Aralık 2005 Rakamları İle Bankacılık Sektörü Genel Değerlendirmes

2005 yılsonu itibariyle bankacılık sektörünün toplam aktifleri 2004 yılına göre %29,5 oranında artmıştır. 2005 yılı Kasım ayında 218,2 Milyar YTL

seviyesinde olan özel sermayeli mevduat bankaları toplam aktif büyüklüğü %8,6 oranında artarak 2005 yılı Aralık döneminde 237,0 Milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde kamu sermayeli mevduat bankalarının toplam aktif büyüklüğü %4,0 oranında artarak Aralık 2005 döneminde 126,3 Milyar YTL olmuştur. Diğer taraftan yabancı sermayeli mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının toplam aktiflerinin sırasıyla %1,1 ve %3,6 oranında arttığı görülmektedir. Bankacılık sektörü toplam aktiflerindeki artışın nedenlerinden biri, Kasım ayında 141,1 Milyar YTL seviyesinde olan bankacılık sektörü toplam kredilerinin %6,3 oranında artarak Aralık ayında 150,0 Milyar YTL seviyesine yükselmesidir. Kasım ayında 28,3 Milyar YTL seviyesinde olan kamu sermayeli mevduat bankaları toplam kredileri, bir aylık dönemde %11,1 oranında artarak 31,4 Milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Özel sermayeli mevduat bankalarının aynı dönem içerisinde toplam kredilerindeki artış %5,8 seviyesinde gerçekleşmiş ve özel sermayeli mevduat bankalarının toplam kredileri Kasım ayındaki 96,8 Milyar YTL seviyesinden Aralık ayında 102,3 Milyar YTL seviyesine yükselmiştir. 2005 yılı Kasım ayında 7,4 Milyar YTL olan takipteki alacaklar Aralık ayında bir önceki aya göre %1,5 oranında artarak 7,5 Milyar YTL ‘ye yükselmiştir. Son bir aylık dönemde özel sermayeli mevduat bankalarının takipteki alacakları artmasına karşın; kalkınma ve yatırım bankaları ile kamu bankalarının takipteki alacakları azalmıştır. Sözkonusu dönemde yabancı sermayeli mevduat bankalarının takipteki alacakları ise değişmeksizin aynı seviyede kalmıştır. Takipteki alacaklar rakamı bankacılık sektörü için son bir aylık dönemde %1,5 oranında artmış olmasına karşın, takipteki alacaklar karşılığının aynı dönemde %1,7 oranında artması sonucunda; 2005 yılı Kasım ayında 765 milyon YTL seviyesinde gerçekleşen net takipteki alacaklar %0,1 oranında azalarak Aralık ayında 764 milyon YTL seviyesine gerilemiştir. Brüt takipteki alacakların toplam nakdi kredilere oranı bankacılık sektörü için 2003 yılı başlarında %17 iken; bu oran devamlı olarak azalan bir seyir takip etmiş ve 2004 yılı Aralık ayında %6,0 seviyesine gerilemiştir. Brüt takipteki alacakların toplam nakdi kredilere oranı kamu bankaları için %7,7 iken, söz konusu oran özel sermayeli mevduat bankaları, yabancı sermayeli mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları için sırasıyla %4,1, %3,8 ve %2,4 olarak gerçekleşmiştir. Takipteki alacaklar karşılığının brüt takipteki alacaklara oranı kamu bankaları, özel sermayeli mevduat

bankaları, yabancı sermayeli mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları için sırasıyla %96,7, %86,1, %83,3 ve %93,4 olarak gerçekleşmiştir.

Kasım 2005 döneminde 229,7 milyar YTL seviyesinde olan toplam mevduat, Aralık ayında bir önceki aya göre %5,9 oranında artarak 243,1 milyar YTL’ye yükselmiştir. Kasım ayında 130,0 milyar YTL seviyesinde olan özel sermayeli mevduat bankalarının toplam mevduatı, bir aylık dönemde %6,7 oranında artarak Aralık ayında 138,7 milyar YTL seviyesine yükselirken; yabancı sermayeli mevduat bankalarının toplam mevduatındaki artış incelenen dönemde %0,1 oranında gerçekleşmiştir. Kamu sermayeli mevduat bankalarının aynı dönem içinde toplam mevduatındaki artış %5,3 seviyesinde gerçekleşmiş ve kamu sermayeli mevduat bankaları toplam mevduatı Aralık ayında 94,5 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, bankacılık sektörü toplam mevduatındaki artışın %27,2 olarak gerçekleştiği görülmektedir. İncelenen dönemde mevduatın krediye dönüşüm oranı kamu bankaları için sektör ortalamasının oldukça altında %33,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Mevduatın menkul kıymetlere dönüşüm oranı ise bir önceki aya göre 500 baz puan azalmasına rağmen, sektör ortalamasının üzerinde %69,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu oranlar özel sermayeli mevduat bankaları için kamu bankalarının tam aksine bir görüntü arz etmektedir. Keza özel sermayeli mevduat bankaları için mevduatın krediye dönüşüm oranı sektör ortalamasının üzerinde %73,8 olarak gerçekleşirken; mevduatın menkul kıymetlere dönüşüm oranı bir önceki aya göre 240 baz puan azalarak sektör ortalamasının altında %51,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Diğer taraftan yabancı sermayeli mevduat bankalarının topladıkları mevduattan daha fazla miktarda bir fonu kredilere plase ettikleri ve mevduatın krediye dönüşüm oranının, söz konusu banka grubu için %100’ün üzerinde %102,5 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Yabancı bankalar için mevduatın menkul kıymetlere dönüşüm oranı ise sektör ortalamasının yanı sıra diğer banka grupları ortalamasının da altında %44,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Banka gruplarının sektörün toplam kredileri içerisindeki paylarına bakıldığında en yüksek payın %68,2 ile özel sermayeli mevduat bankalarına ait olduğu; onu %21,0 ile kamu sermayeli mevduat bankalarının takip ettiği görülmektedir. Yabancı sermayeli

mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının söz konusu payları ise incelenendönemde sırasıyla %6,8 ve %4,0 oranında gerçekleşmiştir.

2004 yılı Aralık döneminde 123,7 milyar YTL seviyesinde olan menkul değerler cüzdanı %15,6 oranında artarak 2005 yılı Aralık ayında 143,0 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. İncelenen son bir aylık dönemde ise menkul değerler cüzdanında %0,1 oranında azalma gerçekleşmiştir. Menkul değerlerin, büyük ölçüde devlet tahvili, eurobond, dövize endeksli kamu borçlanma senetleri ve hazine bonolarından oluştuğu görülmektedir. Özel sermayeli mevduat bankaları tarafından saklanan menkul kıymetlerin bankacılık sektörü toplam menkul değerlerine oranı bir önceki aya göre yaklaşık 100 baz puan artarak %49,7 seviyesine yükselirken; yabancı sermayeli mevduat bankaları ve kamu sermayeli mevduat bankaları (TMSF bankaları dahil) tarafından saklanan menkul değerlerin toplam menkul değerler içerisindeki payı söz konusu dönemde sırasıyla yaklaşık 20 baz puan ve 80 baz puan azalarak %3,1 ve %45,8 seviyesine gerilemiştir. Söz konusu oran, kalkınma ve yatırım bankaları için bir önceki aya göre 10 baz puan artarak %1,5 olarak gerçekleşmiştir. Bankacılık sektörü aktif büyüklüğünün %31,8’i kamu sermayeli mevduat bankalarına ait olmasına karşın, sektörün toplam menkul kıymetlerinin %45,8’inin kamu bankaları tarafından (TMSF bankaları dahil) saklanması, menkul değerler cüzdanının kamu bankaları aktif büyüklüğü içerisinde oldukça fazla yer kapladığını göstermektedir.