Atatürk aleyhine işlenen suçlar

5816 sayılı Atatürk Aleyhine Đşlenen Suçlar Hakkında Kanun’da623 yer alan suçların Đnternet ortamında yapılan yayınlarla oluştuğu yönünde şüphe

616 Alptürk, s. 2. 617 Alptürk, s. 2. 618 7258 sayılı Kanun, m. 5 f. 4. 619

Yabancı bahis sitelerinin erişimlerini engellemenin bir diğer sebebi olarak, yasal bahis sitelerinin kullanımını teşvik etmek ve bu şekilde elde edilen geliri vergilendirmek olduğu düşünülmektedir. Bkz. Alptürk, s. 3.

620

RG 14.03.2006/26108.

621

Sanal Ortamda Oynatılan Talih Oyunları Hakkında Yönetmelik, m. 4.

622

Bkz. Đhbar Đstatistikleri, dn. 497.

623

bulunması durumunda erişim engellenmesi kararı verilebilecektir624. 5816 sayılı Kanun’da iki farklı suç yer almaktadır. Birinci suç, Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret edilmesi veya sövülmesi suçudur625. Đkinci suç ise Atatürk’ü temsil eden heykel, büst veya abidelerin veya Atatürk’ün kabrinin tahrip edilmesi, kırılması, bozulması veya kirletilmesi suçudur626. Kanun söz konusu suçların iki veya daha fazla kişi tarafından toplu olarak, aleni, umuma açık yerlerde veya basın vasıtasıyla işlenmesini ağırlatıcı neden olarak kabul etmiştir627.

Bu suçlardan sadece Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret veya sövme suçunun Đnternet ortamında yapılan yayınlarla işlenmesi mümkündür628. 5651 sayılı Kanun hakaret suçunu bir erişim engelleme sebebi olarak kabul etmemesine rağmen, 5816 sayılı Kanun buna istisna teşkil etmektedir. 5651 sayılı Kanun hakaret gibi kişilik haklarına saldırı dolayısıyla oraya çıkabilecek mağduriyetleri gidermek için yayından çıkarma ve cevap hakkı gibi özel bir mekanizma öngörmüştür629.

Daha önce açıklandığı üzere 5651 sayılı Kanun ailenin ve gençliğin korunması temel amacıyla hazırlanmıştır630. Kanunda bu amaç dışında yer alan tek ideolojik engelleme sebebi 5816 sayılı Kanunda yer alan suçlara ilişkin engelleme sebebidir. Tarihi kişiliklerin ceza kanunlarıyla korunmaması gerektiğine yönelik görüşler olmasına rağmen, AĐHM Odabaşı ve Koçak davasında Türkiye’nin bu yaklaşımını meşru olarak kabul etmiştir631.

5651 sayılı Kanun’da yer alan erişim engelleme sebeplerine ilişkin en yoğun tartışma Atatürk’e hakaret sebebiyle Amerikan Google Grubuna ait Youtube video paylaşım sitesi engellendiğinde ortaya çıkmıştır. Youtube dünyanın en çok ziyaret edilen 3. web sitesidir ve siteyi bir gün içerisinde 100

624

5651 sayılı Kanun, m. 8 f. 1(a).

625 5816 sayılı Kanun, m 1 f. 1. 626 5816 sayılı Kanun, m 1 f. 2. 627 5816 sayılı Kanun, m. 2. 628

5816 sayılı Kanun, 765 sayılı TCK yürürlükte olduğu dönemde hazırlandığı için 765 sayılı TCK’nın 480. maddesinde yer alan “hakaret ve sövme” fiillerini cezalandırmaktadır. 5237 sayılı TCK’da hakaret ve sövme ayrımı kaldırılarak 125. maddesinde hakaret ve sövme fiillerini hakaret başlığı altında toplamıştır.

629

Bkz. aşa. §6 IV D.

630

Bkz. yuk. §6 III C.

631

Odabaşı ve Koçak/Türkiye, No: 50959/99, T: 21.02.2006, para. 18; Bkz. Akdeniz/Altıparmak, s. 57.

milyonu aşkın kişi ziyaret etmektedir632. Youtube web sitesinin erişimi 5651 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce de erişimi Atatürk’ü ve diğer kutsal değerleri aşağıladığı ve şiddet içerdiği iddia edilen videolar yüzünden farklı mahkemeler tarafından engellenmiştir633.

5651 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra, ilk engelleme Atatürk aleyhine işlenen suçlar kapsamında Ankara 11. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından verilmiştir634. Bu mahkeme dışında, Sivas 2. Sulh Ceza Mahkemesi635, Ankara 12. Sulh Ceza Mahkemesi636, Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi637 Atatürk aleyhine işlenen suçlar ve 5237 sayılı TCK’nın 301. maddesinde yer alan Türklüğü, Cumhuriyeti, Devlet kurumlarını ve organlarını aşağılama suçundan dolayı erişim engelleme kararı vermiştir638. Youtube aleyhine verilen erişim engelleme kararları farklı zamanlarda kaldırılmıştır. 30 Nisan 2009 itibariyle sadece Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 05.05.2008 tarih ve 2008/402 numaralı engelleme kararı yürürlüktedir.

Youtube web sitesinin erişimin Türkiye tarafından engellenmesi Avrupa Birliği’nin Türkiye hakkında yayınladığı 2008 Đlerleme Raporu’nda639 ifade hürriyeti önündeki engellerden birisi olarak rapor edilmiştir. TĐB, Youtube şirketinin yetkilileriyle farklı zamanlarda yapılan görüşmelerin olumsuz neticelendiği ve Youtube şirketinin işbirliğini reddettiğini ileri sürmektedir640.

Öte yandan, Youtube web sitesini engelleyen tek ülke Türkiye değildir. Türkiye dışında Đran, Birleşik Arap Emirlikleri, Fas, Tayland, Irak, Brezilya,

632

Dünya genelinde en çok ziyaret edilen 1. web sitesi google.com ve 2. web sitesi yahoo.com’dur. Bkz. Alexa Top 500 Sites, http://www.alexa.com/site/ds/top_sites; Türkiye genelinde Youtube engellemeye rağmen en çok ziyaret edilen 6. web sitesidir. Bkz. Top Sites in Turkey, http://www.alexa.com/topsites/countries;0/TR.

633

Engelleme geçmişi için bkz. Akdeniz/Altıparmak, s. 30 vd; Youtube, http://tr.wikipedia.org/wiki/YouTube.

634

Ankara 11. Sulh Ceza Mahkemesi, Değişik Đş No: 2004/1431, K.T.: 17.12.2007.

635

Sivas 2. Sulh Ceza Mahkemesi, Değişik Đş No: 2008/11, K.T.: 16.01.2008.

636

Ankara 12. Sulh Ceza Mahkemesi, Değişik Đş No: 2008/55, K.T.:17.01.2008.

637

Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi, Değişik Đş No: 2008/402, K.T.: 05.05.2008.

638

Daha fazla bilgi için bkz. 5 Mayıs 2008 Đtibariyle Son YouTube Erişime Kapatılma Olayı ve 5651 ile Đlgili Gelişmeler, http://turk.internet.com/dosya/0809/yazilar/.

639

Turkey 2008 Progress Report, http://eur-

lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SEC:2008:2699:FIN:EN:PDF, s. 16.

640

Youtube denetimi istemedi,

Avustralya (okullarda), Çin ve Hindistan gibi devletler farklı sebeplerle Youtube web sitesinin erişimini engellemiştir641.

TĐB, doğrudan erişim engelleme yoluna gitmek yerine 239 adet içerikle ilgili olarak uyarı mekanizmalarını işletmiş ve 5816 sayılı Kanun kapsamına giren içeriklerin farklı web sitelerinden kaldırılmasını sağlamıştır642. 5651 sayılı Kanunun asıl amacı engelleme yapmaktan ziyade sakıncalı görülen içeriğin Đnternet ortamından çıkarılması olduğu için TĐB’in bu yaklaşımı yerindedir.

TĐB Đhbar Đstatistiklerine göre 5816 sayılı Atatürk Aleyhine Đslenen Suçlar Hakkında Kanun'da yer alan suçlarla ilgili 2.440 ihbar yapılmış ve 2’si re’sen 23’ü de yargı kararıyla olmak üzere toplam 25 web sitesinin erişimi engellenmiştir643.