Araştırmada Kullanılan Ölçme Araçları

Araştırmada verilerin toplanabilmesi için akademik risk alma, problem çözme, erişi testi, kalıcılık ve tutum ölçekleri kullanılmıştır. Bu test ve ölçeklerin geliştirilme süreci şu şekildedir.

2.4.1. Akademik Risk Alma Ölçeği

Bu ölçek öğrencilerin öğrenme durumlarına ve güçlüklerle mücadele etmedeki cesaretini ve istekliliğini/isteksizliğini ölçmek üzere Clifford (1991) tarafından hazırlanmış, Beşli likert tipi bir ölçektir. 36 maddeden oluşmaktadır. Her madde: “benim için her zaman doğru”, “benim için genellikle doğru”, “benim için bazen doğru”, “benim için nadiren doğru” ve “benim için hiç bir zaman doğru değil” şeklinde cevaplarla derecelendirilmiştir. Ölçekte yer alan maddeler üç ana başlık altında incelenebilir.

1. Başarısızlık sonrası olumsuzluk eğilimini yansıtan maddeler: 2-4-

7-9-12-13-16-18-20-24-31-34

2. Güç işlemleri tercih etme eğilimlerini yansıtan maddeler: 1-5-8-

10-14-17-19-21-22-28-30-32-35

3. Başarısızlık sonrası yeniden toparlanma ve etkin olma eğilimin

yansıtan maddeler: 3-6-11-15-23-25-26-27-29-33-36

Test Korkmaz (2002) tarafından Türkçe’ye çevrilmiş, çevrinin orijinale yakınlığı ve yapı geçerliğine ilişkin verilerin toplanması amacıyla test 247 üniversite öğrencisi üzerinde ön deneme yapılmıştır. Test uygulanmadan önce çeviri ve orijinali 42 ingilizce öğretmeni, üniversite öğrencisi, öğretim elemanı tarafından değerlendirilmiş, gerekli düzeltmeler yapılmıştır. İngilizce öğretmenliği A.B.D. öğretim üyelerine uzman kanısı alınmak üzere incelettirilmiş ve ön deneme için hazır hale getirilmiştir. Bu grup için testin güvenirlik katsayısı .89 olarak hesaplanmıştır. Test 67 ilköğretim yedinci sınıf öğrencisi üzerinde uygulanmış ve bu çalışmada güvenirlik katsayısı .90 olarak hesaplanmıştır. Geçerlilik ve güvenirlilik çalışmalarının ardından yapılan faktör

analizinde A.B.D. örneklemi üzerinde yapılan çalışmada ortaya çıkan üç boyuta ilaveten dördüncü bir boyut olarak “ödev boyutu” ortaya çıkmıştır. Türkçe ölçekte yer alan maddeler dört ana başlık altında incelenebilir.

1. Başarısızlık sonrası olumsuzluk eğilimini yansıtan maddeler: 2-4-

7-9-12-13-16-18-20-24-31-34

2. Güç işlemleri tercih etme eğilimlerini yansıtan maddeler: 1-5-8-

10-14-17-28-30-32-35

3. Başarısızlık sonrası yeniden toparlanma ve etkin olma eğilimin

yansıtan maddeler: 3-6-11-15-23-25-26-27-29-33-36

4. Ödev yapmama eğilimini yansıtan maddeler: 19-12-22

Bu çalışmadan önce test, ilköğretim altıncı sınıfa giden 81 öğrenci üzerinde uygulanmış ve bu çalışmada güvenirlik katsayısı .80 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada akademik risk alma ölçeği bir bütün olarak ele alınmış boyutlarına göre değerlendirilmemiştir.

2.4.2. Problem Çözme Ölçeği

Araştırmada, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin problem çözme becerilerini belirlemek amacıyla Ge (2001,) tarafından geliştirilen Coşkun (2004) tarafından Türkçe’ye çevrilen problem çözme ölçeği kullanılmıştır. Belirtilen ölçekte, toplam 4 soru (problem basamağı) ve her soruya cevap olabilecek 5’er adet cümle yer almaktadır. Her cümle “her zaman”, “sık sık”, “ara sıra”, “pek az” ve “hiçbir zaman” şeklinde 5’li likert yapılarak cevaplar derecelendirilmiştir. Ölçek 4 problem basamağında toplam 20 cümleyi içermektedir. Ölçeğin puanlaması ise: “her zaman” = 5, “sık sık” = 4, “ara sıra” = 3, “pek az” = 2 ve “hiçbir zaman” = 1 puan şeklinde yapılmıştır. Araştırmacı ölçeği uygulamadan önce, ölçeğin faktör analizini yapmış ve sonucunda ölçek tek boyutlu çıkarak, açıklanan varyans % 61.24 olmuştur. Ölçekte bulunan 20 maddenin güvenirlik katsayısı Cronbach alfa ,76 iyi bir değer çıkmıştır. Bu çalışmadan önce test, ilköğretim altıncı sınıfa giden 81 öğrenci üzerinde uygulanmış ve yapılan çalışmada güvenirlik katsayısı ,72 olarak bulunmuştur.

2.4.3. Erişi Testi

Araştırmada ele alınan bağımlı değişkene (erişi) ilişkin verilerin toplanabilmesi amacıyla başarı testi hazırlanmış, geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Araştırma denel işleminde kullanılan materyalle ilişkili olarak 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi bir ünitesinin hedef davranışları belirlenmiştir. Belirlenen hedef ve davranışların, konularla olan ilişkileri bir belirtke tablosunda gösterilerek, testteki soruların kapsam geçerliği sağlanmaya çalışılmıştır. Bu şekilde toplam 40 tane çoktan seçmeli madde hazırlanmıştır. Bu aşamada ölçme değerlendirme ve konu alanı uzmanlarına danışılmıştır. Hazırlanan test ön-test olarak uygulanmadan önce araştırmanın yapıldığı gruba denk 3 sınıfa uygulanmıştır. Uygulama sonuçları alındıktan sonra her bir soru maddesi üzerinde tek tek madde analizi yapılmış. Madde analizleri sonucu madde güçlüğü (Pj) 0,40 ile 0,60 ve

ayrıcılık gücü katsayısı (rpb) 0,30’un üzerinde olan maddeler olduğu gibi standart

başarı testine alınmıştır. Madde güçlükleri 0,35-0,70 civarında olan maddeler ise seçenek analizi ve uzman görüşleri doğrultusunda düzeltilerek araştırmada kullanılan erişi testine alınmıştır. Bu şekilde madde güçlüğü orta düzeyde ve ayırıcılık gücü yüksek toplam 30 maddeden oluşan standart bir başarı testi elde edilmiştir. Hazırlanan testin daha sonra KR20 güvenirliği hesaplanmış ve

güvenirlik katsayısı 0,77 bulunmuştur. Hazırlanan erişi testi, deney ve kontrol gruplarına ön test, son test ve kalıcılık testi ölçülerini almak üzere üç kez uygulanmıştır.

2.4.4. Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeği

Öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik duyuşsal eğilimlerini ölçmek amacıyla Meydan (2004) tarafından hazırlanan ölçek kullanılmıştır. Bu ölçeğin ön denemesi yapılmadan önce uzman görüşlerine başvurulmuş ve onların görüşleri ışığında ölçekteki cümleler tekrar düzenlenmiştir. Likert tipinde bir forma dönüştürülen bu cümleler ilköğretim 6. sınıflara 4 sınıfta 103 öğrenciye deneme olarak uygulanmıştır.

Uygulama sonuçları üzerinde tek tek tüm maddelerle ilgili t testi ile manidarlık kontrolü yapılmıştır. Tek tek her bir madde için üst grup ile alt grup arasında t testi

hesaplanmıştır. 0.05 manidarlık düzeyinde anlamlı olan 18 tane cümle araştırmada uygulanmak üzere seçilmiş ve standart bir Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeği formuna dönüştürülmüştür. Bu şekilde olumlu tutuma sahip olanla olmayan öğrencilerin daha iyi tespit edileceği düşünülmüştür. Hazırlanan standart ölçeğin daha sonra Cranbach alfa güvenirliği hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan tutum ölçeği likert tipinde olduğu için 3 tane cevaplandırma seçeneği vardır. Bunlar; evet, hayır ve kısmen seçenekleridir.