Araştırmanın Temel Hipotezleri ve Alt Hipotezler

Çalışmanın konusu, köy statüsü taşıyan bir yerleşim yeri (Elih/İluh adıyla bilinen) yakınlarında devlet imkânlarıyla kurulan sanayi tesisinin etrafında ortaya çıkan kentin (Batman) kentleşme süreci ve sorunlarını ortaya koymaktır. Ayrıca kentleşme sürecinde, sosyo-ekonomik faktörlerin toplumsal yapıyı oluşturan bileşenlerde meydana getirdiği değişimin düzeyi ve kapsamını açığa çıkarmaktır.

Araştırmanın temel hipotezleri, Batman ilinde yaşayan hane halkı reislerinin eğitim seviyeleri, gelir düzeyleri, konut türü, osyal güvenlik durumu, kentte kalış süreleri ile ilişkili olup, bu değişkenlerle kentsel toplumsal değişmenin durumu ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Diğer değişkenler dâhil edilmiş olmakla birlikte, çoğunlukla eğitim ve

gelir düzeylerinin etkileri sınanmıştır. Bu temel değişkenler bireylerin kentsel yaşamla bütünleşmelerini, diğer bir deyişle kentlileşmelerini etkilemektedir. Ayrıca toplumsal yapıyı oluşturan temel kurumlara ilişkin değişmelerde de bu değişkenler etkili olmaktadır.

Bu eksende çalışmada şu hipotezler oluşturulmuştur:

1. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kız çocuklarının okutulması gereken kademe

arasında ilişki vardır. Buna göre, katılımcılardan eğitim düzeyi yüksek olanların kız çocuklarının en üst kademelere kadar okutulması noktasında fikir beyan etmeleri beklenir. Katılımcılardan eğitim düzeyi düşük olanlarının ise, kız çocuklarının daha düşük kademelerde okutulması noktasında fikir beyan etmeleri beklenir.

2. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kişinin ideal çocuk sayısına bakışı arasında

ilişki vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olanların ideal çocuk sayısını düşük ifade etmesi beklenir. Bunun yanında eğitim düzeyi düşük olanların ise ideal çocuk sayısını daha yüksek ifade etmesi beklenir.

3. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kişinin başlık parası verme durumu arasında

ilişki vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olanların başlık parası verme düzeyinin düşük olması beklenir. Bunun yanında eğitim düzeyi düşük olanların ise başlık parası verme düzeyinin daha yüksek olması beklenir.

4. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kişinin çocukların evliliklerinde eşle yakınlık

durumu arasında ilişki vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olan katılımcıların çocukların evliliklerinde eşlerinin yakın çevreden (akraba) olmasını önemseme düzeyinin düşük olması beklenir. Bunun yanında eğitim düzeyi düşük olanların ise çocukların evliliklerinde eşlerinin yakın çevreden (akraba/köylü) olmasını önemseme düzeyinin daha yüksek olması beklenir. 5. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kişinin boşanmaya bakış acısı arasında ilişki

vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olan katılımcıların boşanmayı olumsuz bir durum olarak görme düzeyinin düşük olması beklenir. Bunun yanında eğitim düzeyi düşük olanların ise boşanmayı olumsuz bir durum olarak görme düzeyinin daha yüksek olması beklenir.

6. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kişinin ailede karar alma yetkisini paylaşımı

arasında ilişki vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olanların ailede karar yetkisini sadece hane reisinin elinde bulundurma düzeyinin düşük olması beklenir. Eğitim düzeyi düşük olan katılımcıların ise ailede karar yetkisini hane reisinin elinde bulundurma düzeyinin daha yüksek olması beklenir.

7. Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kadının çalışmasına bakış açısı arasında ilişki

vardır. Buna göre eğitim düzeyi yüksek olanların kadın çalışmasına olumlu yaklaşım göstermesi beklenir. Eğitim düzeyi düşük olanların ise kadın çalışmasına yönelik olumlu tutumun az olması beklenir.

8. Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile ideal çocuk sayısı bakış açısı arasında ilişki

vardır. Buna göre gelir düzeyi yüksek olanlar ideal çocuk sayısını düşük rakamlarla belirtmesi beklenir. Gelir düzeyi düşük olanların ise ideal çocuk sayısını yüksek rakamlarla belirtmesi beklenir.

9. Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile boşanmaya bakış açısı arasında ilişki vardır. Buna

göre gelir düzeyi arttıkça boşanmaya bakış açısı daha normal/doğal görme eğiliminin artması beklenir. Gelir düzeyi azaldıkça da boşanmaya bakış açısının olumsuz olması beklenir.

10.Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile kişinin ailede karar alma yetkisini paylaşımı

arasında ilişki vardır. Buna göre kişinin gelir düzeyi arttıkça ailede tek başına karar alma eğiliminin azalması beklenir. Gelir düzeyi azaldıkça da tek başına karar alma eğiliminin artması beklenir.

11.Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile kadının çalışmasına bakış açısı arasında ilişki

vardır. Buna göre kişinin gelir düzeyi arttıkça kadının çalışmasına bakış açısı olumsuz tutumun azalması beklenir. Gelir düzeyi azaldıkça da kadının çalışmasına bakış açısında olumsuz tutumun artması beklenir.

12.Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile evlilik usulü arasında ilişki vardır. Buna göre

kişinin gelir düzeyi arttıkça görücü, berdel gibi evlilikler yapma oranının düşük olması beklenir. Gelir düzeyi azaldıkça da kişinin görücü, berdel gibi evlilikler yapma oranının artması beklenir.

13.Gelir Düzeyi: Gelir düzeyi ile kentlileşme arasında ilişki vardır. Buna göre gelir

düzeyi arttıkça kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin artması beklenir. Gelir düzeyi azaldıkça da kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin azalması beklenir. 14.Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi ile kentlileşme arasında ilişki vardır. Buna göre

eğitim düzeyi arttıkça kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin artması beklenir. Eğitim düzeyi azaldıkça da kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin azalması beklenir.

15.Konut Durumu: Kentte yaşayanların konut mülkiyeti ve konut türü ile

kentlileşme arasında ilişki vardır. Buna göre lüks apartman dairesi, site türü yüksek standartlı yerlerde oturan katılımcıların kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin yüksek olması beklenirken, gecekondu gibi konutlarda oturanların kentlileşme (bütünleşme) daha az olması beklenir.

16.Sosyal Güvenlik Durumu: Kentte yaşayanların sosyal güvenlik durumu ile

kentlileşme arasında ilişki vardır. Buna göre herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna mensup olanların kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin yüksek olması beklenirken, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna mensup olmayanların ise bütünleşme düzeyi daha az olması beklenir.

17.Kentte kalış süresi: Kentte kalış süresi ile kentlileşme arasında ilişki vardır.

Buna göre kentte kalış süresi arttıkça kişinin kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin artması beklenirken, kentte kalış süresi azaldıkça da kişinin kentlileşme (bütünleşme) düzeyinin azalması beklenir.