Araştırmalar

Bilişim sektörünün gelişimi açısından gerçekleştirilen araştırmalarda dernek ve vakıfların çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Bilişim çalışanları içerisinde en fazla üyeye sahip birlikler olan dernek ve vakıflar, üyeleri aracılığıyla birçok anket ve pazar payı araştırmaları yapabilmektedir. Dernek ve vakıflar tarafından ölçeği değişen düzeyde küçük ve büyük birçok araştırma bulunmaktadır.

Türkiye Bilişim Derneği tarafından 2013 yılında başlatılan “Bilişim Teknolojileri Meslek Seçimi ve Ücretler Araştırması” Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun Bilişim Meslekleri Standartları’nın oluşturulması projesine veri oluşturmuş ve 2017 yılında tekrarlanarak sektörde istihdam edilecek kişilere sektör hakkında detaylı bir meslek ve ücret analizi bilgisi sağlamıştır. Araştırmada 2000’den fazla profesyonel ve 200’den fazla şirket çalışanı üzerinde anket çalışması yapılmış ve sektörün detaylı bir resmi ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Öncelikle bilişim meslekleri tanımları ve mesleği yerine getirirken her meslek dalına ait eğitim gereklilikleri, beceri ve hangi niteliklere sahip olması gerektiği bilgisi araştırılmış, daha sonra sorumluluklar ve ücretler arasında korelasyonlar kurularak öğrencilere verecek kararlarında veri oluşturulmuştur. Araştırmada toplam 26 farklı bilişim meslek unvanı olduğu tespit edilmiş ve bu unvanlara ait eğitimleri, nitelikleri, tecrübeleri ve aldıkları maaşlar karşılaştırılmıştır. Ayrıca çalıştıkları bölgelere göre ve özel-kamu sektörü ayırımına göre sektörün maaş üzerinden sektörün mevcut durumu ortaya koyulmuştur. Böylece sektörde istihdam edilmeyi amaçlayan kişilerin hangi unvanların, hangi tecrübe düzeylerinde, hangi bölgelerde ve hangi kurumlarda ne kadar maaş aldıkları bilgisine erişmesi sağlanmıştır.

86

Grafik 11: TÜBİDER Bilişim Meslek Seçimi ve Ücretler Araştırması Meslek Alanları Kaynak: TÜBİDER 2017:5

Araştırmada ulaşılan sektör çalışanları içerisinde en fazla %15,13 ile Bilgisayar Donanım Elemanı, daha sonra %10,02 ile BT Yardım Masası Teknisyeni ve Web Geliştiricisi unvanlarına sahip çalışan bulunmaktadır. Araştırmada her bir çalışan grubu için hangi eğitimleri almaları gerektiği hangi niteliklere sahip olmaları gerektiği raporlanmış ve çeşitli parametreler ile ücretler arasında ilişki kurulmuştur.

Grafik 12: TÜBİDER Bilişim Meslek Seçimi ve Ücretler Araştırması Web Geliştirici Eğitim Düzeyi, İstihdam Bölgeleri ve Ücretler

87

Araştırmada meslek alanlarından biri olan web geliştirici unvanında eğitim düzeyi ile kamu ve özel sektörde aldığı ücretler analizini gösteren Grafik 12’de en fazla ücreti alanlar İstanbul, Ankara ve İzmir şehirlerinde özel sektör firmalarında çalışan lisans mezunları sonucu ortaya çıkmıştır. Meslek yüksek okulu mezunlarının, meslek ya da düz liselilere göre büyükşehirler harici diğer şehirlerde daha fazla ücret aldığı görülmektedir. Bilişim eğitimi almadan düz liselerden mezun olan kişilerin büyükşehirlerdeki özel sektörde meslek lisesi ya da meslek yüksek okulu mezunlarına göre daha fazla ücret almaları, büyükşehirlerde diploma ya da mezuniyet yerine bilgi, beceri, sertifika gibi diğer unsurlara daha fazla önem verildiğini göstermektedir.

Grafik 13: TÜBİDER Bilişim Meslek Seçimi ve Ücretler Araştırması Web Geliştirici Ünvanı Bölgelere Göre Tecrübe ve Ücret Analizi

Kaynak: TÜBİDER 2017:7

Araştırmanın Web Geliştirici unvanı bölümünde bölgelere göre tecrübe ve ücret analizini gösteren Grafik 13’te özel sektörde büyükşehirlerde tecrübe artışıyla ücret artışının paralel gittiği, kamuda bir noktadan sonra ücret artışının yaşanmadığı görülmektedir. Özel sektörde 8-10 yıllık tecrübe sonrası yönetici kademelerine ulaşıldığında yüksek oranda ücret artışı olmaktadır.

Bilişim alanında mesleki eğitim ve işgücü nitelikleri açısından bir diğer önemli araştırma İŞKUR tarafından gerçekleştirilen İşgücü Piyasası Araştırmaları ve Açık İş İstatistikleri Araştırmalarıdır. Genellikle kamu sektöründe işgücü piyasasının düzenlenmesine yönelik politikaların belirlenmesinde veri olarak kullanılan araştırmalar bilişim sektörü özelinde

88

sektörün mevcut durumu ve gelecek perspektifi konusunda çok önemli bilgiler sunmaktadır.

2019 yılında 1 Nisan ile 3 Mayıs tarihlerinde 90 bin işyerinin ziyaret edilerek gerçekleştirilen işgücü piyasası araştırmasına göre bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün öne çıktığı alanların başında ar-ge yatırımları gelmektedir. Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektöründe faaliyet gösteren firmaların %41,7’si ar-ge yatırımı yapmaktadır. Genel yatırım yapma eğilimi düzeyinde bilişim sektörü firmaları %19,7 ile bir yıl içerisinde yatırım yapmayı planlayan şirketler arasında en fazla orana sahiptir. Stratejik yatırım konusunda finans, sigorta, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektörleri ile bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü öne çıkmaktadır.

Şekil 7: İŞKUR İşgücü Piyasası Araştırmaları Bilişim Sektöründe Açık İşi Olan İlk 10 Meslek Kaynak: İŞKUR 2019:7

Araştırmanın bilişim sektöründe açık pozisyon sayısı fazla olan iş tanımları bölümünde, mühendis iş unvanı ile bilgisayar mühendisi, yazılım mühendisi, daha çok iletişim bölümünde iş imkânı bulan elektrik-elektronik mühendisleri bulunmaktadır. Yazılım destek uzmanı, yazılım geliştiricisi, bilgisayar programcısı gibi uzman düzeyinde çalışanlar ile satış danışmanı, çağrı merkezi müşteri temsilcisi, bilgi teknolojileri danışmanları gibi alt uzmanlıklarda fazla sayıda işgücü aranmaktadır.