Arapça Ezan Yasağının Kaldırılması

DP‟nin yaptığı ilk icraatların başında Arapça Ezan yasağının kaldırılması gelmektedir. DP‟lilerce, anti- demokratik yasaların arasında bulunan ve Arapça Ezan okunmasını yasaklayan Türk Ceza Yasası‟nın 526‟ıncı maddesinin kaldırılacağına dair ilk sinyaller iktidara gelmeden önce verilmeye başlamıştır.

16 Haziran 1950‟de DP ve CHP milletvekillerinin oy birliğiyle kabul ettiği Arapça Ezan yasağına ilişkin Türk Ceza Yasasının 526. maddesi 5665 sayılı yasa ile değiştirilmiştir. Bu değişiklik ile Arapça ezan ve kamet yasağı kaldırıldı. Balıkesir‟de Ateş gazetesi 17 Haziran 1950 tarihinde attığı başlıkla Ezan ve Kametler asli diliyle okunacak. Arapça ezan yasağının kaldırıldığını bildirmiştir.

Balıkesir postası gazetesi aynı tarihli yazısında bu kararın Balıkesir‟de memnunlukla karşılandığını belirtmiştir. Sıtkı Yırcalı, Sinan Tekelioğlu ve Dr. Ethem Vasıf tasarı lehinde görüşmüşlerdir.

Arapça Ezan tekliflerin ekseriyet tarafından kabulü arkasından müzakerelere geçilmiş ve ilk sözü CHP adına Trabzon milletvekili Cemal Reşit, partisinin ezan meselesini bir din ve milli şuur meselesi olarak telakki ettiğini şimdiye kadar Türkçe ezan okunmasını tercih ettiğini bununla beraber Arapça Ezan meselesinin ceza konusu olmaktan çıkarılmasına partisinin aleyhtar olmadığını söylemiştir.58

Arapça Ezan okunmasını yasaklayan 526. maddesi kaldırılmıştır. Ezanın Arapça okunmasına dair yasağının kaldırılması şehrimizde sevinçle karşılanmıştır. Dün geceden itibaren minarelerde ezan Arapça okunmağa başlamıştır.59

4.4.1.1.3.Af Kanunu

“Devr-i sabık yaratmayacağız” sözü ile yönetime gelen DP geçmiş ile ilgilenmek yerine geleceğe yönelmiştir. İktidara geçişinden iki ay gibi kısa bir süre sonra tek parti yönetiminin eylem ve işlemlerinden dolayı yaptığı kovuşturma ve soruşturmaları sonlandırmıştır.

57

“Yeni Hükümet programı hazır”, Balıkesir Postası, 26 Mayıs 1950, s.1

58 _{“Ezan hakkında Meclis görüşmesi”, Türk Dili, 18 Haziran 1950, s.1} 59 _{“Arapça ezan yasağı kaldırıldı”, Balıkesir Postası, 17 Haziran 1950, s.1}

28 Akılcı ve örnek bir davranış ürünü olan Af kanunu, çok partili yönetimi kurumsallaştırmada ilk adım oldu.60

Af kanunu 21 Haziran gibi erken bir tarihte basında boy göstermeye başlamıştı. Yüz kızartıcı suçlardan mahkum olanlara devlet malı ve devlet parası aleyhinde suç işlemiş olanlar ve seçim suçlularının bu tasarı ile aftan istisna edilenler arasındadır.61

Af kanunun, irtikâp, ihtilas ve irtişa suçlarını alakadar eden ikinci maddenin D bendi nedeniyle tartışmalar olmuş bir gurup milletvekili affın en geniş şekilde uygulanmasından yana olmuşlardır. Bu milletvekillerine göre; memlekette büyük bir değişiklik olmuş, eski zihniyet ve sistem içinde bulunan bu gibi suçların da affı gerekmiştir. Kaldı ki ihtikarla, vurgunla veya sair meşru şekillerde muazzam servetler elde edenler takibata uğramamış iken aralarında üç beş kuruş yanlışlık yapanlar da dahil olmak üzere bir kısım suçlular mahkum edilmiştir.

Bu düşüncenin tamamen aksi kanatta olanlar da devlet hazinesinden millet malını bir kuruş bile irtikap edenlerin merhamete layık olmadıklarını ileri sürmüşlerdir.

Adalet Bakanı suçlular arasında yalnız 3- 5 lira zimmetine geçirenler değil, mesela dört bin tonluk vapur mamulesini yutanların da bulunduğunun kabul edilmesi lazım geldiğini söylemiştir.

Bunun üzerine miktar faili meselesi çıkmıştır. Mesela; 500 – 1000 liraya kadar rüşvetle suçlu olanların affı cihetine gidilmesi istenmişse de bu yüzden münakaşalar uzamıştır.62

Tasarıda basın suçları, cumhurbaşkanına ve Türklüğe hakaret suçları tamamen affedilmektedir. Taammüden katiller, otuz seneye indirilmekte, kasten katiller de cezalar tenzil edilmemektedir.63

Komünistlerin affedilmemesi hususunda cereyan kuvvetlidir.64

Uzun tartışmalardan sonra kabul edilen af kanununa göre; casusluk, komünistlik ve 500 liradan fazla irtikap suçlarından mahkum olanlar af dışında bırakılmaktadır.

Buna göre Af kanunundan10 bin kadar mahkum ve tutuklu faydalanacaktır.65

60 _{ÖZTÜRK, a.g.e, s.389}

61 _{“Kanundan Hangi Suçlular İstifade Edecek?”, Balıkesir Postası, 21 Haziran 1950, s.1} 62 _{“Af Kanunu Mecliste Uzun Tartışmalara Sebep Oldu”, Ateş, 8 Temmuz 1950, s.1} 63_{Ateş, a. g. y.}

64_{Ateş, a. g .y.}

29

4.4.1.1.3.1. Balıkesir’de Af Kanununun Uygulanması

Şehrimiz ceza evinde 110 mahkum ve tutuk Af kanunundan istifade etti. Mahpuslar arife günü törenle serbest bırakıldı. Ceza evinde 140 hükümlü ve tutuklu kaldı.

Bayramdan evvel çıkarılan ve binlerce vatandaş hürriyetine ve aile ocağına kavuşturulan af kanunundan şehrimiz ceza evinde mevcut 250 mahkumdan 88‟i hükümlü ve 22‟si tutuklu olmak üzere 110 vatandaş faydalanmıştır.

Arife günü saat 16‟da serbest bırakılan mahkumların iştirakiyle ceza evi önünde bir toplantı yapılmıştır. Vali vekili Fahri Tokmakçıoğlu ile ağır ceza başkanı Münip Bayraktar ile savcı yardımcılarından Mehmet Ünver ve Şevket Türe ile gazeteciler ve kalabalık bir halk da bu toplantıda hazır bulunmuştur.

Vali vekili özlü bir konuşma yapmış ve DP hükümetinin mahpuslara karşı gösterdiği alakayı ve bunun değerini anlatmış ve bundan böyle kendilerinin bu millet ve vatana faydalı birer uzuv olmalarını temenni etmiştir.

Serbest bırakılan 110 mahpus hep bir ağızdan:

“Yaşasın DP yaşasın hükümet ve milletvekilleri diye bağırmışlardır.

Ağlayanlar, Allah‟a dua edenler ve hatta 70‟lik bir ihtiyarın kıbleye karşı dönerek üç defa ağlayarak toprağı öpmesi, orada bulunanların gözlerini yaşartmıştır. Mahpuslar orada bulunanlara ve hapishane arkadaşlarına veda ederek neşe içinde yurtlarına dönmüşlerdir.

Ceza evinde bulunan mahkûm ve tutukluların da yeni kanuna göre cezalarının üçte ikisi affedildiğinden sırası geldikçe onlarda serbest bırakılacaktır.66