Aile Katılımı Đle Đlgili Yurt Dışında Yapılan Yayın ve Araştırmalar

Jackson (2010), tarafından gerçekleştirilen araştırmada aile katılımı kavramına ailelerinin perspektifinden incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma ilköğretime devam eden çocuğu olan 15 velinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırıma verileri görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda velilerin eğitime katılıma istekli oldukları ancak katılım kavramı konusunda tam olarak bilgi sahibi olmadıkları görülmüştür.

Mo ve Singh (2008), anne baba ilişkileri ve eğitime katılımının öğrenciler üzerindeki etkilerini incelemişlerdir. Araştırma 1235 7-12 yaş arası öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri öğrenci ve okul görevlileri ile yapılan görüşmelerin yanında ev ziyaretleri ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda aile ilişkileri ve aile katılımının öğrencilerin okul performansını anlamlı düzeyde etkileyen bir unsur olduğu ortaya çıkmıştır.

Anthony (2008), aile katılımı çalışmalarının amaçlarını, yararlarını, uygulama yöntemlerini incelemeyi amaçlayan araştırmada 299 ailenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden görüşme ile toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre aileler, okula yeterince ilgi göstermeme nedenlerini işlerinin çokluğuna ve kendi eğitim düzeylerinin yetersiz olmasına bağlamaktadır. Dikkate değer oranda velilerin okula yönelik ilgisizlik nedenini, öğretmen ve yöneticilerin kendilerine yeterince ilgi göstermemesi olarak belirtmektedir. Gerek çocuklarıyla olan iletişimlerinde karşılaştıkları sorunların çözümünde, gerekse bilgi gereksinimi hissettikleri alanlarda okuldan yararlanmak isteyen velilerin büyük çoğunluğu eğitim kurumlarına duyulan güven konusunda olumlu görüş taşımaktadır. Genel anlamda, ailelerin okula yönelik ilgi yetersizliğinin

temelinde, okul yönetimi ve öğretmenlerle iletişimsizlikten kaynaklanan yanlış anlamaların ve şüphelerin bulunduğu ortaya çıkmaktadır.

Mo ve Singh (2008), anne baba ilişkileri ve eğitime katılımının öğrenciler üzerindeki etkilerini incelemişlerdir. Araştırma 1235 7-12 yaş arası öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri öğrenci ve okul görevlileri ile yapılan görüşmelerin yanında ev ziyaretleri ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda aile ilişkileri ve aile katılımının öğrencilerin okul performansını anlamlı düzeyde etkileyen bir unsur olduğu ortaya çıkmıştır.

Ladner (2006), tarafından yapılan çalışmada öğretmen ve ailelerin aile katılımına bakış açıları incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi ile gönüllü veli ve öğretmenlerin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda aile katılımına veli ve öğretmenlerinin bakış açılarında farklılıklar olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışmada velilerin aile katılımı kavramına daha geniş bir bakış açısı olduğu ev ve okulda eğitimi desteklemeye istekli olduğu görülürken, öğretmenlerin aile katılımını sadece velilerin ev ödevlerine verdikleri destek olarak baktıkları ve katılıma çok sıcak bakmadıkları ortaya çıkmıştır.

Caspe ve Lopez (2006), erken çocukluk dönemi eğitiminde aile katılımını incelemek amacıyla Harward aile araştırma projesi (HAAP-HFRP) geliştirmişler ve doküman incelemişlerdir. Proje kapsamında son altı yıl içerisinde yayınlanan 38 makale ve rapor incelenmiştir. Makalelere ulaşmak amacı ile Eric eğitim özetleri ve tez özetleri gibi elektronik bilgi kaynakları kullanılmıştır. Makaleler aile katılım uygulamaları ve çocukların davranış şekilleri olarak ayrılmıştır. Araştırmada, aile katılımı ile çocukların akademik başarıları ve sosyal gelişiminin erken çocukluktan yüksek eğitime kadar etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. (akt. Güven, 2011).

Castro, Donna, Ellen ve Skinner (2004), yaptıkları çalışmada, Head Start programlarındaki aile katılımı türlerini ve katılım sayısını belirlemek için aile, öğretmen, sınıf nitelikleri ve aile katılımı arasındaki ilişkiyi araştırmışlardır. Haed Start programına 1131 aileler ve 58 öğretmen katılmış, araştırmanı verileri kayıtlar, aile mülakatları, öğretmen anketleri ve sınıf gözlemleri ile toplanmıştır. Bulgulara göre aile katılımı aktivitesinin en sık tipi, sınıftaki etkinliklere yardımcı olmak, daha sonrası ise aile toplantılarına katılmaktır. Programda daha deneyimli öğretmenler, sınıflarında gönüllü olan velilerle çok daha fazla zaman geçirdikleri görülmüştür.

McWayne, Hampton, Fantuzzo, Cohen, Sekino, (2004) çalışmalarında aile katılımını çok boyutlu olarak ele almak için sosyo-ekonomik seviyesi düşük 307 aile örnekleme alınmıştır. Araştırmanın verileri Aile Katılım Ölçeğinin çocuk formu ile toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında aile katılımı ile çocukların sosyal yetenekleri arasında olumlu bir ilişki bulunmuştur.

Brooks (2004), çocuğun sosyalleşmesi ve akademik başarısı üzerinde aile katımlının etkisini incelemiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak öğretmen ve ebeveyn anketi kullanılmıştır ayrıca toplanan veriler öğretmenlerle yapılan görüşmelerle desteklenmiştir. Araştırma sonucunda aile katılımının sağlandığı eğitim ortamlarında çocukların sosyal beceri ve akademik becerilerinin daha iyi desteklendiği belirlenmiştir (akt, Ünüvar, 2010).

Grue ve Brown (2003), yaptıkları çalışmada ailelerle öğretmenlerin birlikte çalışmaları hakkında, öğretmen adaylarının aile katılımına bakış açısını incelemiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmen adaylarının

öğrencilerin görüşleri, ailelerle öğretmenlerin ilişkilerini katı bir zeminde oluşturduğudur. Çalışma ortamındaki öğretmenlerin inanç, tutum ve duygularına dikkat edilmediği, öğretmenlik eğitiminde okuyan öğrencilerin, kendi deneyimlerini yansıtan eğitim ve uzmanlık hazırlıklarına giriştikleri gözlenmiştir. Öğretmen eğitim programları aileler birlikte çalışma deneyimi kazandırırken bu programların öğrencilerin teorik alt yapılarını zenginleştiren imkânları sağlamadığı görülmüştür.

Dempsey ve Joan (2002), aile katılımının yararları ve engelleri üzerine yaptıkları çalışmada şu sonuçlar elde edilmiştir. Aile katımının çocuğun akademik başarısı üzerinde etkili olduğu, akademik başarı için gerekli davranış değişikliğinin oluşması, ailenin tatmini ve ailenin bu tatminle okulla işbirliğine girmesi bulgular arasındadır. Diğer yandan ailenin sosyal durumundan kaynaklı sorunlar (eğitim vb.), zaman problemi ve ailenin psikolojik sorunları (kötü okul anıları vb.) gibi nedenlerden dolayı katılımın gerçekleşmesinin azaldığı sonucu çıkmıştır .

Lewis ve Forman (2002), aile katılım çalışmalarının kültürel yönden ele alındığı çalışmasında aile katılımının içinde bulunulan kültürel ortam ile ailenin içinden geldiği sosyal statünün aile katılımı ile doğrudan ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır.

McBride, Rane ve Bea (2001), erken çocukluk eğitimine baba katılımı arttırma amaçlı olarak gerçekleştirdikleri çalışmalarında risk altındaki çocukların babalarına yönelik olarak bir baba katılım programı oluşturarak uygulamışladır. Yirmi haftalık program sonunda babaların eğitime katılım konusunda başarılı ve istekli oldukları gözlenmiştir.

Laloumi ve Vidali (1997), Yunanistan’da 131 okul öncesi eğitim öğretmeni ile çalışmışlardır. Çalışmada öğretmelerin ailelerle iş birliğine yönelik duyarlılıkları incelenmiştir. Çalışmada öğretmenlerin mesleklerine hazırlanırken ailelerle nasıl ortaklık yapabilecekleri konusunda eğitim almalarının önemi belirtilmiştir. Okul öncesi eğitimin ve bakımın toplumun iç sistemi olarak işlev göstermesinden dolayı, öğretmenlerin ailelerin ihtiyaçları konusunda daha fazla bilgi edinmeleri gerektiği, ailelerinde ortaklığın yapısını anlama konusunda zorluklar yaşamakta oldukları çalışmada ortaya çıkan bulgulardandır. Ayrıca okul öncesi eğitim öğretmenliği eğitiminde, öğretmen adaylarına aile katılımı hakkında bilgi verilmediği ve ailelerinde bu ortaklığın önemi konusunda bilgilendirilmediği ulaşılan bulgular arasındadır.

Wolberg (1984), yaptığı çalışmasında 29 okul-aile programını incelemiştir. Sonuç olarak akademik başarıda okul-aile işbirliğinin sosyo- ekonomik düzeye göre iki kat daha etkili olduğunu ortaya çıkarmıştır (Rioux, Berla, 1993;akt. Unutkan, 1998).

Bronfenbrener, aile katılımı konusuna değinen ilk araştırmacılardan biridir. Bronfenbrener 1974 yılında risk altındaki çocuklar için uygulanan birkaç destek programını analiz etmiştir. Araştırma sonucunda anneden destek alınarak yürütülen programların başarısının daha fazla ve kalıcı olduğu ortaya çıkmıştır. Programlar arasında en başarılı sonuçların öğretmenlerin ev ziyaretleri yaparak annelere ve çocuklara yapabilecekleri ortak çalışmaları gösterdiği çalışmalardan alındığı görülmüştür (Unutkan, 1998).

Aile katılımı ile ilgili çalışmalar incelendiğinde çalışmaların daha çok okul öncesi dönemde yapıldığı ancak son yıllarda araştırmaların yönünü

ilköğretim ve ortaöğretime çevirdiği görülmektedir. Çalışmaların geneli istendik düzeyde olmasa da özellikle 2006 okul öncesi eğitim programından sonra okul öncesi eğitimde aile katılımına ilişkin çalışmalar yapıldığını göstermektedir. Araştırma sonuçlarına genel olarak bakıldığında ailelerin eğitime katılım göstermesinde sosyo-demografik değişkenlerin etkili olmadığı genellikle ailelerin eğitime katılım göstermede istekli oldukları fakat öğretmenlerin katılıma ilişkin bazı ön yargılara sahip oldukları görülmektedir. Özellikler son yıllardaki çalışmalarda ise ilköğretim döneminde aile katılımı çalışmalarının gündeme geldiği görülmektedir. Öğretmenler ilköğretim 1. sınıf başta olmak üzere velilerden destek ve ilgi bekledikleri belirtmektedirler. Aileler ise öğretmenleri ve okulu desteklemek istemekte ancak zaman bulamamakta ya da nasıl destek vereceklerini bilemediklerini belirtmektedirler. Bu sonuçlar okul ve aile arasındaki iletişim problemine işaret etmektedir. Okul öncesi eğitim sürecinde henüz yoğun akademik kaygılar olmadan okul-veli ilişkisini geliştirme ve ailelere katılımı anlatmada etkili bir rol oynadığı düşünülmektedir. Araştırmaların hemen hepsinde aile katımlının önemi ve gereği vurgulanırken okul öncesi eğitim sürecinin ilerdeki eğitim kademelerinde ailelerin katılım süreçlerine etkisinin henüz araştırılmamış bir konudur.

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde yapılan araştırmanın modeli, evren ve örneklem veri toplama araçları ile verilerin analizi başlıkları yer almaktadır.