklaşık %28’lik bir alanda ise yol, yaya yolu, kaldırım, refüj, demiryolu gibi ulaşım hatları için ayrıldığı görülmüş olup geriye kalan %25 gibi bir oranda diğer teknik ve sosyal donatı alanlarının yer aldığı tespit edilmiştir.
Alan Kullanımı Adet Alan(m²) Oran
Tablo 3. Planlama Alanı Arazi Kullanımı
Grafik 1. Planlama Alanı Arazi Kullanımı
12.40%
Sayfa 18
2.2.2. Yapı Kullanım Analizi
Planlama alanındaki yapı kullanımına bakıldığında bölgenin merkezi bir rol üstlenmesinden dolayı %52’lik bir ticari kullanım görülmekte olup %27 oranında konut, %12 oranında ticaret+konut kullanımının yer aldığı tespit edilmiştir. Konut kullanımları alanın batı ve doğu kısımlarında yer almakta olup ticari kullanımlar daha çok merkezde kümelenmiştir.
Yapı Kullanımı Adet Oran
Mesken 91 27.00%
Ticaret 177 52.52%
Ticaret+Konut 42 12.46%
Resmi Tesis 10 2.97%
Tablo 4. Yapı Kullanımı Analizi
Harita-8. Yapı Kullanım Analiz Haritası
Sayfa 19
2.2.3. Yapı Kat Adedi Analizi
Alan genelindeki yapıların kat adetlerine göre dağılımı analiz edildiğinde 6, 5 ve 2 katlı yapıların toplam yaklaşık %60’lık bir oranda çoğunlukta olduğu görülmekte olup alanın batısında 12 katlı yüksek yapıların yer aldığı, merkezinde farklı yükseklikler de yapıların karma halde bulunduğu, doğusunda ise merkeze nispeten daha düşük katlı yapılaşmanın oluştuğu tespit edilmiştir.
Alan Adı Adet Oran
Tablo 5. Yapı Kat Adedi Analizi
Harita-9. Yapı Kat Adedi Analiz Haritası
Sayfa 20
2.2.4. Yapı Cinsi Analizi
Planlama alanındaki binaların büyük çoğunluğu yaklaşık %85 oranında betonarme yapılardan geriye kalanı ise yığma türünde yapılardan oluşmaktadır. Sadece 1 adet kagir tipi yapı bulunmaktadır.
Yapı Cinsi Adet Oran
BETONARME 292 86.65%
YIĞMA 44 13.06%
KAGİR 1 0.30%
Tablo 6. Yapı Cinsi Analizi
Grafik 2. Planlama Alanı Yapı Cinsi
2.2.5. Yapı Durumu Analizi
Planlama alanındaki yapıların durumuna bakıldığında toplam 337 adet yapıdan yaklaşık %75’inin iyi veya orta durumda olduğu geri kalanının ise kötü veya inşaat halinde olduğu tespit edilmiştir.
Yapı Durumu Adet Oran
İYİ 110 32.64%
ORTA 142 42.14%
KÖTÜ 81 24.04%
İNŞAAT 4 1.19%
Tablo 7. Yapı Durumu Analizi
32.6%
Grafik 3. Planlama Alanı Yapı Durumu
Sayfa 21
2.2.6. Mevcut Yapılaşma (TAKS-EMSAL) Analizi
Planlama alanındaki yapılaşma oranları, mevcut imar planında konut ve ticaret-konut fonksiyonunda yer alan yapı adaları üzerinden aşağıdaki sıralama doğrultusunda analiz edilmiştir.
Harita 10. Planlama Alanı Yapı Adaları (Konut/Ticaret-Konut) Yapı
Tablo 8. Planlama Alanı Yapı Adaları (Konut/Ticaret-Konut)
Sayfa 22
Mevcut durumda konut ve ticaret-konut niteliğinde oluşmuş olan yapı adaları yaklaşık 70.250 m² büyüklüğünde bir alanı kaplamaktadır. Bu yapı adalarının üzerinde toplam yaklaşık 144.533 m² inşaat alanı bulunduğu hesaplanmış olup yerleşim alanına oranlandığında planlama alanı genelindeki ortalama emsalin 2.06 olduğu görülmektedir. Yapı adaları içerisindeki bina taban oturumlarının toplam yerleşim alanına olan oranı ise planlama alanındaki ortalama TAKS değerinin 0.32 olduğunu göstermektedir.
Grafik 4. Mevcut TAKS Oranı
Grafik 5. Mevcut Emsal Oranı
20%
Sayfa 23
2.2.7. Mülkiyet
Planlama alanındaki kamu mülkiyetindeki araziler incelendiğinde 2.94 ha. Maliye Hazinesi, 0.73 ha. Kartal Belediyesi, 0.96 ha. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 0.33 ha. İse Vakıf mülkiyetinde olduğu görülmektedir. Bölgede özel mülkiyete konu alan 13.2 ha. olarak belirlenmiştir.
MÜLKİYET ALAN (ha) ORAN (%)
MALİYE HAZİNESİ İBB KARTAL BELEDİYESİ ÖZEL VAKIF
Sayfa 24
2.2.8. Nüfus -Yoğunluk
1/5000 ölçekli Kordonboyu Nazım İmar Planında Konut ve Konut+Ticaret Alanlarına verilen yoğunluk değerleri üzerinden hesaplandığında alandaki toplam nüfusun 2853 kişi olarak hesaplandığı görülmektedir.
Tablo 10. Nüfus Yoğunluk Analizi
Konut kullanım alışkanlıklarının değişimi ve kişi bazında konut kullanım alanı talebinin İstanbul İli çeperlerinde artması nedeniyle 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında kişi başı inşaat alanı Konut ve Konut+Ticaret Alanlarında 35 m² olarak belirlenmiştir.
Bu doğrultuda Nazım İmar Planı adalarındaki yoğunluk değerleri üzerinden Uygulama İmar Planında ortaya çıkan yapı adalarının net alanlarında ne kadar inşaat alanı olması gerektiği ve yaklaşık Emsal(KAKS) oranı hesaplanmıştır.
1/5000
Tablo 11. Emsal (KAKS) Oranı Analizi
Sayfa 25
3. SENTEZ VE DEĞERLENDİRME
İstanbul Çevre Düzeni planı ile İstanbul’un kapsamlı bir yapısal dönüşüm sürecinden geçerek küresel ölçekte güçlenmiş bir kent olmasının amaçlandığı, bu nedenle çevresel, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik, İstanbul Çevre Düzeni Planının temeli olarak kabul edilmekte olup İstanbul’un uluslararası ölçekteki rolü ile ilgili öngörülen temel yaklaşım;
Küresel ölçekte kültür ve turizm kenti olması,
Küresel üst bölgenin yönetim hizmetlerine talip olması ve üst bölge ekonomisinden daha fazla pay almasıdır. Bu üst bölge Balkanlar, Karadeniz Havzası, Kafkaslar, Orta Asya, Ortadoğu ve Doğu Akdeniz havzasını kapsamaktadır. Dolayısıyla, İstanbul’un bu üst bölgeyle ekonomik, sosyal, tarihi, kültürel, diplomatik, iletişim ve ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi öngörülmekte ve uluslararası bölgesel merkez olarak hizmet vermesinin hedeflendiği 1 görülmüştür.
Çevre Düzeni Planında Kartal İstanbul Anadolu yakasında Orhanlı ile birlikte “yeni çekim merkezi”
olarak tanımlanmış, bölgede yaşaması öngörülen nüfusun İstanbul merkezi dokusu ile güçlü ve sürekli bir bağlantı kurmasını gerektirmeyecek ölçüde kendine yeterli şekilde planlanması, İstanbul kentinin yapısal dönüşüm sürecinde itici güç oluşturacak bilgi ekonomisinin altyapısının yer alacağı alanlar olarak görev yapma rolü verilmiştir.
Harita 11- 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı
1 İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu sh:513
Sayfa 26
Bu doğrultuda İstanbul Çevre Düzeni Planında Kartal Birinci Derece Merkez olarak planlanmış, şehrin doğu-batı yönünde büyümesi öngörülerek Anadolu yakasında Kartal ve Ataşehir-Kozyatağı bölgelerinde önerilen birinci derece merkezler sayesinde iki yaka arasındaki nüfus ve ekonomik dengesizliğin azaltılması hedeflenmiştir.
İstanbul Metropolü bütünündeki çalışma alanları ve konut alanları ile kurabileceği ilişki açısından üst ölçekli planlarda belirlenen kararlar yönünden Kartal İlçesinin geleneksel ve halihazırdaki merkezi olan Kordonboyu bölgesi önemli potansiyeller barındırmaktadır. Planlama alanı yakın çevresinde ve komşuluğunda yer alan üst ölçekli hizmet alanları (havalimanı, yat limanları, raylı sistemler, iskele ve limanlar ile ileri teknoloji parkları vb. gibi) kullanımlar, güçlü ulaşım bağlantıları ve mülkiyet deseni merkez gelişimini tetikleyici unsurlardır.
1/1000 Ölçekli Kartal Kordonboyu Uygulama İmar Planı plan kararlarının üretilmesine yönelik, ilgili mevzuat başta olmak üzere 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında bölgeye biçilen rol ve söz konusu alt bölgenin de yer aldığı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında bölgeye ilişkin belirlenen kararlar, Müdürlüğümüzce yürütülen saha araştırmaları, bölgenin doğal, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik ve yapılaşma durumu, kullanım türleri, mülkiyet yapısı ile bölgeye ilişkin talepler incelenerek sentez aşamasına ulaşılmış ve çeşitli değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Kordonboyu Bölgesi Kartal İlçesinin Sahil dolgu alanı ile Marmaray Demiryolu hattı arasında yer almakta olup çevre ulaşım bağlantılarına yakındır. Planlama alanının batı ve doğu tarafları genellikle konut kullanımına ayrılmakla birlikte merkez kısmında ise ticari alan kullanımlarının yer aldığı görülmektedir.
Kordonboyu yakınlarında yer alan hava, deniz, karayolu ve raylı sistem hatlarının varlığı, (Sabiha Gökçen Hava limanı, bölgenin komşuluğundan geçen Sahil Yolu, Marmaray Hattı, iskeleler ve yat limanı projesi, Havaray Hattı) imkânları bölgenin merkezi bir rol üstlenmesini ve gelişimini destekleyen önemli unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte söz konusu ulaşım bağlantılarının Kartal geneli ile
Kordonboyu yakınlarında yer alan hava, deniz, karayolu ve raylı sistem hatlarının varlığı, (Sabiha Gökçen Hava limanı, bölgenin komşuluğundan geçen Sahil Yolu, Marmaray Hattı, iskeleler ve yat limanı projesi, Havaray Hattı) imkânları bölgenin merkezi bir rol üstlenmesini ve gelişimini destekleyen önemli unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte söz konusu ulaşım bağlantılarının Kartal geneli ile