AraĢtırmaya Katılan Fizik Öğretmenlerinin Bilginin Elde Edilmesine Dair

Bu baĢlık altında, lise fizik öğretmenlerinin, bilginin elde edilmesine iliĢkin görüĢleri ve bu görüĢlerin; cinsiyet, kıdem, öğrenim durumu, mezun olunan lisans türü, görev yapılan okul türü ve hizmet-içi eğitime katılma değiĢkenlerine göre analizine iliĢkin sonuçlar yer almaktadır.

Lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve elde edilmesine iliĢkin görüĢlerine iliĢkin sonuçlar, epistemolojik alt boyutlar bağlamında değerlendirilmiĢtir.

5.1.1. Bilginin Kaynağı ve Nesnelliğine Yönelik Fizik Öğretmenlerinin GörüĢlerine ĠliĢkin Sonuçlar

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve nesnelliğine yönelik görüĢlerine dayalı olarak Ģu sonuç çıkarılabilir: Bilginin, deney ve gözlemle elde edildiği görüĢünde olan öğretmenler, bilginin kaynağını öncelikli olarak sırayla; maddi evren, akıl ve deneyim olarak sıralamaktadırlar. Buradan hareketle, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenleri, bilginin kaynağı ve elde edilmesi boyutlarında, pozitivist ve newton paradigmasına yakın, nesnel bilgi anlayıĢını yansıtan geleneksel epistemolojik görüĢlere sahiptirler denilebilir. Nitekim realizmden beslenen ve genel olarak pozitivizm olarak adlandırılan nesnel bilgi anlayıĢı, bireylerin dıĢındaki dünyayı, doğru ya da gerçeklik olarak kabul etmektedir (Rowland ve Corsan, 2001 Akt: Fer ve

Cırık, 2007). Burada okula düĢen, nesnel gerçekliğin (oblektif bilginin) bireyin zihnine yerleĢtirmektir.

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve elde edilmesi boyutlarında geleneksel nesnel bilgi anlayıĢına sahip olmaları, 2013 yılında geliĢtirilen ve halen uygulamada olan LFDÖP‟nın doğasına uygun olarak uygulanması bakımından önemli bir sorundur. Çünkü Lise 9-12. sınıflar fizik dersi öğretim programı, nesnel bilgi anlayıĢını yadsıyan ve öznel bilgi kabulünü yansıtan kuantum paradigmasından izler taĢımaktadır. Ancak aynı öğretmenlerin, bilginin doğası ve evren (kozmos) konularında

kararsız kalmıĢlardır. Öğretmenler, “Bilim anlayıĢı olarak kendimi newton

paradigmasına daha yakın bulmaktayım” biçimindeki maddede de kararsız kalmıĢlardır. Bunlara dayalı olarak, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenleri, bilginin kaynağı ve elde edilmesi boyutlarında geleneksel görüĢlere sahip olmalarına rağmen, bilginin doğası (nesnelliği) ile Newton‟un kozmos anlayıĢı konularında ise belirgin görüĢlere sahip değildirler. Öğretmenlerin epistemolojik olarak, bilginin kaynağı ve elde edilmesi boyutlarında geleneksel görüĢlere sahip olmasına rağmen, bilginin doğası ile Newton‟un kozmos anlayıĢı konularında net görüĢler belirtmemeleri iki olasılığa bağlı olabilir. Birincisi, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin doğası ve Newton‟un kozmos anlayıĢı konularında yeterli bilgiye sahip olmamalarıdır. Ġkincisi, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, epistemolojinin bilginin kaynağı ve elde edilmesi boyutlarında, Newton veya kuantum paradigmalarından birini benimsemek yerine, her iki anlayıĢa da yer veren “holistik” bir orta bir yolu benimsemeleridir.

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, epistemolojinin nesnel bilgi boyutunda, bilginin kaynağı ve nesnelliğine yönelik görüĢlerinin, çeĢitli değiĢkenlere göre değerlendirilmesinde ulaĢılan sonuçlara aĢağıda yer verilmiĢtir. Öğretmenlerin, bilginin kaynağı ve nesnelliğine yönelik görüĢleri, cinsiyet, görev yapılan okul türü ve hizmet-içi eğitime katılma değiĢkenlerine göre farklılık göstermemektedir.

AraĢtırmaya katılan kıdemli fizik öğretmenler, genç öğretmenlerden daha fazla olarak, temel bilgi kaynağı olarak deneyimi görmektedir. Öğrenim durumu değiĢkenine göre, araĢtırmaya katılan lisans mezunu fizik öğretmenleri, doktoralı öğretmenlerden daha fazla nesnel bilgi anlayıĢına sahiptirler. AraĢtırmada, Eğitim Fakültesi mezunu fizik öğretmenlerinin, evrenin yapısı konusunda newton paradigmasına daha yakın görüĢlere sahip oldukları görülmüĢtür.

5.1.2. Bilginin Kaynağı ve Öznelliğine Yönelik Fizik Öğretmenlerinin GörüĢlerine ĠliĢkin Sonuçlar

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve öznelliğine dair maddelere yönelik görüĢlerine dayalı olarak ulaĢılan sonuçlar aĢağıda yer almaktadır. Öğretmenlere göre bilginin doğası, öznel ve bağlamsal olup, sezgisel olarak da elde edilebilir. Öğretmenler, Evren (Kozmos), kaotiktir ve karmaĢıktır görüĢündedirler. Buradan hareketle, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve doğası boyutlarında, epistemolojik olarak öznel bilgi; evrenin yapısı konusunda ise kuantum paradigmasına yakın görüĢlere sahiptirler denilebilir. AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, epistemolojik olarak öznel bilgi anlayıĢına sahip olmaları, LFDÖP‟nın doğasına uygun olarak uygulanması bakımından önemlidir. Çünkü Lise 9-12. sınıflar fizik dersi öğretim programında öznel bilgi anlayıĢına da yer verilmiĢtir. Ancak aynı öğretmenlerin, bilginin doğası ile ilgili olarak, öznel bilgi anlayıĢının temeli olan “Bilginin doğası, niteldir yorumsal ve bağlamsaldır” ile “Bir fizik öğretmeni olarak kendimi kuantum paradigmasına daha yakın bulmaktayım” maddelerinde kararsız kalmıĢ olmaları, dikkat çekicidir. Bunun anlamı, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenleri, bilginin kaynağı ve elde edilmesi konusunda bazı boyutlar itibarıyla geleneksel öznel bilgi ve Newton‟cu; bazı boyutlar itibarıyla ise, kuantum paradigmasına uygun Ģekilde öznel bilgi anlayıĢına paralel görüĢlere sahiptirler. AraĢtırmaya katılan fizik öğretmenlerinin, epistemolojik olarak bu ikircikli tavırları, onların epistemolojik olarak yetersizliklerine bağlı olabileceği gibi, epistemolojik olarak holistik tercihi benimsemelerine de bağlı olabilir.

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, bilginin kaynağı ve öznelliğine yönelik görüĢlerinin, çeĢitli değiĢkenlere göre değerlendirilmesinde ulaĢılan sonuçlara aĢağıda yer verilmiĢtir. Öğretmenlerin, bilginin kaynağı ve öznelliğine yönelik görüĢleri, kıdem, mezun olunan lisans türü ve hizmet-içi eğitimine katılma değiĢkenlerine göre farklılık göstermemektedir.

AraĢtırmaya katılan lise kadın fizik öğretmenleri, epistemolojik olarak bilginin elde edilmesi boyutu itibarıyla, erkeklere göre, öznel bilgi anlayıĢına daha yakındırlar. Öğrenim durumu değiĢkenine göre, yüksek lisans mezunu fizik öğretmenleri, lisans mezunlarına göre daha öznel bilgi anlayıĢına sahiptirler. Görev yapılan okul türü

değiĢkenine göre, Anadolu Lisesinde görev yapan fizik öğretmenleri, Fen Lisesinde görev yapanlara göre, öznel bilgi anlayıĢına daha yakındırlar.

5.1.3. Holistik Bilgi AnlayıĢına Yönelik Fizik Öğretmenlerinin GörüĢlerine ĠliĢkin Sonuçlar

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, holistik bilgi anlayıĢına dair maddelere yönelik görüĢlerine dayalı olarak ulaĢılan sonuçlar aĢağıda yer almaktadır. Öğretmenler, holistik bilgi anlayıĢına yönelik maddelerden, “Bilgi kaynağı tek olmaktan ziyade, çokludur” Ģeklindeki maddeyi, tamamen katılıyorum; “Bilginin hem öznel ve hem de nesnel boyutları vardır” ile “Bilgi konusunda, hem Newton ve hem de Kuantum paradigmaları söz sahibidir” görüĢlerini ise katılıyorum derecesi ile benimsemiĢlerdir. Bunun anlamı, araĢtırmaya katılan öğretmenlerin epistemolojik olarak holistik bir anlayıĢa sahiptirler. Nitekim araĢtırmada, hem bilginin kaynağı ve

nesnelliği ve hem de bilginin kaynağı ve öznelliği boyutlarında, öğretmenlerin

epistemolojik olarak net görüĢlerden ziyade, orta yolu tercih etmiĢ olmaları da bu tespiti doğrulamaktadır. Öğretmenlerin, epistemolojik olarak, hem öznel hem de nesnel bilgi kabulüne birlikte yer veren ve aynı zamanda hem Newton ve hem de kuantum paradigmasına kulak veren holistik anlayıĢa paralel görüĢlere sahip olmaları, LFDÖP‟nın uygulamadaki etkililiği bakımından önemlidir. Çünkü Lise 9-12. sınıflar fizik dersi öğretim programında, sözü geçen bilgi kabulleri ile her iki paradigmanın da izlerini görmek mümkündür.

AraĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, holistik bilgi anlayıĢına yönelik görüĢlerinin, çeĢitli değiĢkenlere göre değerlendirilmesinde ulaĢılan sonuçlar Ģöyledir: Öğretmenlerin, holistik bilgi anlayıĢına yönelik görüĢleri, kıdem, öğrenim durumu, mezun olunan lisans türü değiĢkenlerine göre farklılık göstermemektedir. Cinsiyet değiĢkenine göre, epistemolojinin gerçeklik boyutunda kadın fizik öğretmenleri, holistik görüĢe, erkeklerden daha yakındırlar. Görev yapılan okul türü değiĢkenine göre, Meslek Lisesinde görev yapan fizik öğretmenleri, Fen Lisesinde görev yapanlara göre, daha holistik bir anlayıĢa sahiptirler. AraĢtırmada, hizmet-içi eğitime katılmayan fizik öğretmenlerinin, katılanlara epistemolojinin gerçeklik boyutu itibarıyla daha holistik bir anlayıĢa sahip oldukları sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Son tahlilde, araĢtırmaya katılan lise fizik öğretmenlerinin, epistemolojik olarak bazı boyutlar itibarıyla nesnel; bazı boyutlar itibarıyla ise öznel bilgi anlayıĢına paralel görüĢlere sahip oldukları sonucuna ulaĢılmıĢtır. Buna dayalı olarak öğretmenlerin, genel itibarıyla epistemolojik olarak nesnel ve öznel bilgi kabullerine birlikte yer veren holistik anlayıĢı tercih ettikleri söylenebilir. AraĢtırmada, öğretmenlerin holistik anlayıĢı tercih etmelerinde, epistemoloji konusundaki bilgi yetersizliklerinin önemli payı olduğu değerlendirilmiĢtir.