• Sonuç bulunamadı

2.7. Anne Babalık Nedir?

2.7.2. Anne Babalığı Etkileyen Faktörler Nelerdir?

2.7.2.3. Aile Faktörleri ve Sosyo Ekonomik Faktörler

Aile İçi İlişkiler: Aile içi çatışmalar çocukları olumsuz etkilemektedir. Araştırmalar aile içi çatışmalar ve negatif çocuk davranışları arasında doğrudan bağlantı olduğunu göstermektedir. Bu tür çatışmalar çocuğun yanında yaşandığında çocukta okul başarısızlığı, içe kapanıklık, depresyon, kaygı gibi bir takım problemler ortaya çıkabilmektedir. Soğuk, içe kapanık, mesafeli bir eş ilişkisi de çocuklar üzerinde davranış problemleri açısından yüksek bir risk oluşturmaktadır (26).

Ev Ortamının Fiziksel Yönleri: Anne babalar çocukları için uygun güvenli destekleyici ev ortamı sağlamak zorundadırlar. Ev ortamı anne babanın çocukları ile olan etkileşimleri, onlara uyaran sağlamaları, rehberlik etmeleri ile doğrudan ilişkilidir. Araştırmalar anne babaların çocuklarına yakından rehberlik etmeleri için çocuğun oyun alanının evin merkezi bir kısmında olması gerektiğini ileri sürmektedir. Çocukların gelişimlerini desteklemek için yeterince uyaranın bulunduğu ev ortamlarına ihtiyaçları vardır (26).

Anne Babanın İş Durumu: Annesi çalışan ve çalışmayan çocuklar arasında ne gibi değişiklikler vardır? Bu sorunun net bir cevabı yoktur. Pek çok çalışmada annenin çalışmasının çocuklar üzerinde olumlu ya da tarafsız etkisi olduğu bulunmuştur. Annesi çalışan kız çocukları annesi çalışmayanlara göre daha bağımsız bir kişilik geliştirmekte ve annelerine hayranlık duymaktadırlar. Bazı çalışmalarda

annenin ilk yıl çalışmasının bazı negatif etkileri olduğu, sadece Afrikalı Amerikan annelerde bunun tersi olduğu bulunmuştur. Bir uzunlamasına çalışmada 599 sekizinci sınıf öğrencisine annenin çalışma durumunun erken ergenlik döneminde ki etkileri incelemiştir. Çalışmaya katılan çocukların matematik ve test skorlarında annenin çalısmasının çok az negatif etkisi bulunmuştur. Bu farkın tam gün çalışan annelerin okul dışındaki saatlerinde ve okullarında onlarla daha az ilgilenebilmelerinden kaynaklanmış olabileceği düşünülmüştür. Annesi çalışan ancak çocuğunun okul ve dersleriyle ilgilenme fırsatı bulan annelerin çocukları ve çalışmayan anne çocukları arasında fark bulunamamıştır (28).

Annenin çalışma durumu aile sistemini çeşitli yolardan etkiler. Örneğin çalışan kadının özgüveni artar, maddi ve manevi olarak aileyi destekler. Evlilik ilişkilerinde güç kazanırlar. Bu güç ve özgüven çocuklarıyla olan iletişimlerini olumlu etkiler. Bronfenbrenner yaptığı bir çalışmada çalışan annelerin çalışmayan annelere göre kız çocuklarına daha pozitif açıklamalar yaptıklarını bulmuştur (21). Annenin çalışması günlük rutinler ve etkileşimler üzerinde de etkilidir. Eşi çalışan babalar ev işlerine ve çocuk bakımına çalışmayanlara oranla daha çok vakit ayırmaktadırlar. Yapılan çalışmaların çoğunda iki gruptaki annenin çocukları üzerinde daha çok negatif etkileri olduğu bulunmuştur: çalışmak isteyen ancak çalışmayan anneler, çalışmak istemeyen ancak çalışmak zorunda kalan ya da sevmediği bir işte çalışan anneler. Daha çok sevdiği işi yapan ve çalışmayı seven annelerin çocuklarından daha pozitif geribildirimler alınmıştır ( 28).

İşsizlik: Araştırmalar babanın işini kaybetmesi durumunun evlilikte pek çok problem otaya çıkardığını göstermektedir. Evlilikte çatışmalar artmakta, her iki eşte de depresif belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bu durumda hem anne hem baba çocuklarıyla daha az ilgilenerek, çocuklarına karşı daha tutarsız davranışlar sergilemektedirler. Bu durumda çocuklar, boşanmış aile çocuklarının gösterdiği tepki ve belirtilere benzer tepkiler gösterirler. Örneğin; depresyon, sinirlilik ve suça yatkınlık gibi. Genellikle okul performansları düşer. Bu negatif etkiler işsiz babanın anneden yeterince destek gördüğü durumlarda ya da baba tekrar iş bulduğunda yok olmaktadır ( 28).

Anne Babanın İş Kalitesi: Melvin Kohn ve Carmi Schooler 1980 de yaptıkları bir çalışmaya göre erkek ya da kadının yüksek derecede idari görevlerde

çalışmaları zihinsel esneklikleri arttırmaktadır. Daha çok yönetilen pozisyonunda çalışanların zihinsel esneklileri azalmaktadır. Rutin işlerde çalışan aileler çocuklarını itaat etme konusunda daha çok zorlamaktadırlar. Basit ve fazla çaba gerektirmeyen işlerde çalışan annelerin ev ortamları çocuklar için daha az uyarıcı ve destekleyici olmaktadır. Bunun yanında daha karmaşık işlerde çalışan annelerin ev ortamları daha uyarıcı olmaktadır. Karmaşık ve entelektüel işlerde çalışan ebeveynlerde demokratik tutum artmakta otoriter tutum azalmaktadır. İşin özelliklerine bağlı olarak kişinin otorite hakkındaki fikirleri ve çocuklarıyla olan etkileşimlerinde de değişmeler olmaktadır (28).

Sosyo Ekonomik Statü: Sosyo ekonomik düzeyin üç göstergesinden bahsedilmektedir: eğitim, gelir ve sahip oldukları olanakları (aile kaynakları, destekleri). Eğitim ve olanaklar gelire göre daha sabittir. Araştırmalar özellikle annenin eğitim düzeyinin anne babalıkla ilişkili olduğunu göstermektedir. Üst sosyo ekonomik düzeye mensup anneler çocuklarının gelişim basamaklarına daha erken ulaşmalarını beklemektedirler ve çocuklarının kapasitesini tahmin etmede alt sosyo ekonomik düzeye mensup annelere göre daha başarılıdırlar. Düşük sosyo ekonomik düzeye mensup anne babaların daha çok otoriter tutumu benimsedikleri, daha çok ceza uygulama eğiliminde oldukları, tersine üst sosyo ekonomik düzeye mensup anne babalar daha az ceza uyguladıkları ve çocuklarının gelişimleri ile ilgili oldukları bulunmuştur. Eğitim düzeyi iyi olan anne babaların çocukları için daha uygun oyun materyalleri sağlayabildikleri, daha çok uyaran kullandıkları ve çevreyi çocuklarını destekleyebilmek amacıyla daha iyi organize edebildikleri bulunmuştur (26).

Roberts ve arkadaşları (1999) aile eğitimi ve erken çocukluk ile bebeklik döneminde zihinsel gelişim arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Yapılan son çalışmalarda anne babanın eğitim düzeyi, ortamı ve sosyo ekonomik statüsü ile iki yaşın altındaki çocukların zihinsel gelişimleri arasındaki orta derecede ilişki olduğu bulunmuştur. 76 bebeğin 9 ve 18 aylar arasında zihinsel performansı incelenmiştir. Anne babanın eğitim bilgileri de alınmıştır. 71 çocuk 27 aya kadar izlenmiştir. Çocukların zihinsel performansları Bayley Bebek Gelişim Skalası ile ölçülmüştür. Sonuç olarak erken çocukluk döneminde çocuğa sahip anne babaların eğitim düzeyi ile çocukların zihinsel performansları arasında doğrudan bir ilişki bulunmuştur (36).

Sosyal Destek Sosyal: Anne babaların inanç ve davranışları sosyal destek sistemlerinden etkilenmektedir. Anne babanın çocuk bakımı konusundaki çabalarını etkileyen üç destek tipi vardı. Sosyal destek, yardımcı olabilecek kişi ve bilgi desteği. Yardımcı kişi ve bilgi ye sahip olmak annenin stres ve kaygı düzeyini azaltmaktadır

Benzer Belgeler