Her çocuk uygun koşullarda gelişim seviyesinin en üst düzeyine ulaşabilir. Elverişsiz çevre koşulları ve anne baba desteğinin yetersiz olması çocuğun ulaşabileceği gelişim seviyesine ulaşmamasına neden olabileceklerdir. Erken çocukluk döneminde çocukların büyüme ve gelişimini destekleyen deneyim fırsatları anne babaları tarafından sağlanmaktadır. Çocuk gereksinimlerini karşılanması için tamamen anne ve babasına bağımlıdır. Bu dönemde anne babanın pozitif anne babalık becerilerine sahip olmaları ve çocuklarını bilinçli bir şekilde desteklemeleri gerekmektedir.
Bir-üç yaş dönemi çocukta pek çok değişiklik ve gelişimin meydana gelmesinin yanı sıra bazı negatiflikler ve çocuğun ruh durumundaki değişikliklerle karakterizedir. Çocuk kendisinin diğer insanlardan farklı bir insan olduğun anlamaya ve çevresini keşfetmeye başlar, kendisini ifade edecek yeterli becerilere sahip olmadığı için zaman zaman sinirli ve asabi davranışlar sergileyebilir. Bu dönem çocuklar ve anne babalar için zor bir dönemdir.
Bu dönemin gelişimsel özelliklerini öğrenmek, bunların gayet doğal ve geçici olduğunu bilmek anne babaları rahatlatmakta ve gelecekte ortaya çıkabilecek problemleri başlangıcında önleyebilmektedir. Çocuk gelişimi ile ilgili erken dönemdeki bilgi düzeyinin anne-babalık davranışının kalitesini olumlu etkilediği bilinmektedir bu nedenle anne babaların bilgi düzeyinin eğitim programları ile desteklenmelidir.
Araştırmalar anne baba eğitim programlarının etkililiğini ve bu etkilerin uzun dönemde de devam ettiğini göstermektedir. Olumsuz koşulların yarattığı etkilere sonradan çözüm bulmaktansa bunları erken dönemde önlemek daha olumlu bir yaklaşım olacaktır.
Yapılan bu çalışmada annelere ihtiyaçları doğrultusunda verilen grup eğitiminin annelerin özyeterliliklerine ve çocuklarının gelişim puanlarını olumlu etkilediği görülmüştür. Verilen eğitim programının uzun dönemdeki etkilerini görmek amacıyla eğitim verilen gruba belirli aralıklarla aynı ölçme araçları tekrar uygulanabilir.
Çocuğun gelişiminin hızlı olduğu erken dönemlerde, en iyi şekilde desteklenmesine yönelik çalışmalar dünyada giderek hız kazanmaktadır. Anne baba
destek programları giderek yaygınlaşmaktadır. Anne babaların çocuklarının gelişimi ve eğitimlerini desteklemeleri üzerinde yoğunlaşan farklı eğitim modelleri vardır. Ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerin, daha gerçekçi ve uygulanabilir eğitim sistemlerinin işlerliğini belirleyip, öncelikle hayata geçirmesi gerekmektedir.
KAYNAKLAR
1. Sucuka, N. ve Şenocak, D. (1999). Yedi Çok Geç:Erken Çocukluk Döneminin Önemi Üzerine Düşünceler ve Öneriler. İstanbul: Yapım Matbaası.
2. Bekman, S. (1998). Eşit Fırsat: Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın Değerlendirilmesi. İstanbul: Anne Çocuk Eğtim Vakfı Yayınları-12, Yapım Matbaası.
3. Myers, R. (1996). Hayatta Kalan On İki: Erken Çocukluk Gelişimi Programlarının Güçlendirilmesi. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları, Varol Matbaası.
4. Bayhan P.S. ve Artan, İ. (2004). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul : Morpa Kültür Yayınları.
5. Cauldfield, R.A. (2001). İnfant and Toddler. New Jersey: Prentice-Hall İnternational Limited.
6. Estes, L.S. (2004). Essential of Child Care and Early Education. USA: Pearson Education.
7. Smith P. K., Cowie H., Blades, M. (2005). Understanding Children’s Development (4. bs.). USA: Blackwell Publishing.
8. Silberg, J., (2000). Brain Games for Toddler and Twos. Maryland: Gryphon House İnc.
9. Ersoy, Ö.,Avcı ve N.,Turla, A. (2006). Çocuklar İçin Erken Uyarıcı Çevre (2. bs.). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları Ltd Ş.
10. Sterling, A.H., 2002. Research on qualityin infant toddler programs .http//ericeece.org/pubs/digests.html.
11. Özdemir, G.H. ve Yurdakul, E., (2005). Bebeklik ve Erken Çocukluk Döneminde Uyaran Eksikliği. Ö.İ Ertem (Edit) Gelişimsel Pediatri (197-209). Ankara: Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı.
12. Catherine S., LeMonda T., Bornstein M.H., Baumwell, L. ve Amy M.D. (1996). Responsive parenting in the second year: spesific influences on children’s language and play. Early Development and Parenting, 5(4), 173-183,
13. Catherine S., LeMonda T., Bornstein M.H. ve Baumwell, L. (1996). Mother child play sequential interactions and relation between maternal beliefs and behaviour. Child Development, 67 (4), 17-52.
14. Yavuzer, H. (2003). Çocuğu Tanımak ve Anlamak (3. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi A.Ş.
15. Ertem, Ö.İ. (2005). Gelişimsel Pediatri. Ankara: Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı.
16. Yavuzer, H. (2001). Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi ( 20.bs.). İstanbul:Remzi:Kitabevi A.Ş.
17. Belgemen, T. (2005). Annede Depresyonun Bebeklik ve Erken Çocukluk Dönemi Üzerindeki Etkileri. Ö.İ Ertem (Edit) Gelişimsel Pediatri (211-225). Ankara: Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı.
18. Papalia, D.E., Olds, S.W. ve Feldman, R.D. (1999). A Child’s World: İnfancy Through Adolescence (8.bs.). USA: WCB/McGraw-Hill.
19. Peter, K., Smith, H. C. ve Mark, B. (2005). Understanding Children’s Development (4. bs.). USA: Blackwell Publishing.
20. Coleman, P.K., Trent A., Bryan S., Kıng B., Rogers N., ve Nazır. M. (2002). Parenting behavior mothers’ self-efficacy beliefs and toddler perfmance on bayley scales of infant development. Early Child Development and Care, 172 (2), 123-140.
21. Houck, G..M. ve Lecuyer-Maus E.A. (2004). Maternal limit setting during toddlerhood, delay of garafication, and behavior problems at age five, İnfant Mental Health Journal, 25(1), 28-46.
22. Raver C.C. (1996). Succcess at catching and keeping toddler’s attention: an examination of joint atttention among low-income mothers and their 2 years olds. Early Development and Parenting, 5(4), 225-236.
23. Pan B.A., Rowe M.L., Singer D.J., Snow E.M. (2005). Maternal correlates of growth in toddler vocabulary production in low income families. Child Development, 76 (4), 763-782.
24. Culp A.R, Culp A..M. (1999). First Time Young Mothers Living in Rural Communities Use orporal Punishment with Their Toddlers. Journal of Community Psychology, 27 (4), 503-509.
25. Yörükoğlu, A., (1998) Çocuk Ruh Sağlığı (22 bs). İstanbul: Özgür Yayınları. 26. Australian Government Department of Family and Cominity Services
Parenting İnformation Project Literature Review (2004). Research Conducted for Facs by the Center for Community Child Health Royal
Children’s Hospital, Melbourne,
http://www.facs.gov.au/family/early_childhood_pip/volume2/sec3.htm
27. Belegeman, T. (2005). Annede Depresyonun Bebeklik ve Erken Çocukluk Dönemi Üzerinde Etkileri. Ö.İ Ertem (Edit) Gelişimsel Pediatri (211-223). Ankara: Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı.
28. Bee, H., Body, D. (2004). The Developing Child (10. bs.). USA: Pearson Education.
29. Yavuzer, H. (2002). Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi (15.bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
30. Kelley S.A, Jennıngs K.D. (2003). Putting the pieces together: maternal depression, maternal behavior, and toddler helplessness. İnfant Mental Health Journal, 24(1), 74-90.
31. Prinzie, P., Onghena, P., Hellinckx, W.,Grientens H., Ghesquiere, P. Ve Colpın, H. (2004). Parent and cild personality characteristics as predictors of negative disipline and externalizing problem behaviour in children. European Journal of Personality, 18,73-102.
32. Sandford, M. Byrne, C., Williams S., Atley, S.,Ridley, T., Miller, J. ve Hearter, A. (2003). A pilot study of a parent-education groupfor families affected by depression. Canj Psychiatry, 48(2),78-86.
33. Huang, K.Y., O'Brien Caughy, M., Genevro, J.L. ve Miller, T.L.( 2005). Maternal knowledge of child development and quality of parenting among white, african-american and hispanic mothers. Journal of Applied Developmental Psychology: An International Lifespan Journal, 26(2),149-170.
34. Harel, J., Eshel, Y., Ganor, O., Scher, A. (2002). Antecedent of mirror self-recognition of toddlers: emotional availability, birth order, and gender. İnfant Mental Health Journal, 23(3), 293-309.
35. Olson S.L., Bates J.E., Sandy J.M. ve Schilling E.M. (2002). Early development precursors of impulsive and anattentive behavior: from infancy middle childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(4), 435-447.
36. Roberts, E., Bornstein, M.H., Alan M.S. ve Barrett J. (1999). Early Cognitive development and parent education. İnfant and Child Development, 8, 49-62. 37. Haslam D.V., Pakenham K.I. ve Smith A. (2006). Social support and
postpartum depressive symptomatology: the madiating role of maternal self efficacy. İnfant Mental Health Journal. 27(3), 276-291.
38. Haslam D.V., Pakenham K.I., Smith A. (2006). Social support and postpartum depressive symptomatology: the Madiating role of maternal self efficacy. İnfant Mental Health Journal, 27(3), 276-291.
39. Patrick M.R., Snyder J., Schrepferman L.M. ve Snyder J. (2005). The joint Contribution of early parental warmth communication and tracking and early child conduct problems on monitoring in late childhood. Child Development. 76(5), 999-1014.
40. Coleman, P.K. ve Karraker, K.H. (1997). Self efficacy and parenting quality findings and future applications. Developmental Review, 18, 47-85.
41. Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Pres.
42. Coleman, P.K. (2003). Maternal self-efficacy beliefs competence ın parenting and toddler’s behavior and developmental status. İnfant Mental Health Journal, 24 (2), 126-148.
43. Raikes A.H. ve Thompson R. A. (2005). Efficacy and social support as predictors of parentıng stres among families in powerty. İnfant Mental Health Journal, 26 (3), 177-190.
44. Landy, S. ve Menna, R. (2006). An evaluation of a group ıntervention for parents with aggressive young children: ımprovements in child functioning, maternal confidence, parenting knowledge and attitudes. Early Child Development and Care, 176 (6), 605-620.
45. Dombrowski, S.C., Timmer, S.G., Blacker D.M. ve Urquiza, A.J. (2005). A pozzitive behvioural intervention for toddlers: parent child attunment therapy. Chıld Abuse Review, 14, 132-151.
46. Tucker, S. , Gross D., Fogg, L., Delaney K. ve Lapporte, R. (1998). The long-term efficacy of a behavioral parent training intervention for families with 2 years old. Research in Nursing Health, 21, 199-210.
47. Hess, C. R. Teti, D. M.,ve Hussey B. (2004). Self-efficacy and parenting of high-risk ınfants: the moderating role of parent knowledge of ınfant development. Journal of Applied Developmental Psychology, 25(4),p423-437.
48. Oktay, A., (2003). Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitiminin Dünü, Bugünü, Geleceği. OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı, Kuşadası.
49. Halsam, D.M., Pakenham K.I., Smith, (2006). A.Social support and postpartum depressive symptomology: the mediating role of maternal self efficacy. İnfant Mental Health Journal. 27 (3), 276-291.
50. MacPhee, D. ve Miller-Heyl, J. (2003). Parent Self-Efficacy Mediates the Impact of Family. ( Poster). Presented at the Annual Conference of the American Psychological Association, 111th, Canada.
51. Esther M. L., Crockenberg S. C. (2002). The development of maternal self-efficacy and ıts ımpact on maternal behavior. İnfancy, 3 (2), 227-247.
52. Hudson, D. B., Elek, S. M. ve Fleck, M. O. (2004). Fırst-tıme mothers' and fathers' transıtıon to parenthood: ınfant care self-efficacy, parenting satisfaction, and ınfant sex. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 24 (1), 31-43.
53. Reich S. (2005). What do mothers know? Maternal knowledge of child development. İnfant Mental Health Journal, 26(2),143-156.
54. Heinicke, C.M., Fineman N.R., Ruth G., Recchia S.L., Guthrie D.ve Rodning C. (2003). Relationship-based intervention with at-risk mothers: outcome in the first year of life. İnfant Mental Health Journal,.20(4), 739-374.
55. Roberts, E., Bornstein, M.H., Slater M.A. ve Barrett, J. (1999). Early cognitif development and parental education. İnfant and Child Development, 8, 49-62. 56. Miller, S., Sambell, K., What do parents feel they need? Implications of
parents Perspectivesfor the facilitation of parenting Programmes, Children Society, V.17, 32-44, 2003.
57. Block H., Ruben G.F., Eveline C.G. ve Paul P.M. (2005). The relevance of delivery mode and other programme characteristics fort he effectiveness of early childhood interventin. İnternational Journal of Behavioral Development , 29(1), 35-47.
58. Şahin T. Ş.(1998). Destekleyici Eğitim Programları’nın 5-6 Yaş Grubunda Çocuğu Olan Babalar Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü. Bilim Uzmanlığı Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 59. Wong, S.Y., Lai, A.C., MArtinson, I., Wong, K.S. (2006). Effects o
education programme on family participation in the rehabilitation of children. Journal of Intellectual Disabilities, 10(2), 165-189.
60. Hancock, T., Kaiser, A.P. ve Delaney, E.M. (2002). Teaching parents of preschoolers at high risk: strategies to support language and positive behavior. Topics in Early Childhood Special Education, 22(4),191-212. 61. Fox, R.A., Duffy K. M. Ve Keller M.K. (2006). Training community based
professionals to imlement an emprically supported parenting program. Early Child Development and Care, 176(1), 19-31.
62. Dixon-Barbiee, K.D. (2001). Parental Perception of Family Centeredness and the Effectiveness of Early İntervention Programs. Doktora Tezi, Northern İllinois Universty, İllinois.
63. Melnyk B.M., Gillis L.A., Fenstein N.F., Fairbanks E., Czarniak J.S., Hust D., Sherman L., LeMoine C., Moldenhauer Z., Small, L., Bender N. ve Sinkin, R.A. (2001). Improving cognitive development of low birth weight
premature infants with the cope program: a pilot study of the benefit of early NICU intervention with mothers. Research in Nursing & Health. 24, 373-389.
64. Moran, D., Pederson D.R. ve Krupka A. (2005). Maternal unresolved attachment status impedes the effectiveness of interventions wıth adolescent mothers. İnfant Mental Health Journal, 26(3), 231-149.
65. Karaaslan, T. (2002). Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Prematüre Bebeklerin Gelişimlerine Ev Merkezli Eğitim Programlarını Etkisinin İncelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü. Bilim Uzmanlığı Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
66. Kım, M. (2002). Parents perseption and behaviors regarding toys for young children’s play in Korea. Dept of Child & Family Studise College of Human Ecology Yonseı University.
67. Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (6. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
68. Alpar, R. (2006). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik (3. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
69. Savaşır, I., Sezgin, N. Ve Erol, N. (2005). Ankara Gelişim Tarama Envanteri (3.bs.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
70. Denver Developmental Materials Home Screening Questionare. Erişim: (2006), htpp:www.denverii.com/HSQ.html.