1998 yılında yapılan Anayasa değişiklikleriyle eyaletlerde, Almatı ve Asna şehirlerinde valiler (akim) başbakanının önerisi üzerine cumhurbaşkanı ta-rafından atanmakta ve yine cumhurbaşkanı tata-rafından görevden alınmaktadır. Yeni bir cumhurbaşkanı göreve geldiğinde, yeni valiler atanana kadar eskileri görevlerini sürdürmelerine rağmen yetkileri sona ermektedir. Diğer idari bölge birimlerinin akimleri cumhurbaşkanının belirlediği süreçlere göre ya atanır veya seçilirler. Fakat bu durumun pratikte çok fazla uygulandığı söylenemez. Önce-leri Almatı ve Astana şehirÖnce-lerinin valiÖnce-leri kendi şehir bölgeÖnce-lerinin başkanlarını, eyalet valileri bölge ve eyalete bağlı şehirlerin başkanlarını ve ilçe başkanları da köy ve kasaba başkanlarını atamaktaydılar. Yeni anayasa değişiklikleri sonucun-da başkanların nasıl seçileceğine ilişkin konuları ilgilendiren yasal düzenleme-lerin yapılması beklenmektedir (Makhmutov, 2001: 417,418).
2. Yerel Meclislerin (Maslikhatlar) Görevleri ve Faaliyetlerinin
Düzenlenmesi
Yö-netimi Kanununda daha detaylı bir biçimde vurgulanmaktadır. Buna göre Mas-likhatların görevleri şu şekilde belirtilebilir:
• Merkeze bağlı şehirler, kasabalar, köyler ve kırsal bölgelerden oluşan ye-rel birimlerin tahmini bakım maliyetleri dahil yeye-rel bütçe, yeye-rel ekonomik ve sosyal gelişim programları ve planların onaylanması
• Doğal kaynakların yönetiminin ve çevre koruma programlarının onay-lanması, çevre koruma ve iyileştirme konularında ve anayasada belirtilen diğer hususların çözümü için yapılacak harcamaların onaylanması
• Valinin önerisine bağlı olarak, idari-bölge biriminin yönetim yapısının onaylanması
• Yetki alanı içinde yerel idari-bölge örgütü ile ilgili sorunlarının çözümü ve yerel toplum örgütlerinin faaliyet sınırlarının belirlenmesi
• Valinin teklii üzerine başkanlık kadrosunun koordine edilmesi
• Yetkili kurumların başkanlarından gelen raporları tartışmak veya uygula-yıcı kurumlardan eyalet kurumları görevlilerini çağırmasını talep etmek veya ba-şarısızlığın hesabını verecek olan eyalet örgütlerinden maslikhatların kararlarını yerine getirmelerini istemek
• Kazak Anayasasına uygun olarak vatandaşların yasal hak ve menfaatlerini korumak
• Kazakistan İdari İhlaller Kanununa göre, disiplin sürecine ilişkin düzenle-meleri onaylamak
• Planların, yerel ekonomik ve sosyal gelişim programlarının ve yerel bütçe-nin uygulanmasını kontrol etmek
• Daimi komisyonları ve raporlarını görüşmek; maslikhat faaliyetleri örgütü ile ilgili ortaya çıkan sorunları çözmek
• İstihdamı destekleyen ve yoksulluğu azaltan programları onaylamak • Valinin önerisi üzerine sektörler arası konularla ilgili müzakere sürecini yönetecek kurumları ve kadrolarını onaylamak
• Kazakistan arazi yasasına uyumlu olarak arazi ilişkilerini düzenlemek • Anayasa, ulusal yasa, cumhurbaşkanı ve hükümet direktilerinin ve mer-kezi yönetim ile yerel yönetimin yasal faaliyetlerinin izlenmesini sağlamak (Makhmutov, 2001: 422-423).
Kazakistan’da Yerel Meclislerin çalışma sistemi ve faaliyetleri aşağıdaki ön-celiklere göre gerçekleşmektedir:
daimi komisyonlar ve diğer kurumlar ile oturum başkanı, üyeleri ve sekreter vasıtasıyla kullanmaktadır.
• Meclis, oturum başkanı ile sekreteri seçme ve görevden alma yetkisine ve onların raporlarını görüşme yetkisine sahip olmakla birlikte, daimi komisyonları ve diğer kurumları oluşturup, onların başkanlarını seçebilmekte ve görevden alabilmekte, raporlarını görüşüp, faaliyetleri için ihtiyacı olan harcama miktarını belirleyebilmektedir. Ayrıca, Denetim Komisyonu faaliyetlerini ve meclisin örgüt yapısını onaylamakta ve yasal olarak oluşturulan kadro ve gelir limitlerine göre bakım, malzeme ve teknik ihtiyaçlarla ilgili harcamaları belirlemektedir.
• Meclisin ilk oturumu seçilmiş komisyon başkanı tarafından açılmakta ve görev süresi Meclis oturum başkanı seçimi yapılana kadar devam etmektedir. Kararlar oy çokluğu ile alınmaktadır. Bir kapalı oturum yapılması kararı başkan veya katılan üyelerin 1/3’ü tarafından önerilmesine ve katılan üyelerin çoğunluk oyuyla onaylanmasına rağmen, oturumlar genellikle açık olarak yapılmaktadır. Oturum başkanları gerektiği durumlarda yerel yetkili kurumların başkanlarını, yerel örgütlerin memurları veya yöneticilerini meclis yetkisi dahilindeki konu-larla ilgili bilgi sunmak üzere meclis oturumuna davet edebilmektedir. Bu otu-rumlara katılım zorunluluğu bulunmaktadır.
• Meclisin görev süresi içinde en fazla yedi tane daimi komisyon oluştu-rulabilmekte ve bunların kadroları Meclis tarafından belirlenmektedir. Oturum başkanları ve daimi komisyon üyeleri kendi üyeleri arasından seçilmektedir. Bu komisyonlar Meclise karşı sorumlu olmalarının yanı sıra yılda en az bir kere faaliyet raporu sunmaktadırlar.
• Daimi komisyonlar, yetkileri dahilindeki konuları karara bağlayabilir veya görüşülmesi için Meclis oturumlarına yönlendirebilirler. Komisyonlar ayrıca gö-revleri ile ilgili konularda Meclis oturumlarında görüşülmek üzere raporlar su-nabilmektedirler.
• Meclis faaliyetlerinin yürütülmesinde denetim komisyonu önemli roller oynamaktadır. Bu komisyon yerel bütçenin uygulanmasını denetlemek için se-çilmekte ve sonuçlarını bir belge halinde Meclise ve valiye sunmaktadır. Dene-tim komisyonuna Meclis dışından şahıslar da alınabilmektedir.
• Meclis ve Sekreter belirli konuların görüşülmesi için geçici komisyonlar kurmaya yetkilidir. Bu komisyonların oluşumu, görevleri, çalışma dönemleri ve hakları meclisin oluşumu sırasında belirlenir. Geçici komisyonlar sadece yetkili oldukları konularda çözümler üretirler ve bu komisyon çalışmalarına katılanlara
ücret ödenmez.
• Meclis oturumlarının başkanları yapılacak oturum öncesinde meclis üye-leri arasından açık oy yöntemi ile seçilirler ve görevüye-lerini serbestçe yaparlar. Başkanın katılamaması durumunda başkanın görevlerini meclis sekreteri yerine getirir. Meclis üyeleri yılda ikiden fazla oturum başkanlığına seçilemezler.
• Meclis sekreteri, meclisin günlük işlerinin takibinden sorumlu olup, tam gün esaslı olarak çalışmaktadır. Sekreter, her çalışma dönemi için Meclis tara-fından seçilmekte, gerekli görüldüğü durumlarda yine Meclis taratara-fından görev-den alınmaktadır. Sekreter Meclis gündemini hazırlamakta ve yetkisi dahilindeki diğer düzenlemeleri yapmaktadır. Sekreter ayrıca görevleriyle ilgili konularda meclis üyelerine, oturumlara, daimi komisyonlara ve diğer birimlere her türlü desteği sağlamaktadır.
• Sekreter ayrıca üye soruşturmalarının görüşülmesini kontrol etmekte, Meclisin çalışmasından, memurların tayin işlerinden ve görevlerine son veril-mesinden de sorumlu olmaktadır. Meclise sunulacak her türlü bilgi Sekreter tarafından sağlanmakta ve Meclis ile yerel özerk yönetimler arasında işbirliği kurulması çalışmaları yine Sekreter tarafından organize edilmektedir. Bunun ya-nında, daimi komisyonlar ile diğer grupların faaliyetlerini koordine etmekte ve Meclisi devlet kurumları, örgütleri, yerel özerk yönetimler ve kamu birlikleri ile olan ilişkilerinde temsil etmektedir. Son olarak yetkisi içinde talimatlar çıkar-makta, Meclis kararlarının yayınlanmasını sağlamakta ve onların uygulanmasını sağlayacak önlemleri belirlemektedir.
• Meclis sekreteri herhangi bir daimi komisyon üyesi olamamaktadır. Sek-reter olmadığı durumlarda, meclis oturum başkanı onun yetkilerini geçici ola-rak daimi komisyonların birinin başkanına verebilmektedir (Makhmutov, 2001: 423- 425).