Araştırmanın bu bölümünde kullanılan ölçek, örneklem, model ve hipotezlere yer verilmektedir.
123
5.2.1. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini Antalya havalimanına 2018 yılı Kasım ayında gelen tüm yolcular oluşturmaktadır. Fakat bütçe ve zaman kısıtı nedeniyle evrenin tümüne ulaşma olanağı bulunmadığından araştırmada örneklem seçimi yöntemine gidilmiştir. Araştırmanın örneklemini Antalya havalimanı iç hatlar terminalinde 2018 Kasım ayında seyahat eden yolcular oluşturmaktadır. Araştırmanın konusu olan Antalya havalimanında seyahat eden yolcuların sayısı tam bilinmediği için Chi ve Qu (2007)’nun önerdiği n= z2
(pq) / e2 formülü dikkate alınarak örneklem hacmi 385
olarak hesaplanmıştır.
Araştırmacının kendisi tarafından gerçekleştirilen ve basit tesadüfi örnekleme yoluyla yolculara dağıtılan 450 anketten 410 tanesi geri dönüş sağlamıştır. Ancak bu anketlerden 333 tanesi kullanılabilir olduğundan bu sayı değerlendirilmeye alınmıştır. Sonuçta bilimsel analize tabi tutulabilir toplam 333 anket elde edilmiştir. Yani anketlerin geri dönüş oranı % 74 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran bilimsel açıdan yeterli kabul edilebilir (Akdoğan, Çoban ve Öztürk, 2012: 151-152; Çıngı, 1994: 327).
5.2.2. Ölçekler
Bu çalışmada havayolu yolcuları açısından kurumsal imaj ve olumsuz etik algıların yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkileri ve bu ilişkide ilişki kalitesinin düzenleyici rolü analiz edilmektedir. Bu çalışmada temel araştırma değişkenleri kurumsal imaj, olumsuz etik algılar ve yeniden satın alma niyeti iken, ilişki kalitesi ise düzenleyici değişkendir. Ayrıca bu araştırmada kurumsal imaj düzeylerini belirlemek için Flavian, Guinalíu ve Torres (2005) tarafından geliştirilen Kurumsal İmaj Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek kurumsal imaj boyutlarından hizmetlere erişim ve kalite (8 ifade), insan ilişkileri (4 ifade), güvenlik (3 ifade), itibar (3 ifade) ve güven (6 ifade) olmak üzere toplam 24 ifadeden oluşmaktadır. Anket formunun bu bölümünde 5’li Likert Ölçeği kullanılmıştır (1=Kesinlikle Katılmıyorum,
124
2=Katılmıyorum, 3=Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum, 4= Katılıyorum, 5= Kesinlikle Katılıyorum). Ayrıca ölçeğin güvenilirliği ise (Cronbach’s Alpha) 0.90 olarak tespit edilmiştir. Nunnally (1978)’e göre bir ölçeğin bilimsel açıdan güvenilir olarak kabul edilmesi için Cronbach’s Alpha katsayısının 0.70’in üzerinde olması gerekmektedir. Bu doğrultuda bu ölçeğin güvenilir olduğu söylenebilir.
Yolcuların etik algı düzeylerini ölçmek için Power ve Lundsten (2005) tarafından geliştirilen Etik Algılar Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek etik algı boyutlarından karmaşık iş sorunları (8 ifade), dürüstlük (4 ifade), personel sorunları (4 ifade), ilişki sorunları (6 ifade) ve adalet sorunları (4 ifade) olmak üzere toplam 26 ifadeden oluşmaktadır. Anketin bu bölümünde yine 5’li Likert Ölçeği kullanılmıştır (1=Hiçbir zaman, 2=Nadiren, 3=Ara sıra, 4=Sık sık, 5=Her zaman). Ölçeğin güvenilirliği ise 0.94 olarak tespit edilmiştir.
Bu araştırma da çalışanların yeniden satın alma niyetini ölçmeye yönelik Kuo, Wu ve Deng (2009) tarafından geliştirilen Yeniden Satın Alma Niyeti Ölçeği kullanılmıştır. Aynı şekilde anketin bu bölümünde de 5’li Likert Ölçeği kullanılmıştır (1=Kesinlikle Katılmıyorum, 2=Katılmıyorum, 3=Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum, 4= Katılıyorum, 5=Kesinlikle Katılıyorum). Ölçeğin güvenilirliği olarak 0.94 elde edilmiştir.
Yolcuların ilişki kalitesine ilişkin algılarını ölçmeye yönelik Cater ve Cater (2010) tarafından geliştirilen İlişki Kalitesi Ölçeği kullanılmış olup, bu ölçekte ilişki kalitesinin hizmet kalitesi( 4 ifade), bilgi transferi ve adaptasyon (4 ifade), güven (6 ifade) olmak üzere üç boyutu ele alınmış olup bu üç boyut 14 ifadeden oluşmaktadır. Yine anketin bu bölümünde 5’li Likert Ölçeği kullanılmıştır (1=Kesinlikle Katılmıyorum; 5=Kesinlikle Katılıyorum). Son olarak bu ölçeğin de güvenilirlik katsayısı (Cronbach’s Alpha) 0.91 olarak hesaplanmıştır. Bu oran ise bir ölçeğin güvenilir olması için yeterlidir.
Anketin son bölümünde ise katılımcılarla ilgili bilgi elde etmek amacıyla demografik özelliklere ilişkin bir takım sorulara yer verilmiştir.
Literatürde geçmişte yapılmış olan çalışmalar dikkate alındığında kurumsal imaj (Flavian vd., 2005; Gürses ve Kılıç, 2013; Değermen vd., 2017) ve yine etik algılar
125
(Schlegelmilch ve Robertson, 1995) ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirliklerinin test edildiği görülmektedir. Son olarak literatürde yeniden satın alma niyeti ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirliği bazı çalışmalarla test edilmiştir (Dongjin vd., 2008; Bülbül vd., 2012; Başkol, 2016). İlişki kalitesi ölçeği ise (Fynes vd., 2005; Örs, 2007; Heo vd., 2018; Ndubisi, 2007) tarafından yapılan çalışmalarla geçerlilik ve güvenilirliği test edilmiştir.
5.2.3. Model ve Hipotezler
Bu çalışmada farklı ilişki kalitesi düzeylerinde kurumsal imaj ve olumsuz etik algılar düzeyinin yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkileri incelenmektedir. Araştırmanın amacı ve yönetim literatüründeki çalışmalar dikkate alınarak, bu çalışmanın kavramsal araştırma modeli aşağıdaki gibi geliştirilmiştir.
Şekil 5. 1. Kavramsal Araştırma Modeli
YENİDEN SATIN ALMA NİYETİ KURUMSAL İMAJ
OLUMSUZ ETİK ALGILAR
Karmaşık İş Sorunları
Dürüstlük İle İlgili Sorunları
Personel Sorunları
İlişki Sorunları
Adalet Sorunları
126
Bu saha araştırmasının hipotezleri aşağıdaki gibidir:
Hipotez 1: Kurumsal imaj, yeniden satın alma üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Hipotez 2: Olumsuz etik algılar, yeniden satın alma niyeti üzerinde negatif etkiye
sahiptir.
Hipotez 3: İlişki kalitesi, kurumsal imaj ile yeniden satın alma niyeti arasındaki
ilişkide düzenleyici rolü oynayacaktır.
Hipotez 4: İlişki kalitesi, olumsuz etik algılar ile yeniden satın alma niyeti arasındaki
ilişkide düzenleyici rolü oynayacaktır.
Hipotez 5 a) Olumsuz etik algıların boyutlarından karmaşık iş sorunları yeniden
satın alma niyeti üzerinde negatif etkiye sahiptir.
b) Olumsuz etik algıların boyutlarından dürüstlük ile ilgili sorunlar yeniden
satın alma niyeti üzerinde negatif etkiye sahiptir.
c) Olumsuz etik algıların boyutlarından personel sorunları yeniden satın
alma niyeti üzerinde negatif etkiye sahiptir.
d) Olumsuz etik algıların boyutlarından ilişki sorunları yeniden satın alma
niyeti üzerinde negatif etkiye sahiptir.
e) Olumsuz etik algıların boyutlarından adalet sorunları yeniden satın alma
niyeti üzerinde negatif etkiye sahiptir.
5.2.4. Veri Analiz Yöntemleri
Çalışmanın verileri, 2018 yılı Kasım ayı içinde Antalya havalimanı iç hatlar terminalinde seyahat eden yolculardan elde edilmiştir. Bilimsel olarak kullanılabilir düzeylerde olan anketlerden elde edilen veriler dikkate alındığında tüm değişkenlere ilişkin veri setlerinin Tek yönlü Kolmogorov Smirnov testine göre normal dağıldığı tespit edilmiştir (p > 0.05). Bu aşamadan sonra çalışma kapsamına dâhil olmuş yolcuların demografik özelliklerine ilişkin tanımlayıcı istatistiklere yer verilmiştir. Son olarak, Pearson korelasyon analizi ve düzenleyici değişkenli regresyon analizi kullanılarak araştırmanın modeli ve hipotezleri test edilmiştir. Bu analizde Andrew F. Hayes’in PROCESS Prosedüründen faydalanılmıştır (Hayes, 2017).
127