Analiz Sonuçları

Modele ilişkin normallik ve gerekli analiz yönteminin seçilmesine ilişkin uygunluk koşulları araştırıldıktan sonra şimdi ise bu modelin ekonometrik analiz sonuçlarının incelenmesine sıra gelmiştir. Bu sonuçlar tablo 3.9’da gösterilmektedir.

Modelin genel olarak anlamlılığını gösteren F istatistiğinin olasılık değeri modelin %1 istatistiki önem düzeyinde anlamlı olduğunu göstermektedir. Tablo 3.9’da düzeltilmiş 𝑅2 _{değerinin 0.3918 olduğu görülmektedir. Yani; Bağımlı değişkende} meydana gelen 1 birimlik değişimin % 39’u modelde yer alan bağımsız değişkenler tarafından açıklanabilmektedir.

Tablo 3.9: Analiz Sonuçları

Tablo 3.9’daki sonuçlara göre 𝐸𝑚𝑒𝑘 ve 𝑃𝑒𝑡. değişkenleri istatistiki açıdan %5 önem düzeyinde anlamsız olarak bulunmuştur. Diğer değişkenlerin tamamı (𝐶𝑜₂, 𝐸𝑛𝑒𝑟𝑌., Fosil, 𝑌𝑒𝑛𝑖𝑏. ve 𝐺𝑆𝑌İ𝐻 ) %1 istatistiki önem düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir. İstatistiki açıdan anlamlı çıkan değişkenlerden 𝐶𝑜₂ ve 𝐸𝑛𝑒𝑟𝑌. değişkenleri 𝑁ü𝑘 değişkeni ile pozitif diğer (Fosil, 𝑌𝑒𝑛𝑖𝑏. ve 𝐺𝑆𝑌İ𝐻 ) değişkenler negatif ilişkilidir.

Anlamlı olan değişkenlerin katsayıları tek tek yorumlandığında; toplam karbondioksit emisyonunda meydana gelen 1 birimlik bir artış nükleer enerji tüketimini 0.79 birim ve Enerji yoğunluğunda meydana gelen 1birimlik bir artış nükleer enerji tüketimini 0.0003 birim arttırırken; Fosil yakıt tüketimindeki 1 birimlik bir artış nükleer enerji tüketimini 0.081 birim, Yenilenebilir enerji tüketimindeki 1 birimlik bir artış nükleer enerji tüketimini 0.22 birim ve son olarak kişi başına sabit fiyatlarla GSYİH’daki 1birimlik bir artış nükleer enerji tüketimini 268000 birim azaltır.

Değişkenler

Katsayı Standart Hata Olasılık Değeri

C _{0,7432 1,9146 0,6981} 𝐸𝑚𝑒𝑘 0,4224 0,2867 0,1413 𝐶𝑜2 0,7980 0,2177 0,0003 𝑃𝑒𝑡. -0,0015 0,009 0,0907 𝐸𝑛𝑒𝑟𝑌. 0,0003 5.60E-05 0,0001 𝐹𝑜𝑠𝑖𝑙 -0,0816 0,0099 0.0001 𝑌𝑒𝑛𝑖𝑏. -0,2243 0.0316 0.0001 𝐺𝑆𝑌İ𝐻 -2,68E05 5.30E-06 0,0001 Kesit G. 30 Zaman P. 16 R2_{0.4007 Adj R}2_0.3918 Göz. Say. 480 F-statistic45,093 Prob. 0.001

Ekonometrik analizlerden çıkan sonuçlar; Nükleer enerji değişkeniyle toplam karbondioksit emisyonu, Enerji yoğunluğu, fosil yakıt tüketimi, yenilenebilir enerji tüketimi değişkenleri arasında analiz sonucunda bulunan ilişki Apergis ve Payne (2010), Apergis vd. (2010), Omri ve Chaibi (2014), Menyah ve Wolde-Rufael (2010) çalışmalarıyla uyumlu olarak bulunmuştur.

SONUÇ

Buhar makinesinin keşfi ve bu keşfi takip eden süreç birinci sanayi devrimi olarak bilinir. Üretimde makineleşme ve bu makineleşmenin bir sonucu olarak enerji ihtiyacının daha önceki dönemlerle kıyaslanamayacak şekilde artması, takip eden süreçte üretilen ürünlerin uzak bölgelere ulaştırılması ve hammadde ihtiyacının karşılanmak istenmesinden dolayı demiryolu taşımacılığı gelişmiş ve yaygınlaşarak ikinci sanayi devriminin kapısını aralamıştır. İkinci sanayi devriminde elektrik hatları yaygınlık kazanarak farklı iş kollarında kullanılmıştır. Takip eden yıllarda üçüncü sanayi devrimi başlayarak dijital gelişme olmuş ve bu dijital gelişmeyle birlikte elektrik arz ve talebi artmıştır. 2011 yılına gelindiğinde Hannover Fuarı’nda yeni yeni dillendirilmeye başlanılan Sanayi 4.0 ile robotik teknolojiler, insansız sanayi ve internetin nesneleri yönetimi vb. konular ağırlık kazanacaktır. Bu robotik teknolojilerin kullanımıyla beraber elektrik- elektronik sektöründe hızlı bir yükselme olacak ve elektrik talebinde artışlar yaşanacaktır.

Elektrik ihtiyacının artması elektrik üretim teknolojilerinin daha sık kullanılmasına ve bu teknolojilerin gün geçtikçe daha da yenilenmesine neden olur. Elektrik üretim teknolojileri arasında en bilindik olanları kömür santralleri, doğalgaz santralleri, petrol santralleri, yenilenebilir teknolojiler (Rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, Hidrolik enerji, dalga enerjisi, bio-kütle enerjisi, hidrojen enerjisi, jeotermal enerjisi) ve nükleer santrallerdir.

Kömür, doğalgaz ve petrolden elektrik üretim santrallerinde hem yakıt fiyatından dolayı yüksek maliyetli, hemde petrol ve türev ürünlerinin Ortadoğu gibi siyasi istikrarsızlık içerisinde bulunan bölgelerden temin edilmesinden dolayı ortaya çıkma ihtimali olan enerji arz güvenliği sorunun beraberinde kömür, doğalgaz ve petrolün elektrik üretim santrallerinde yakılmasından dolayı atmosfere salınan sera gazlarının çevre tahribatına neden olmasından dolayı bu kaynaklara alternatif arayışları süreklilik arz etmektedir.

Yenilenebilir teknolojiler (Hidroelektrik santralleri hariç) ise genellikle baz yüklü santraller değil alternatif enerji üretim santralleridir. Yani; Bir ülkenin elektriğinin tamamı teknik olarak yenilenebilir teknolojilerden karşılanamaz. Nükleer santraller elektrik üretiminin hidrolik enerjiden sonra en ucuz ve dikkatli kullanıldığı

zaman güvenli ve kapasite faktörü diğer elektrik üretim tesislerinden çok daha fazla olan santralledir.

1934 yılında Fermi’nin ilk kendi kendini sürdüren zincir reaksiyonun keşfetmesiyle nükleer teknoloji için büyük bir adım atılmış oldu. 1942 yılında ABD’de ilk nükleer reaktör kurularak 1951 yılında nükleer santrallerden ilk elektrik üretimi gerçekleştirilmiştir.

Nükleer enerji elektrik maliyetinin düşük olduğundan diğer santrallere göre ekonomiktir; Yakıt maliyeti düşük olduğundan, rezervi bol olduğundan ve tekelleşme olmadığından fiyat dalgalanmalarından en az etkilenir bu yüzden fiyat istikrarına sahiptir; Enerji üretim sepetinde yüksek oranda yer tuttuğundan ve Dünya genelinde kullanıldığından enerjide kaynak çeşitliliği sağlar.

Bu çalışmanın birinci bölümde enerji konusuna kısa bir giriş yapıldıktan sonra neden nükleer enerji kullanılması gerektiği, nükleer santrallerin nasıl çalıştığı, hangi tür nükleer reaktörlerin olduğu, nükleer enerjinin kullanımının nasıl şekillendiği, nükleer enerjinin avantaj/devatjlarının neler olduğundan bahsedilmiştir.

İkinci bölümde hangi ülkelerin ne gerekçeyle nükleer enerji kullandıklarını, Türkiye’nin nükleer enerjide pozisyonunun ne olduğunu ve nükleer enerjinin ekonomik ve sosyal boyutunun nasıl şekillendiği üzerinde durulmuştur.

Üçüncü ve son bölümde ise nükleer enerji tüketiminin makroekonomik belirleyicilerini OECD ülkeleri özelinde belirleyebilmek için dengeli panel veri analizi yapılmıştır. Bu çalışmada bazı makroekonomik değişkenlerin nükleer enerji tüketimine etkisi araştırılmıştır. OECD üye ülkelerinin kullanıldığı bu çalışmada nükleer enerji tüketiminin Emek, 𝐶𝑜₂, Ener Y., Pet., Fosil, Yenib., GSYİH değişkenleri panel veri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada yer alan değişkenler literatürde sıklıkla kullanılan değişkenler arasından titizlikle seçilmiştir. Çalışmada Estonya, İzlanda, Letonya, Lüksemburg ve Slovenya’nın verileri yetersiz olduğundan kapsam dışında bırakılarak diğer OECD üye ülkelerinin 2000-2015 yılları arası dönemlerini kapsamaktadır. Araştırmada kullanılan veriler OECD Stats, The World Bank ve British Petroleum’dan derlenen veri setinden oluşmaktadır. Çalışmanın bulguları; 𝐸𝑚𝑒𝑘 ve 𝑃𝑒𝑡. değişkenleri istatistiki açıdan % 5 önem düzeyinde anlamsız olarak bulunmuştur. 𝐶𝑜₂, 𝐸𝑛𝑒𝑟𝑌., Fosil, 𝑌𝑒𝑛𝑖𝑏.ve 𝐺𝑆𝑌İ𝐻 %1 istatistiki önem düzeyinde anlamlı olduğu

görülmektedir. İstatistiki açıdan anlamlı çıkan değişkenlerden 𝐶𝑜₂ ve 𝐸𝑛𝑒𝑟𝑌. değişkenleri 𝑁ü𝑘. değişkeni ile pozitif ilişkili iken Fosil, 𝑌𝑒𝑛𝑖𝑏.ve 𝐺𝑆𝑌İ𝐻 değişkenleri ise 𝑁ü𝑘 değişkeni ile negatif ilişkilidir.

𝐶𝑜2 değişkeni ile nükleer enerji arasındaki ters yönlü ilişki ülkelerin karbondioksit salınımı ile ilgili uluslararası sözleşmelerde girmiş oldukları yükümlülükleri yerine getirebilmeleri ve bireylere daha temiz hava sağlayabilmeleri için nükleer enerji kullanımına yönelebilecekleri anlamını taşıyabilir. Analiz sonucunda ortaya çıkan 𝐶𝑜2değişkeni ile Nükleer Enerji tüketimi arasındaki ilişkinin aynısını Apergis vd. (2010) , Menyah ve Wolde-Rufael (2010) ortaya koymuştur.

Enerji Yoğunluğu ile Nükleer enerji tüketimi arasında bulunan pozitif ilişkinin benzeri Akhmat ve Zaman (2013) tarafından da bulunmuştur. Bu sonuç enerji yoğunluğu artan ülkelerin nispeten ucuz olan nükleer enerjiye yöneldikleri şeklinde yorumlanabilir.

Fosil yakıt tüketimi ile nükleer enerji tüketimi arasında bulunan negatif ilişkinin benzeri Lee ve Chiu (2011a) tarafından da bulunmuştur. Bu sonuç gün geçtikçe enerji ihtiyacı artan ülkelerin nükleer enerji ile fosil yakıtları birbirine ikame edebilecekleri şeklinde yorumlanabilir.

Yenilenebilir enerji tüketimi ile nükleer enerji tüketimi arasında bulunan negatif yönlü ilişkinin benzeri Apergis vd. (2010) çalışmasında da mevcuttur. Bu sonuç ülkelerin yenilenebilir enerji sektörünün gelişimine bağlı olarak bu alandaki yatırımlarını arttırdıkları ve belirli refah düzeyine ulaşmış ülkelerin nükleer enerji tüketiminden uzaklaşarak yenilenebilir enerjiye yöneldikleri şeklinde yorumlanabiir.

GSYİH ve nükleer enerji tüketimi arasındaki negatif yönlü ilişki Menyah ve Wolde-Rufael (2010), Saidi ve Mbarek (2016) çalışmalarıyla uyumlu bulunmuştur. Bu sonuç belirli gelişmişlik düzeyinde olan ülkelerin nükleer enerjiden kaçınarak diğer alternatif enerji arayışları içerisine girdikleri ve bu kaynaklardan yararlandıkları şeklinde yorumlanabilir.

İncelenen çalışmalarla yapılan çalışmadan elde edilen sonuçların aynı doğrultuda olduğu tespit edilmiştir.

Petrol ve doğalgaz gibi Türkiye’de rezervleri sınırlı bulunan fosil yakıtlardan elde edilen enerjiden dolayı Türkiye enerjide dışa bağımlı kalmıştır. Enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasında yerli kaynakların etkin kullanımı oldukça önem arz eder. Yerli kaynaklardan kömür ve yenilenebilir teknolojileri en etkin şekilde kullanıp, mutlaka nükleer enerjiye en kısa zamanda geçip yüksek güvenlik düzeyinde kullanmalıdır.

Türkiye gibi gelişen ülkelerde nükleer enerji dışa bağımlılığı önlemenin yanı sıra sanayi mallarının üretim maliyetlerini azaltacağı ve azalan bu maliyetle yüksek bir maliyet avantajı sağlanıp Türk mallarının fiyat- kalite bakımından ihracatının artacağı, Bulunduğu bölge bakımından çevresindeki bazı ülkelerde bulunan nükleer silahlara karşı Milli menfaatlerini korumak amacıyla nükleer silah sahibi olması kolaylaşacağı, nükleer enerjiyi diğer sektörlerle entegre ederek yüksek büyüme ve kalkınma sağlaması daha kolay olacağı öngörülebilir. Çok yüksek sıcaklığa ulaşan nükleer santrallerde kömürden kömür gazı üretmek ve hidrojen üretiminde bulunmak mümkündür. Türkiye’de elinde bulunan kömürle kömür gazı üretebilir ve yine yüksek sıcaklık sayesinde hidrojen üretiminde öncü ülkelerden biri olabilir. Ayrıca nükleer teknolojinin sürekli büyüyüp gelişmesinden dolayı teknolojiye iyi uyum sağlamasıyla büyük bir ekonomik, sosyal ve siyasi sıçrama yapabilir.

KAYNAKÇA

AKHMAT, Ghulam ve Khalid, ZAMAN (2013), “Nuclear Energy Consumption, Commercial Energy Consumption and Economic Growth in South Asia: Bootstrap Panel Causality Test”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, pp.552-559.

ALTINDAŞ, M. Ayhan (2006), Bankacılıkta Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği, 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu, BASEL I ve BASEL II Düzenleme Çerçevesinde, Turhan Kitabevi, Ankara.

ANDREEV, Leonid, (2011), The Economics of The Russian Nuclear Power Industry, PATTERSON, Simon, (Çev.), Bellona Report 2011,S.t. Petersburg. APERGİS, Nicholas ve James E., PAYNE(2010), “Energy consumption and growth in

South America: Evidence from a panel error correction model”, Energy Economics, 32, pp.1421-1426.

APERGİS, Nicholas,James E., PAYNE, Kojo, MENYAH ve Yemane, WOLDE- RUFAEL(2010), “On The Causal Dynamics Between Emissions, Nuclear Energy, Renewable Energy And Economic Growth”, Ecological Economics, 69, pp.2255-2260.

APERGİS, Nicholas ve James E., PAYNE (2010), “A Panel Study of Nuclear Energy Consumption and Economic Growth”, Energy Economics, pp.545-549.

APERGİS, Nicholas, James E., PAYNE, Kojo MENYAH ve Yemane WOLDE- RUFAEL (2010), “On The Causal Dynamics Between Emissions, Nuclear Energy, Renewable Energy and Economic Growth”, Ecological Economics, pp.2255-2260.

ARI, Ayşe ve Burcu ÖZCAN (2015), “Nuclear Energy Consumption-Economic Growth Nexus in OECD: A Bootstrap Causality Test”, Procedia Economics and Finance, 30, pp.586-597.

ARI, Ayşe ve Fatma, ZEREN (2011)” Co2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel veri Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Yıl:16, Sayı:2, Manisa, ss.37-47.

ASLAN, Alper ve Seçil ÇAM (2013), “Alternative and Nuclear Consumption- Economic Growth Nexus for Israel: Evidence Based on Bootstrap-Corrected Causality Tests”, Progress in Nuclear Energy, pp.50-53.

AYRIÇAY, Yücel ve Veysel Eren, TÜRK (2014), “Finansal Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: BİST’de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim 2014, Bursa, ss. 53-70.

BALTAGI, Badi H., (2005), Econometrik Analysis of Panel Data, John Wiley&Sons Ltd. England.

BAUER, Nico, Robert j. BRECHA ve Gunnar LUDERER (2012), “Economics of Nuclear Power and Climate Change Mitigation Policies”, PNAS, Boston, pp.16805-16810.

BAYRAK, Metin ve Ömer ESEN (2015), “Enerji Açığının Belirleyicilerinin Teorik Perspektiften İncelenmesi”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:2015, Sayı: 1, Muş, ss.45-61

BAYAR, Yılmaz (2014), “Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Yıl: 2014, Sayı: 2, Erzurum, ss.253-269.

BAYRAKTUTAN, Yusuf, Sefer, UÇAK ve İ. Murat, BİCİL, (2012), “Yükselen Piyasalarda Elektrik Tüketimi-Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2012, Sayı: 1, Adana, ss.241-254. BERTEL, E. ve R. MORRİSON (2001), “Nuclear Energy Economics in a

Sustainable Development Perspective”, Paris, pp.14-17.

BİLGİN, Mert (2009), “Fosil, Yenilenebilir ve Nükleer Yakıtların Neopolitik Anlamı – Türkiye’nin Durumu ve Gelecek Alternatifleri”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Yıl: 2009, Sayı: 20, İstanbul, ss. 57-88.

BÖLME, A.B.,A. TANRIKUT, O. GÜNDÜZ, S. KÖSE, (2003), “Requirements and Expectations from Innovative Nuclear Reactors: Turkey’s Perspective”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses,International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.115.

BRETSCHGER, Lucas, Roger, RAMER ve Lin ZHANG (2012), “Economic Effects of a Nuclear Phase-Out Policy: A CGE Analysis”, CER-ETH- Center of Economic Researh at ETH Zurich, Zurich, pp. 1-26.

CANTRELL, Christopher L. (2003), “Economic Requirements for Innovative Technologies - Trends in U.S. Nuclear Power Production Costs”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses,International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.14-15

CHAİBİ, Anissa ve Anis OMRİ (2014), “Nuclear Energy, Renewable Energy, And Economic Growth in Developed And Developing Countries: A Modeling Analysis From Simultaneous-Equation Models”, Working Paper Series, Paris, pp. 1-23.

CHANG, T., F.,GATWABUYEGE, R.,GUPTA, R.,INGLESİ-LOTZ, N.C., MANJEZİ ve B.D., SİMO-KENGNE (2014), “Causal Relationship Between Nuclear Energy Consumption and Economic Growth in G6 Countries: Evidence From Panel Granger Causality Tests”, Progress in Nuclear Energy, pp.187-193. CHU Hsiao-Ping ve Tsangyao CHANG (2012), “Nuclear Energy Consumption, Oil

Consumption and Economic Groeth in G-6 Countries: Bootstrap Panel Causality Test”, Energy Policy, pp.762-769.

CLEVELAND, Cutler J. ve David I., STERN (2004), “Energy and Economic Growth”, Rensselaer Polytechnic Institute, March 2004, NY.

COOPER, Mark (2009), “The Economics of Nuclear Reactors: Renaıssance or Relapse?”, Senior Fellow for Economic Analysis Instıtute for Energy and The Environment Vermont Law School, USA.

ÇELİK,İsa, Ali, ÇEKER ve Rauf, BELGE, (2015), “Nükleer Enerji: Türkiye ve Dünya Ölçeğinde Bir Değerlendirme, Yenifikir Dergisi, YIL: 6, Sayı: 15, Aydın, ss.55-68.

ÇETİN, Murat ve Eyyup, ECEVİT (2010), “Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 2, ss. 166-182.

ÇINAR, Serkan ve Mine YILMAZER (2015), “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belirleyicileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2015, Sayı: 1, İzmir, ss.55-78.

DAM, Mehmet Metin (2014), “Sera Gazu Emisyonlarının Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi: OECD Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

DELMASTRO D., M. GİMENEZ, M. SCHLAMP, P. FLORİDO, BERGALLO, J., (2003), “CAREM concept: A cost effective innovative LWR for small and medium utilities”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses,International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.53.

DEMİR, Murat (2013), “Enerji İthalatı Cari Açık İlişkisi, Var Analizi İle Türkiye Üzerine Bir İnceleme, Akademik Araştırmalar ve Çlışmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 9, Kilis, ss. 2-27.

DESTEK, Mehmet Akif (2015), “Nüclear Energy Consumption and Economic Growth in G-6 Contries: Evidence From Bootstrap Rolling Window, International Journal of Energy Economics and Policy, Mersin, pp. 759-764.

DMITRIEV, Alexander M. (2003),“Technical Aspects of Innovaive Nuclear Systems Including Reliability and Safety”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses,International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.21-23.

DÖKMEN, Gökhan (2012), “Yolsuzlukların Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Yıl:13, Sayı:1 ss. 41-51. DÖNER, Nimeti (2004), “Ticari Nükleer Santral Modellerinin Yakıt Masraflarına Göre

Elektrik Üretim Maliyetlerinin Değerlendirilmesi”, Osmagazi Üniversitesi Müh.Mim.Fak.Dergisi, Yıl: 2004, Sayı: 2, Eskişehir.

ERİM, Neşe ve Armağan TÜRK (2005), “Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 2, Kocaeli, ss. 21-45

ERSOY, Ahmet Yağmur (2012), “Oecd Ülkelerinde Ekonomik Büyüme Odaklı Enerji Tüketiminin Ekonometrik modeli”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2012, Sayı: 1, Adana, ss.339-356.

ESEN, Ömer ve BAYRAK, Metin (2015), “Enerji Açığının Belirleyicilerinin Teorik Perspektiften İncelenmesi”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2015, Cilt:3, Sayı:1, Muş, ss.45-61.

FARHANİ, Sahbi ve Jaleleddine Ben, REJEB(2012), “Energy Consumption, Economic Growth and CO2 Emissions: Evidence from Panel Data for MENA Region”, International Journal of Energy Economics and Policy, pp. 71-81.

FERGUSON, Charles D. (2007), “Nuclear Energy Balancing Benefits and Risk”, Council on Foreign Relations, Csr No. 28, April 2007, New York.

FEYZİOĞLU, Oğuz, (2013), Matris Cebiriyle Ayrıntılı Teori ve Uygulamalar, İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

FOULKE, Larry R. (2002), “A Perspective: Status and Future of Nuclear Power in the United States “, American Nuclear Society, USA.

Foratom, The Socio- Economic Benefits of Nuclear Energy, (2010), March 2010. GENÇ, Murat Can ve ATASOY, Yeşim (?), “AR&GE Harcamaları ve Ekonomik

Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi”, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, Vol: V FALL, pp. 27-34.

GÖÇER, İsmet (2013), “Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Yıl: 2013, Sayı: Nisan 2013, Eskişehir, ss. 213- 242.

GRAAFF, Shashi Van De(2015), “The Global Nuclear Renaissance: Has The Rtetoric Become A Reality?”, Political Studies Association Conference, Sheffield.

Growth - Building Jobs and Prosperity in Developing Countries, (2008), Department for International Development, London, pp.1-28

GUJARATİ, Damodar N. ve Dawn C. PORTER, (2012), Şeneşen, ümit ve Gülay Günlük, Şeneşen, (Çev.), Literatür Yayınları, beşinci baskı, İstanbul

GÜLBAHAR, N. ve M.Y. KILINÇ (2011), “Enerji Güvenliği ve Türkiye”, 6th International Advanced Technologies Symposium (IATS’11), Gazikent Üniversitesi, 16-18 May 2011, Elazığ, ss.6-12.

GÜRAK, Hasan, (2006), Ekonomik Büyüme ve Küresel Ekonomi, Ekin Kitabevi, Bursa.

GÜRİŞ, Selahattin ve Şaban, KIZILARSLAN (2017), “Dengesiz Panel Veri Modeli İle Em Algoritması Sonuçlarının karşılaştırılması”, Öneri Dergisi, Yıl:12, Sayı:47, İstanbul, ss.15-30.

HEO, J.-Y., S.-H.,YOO ve S.-J.KWAK (2011),”The Causal Relationship Between Nuclear Energy Consumption and Economic Growth İn İndia”, Energy Sources,pp.111-117.

HSİAO, Cheng (2014). Analysis of Panel Data, Cambridge University Press, New York.

HÜSEYİNOĞLU, Aslı, (2006), Sürdürülebilir Kalkınma İçin Nükleer Enerjinin Önemi, Tasam Yayınları, İstanbul.

HWANG, Jo-Hee, Seo-Hyeon, MIN ve Seung-HOON, YOO (2015), “Nuclear energy consumption and economic growth: A panel data analysis”, Innovation Studies, Vol. 10, no.1.

İŞERİ, Emre ve Cem ÖZEN (2012), “Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji Politikaları Kapsamında Nükleer Enerjinin Konumu”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2012, Sayı: 47, İstanbul, ss.161-180.

JOSKOW, Paul L. ve John E., PARSONS (2016), “The Economic Future of Nuclear Power”, Massachusetts Instıtute of Tecnology (MIT), USA.

KAKODKAR, Anil (2003), “Perspective of a Developing Country with Expanding Nuclear Power Programme”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses, International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.3-5.

KARABULUT, Muhittin ve İsmail, KAYA, (1991), Pazarlama Yönetimi ve Stratejileri, İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul.

KARANFİL, Fatih (2009), “Enerji-Büyüme-Çevre: Türkiye Üçgenin Neresinde?”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Yıl: 2009, Sayı: 20, Ankara, ss. 1-26.

KESSİDES, Ioannis N. (2010), “Nuclear Power and Sustainable Energy Policy: Promises and Perils”, The World Bank Research Observer, Vol. 2, No. 2, Washington, pp. 323-362.

KILIÇ, Ramazan, (2014), Türkiye- AB İlişkileri ve Gümrük Birliği, Hakan Basın Yayın Dağıtım, Ankara.

KORKMAZ, Turhan, Berk, Yıldız ve R.,İlker, GÖKBULUT, (2010), “FVFM’nin IMKB Ulusal100 Endeksindeki Geçerliliğinin Panel Veri Analizi İle Test Edilmesi”, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, Yıl: 39, Sayı: 1, İstanbul, ss. 95-105.

KÖKSAL, Bülent ve CİVAN, Abdülkadir (2010), “Nükleer Enerji Sahibi Olma Kararlarını Etkileyen Faktörler ve Türkiye İçin Tahminler”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Yıl: 2010, Sayı: 24, İstanbul, ss. 117-140.

KÜÇÜKKALAY, A.Mesut(1997), “Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçlarının Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1997, Sayı: 2, Isparta, ss. 51-68.

LEE Chien-Chiang, ve CHIU, Yi-Bin (2011a), “Nuclar Energy Consumption, Oil Prices and Economic Growth: Evidence From Highly Industrialized Countries”, Energy Economics, pp.236-248.

LEE Chien-Chiang, ve CHIU, Yi-Bin (2011b), “Oil Prices, Nuclear Energy Consumption and Economic Growth: New Evidence Using a Heterogeneous Panel Analysis”, Energy Policy, pp.2111-2120.

LEE, Manki, Kee-Yung, NAM, Kıho JEONG, Byungjoo, MIN ve Young-EEK, JUNG, (2009), “Contribution of Nuclear Power to The National Economic Development ın Korea”, Nuclear Engineering And Technology, Korea, pp.549-560.

LENZEN, Manfred (2008), “Life Cycle Energy and Greenhouse Gas Emission of Nuclear Energy: A Reviev”, Energy Conversion and Management, 49, pp. 2178-2199.

LİTVİNSKY, L., O. PURTOV, A. ZENYUK(2003), “Strategy of nuclear energy development in Ukraine till 2030 and further outlook: Role of Innovative Technologies”, International Conference on Innovative Technologies for Nuclear Fuel Cycles and Nuclear Power, Book Of Extended Synopses,International Atomic Energy Agency, 23-26 June 2003, Vienna, pp.112-113.

MABROUK, Nejah Ben, Anis, OMRİ ve Amel SASSİ-TMAR (2015), “Modeling The Causal Linkages Between Nuclear Energy, Renewale Energy and Economic