Araştırma Modeli

Bu araştırmanın verileri hem nicel hem de nitel araştırma teknikleri ile toplanmıştır. Bu anlamda nitel ve nicel araştırma teknikleri uygulanırken, her bir aşamada yapılan işlemler aşağıda sıralanmıştır.

Nicel araştırma verilerinin toplanması amacıyla deney ve kontrol gruplu deneme modelleri kullanılmıştır. Bu anlamda, yapılandırmacı temelli öğretim ile birlikte matematiksel düşünme becerilerinin kazandırılmasına yönelik etkinliklerin de tasarlandığı programla öğretim alan öğrenci grubu ile bu tür öğretim almayan öğrenci gruplarının akademik başarıları, problem çözme becerileri ve tutumları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerin matematiksel düşünme düzeyleri belirlenerek, süreç boyunca gelişimleri ve problem çözme yaklaşımları irdelenmiştir. Bu öğrenci gruplarından yapılandırmacı temelli matematiksel düşünme etkinliklerinin tasarlandığı program ile ders alan öğrenciler “deney grubu”, böyle bir öğretimle ders almayanlar ise “kontrol grupları”nı oluşturmuştur. Deney ve kontrol grubunun oluşturulmasında “yansız atama” yöntemi kullanılmıştır.

Araştırmada kullanılan; ön test-son test kontrol gruplu deneysel modelinde, yansız atama ile oluşturulmuş üç grup bulunur. Bunlardan biri deney, ikisi de kontrol grubu olarak kullanılır. Araştırmada kullanılmış olan ön test-son test kontrol gruplu deneysel modelinin simgesel görünümü aşağıdaki gibidir.

Araştırma Deseni

G1: Matematiksel düşünme etkinliklerini içeren yapılandırmacı temelli öğretimin düzenlendiği grup (deney grubu)

G2: Yapılandırmacı temelli öğretimin düzenlendiği grup (kontrol-I grubu) G3: Normal yöntemin uygulandığı grup (matematiksel düşünme etkinliklerini ve yapılandırmacı temelli öğretimin uygulanmadığı grup)(kontrol-II grubu)

O1.1, O2.1, O3.1 : Ön test O1.2, O2.2, O3.2 : Son test O1.3, O2.3, O3.3 : Kalıcılık Testi

X1: Matematiksel düşünme etkinliklerini içeren yapılandırmacı temelli öğretim

X2: Yapılandırmacı temelli öğretim (Wiersma ve Jurs, 2005; Muijs, 2004; Karasar, 1991).

Program uygulanmadan önce, hem deney hem de kontrol gruplarındaki öğrencilere akademik başarı testi, problem çözme becerilerini belirleme ölçeği ve fen ve teknoloji dersi tutum ölçeği kullanılarak bu becerilerinin seviyesi öğrenilmiştir. Bu ölçekler uygulama sonunda öğrencilere tekrar uygulanmış ve programın başındaki becerileri ile sonundaki beceriler arasında anlamlı fark olup olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca uygulama bitiminden bir ay sonra kalıcılık testi uygulanarak

G1 R O1.1 X1 O1.2 O1.3

G2 R O2.1 X2 O2.2 O2.3

akademik başarı, fen teknoloji dersine karşı tutum, problem çözme becerilerinin devamlılığı araştırılmıştır.

Deney gruplarındaki öğrencilere yukarıdaki ölçme araçlarının yanında süreç boyunca uygulanan çalışma yapraklarındaki etkinliklerle birlikte ‘Matematiksel İletişim ve Akıl Yürütme Becerileri Ölçeği’ de uygulanarak düzeyleri belirlenmiş, süreç boyunca gelişimleri ve problem çözerken kullandıkları yöntemler incelenmiştir. Bu süreçte matematiksel düşünme becerilerinin gelişimine uygun hazırlanan etkinlikler (EK 7) yapılandırmacı öğretim yaklaşımı ile uygulanmış ve bu yöntemin öğrencilerin gelişim düzeylerine etkileri araştırılmıştır. Bu anlamda deney grubu öğrencileri performans değerlendirmesine tabi olmuşlardır.

Araştırmada nitel araştırma verilerinden de yararlanılmıştır. Nitel araştırma, gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırmadır. Nitel araştırmada çevresel veriler, süreçle ilgili veriler ve algılarla ilgili veriler olmak üzere üç tür veri toplanır. Çevresel veriler, araştırmanın yer aldığı sosyal, psikolojik, kültürel, demografik ve fiziksel özelliklere ilişkindir. Bu tür veriler sürece ve algılara ilişkin verilere temel teşkil eder ve diğer ortamlarla karşılaştırma olanağı yaratır. Süreçle ilgili veriler, araştırma sürecinde neler olup bittiği ve bu olanların araştırma grubunu nasıl etkilediğine ilişkindir. Algılara ilişkin veriler ise, araştırma grubunun süreç hakkındaki düşündüklerine ilişkindir (Yıldırım ve Şimşek, 2005). Bu araştırmada, matematiksel düşünme becerilerinin gelişimini sağlayacak etkinliklerin tasarlandığı öğretim ile ilgili öğrenci gelişimleri ve görüşlerine başvurulacağı için süreçle ve algılarla ilgili veriler toplanmıştır.

Nitel araştırma verilerinin toplanması amacıyla, nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Olgubilim farkında olduğumuz ancak derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayışa sahip olmadığımız olgulara odaklanmaktadır. Olgular yaşadığımız dünyada olaylar, deneyimler, algılar, yönelimler, kavramlar ve durumlar gibi çok biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Bize tümüyle yabancı olmayan aynı zamanda da tam anlamını kavrayamadığımız olguları araştırmayı amaçlayan çalışmalar için olgubilim (fenomenoloji) uygun bir araştırma zemini oluşturur (Yıldırım ve Şimşek, 2005).

Olgubilim araştırmalarında başlıca veri toplama aracı olarak kullanılan aşağıdaki yöntemlerden süreç boyunca yararlanılmıştır.

• görüşme yöntemi ile öğrencilerin öğretime ilişkin görüşleri belirlenmiştir. • gözlem yöntemi ile görüşmelere temel oluşturulmaya çalışılmış ve görüşmelerde elde edilen veriler desteklemiştir.

• doküman analizi yöntemi ile öğrencilerin gelişim durumları ve problem çözerken kullandıkları stratejiler incelenmiştir.

Araştırmada, nicel ve nitel verilerin kullanımı, gruplara uygulanması özet olarak şekil 1’de görülmektedir.

Şekil 3.1: Araştırmada Kullanılan Nicel ve Nitel Verilerin Kullanımı.

MATEMATİKSEL DÜŞÜNME BECERİLERİNİN İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN FEN VE TEKNOLOJİ DERSİNDEKİ AKADEMİK BAŞARILARI, PROBLEM ÇÖZME

BECERİLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE ETKİLERİ

DENEY GRUBU KONTROL-I GRUBU KONTROL-II GRUBU

Matematiksel Düşünme Etkinliklerini İçeren Yapılandırmacı Temelli Öğretim Yapılandırmacı Temelli Öğretim Normal Öğretim Yöntemleri AKADEMİK BAŞARI PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ

TUTUM

DOKÜMAN ANALİZİ-GÖRÜŞME PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ

Nicel Araştırma Verileri Nitel Araştırma Verileri