Ak Parti kurulduğu günden beri seçim kampanyalarını Arter Ajans ile yürütmüştür. 2015 seçimlerinde de aynı ajans ile çalışılmıştır. Ak Parti 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde özel logo kullanmamıştır. Ak Parti’nin, siyasal iletişim stratejisi içerisinde 2015 seçimleri afiş çalışmaları toplumun beklentilerini, talep ve ihtiyaçlarıyla ülkenin 2002 yılından bu yana geçirdiği dönüşümü de göstermesi bakımından önem taşımaktadır. Söz konusu durumdan dolayı bu bölümde 2015 seçim kampanyaları üzerinden Ak Parti’nin siyasal iletişim çalışmaları kapsamında seçim afişleri incelenmiştir. Bu amaçla, Ak Parti’nin seçim afişlerinde seçmene verdiği mesajlar, siyasi liderin fotoğrafları, vaat ve söylemlerinde tercih ettiği dil, ağırlıklı olarak gündemde tuttuğu temalar üzerinde durulmuştur. Araştırmada, 7 Haziran 2015 genel seçimleri ve 1 Kasım 2015 genel seçimleri afiş kampanyaları incelenmiştir. Nitekim 2015 seçimlerindeki Ak Parti’nin kullandığı afişler çeşitli açılardan incelemeye tabi tutulmuştur.
Ak Parti’nin daha önceki seçimlerde kullandığı sloganların fazla yer almadığı 2015 seçimlerinde genel olarak ilk vurgu yapılan sloganın “Doğru Karar İstikrar” sloganı olduğu göze çarpmaktadır. Burada uzun süreden beri siyasi iktidarı elinde bulunduran Ak Parti’nin seçilmesi ile istikrarın korunacağı vurgusu yapılmıştır. Seçmene doğru kararın istikrarın sürdürülmesi benimsetilmeye çalışılmıştır.
Yukarıdaki afişte beyaz zemin üzerine mavi ve kırmızı yazılarla yazılan sloganda ana renkler kullanılarak göze çarpması ve görsel açıdan izlenim bırakması düşünülmüştür. Hemen yan tarafta ise Ak Parti’nin seçmen oy pusulasında yer alan logosu yer almıştır. Bu sayede bir takım benzer logolarla karıştırılmaması için seçmene yol gösterilmesinin yanı sıra seçmene oy kullanması ve yine istikrarı koruması vurgulanmıştır.
Afişlerde bir diğer grup ise “Yeni Türkiye Yolunda İkinci Yarı Başlıyor” sloganlı afişlerdir. Parti lideri fotoğrafı ve “Yeni Türkiye Yolunda İkinci Yarı Başlıyor” sloganıyla hazırlanan afişte, ilk seçimlerinin teması olan Yeni Türkiye kavramının henüz bitmediği, yapılacak işlerin olduğu ifade edilmektedir. Sloganın şimdiki zaman ekiyle üretilmesi de seçimin mutlaka kazanılacağına yönelik kendi seçmenine umut vadedip, diğer partilerin seçmenine de verecekleri oyların sonucu değiştirmeyeceğini vurgulamak için tercih edilmiştir.
Afişte beyaz zemin üzerine kırmızı ve mavi renk kullanılmıştır. Liderin kravatsız spor bir tarz giyinmesi dikkat çekmektedir. Tebessüm ederek bakan liderin duruşu kendine güvenen bir ifade vermektedir. Hemen liderin altında ise yine Ak Parti’nin seçmen oy pusulasında yer alan logosu yer almıştır.
“İkinci Yarı Başlıyor” başlıklı afişlerden bir başkası ise ekonomi alanında yer almıştır. Bu afişte başlık “Güçlü Ekonomi İçin İkinci Yarı Başlıyor” olarak belirlenmiştir. Burada verilmek istenen ise 2015 yılına kadar ekonomideki ilerlemenin ilk yarısının tamamlandığı ve ikinci yarısının başlayacağıdır. Yine sloganın şimdiki zaman ekiyle üretilmesi de seçimin mutlaka kazanılacağına yönelik kendi seçmenine umut vadedip, diğer partilerin seçmenine de verecekleri oyların sonucu değiştirmeyeceğini vurgulamak için tercih edilmiştir.
Afişte beyaz zemin üzerine kırmızı ve mavi renk kullanılmıştır. Bir önceki afişte olduğu gibi liderin kravatsız spor bir tarz giyinmesi dikkat çekmektedir. Yine tebessüm ederek bakan liderin duruşu kendine güvenen bir ifade vermektedir. Hemen liderin altında ise yine Ak Parti’nin seçmen oy pusulasında yer alan logosu yer almıştır.
Aynı tarz afişlerden sonuncusu ise demokrasi konusunu vurgulamıştır. Bu afişte de başlık “İleri Demokrasi İçin İkinci Yarı Başlıyor” olarak belirlenmiştir. Burada verilmek istenen ise yine 2015 yılına kadar demokrasideki ilerlemenin ilk yarısının tamamlandığı ve ikinci yarısının başlayacağıdır. Yine seçimin şimdiki zaman ekiyle üretilmesi de seçimin mutlaka kazanılacağına yönelik kendi seçmenine umut vadedip, diğer partilerin seçmenine de verecekleri oyların sonucu değiştirmeyeceğini vurgulamak için tercih edilmiştir. Afişte yine beyaz zemin üzerine kırmızı ve mavi renk kullanılmıştır. Diğer afişlerde olduğu gibi liderin kravatsız spor bir tarz giyinmesi dikkat çekmektedir. Yine tebessüm ederek bakan liderin duruşu kendine güvenen bir ifade vermektedir. Hemen liderin altında ise yine Ak Parti’nin seçmen oy pusulasında yer alan logosu yer almıştır.
Buraya kadar verilen afişlerde istikrarın korunması, eski seçim kampanyalarında vurgulanan “Yeni Türkiye” sloganı ve ekonomide, demokraside ikinci yarının başladığına dair şimdiki zaman ekinin kullanılmasıyla seçimin kazanılmış olduğunu, halkın zaten Ak Partiyi desteklediğini vurgulamak içindir. Genel olarak kırmızı ağırlıklı olmak üzere mavi rengin kullanıldığı görülmektedir. Hedef kitlenin ise tüm seçmenler olduğu belirgindir.
Seçim kampanyalarının vazgeçilmez afişlerinden bir diğer grup ise lider afişleridir. Yukarıdaki afişler dışında Ak Parti’nin 2015 seçimleri için hazırlattığı bir diğer grup ise lider afişleridir.
Aşağıdaki afişte daha önceki afişlerde olduğu gibi “Yeni Türkiye Yolunda İkinci Yarı Başlıyor” sloganı ilk seçimlerinin teması olan Yeni Türkiye kavramının henüz bitmediği, yapılacak işlerin olduğu ifade edilmektedir. Sloganın şimdiki zaman ekiyle üretilmesi de seçimin mutlak surette kazanılacağına yönelik kendi seçmenine umut vadederken, diğer partilerin seçmenine de verecekleri oyların sonucu değiştirmeyeceğini vurgulayarak yılgınlık duygusu vermek için tercih edilmiştir.
Şekil 5: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Yukarıdaki afişte slogan beyaz renkte verilmiştir. Zemin simetrik şekillerden oluşan mavi renktedir. Slogan liderin üzerindedir. Sloganın altında
seçilmiştir. Kravat kırmızı beyaz renklerle Türkiye’yi simgelemektedir. Sağ altta ise Ak Parti logosuna yer verilmiştir.
Şekil 6: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Yukarıdaki afişte “Birlikte Daha Güçlü” sloganı yer almaktadır. Slogandan da anlaşılacağı üzere hedef kitle tüm Türkiye seçmenidir. Slogan yazılarındaki
kırmızı ve beyaz renklerde bunu kanıtlamaktadır. Zeminde simetrik desenli türkuaz renk kullanılmıştır. Yine kravatlı ciddi duruş sergileyen lider ve liderin hemen sağ tarafında Ak Parti logosu yer almaktadır.
Yukarıdaki afişte görüldüğü gibi yine büyüme vurgusu yapılan “Türkiye’nin Kararı Büyümenin Devamı” yazılı slogan kullanılmıştır. Sloganda büyümenin devam edebilmesi için Türkiye’nin kararının ön planda olduğu ifade edilmeye çalışılmıştır. Sloganda mavi, sarı ve turuncu tonlar kullanılmıştır. Lider yine kravatlı kendine güvenen bir duruş sergilemektedir. Liderin hemen sağ köşesinde Ak Parti logosu yer almaktadır. Zemin rengi beyazdır.
Şekil 8: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Bir başka lider afişinde ise “Yeni Güç Büyük Türkiye” sloganı yer almıştır. Bu afişte Türkiye’nin uluslararası ve bölgesel bir güç olduğu vurgusu yapılmıştır. Burada yine hedef kitle tüm seçmen kitlesi olarak belirginleşmiştir. Afişte zemin kırmızı renkte, slogandaki “Yeni Güç” kelimeleri beyaz, “Büyük Türkiye” ise siyah renklerdedir. Liderin alın ve yüz kısmı ciddi bir duruşla verilmiştir. Sağ alt köşede yine Ak Parti logosu yer almaktadır.
İletişim imkânlarının artması sonucu ortaya çıkan sorunlardan birisi, kitle iletişim araçlarını elinde bulunduran küçük bir grubun topluma egemen olma çabasıdır. Örneğin günümüzde reklamcılık sektörünün tüm imkânları politikanın
hizmetindedir. Oysa daha düne kadar politikanın etkili iletişim araçları afişler ve el ilanlarıyla sınırlıydı. Bu kampanyaların etkisinin ne olduğu tartışılabilir ancak, toplum nazarında partinin ve liderin imajına etki edeceği beklenir (Ağsakallı, 2014: 21).
Siyasal afişler seçim türüne ve seçim bölgesine göre farklı olabilmektedir. Genel seçimlerde kullanılan siyasal afişler genellikle tüm seçmen kitlesine yönelik hazırlanmaktadır. Bunun yanında İstanbul ilinde “Kanal İstanbul” ve “3. Hava Limanı” projeleri, Ankara ilinde halihazırdaki metro yatırımlarının tamamlanması ve yeni yatırımlar, Konya ilinde metro projesi gibi yatırımlar veya bazı bölgelerde yaşlı, emekli, engelli, kadın hakları gibi hususlara da vurgu yapılabilmektedir. Lider afişleri dışında Ak Parti’nin 2015 genel seçimlerinde kullandığı bir diğer afiş gurubu da genellikle büyük şehirlere yapılan hizmetlere ve topluma sağlanan hizmetlere yönelik olmuştur.
Şekil 9: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Türkiye’nin güçlendiği büyük yatırımlar yaptığı izlenimi verilmeye çalışılmıştır. Slogan “İstanbul’a 3. Köprüyü Yapıyoruz” şeklinde tasarlanmıştır. Diğer seçimlerde ikinci köprünün yer aldığı afişlerde kullanıldığı dikkate alınırsa İstanbul ve Türkiye için önemli bir gelişmenin afişe aktarıldığı görülmektedir. Afişte mavi renk zemin üzerine slogan beyaz renkte yazılmıştır. Slogan liderin hemen solunda yer almaktadır. Lider kendine güvenen bir duruş sergilemekte kıyafeti de bunu yansıtmaktadır. Beyaz gömlek üzerine kırmızı renkli kravat ise Türkiye’yi temsil etmektedir. Afişte liderin hemen sağ köşesinde oy pusulasında yer alan Ak Parti logolu evet yazısı görülmektedir.
Ak Parti’nin diğer genel seçimlerde olduğu gibi 2015 seçimlerinde de toplumsal hizmetlerinin yer aldığı afişlerde kullanılmıştır. Özellikle sağlık, ulaşım, sosyal hizmet gibi birçok alanda bu tür afişlerin kullanıldığı görülmektedir. Bu tarz afişlere bir örnek aşağıda görülmektedir.
Şekil 10: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Yukarıdaki afişteki slogan ise “Artık Ailemizin Bir Doktoru Var”, “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” şeklinde verilmiştir. Slogana göre Ak Parti iktidarı
döneminde uygulamaya konulan aile hekimliği uygulamasına vurgu yapılmıştır. “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” kısmında ise diğer siyasi partiler kastedilmiştir. Afişte mutlu bir aileye yer verilerek sağında slogan yer almıştır. Zeminde gri renk kullanılırken, sloganlarda ise mavi ve kırmızı renklere yer verilmiştir. Afişin sağ alt köşesinde seçim pusulası Ak Parti evet yazılı logo kullanılmıştır.
Şekil 11: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Yine toplumsal bir olayı aktaran başka bir afişte “Artık Başörtümle Üniversiteye Gidebiliyorum” teması “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” sloganıyla birlikte verilmiştir. Afişin sol tarafında başörtüsü olan bir üniversite öğrencisi verilmiştir. Türkiye’de uzun yıllar üniversitelerde başörtüsünün yasak olması ve bunu Ak Parti iktidarının kaldırması neticesinde topluma bu icraat aktarılmıştır. Afişte yine gri zemin üzerine tema mavi ve slogan kırmızı renklerle verilmiştir.
Ak Parti’nin geçmiş dönemlerde gerçekleştirdiği hizmetler dışında bölgesel sorunlara bulunan çözümlere yönelikte afişler yer almıştır. Özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesinde uzun yıllar uygulanan OHAL’in kaldırılmasına
Özgürce Yaşıyorum” teması “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” sloganı ile birlikte verilmiştir.
Şekil 12: Ak Parti 2015 Seçim Afişi
Afişin sol tarafında OHAL kaldırıldığı bölgede yaşayan mutlu bir köylü ile sol tarafta slogan yer almıştır. Afişin zemin rengi yine gri iken, tema mavi, slogan kırmızı verilmiştir. Sağ tarafta ise yine seçim pusulası Ak Parti evet yazılı logo kullanılmıştır.
SONUÇ
Siyasal iletişimin önemli araçlarından birisi afişlerdir. Siyasi parti afişleri, liderin, icraatların, siyasi partinin tanıtımının yapılması için tasarlanan afişlerdir. Siyasi partinin seçimlerde seçmeni etkilemeye yönelik söylemleri siyasal iletişim afişlerinin en önemli amacıdır. Bu bakımdan siyasi partilerin afişleri günümüzün siyasal iletişim sisteminin en önemli unsurlarından biri haline gelmiştir. Cadde ve sokaklarda led reklam panoları gittikçe artsa da siyasi partinin mesajını tek karede doğrudan seçmene ulaştırabilen afişler toplumun siyasi yaşamında yerini sürekli koruyacaktır.
Siyasal iletişim açısından Ak Parti’nin 2015 seçimlerinde kullandığı afişlerin incelendiği bu araştırmada Ak Parti’nin diğer seçimlerde olduğu gibi afişlerini çeşitli kategorilere ayırmak mümkündür. Bir grup afiş liderin yer aldığı, bir grup sadece sloganın yer aldığı, diğer bir grup ise daha önce yapılan hizmetlerin, icraatların aktarıldığı toplumsal ve bölgesel afişlerdir. Özellikle son grup gerek bölgelerdeki sorunlara, illerdeki hizmetlere yada tüm ülkedeki hizmetlere göre tasarlanmıştır.
Ak Parti’nin 2015 seçimlerinde kullandığı sloganlardan “Doğru Karar İstikrar” sloganı, istikrar ve güvenli bir ortam için Ak Parti’nin tercih edilmesini vurgulayan başarılı bir slogan olarak kullanılmıştır. “İkinci Yarı Başlıyor” sloganı ise 2015 yılına kadar yapılanların devamının yapılacağı şeklinde bir izlenim verilmeye çalışılmıştır. Şimdiki zaman ekinin kullanılması bu seçimi kazananın mutlaka Ak Parti olacağını, kendisin inceden beri destekleyen seçmen kitlesinin yine Ak Parti’yi destekleyeceğini vurgulamak ve rakip parti seçmenini umutsuzluğa düşürmek için tercih edilmiştir. “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” sloganında ise Onlar’dan kasıt diğer siyasi partilere gönderme yapılmıştır. Bu sloganın yer aldığı afişlerde genelde Ak Parti’nin yaptığı hizmetler yer almıştır. Lider afişlerindeki sloganların ise ekonomik istikrar, toplumsal beraberlik,
gelecek hedefi, umut vurgusu, güvenlik-özgürlük dengesi ve muhafazakâr siyasal kültüre sahip çıkma bağlamında şekillendiği görülmektedir.
Ak Parti yürüttüğü seçim kampanyasında bugüne kadar yaptığı icraatları ve hizmetleri anlatarak, gelecekte yapacakları projeleri vurgulayarak, bunlarla birlikte milletin demokrasiye sahip çıkması gerektiğini ve son kararın millete ait olduğu temasını işlenmiştir. Afişlerde de görüldüğü gibi 2015 genel seçimlerinde Ak Parti’nin kampanya söylemini yatırımların devamı, birlik, beraberlik, istikrar, güven, demokrasiye sahip çıkma ve geçmişin yoksunlukları ile iktidarları boyunca elde edilen kazanımlarının kıyaslanması oluşturmuştur.
Ak Parti afişlerindeki sloganlarında işaret ettiği gibi pek çok ortak değeri ve kabulü olan kitlelerin bir arada hareket etmesi düşüncesi hâkimdir. Kısacası Ak Parti 2015 genel seçimlerinde hedef kitleyi geniş tutmuştur. Bunun yanı sıra bazı afişlerde bölgesel temalar verilmiştir. Bunlarda ise demokrasinin kesintiye uğrama ihtimalinden rahatsızlık duyan ve hükümetin icraatlarından memnun olan Kürt seçmen de hedef kitleye dâhildir. Diğer taraftan bazı afişlerin özellikle büyük illerdeki yapılan hizmetleri aktardığı ve o ildeki seçmene yönelik olduğu görülmektedir.
Afişlerde genel olarak canlı renkler kullanılmıştır. Afişlerin zeminleri genelde gri, mavi ve beyaz şeklinde tasarlanmışken sloganlarda kırmızı, mavi ve beyaz renk genel tercih olarak görülmektedir. Lider afişlerinde ciddi kendine güvenen bir tarzda ve bazılarında spor giyimli tebessüm eder şekilde durmuştur. Görsel olarak liderin kullanılması, Ülkemizde birçok parti tarafından güçlü liderin partiye etkisi yönüyle tercih edilen bir durumdur. Afişlerin büyük çoğunluğunda seçmen pusulası yer almıştır. Bazılarında ise eski afişlerde kullanılan Ak Parti logosu tercih edilmiştir. Teknik açıdan güzel tasarlanmış afişlerde sloganlar göze çarpacak ve kalıcı bir şekilde aktarılmıştır.
Sonuç olarak Ak Parti’nin, diğer partiler içindeki yerini pes etmeyen, cesur, eşitlikçi, başarılı vb. kavramlarla tanımladığı, parti olarak kendini konumlandırdığı görülmektedir. Ak Parti, genellikle mesajlarında istikrar ve güvenin teminatı olduğunu vurgulamakta, kendisi dışındaki partilerden herhangi birisi veya birkaçının seçimde ilk sıralarda yer alması halinde istikrarın, güven ortamının bozulacağını vurgulamaktadır. Fakat bu durum negatif söylemlerle değil, pozitif söylemlerin karşıtlığında gizlenmiştir. Farklı bir ifadeyle 2015 yılına kadar yapılan hizmetlerin aktarıldığı ve bazı lider afişlerinde yer alan “Onlar Konuşur Ak Parti Yapar” sloganı bunun en güzel örnektir.
KAYNAKÇA
Açıcı Emine (2009). 1950-1960 Dönemi Türk Siyasi Hayatında Yaşanan Değişim Süreci ve Demokrasi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Yüksek Lisans Tezi
Akar Erkan (2010). Sosyal Medya Pazarlaması, Sosyal WEB’de Pazarlama Stratejileri, Ankara: Efil Yayınevi
Akdoğan Yalçın (1994). Temel Özellikleri Açısından Gazete-Televizyon Etkileşimi ve Gazete Televizyon Etkileşimini Yansıtan Uygulama, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Akdoğan Yalçın (2008). Yerel Siyaset-Kavramlar, Yerel Siyaset, İstanbul: Okutan Yayıncılık
Akgün Birol (2007). Türkiye’de Seçmen Davranışı Partiler Sistemi ve Siyasal Sistem, Nobel Yayın Dağıtım
Aktaş Hasret (2004). Bir Siyasal İletişim Aracı Olarak İnternet, Konya: Tablet Yayınları
Altan Cemal (2011), Eğitim-Siyasal Eğilim İlişkisi: Mersin Örneği, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı:1
Altunel, M. (2011). Sivil İtaatsizlik ve Mohandas K. Gandhi, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:93, ss.443-458
Aslan Seyfettin ve Gül Cengiz (2004) Geçmişten Günümüze Türkiye’de Baskı Grupları, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, ss.85-100
Ateş Sezgin (2016a). Siyasal Reklâmlarda Duygusal Çekicilik Kullanımı: 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde Siyasal Partiler Tarafından Üretilen Reklam
Filmlerinin Analizi, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt:3, Sayı:12, ss.85-103
Ateş Sezgin (2016b). Siyasal Reklâmlarda Duygusal Çekicilik Kullanımı: 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde Siyasal Partiler Tarafından Üretilen Reklam Filmlerinin Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Aydede Ceyda (2004). Profesyonel Bir İlişki- Medya ve Halkla İlişkiler, İstanbul: Rota Yayıncılık
Aydın Mustafa (2002). Siyasetin Sosyolojisi: Bir Sosyal Kurum Olarak Siyaset, İstanbul: Açılım Kitap
Aziz Aysel (2003). Siyasal İletişim, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Ball Alan R. ve Peters B.Guy (2007). Çağdaş Siyaset ve Yönetim, Yayına Hazırlayan: Nuray Bozbora, İstanbul: Yayın Odası Yayınları
Bedük Aykut, Usta Sefa ve Kocaoğlu Mehmet (2006). Avrupa Birliği’ne Giriş Surecinde Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları ve Demokratikleşme Sürecindeki Misyonları, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ. B.F. Dergisi, Sayı:10
Birsen Haluk (2012). İnternet Yayıncılığı Nedir?, İnternet Yayıncılığı, Edit: Halil İbrahim Gürcan, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını
Birtane Şermin (2007). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Türk İdari Yargısına Etkileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Yüksek Lisans Tezi
Bostancı Mustafa (2010). Sosyal Medyanın Gelişimi ve İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
Bostancı, Mustafa (2015). Bir Siyasal İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya: Milletvekili ve Seçmen Örneğinde Bir Alan Araştırması, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri: Doktora Tezi
Brader, T.(2005). Striking a Responsive Chord: How Political ads Motivate and Persuade Voters by Appealing to Emotions, American Journal of Political Science, 49 (2): 388-405
Candan, K. ve M. Bilgin. (2011). Sivil İtaatsizlik, Yasama Dergisi, Sayı:19, ss.57- 93
Çağlar Şebnem (1997). Baskı Gruplarının Siyasal İktidar Üzerindeki Etkileri, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:6, ss.279-295
Çakar Serpil (2009). Reklâmlarda Korku Çekiciliğinin Kullanılması, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Çakıroğlu, Erdal. (2012). Türkçe Sözlük, İstanbul: Yakamoz Kitap Yayıncılık
Çavuşoğlu Hüseyin ve Pekkaya Mehmet (2015). Siyasal Propaganda Araçlarının Seçmen Tercihine Etkisi: Zonguldak Örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık, 10(3), 91- 115
Çona Başak (2009). Siyasal Reklamlarda Kullanılan İletişim Stratejileri ve Dini Unsurların Değerlendirilmesi: 2000-2007 Türkiye’deki Genel Seçimler, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: Yüksek Lisans Tezi
Dağı, İhsan (2003). Batılılaşma Korkusu, Ankara: Liberte Yayınları
Dağlı Hakkı (2007). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığı Altında Mülkiyet Hakkı, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale: Yüksek Lisans Tezi
Daver Bülent (1993). Siyaset Bilimine Giriş, Ankara: Siyasal Kitabevi
Demirel Tanel (2012). Siyasal Güçler, (Ed.) Davut Dursun ve Mustafa Altunoğlu, Siyaset Bilimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını
Demirtaş Elif (2010). AK PARTİ’nin 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinde Uyguladığı Siyasal İletişim Faaliyetleri: Diyarbakır Örneği, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Yüksek Lisans Tezi
Devran, Yusuf (2004). Siyasal Kampanya Yönetimi, İstanbul: Odak İletişim
Doğan Adem ve Göker Göksel (2011). Yerel Seçimlerde Seçmenlerin Siyasal Bilgi Düzeyi: Elazığ Seçmeni Örneği, e-journal of New World Sciences Academy, Vol.6, No.1, ss.42-59
Dursun Davut (2002). Siyaset Bilimi, İstanbul: Beta Basım Yayın
Dursun Davut (2012). Siyaset ve Siyaset Bilimi, (Ed.) Davut Dursun ve Mustafa