Alman Askeri Misyon Heyeti’ni anlamak için henüz savaş başlamadan evvel birçok ülke düşünürü tarafından tasarlanmış olan Türk- Alman-Avusturya birleşmesi ve Türkiye'nin parçalanması durumunda en büyük payın Almanya'ya kalacağı projesini bilmek gerekir. Projeyi hazırlayanlar arasında General İmhof, Hugo Gröthe, David Trietsch, General Ernst Jaeckh, Arthur von Gwinner (Die Deutsche Bank'ın müdürü), Paul Rohrbach, Karl Helfferich (Deutsche Bank'ın İstanbul Şube Müdürü) ve George von Siemens gibi isimleri bulmak mümkündür. Bu ekip aynı zamanda tarım ürünlerinin ve içeceğin büyük kısmını Türkiye’den temin etmeyi ve Rusya’da bulunan Alman Yahudilerini Mezopotamya ve Türkiye çevresine göç ettirme projelerini de hazırlamıştır. Aynı zamanda Azerbaycan ve Gürcistan'da yaşayan Hristiyan Almanları’nda bu çevreye göçü planlanmıştır. Savaş esnasında bu planların uygulanması özellikle Alman Askeri Misyonu içerisinde bulunan birtakım komutanlara verilmiştir.363 Bunlardan en ünlüleri 1918 yılında Kafkasya Harekâtını yeniden alevlendiren Kress von Kressenstein'dır. Yine savaş öncesi Türklere Kırım’da bir Türk Devleti kurulacağına dair verilen söz, Harekât sonrası bir Alman mandası sözüne dönmüştür. Kressenstein’ın makalelerinde Türklerin bu topraklara yerleştirilmelerine dair fikirlerini savaş sonrasında dahi okumak mümkündür.364 Birinci Dünya Savaşı öncesi gerçekleştirilmiş Berlin-Bağdat Demiryolu da Kressensteinın fikirlerini desteklemek üzere kullanılmıştır. Nitekim gazetelerde atılan “Yeni Dünya Amerika’da Değil,
Mezopotamya’da"365 gibi başlıklar, bu durumun en radikal örneklerindendir. Böylece Hayfa, Yafa ve Kudüs şehirlerinde ilk Yahudi yerleşkeleri 1900'lere kadar oluşturulmuştur. 1900 yılında ise farkedilerek Osmanlı Sultanı Abdülhamid Han tarafından engellenme faaliyetlerine girişilmiştir. Ancak
362 World News Today: 1945-04-15. CBS at around 14:25, www.archive.org
363 Soytürk, Mete, “Osmanlı İmparatorluğunun 29 Ekim 1914 I. Dünya Harbine Girişi”, Atatürkçü Düşünce Derneği, 29 Ekim Dergisi, Haziran 2002. Ayrıca bkz.: Soytürk, Mete,
“Fil Bilimine Giriş”, Dünya-Hafta Gazetesi, 2001, 10-15.
364 Kressenstein, a.g.e., s.11.
120 proje sahipleri, kararlı bir şekilde farklı yöntemlere başvurmaya devam
etmiştir. Bunlardan biri de Deutsche Bank kurucularından Friedrich Naumann'ın fikir önderliğini yaptığı "Orta Avrupa ve Ön Asya Askeri ve Ekonomik Birlik" projesidir. Von der Goltz gibi binlerce ismin desteği ile yetişen Osmanlı askeri ve bürokratlar netice olarak bir engel teşkil eden sultanı tahttan indirdikten sonra hayran kaldıkları Almanların projelerine destek vermeye başlamıştır. Von der Goltz gibi komutanların Osmanlı askeri zihnine bu proje çerçevesinde yerleştirdiği düşünce, “Kendinden vazgeçerek
küçülmek ve böylece iyileşmek”366 reçetesi olarak anılmıştır. Alman Albay von Dienst’in Osmanlı topraklarına gelmesi ve daha sonrasında heyetin davet edilmesi bu sebeplerden dolayı gerçekleşmiştir. 1913 yılında Otto Liman von Sanders'in Osmanlı’ya gelmesi ve I. Ordu Komutanlığı’na atanması, dünya siyasetinde her ne kadar bir krize yol açmışsa da anlatılanları doğrular niteliktedir. Von Sanders ile birlikte gelen heyete, en önemli ve kritik bölgelerde karar verme yetkisinin verilmesi Rusya, İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı’ya yaptırım tehdidlerinde bulunmasına sebep olmuştur. Nitekim General Sanders'in Komutanlık'tan alınarak müfettiş olarak vazifelendirilmesi, diğer devletleri de yumuşatmıştır. Orta Doğu'ya hâkim olmak üzere gerçekleştirilen Birinci Dünya Savaşı’nda, Alman Askeri Misyon Heyeti'nin bu topraklara gelişi, Osmanlı’ya yardım etmek amaçlı olmadığını anlamak zor değildir. 27 kişi ile göreve başlayan heyet, ilerleyen vakitlerde üye sayısını genişletmiştir. Ulaşılabildiği kadarı ile isimler aşağıda verilmiştir.
1. Alman Askeri Heyet Başkanı Mareşal Otto Liman von Sanders. 2. Birinci Kurmay Başkanı Korgeneral Bronsart von Schellendorf. 3. Erzurum Ağır Topçu Birlikleri Müfettişi General Otto Posseldt. 4. Çanakkale Cephesi İstihkâm Birlikleri Başmüfettişi General Erich Weber.
5. Çanakkale Komutanı Askeri Okullar Başmüfettişi Albay Ulrich Bach.
6. 10. Tümen Komutanı Albay Karl Trommer.
7. Halep Ordu Depoları Kurmay Subayı Albay Hubert Weidtmann. 8. 13.Tümen Komutanı Albay Albert Heuck.
9. Çanakkale, 5. Tümen Komutanı/Piyade Atış Okulu Komutanı Albay Karl Franz Otto Alfred Eduard von Sondenstern.
10. 2.Kolordu Komutanı, 3. Tümen Komutanı, 4. Ordu Müfettişi Albay Walter Nikolai.
11. 1.Ordu Kurmay Başkanı, 2. Ordu Kurmay Başkanı Albay Werner von Frankenberg und Proschltiz.
12. Savaş Bakanlığı Ordular Şubesi Bölüm Başkanı Albay Hans Kannengiesser.
366 Goltz, Colmar Freiherr, “Denkwürdigkeiten”, ed. Friedrich Freiherr von der Goltz ve Wolfgang Forster, Berlin 1929, s.169. Ayrıca bkz.: Demirhan, a.g.e., s.62.
121 13. Genelkurmay Karargâhı Malzeme Nakliye Birlikleri Başmüfettişi
Albay Bischof.
14. Askeri Akademiler Başkanı/ V. Ordu Kurmay Başkanı Yarbay Wilhelm von Legat.
15. Sahra Topçu Birlikleri Başmüfettişi Yarbay Schlee.
16. Çanakkale Topçu Birlikleri Komutanı Yarbay Heinrich Wehrle. 17. Savaş Bakanlığı Ordular Daire Başkanı Yarbay Friedrich Kress von Kressenstein.
18. Ordular Ulaşım İşleri Başmüfettişi Yarbay Potshernik.
19. İstanbul Piyade Alay Komutanı ve Yedek Birlikleri Müfettişi Yarbay Stange.
20. İstihbarat Subayı ve Süvari Birlikleri Başmüfettişi Yarbay von Hopfgarten.
21. Genelkurmay İkinci Şube İstihbarat Başkanı ve Kolordu Kurmay Başkanı Yarbay Perrinet von Thauvenay.
22. Genelkurmay Sınır Askeri Yığınak Dairesi Başkanlığı/ Genel Kurmay 3. Şube Harekât Başkanı Otto ven Feldmann.
23. Halep'te VI. Kolordu Kurmay Başkanı ve Çanakkale'de Komutan Yarbay Albrecht Halee.
24. Sivas X. Kolordu Kurmay Başkanı ve Erzurum III. Ordu Kurmay Başkanı Yarbay Julius Felix Gusse.
25. Süvari Subayları Binicilik Okulu Komutanı ve Filistin'de İstihbarat Subayı Yarbay Fritz von Lauffer.
26. Sivas Birinci Süvari Alayı Komutanı Bağımsız Süvari Tugayı Komutanı Yarbay Kirsten.
27. Genelkurmay 4. Demiryolu Şube Başkanı Genel Kurmay Sahra Demiryolu Dairesi Başkanı Yarbay Böttrich.
28. Harp Akademilerinde Öğretmen I. Ordu Karargâhında Subay Binbaşı von Frese.
29. 15. Piyade Alayı Komutanı İstanbul Tümen Komutanı Binbaşı Hans Rabe.
30. 3. Sahra Topçu Alayı Komutanı, Çanakkale'de Komutan ve Topçu Okulu Komutanı Binbaşı Binhold.
31. Ağır Topçu Tabur Komutanı Çanakkale'de I. Ordu ve Irak'ta Ağır Topçu Tabur Komutanı Binbaşı Wilhelm.
32. Edirne'de Topçu Subayı ve Lazistan Çete Birlikleri Komutanı Binbaşı Christian August Stange (2).
33. Sivas 30. Sahra Topçu Alayı Komutanı Binbaşı von Berg.
34. Kurmay Subay Okulunda Öğretmen ve 9. Piyade Alayı Komutanı Binbaşı Rudolf Schierholz.
122 35. Binicilik Okulu Öğretmeni Filistin'de Süvari Tugayı Karargâh
Subayı Binbaşı Otto Welsch.
36. Genelkurmay 1. Şube Başkanlığında Binbaşı Franz Carl Endres 37. 34. Piyade Alayı Komutanı Binbaşı Hunger.
38. Harp Akademileri’nde Öğretmen I. Kolordu Kurmay Başkanı Binbaşı Eggert.
39. İstihkâm Taburları Komutanı Çanakkale ve Filistin'de İstihkâm Birliği Komutanı Binbaşı Alexander Effnert.
40. Edirne Mühendis Subay. General Weber Komutasında Görevli Erzurum İstihkâm Birlikleri Komutanı Binbaşı Karl von Staszewski.
41. Malzeme Nakliyat Taburları Komutanı Halep ve Mersin Cephe Gerisi Komutanı Binbaşı Schröder.
42. Süvari Subay Okulu Komutanı Askeri Heyet Başkanı Emir Subayı Binbaşı Erich Prigge.
43. Askeri Akademi Öğretmeni ve Sivas X. Kolordu Kurmay Başkanı Binbaşı Lange.
44. Askeri Heyet Kurmay Başkanlığı’nda I. Ordu Komutanı Emir Subayı Binbaşı Bodo von König.
45. Askeri Heyet Başkanı Tarihçi Emir Subayı Binbaşı Carl Mühlmann.
46. Genelkurmay Başkanı Emir Subayı Yüzbaşı Fischer.
47. Askeri Beden Eğitimi Okulu Komutanı Süveyş Harekâtı İstihbarat Subayı Yüzbaşı von der Hagen.
48. Kurmay Okulu Öğretmeni II. Ordu Cephe Gerisi Müfettiş Yardımcısı Yüzbaşı von Wrochen.
49. İstihkâm Birlikleri Başmüfettişi Emir Subayı/ Genel Kurmay Emir Subayı Yüzbaşı Leo Pohl.
50. I. İstihkâm Taburu Komutanı III. Kolordu İstihbarat Subayı Yüzbaşı Gerlach.
51. Ağır Topçu Taburu Komutanı IV. Kolordu İstihbarat Subayı, Filistin Topçu Tümen Komutanı Yüzbaşı Heibey.
52. Savaş Bakanlığı Sağlık Dairesi 2. Başkan V. Ordu Tuğgeneral Sağlık Müfettiş Yardımcısı Yarbay Prof. Dr. Otto Mayer.
53. Savaş Bakanlığı Veteriner Dairesi Görevlisi I. Ordu ve Yıldırım Orduları Veteriner Subayı Yüzbaşı August Thiele
54. Savaş Bakanlığı Levazım Dairesi Görevlisi Yarbay Theodor Burchardi.
55. Eczacılık Dairesi Müfettişi I. ve V. Ordu Ecza Subayı Binbaşı Dr. Friedrich Huttner
56. Savaş Bakanlığı Yedeklik Dairesi Görevlisi Binbaşı Schuch. 57. Filistin Levazım Subayı Yüzbaşı Sterke.
123 58. Edirne Tahkimat Subayı General Weber Komutasında Mühendis
Teğmen Meinke.
59. Edirne Tahkimat Subayı General Weber Komutasında Mühendis Teğmen Weiss.
60. Edirne Ateşci Subayı General Weber Komutasında Teğmen Janicke.
61. Edirne Ateşci Subayı General Weber Komutasında Astsubay Meier.
62. I. ve V. Ordu'da Levazim İşleri Muhasebeci Astsubay Brimberg 63. Genel Kurmay 1. Daire Sekreteri Astsubay Paul Wagner.
64. Askeri Heyet Sekreteri Astsubay Hardt.
65. Savaş Bakanlığı Sağlık Daire Sekreteri Astsubay Westermeier. 66. Sahra Topçu Birliklerinde Acemi Öğretmeni Astsubay Heiden. 67. Ağır Topçu Birliklerinde Acemi Öğretmeni Astsubay Thiel. 68. Piyade Alaylarında Acemi Öğretmeni Astsubay Egid Mühlbauer. 69. Piyade Alaylarında Acemi Öğretmeni Astsubay Mowitz.
70. Binicilik Okulu Ahır Sorumlusu Astsubay Kutter.
71. Gülhane Harp Okulu İlaç Fabrikası Binbaşı Astsubay Ludwig Bader.367
Bu heyetin asker sayısı, ilerleyen vakitlerde Yarbay Walter von Strempel, General von Wülfingen gibi katılımlarla yüzleri aşmıştır. İlginç noktalardan biri, heyet ile gelen Alman askerlerin Osmanlı Ordusu içerisinde bir üst rütbede kabul edilmiş olmasıdır. Böylece emir makamlarına yerleşen Almanlar, Osmanlı toprakları içerisinde daha serbest hareket etme ve emir verme yetkisi bulmuştur. Birçok araştırmacıya göre askeri heyet içerisinde görev alan askerlerin ideolojileri pancermen, sosyal Darvinist ve Yahudi karşıtı olarak aktarılmaktadır. Ancak heyet başkanı Liman von Sanders’in köklü bir Yahudi olması bu tezin gözden geçirilmesi gerektiğinin göstergesi niteliğindedir.
3.2. Alman Askeri Misyon Heyeti İçerisinde Görev Alan