5. YEREL YÖNETİMLERDE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ UYGULAMALARININ ANALİTİK HİYERARŞİ
5.6. Araştırmaya İlişkin Ulaşılan Temel Bulgular
5.6.1. AHP Matrislerinin Analizi, Bulgular ve Yorumlar
AHP matrislerinin analize dâhil edilecek kısmı tüm matrisler değerlendirilmek suretiyle tespit edilmiştir. Tespit edilen tutarlı AHP matris sayısı 93’dür. İBB’ne ait KRY özet tablosunda yer alan AHP skorlarına ilişkin sonuçlar, sadece tutarlı olan matrislerin değerlendirilmesi sonucu bulunmuştur.
Her bir katılımcının farklı kriterler bazında doldurduğu matrislerin 14 adımdan oluşan tutarlılık testlerini geçmeleri sonucunda, kriter bazında değerlendirilecek w ( ağırlık ) matrislerinin geometrik ortalamaları alınarak, tüm ana risk gruplarının ilgili kriterler açısından ağırlıklı skor matrisleri elde edilmiştir. Bu matrisler, özet tabloda AHP skorları sütununda gösterilen matrislerdir. Bu sayede, ana risk grupları açısından her bir kriter için ağırlıklı AHP skorları elde edilmiş ve analize dâhil edilmiştir. Söz konusu işlemlerin tamamı Excel programında formüller aracılığıyla hesaplanmış ve verilere ait grafikler oluşturulmuştur. Çalışmanın bu kısmında her bir kriter için ayrı ayrı hesaplanan ana risklerin geometrik ortalamaları aktarılmıştır.
122
İtibar kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 12 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 3 -İtibar Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
İtibar Kriteri
Ana Riskler w1 w2 …. w12 Geometrik
Ortalama
Sosyal Riskler 0,02 0,11 …. 0,03 0,04
Politik Riskler 0,17 0,11 …. 0,12 0,13
Genel Yönetsel Riskler 0,03 0,08 …. 0,03 0,04
Finansal/Mali Riskler 0,03 0,14 …. 0,15 0,09
Stratejik Riskler 0,19 0,18 …. 0,18 0,18
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,19 0,08 …. 0,28 0,16
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,03 0,07 …. 0,04 0,04
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,10 0,08 …. 0,05 0,07
Bilgi ve Bilişim Teknolojilerine İlişkin Riskler 0,12 0,06 …. 0,04 0,07
Hizmet kalitesi kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 15 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 4 - Hizmet Kalitesi Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Hizmet Kalitesi Kriteri
Ana Riskler w1 w2 …. w15 Geometrik
Ortalama
Sosyal Riskler 0,04 0,17 …. 0,04 0,08
Politik Riskler 0,08 0,09 …. 0,14 0,08
Genel Yönetsel Riskler 0,04 0,09 …. 0,03 0,06
Finansal/Mali Riskler 0,04 0,17 …. 0,09 0,08
Stratejik Riskler 0,29 0,14 …. 0,18 0,20
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,14 0,07 …. 0,12 0,10
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,13 0,07 …. 0,04 0,10
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,07 0,08 …. 0,04 0,07
123
Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 15 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 5 - Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik Kriteri
Ana Riskler w1 w2 …. w15 Geometrik
Ortalama
Sosyal Riskler 0,04 0,19 …. 0,04 0,09
Politik Riskler 0,14 0,07 …. 0,19 0,10
Genel Yönetsel Riskler 0,03 0,09 …. 0,04 0,06
Finansal/Mali Riskler 0,24 0,18 …. 0,06 0,21
Stratejik Riskler 0,23 0,17 …. 0,04 0,19
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,08 0,09 …. 0,19 0,09
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,04 0,09 …. 0,04 0,06
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,06 0,07 …. 0,19 0,07
Bilgi ve Bilişim Teknolojilerine İlişkin Riskler 0,08 0,04 …. 0,19 0,05
Kurumsallaşma kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 14 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 6 - Kurumsallaşma Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Kurumsallaşma Kriteri Ana Riskler w 1 w2 …. w14 Geometrik Ortalama Sosyal Riskler 0,03 0,12 …. 0,01 0,06 Politik Riskler 0,05 0,05 …. 0,09 0,05
Genel Yönetsel Riskler 0,18 0,07 …. 0,02 0,12
Finansal/Mali Riskler 0,08 0,18 …. 0,02 0,12
Stratejik Riskler 0,28 0,15 …. 0,47 0,21
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,05 0,08 …. 0,19 0,06
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,05 0,08 …. 0,01 0,06
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,05 0,10 …. 0,09 0,07
124
Ulusal/Uluslararası Liderlik kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 13 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 7 - Ulusal/Uluslararası Liderlik Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Ulusal/Uluslararası Liderlik Kriteri
Ana Riskler w1 w2 …. w13
Geometrik Ortalama
Sosyal Riskler 0,03 0,19 …. 0,14 0,09
Politik Riskler 0,23 0,06 …. 0,11 0,12
Genel Yönetsel Riskler 0,04 0,08 …. 0,09 0,07
Finansal/Mali Riskler 0,16 0,18 …. 0,16 0,17
Stratejik Riskler 0,19 0,17 …. 0,17 0,18
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,07 0,06 …. 0,04 0,06
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,04 0,08 …. 0,09 0,06
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,05 0,05 …. 0,06 0,05
Bilgi ve Bilişim Teknolojilerine İlişkin Riskler 0,09 0,03 …. 0,03 0,04
Etkinlik ve Verimlilik kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 10 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 8 - Etkinlik ve Verimlilik Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Etkinlik ve Verimlilik Kriteri
Ana Riskler w
1 w2 …. w10 Geometrik Ortalama
Sosyal Riskler 0,06 0,18 …. 0,18 0,12
Politik Riskler 0,06 0,07 …. 0,09 0,07
Genel Yönetsel Riskler 0,12 0,09 …. 0,07 0,09
Finansal/Mali Riskler 0,10 0,17 …. 0,18 0,15
Stratejik Riskler 0,26 0,16 …. 0,16 0,19
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,04 0,08 …. 0,06 0,06
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,16 0,07 …. 0,09 0,10
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,04 0,08 …. 0,05 0,05
125
Mali Yapı kriteri bakımından tutarlı olan AHP matris sayısı 14 olmuştur. Bu matrislerin tamamı için w matrisi değerleri tespit edilmiş ve geometrik ortalamaları hesaplanmıştır. Sonuçlar şu şekildedir;
Tablo 9 - Mali Yapı Kriteri Bakımından AHP Skor Matrisi Sonuçları
Mali Yapı Kriteri
Ana Riskler w1 w2 …. w14 Geometrik
Ortalama
Sosyal Riskler 0,03 0,17 …. 0,02 0,07
Politik Riskler 0,12 0,06 …. 0,62 0,09
Genel Yönetsel Riskler 0,09 0,06 …. 0,02 0,07
Finansal/Mali Riskler 0,31 0,22 …. 0,02 0,26
Stratejik Riskler 0,19 0,18 …. 0,12 0,18
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler 0,03 0,08 …. 0,12 0,05
Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri 0,03 0,07 …. 0,02 0,04
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,06 0,07 …. 0,04 0,07
Bilgi ve Bilişim Teknolojilerine İlişkin Riskler 0,07 0,04 …. 0,02 0,05
Aşağıdaki tabloda ise; çalışma kapsamında doldurulan 93 tutarlı AHP matrisin ayrı ayrı w (ağırlık) değerlerinin bulunup, her birinin kriterler bazında geometrik ortalamalarının alınıp ana risk gruplarına dağıtılmış özet hali görülmektedir.
126
Tablo 10 - AHP Skorları Özet Tablosu
Ana Riskler İtibar/Saygınlık Hizmet Kalitesi Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik Kurumsallaşma Ulusal/Uluslararası Liderlik Etkinlik ve
Verimlilik Mali Yapı
Sosyal Riskler 0,04 0,08 0,09 0,06 0,09 0,12 0,07
Politik Riskler 0,13 0,08 0,10 0,05 0,12 0,07 0,09
Genel Yönetsel Riskler 0,04 0,06 0,06 0,12 0,07 0,09 0,07
Finansal/Mali Riskler 0,09 0,08 0,21 0,12 0,17 0,15 0,26
Stratejik Riskler 0,18 0,20 0,19 0,21 0,18 0,19 0,18
Çevresel Riskler ve Doğal
Afetler 0,16 0,10 0,09 0,06 0,06 0,06 0,05
Hizmet Alanlarına ilişkin
Faaliyet Riskleri 0,04 0,10 0,06 0,06 0,06 0,10 0,04
Mevzuat ve Kanunlara Uyum 0,07 0,07 0,07 0,07 0,05 0,05 0,07
Bilgi ve Bilişim
Teknolojilerine İlişkin
127
AHP skorları tablosu üzerinde her bir kriter bazında onlarca farklı ve tutarlı matris giriş olduğu için; ayrı ayrı tutarlı matris sayısının w matrislerinin tablolar üzerinde belirtilmesi mümkün olamamıştır. Fakat bu tablonun elde edilebilmesi, 93 farklı tutarlı matris üzerinden yapılan hesaplamalar sonucunda gerçekleşmiştir. Söz konusu sonuçlar, sunulan özet KRY tablosunda ki en temel parametrelerden birisidir.
İzlenilen bu yol sayesinde her bir ana risk grubuna ilişkin kriterler bazında nihai değerler elde edilmiştir. AHP modelinin temel kabulü olan çok kriterli karar verme prensibine de bu noktada sadık kalınmıştır. Bundan sonra yapılan tüm analizlerde yine bu bakış açısı muhafaza edilmiştir.
Bu noktada ilgili kriterler dikkate alındığında, risk gruplarının önem seviyelerinin değişken olduğu açıkça görülmektedir. Bu itibarla, kriterler bazında tespit edilen ana risk gruplarına ilişkin bulgular üzerinden yorumlar yapılmış ve öneriler bölümünde analize konu olan risk gruplarına ait alt riskler üzerinden öneriler oluşturulmaya çalışılmıştır.
Bu aşamada ki analizlerin tamamı sadece AHP matrislerinin sonuçları üzerinden yapılmıştır. Bu durum ana risk gruplarının derecelendirilmesi noktasında önemli ipuçları vermekle birlikte tek başına sonucu belirlememiştir. AHP matrislerine ek olarak, bir sonra ki aşama da kriter matrislerinin sonuçları aktarılmış ve yorumlar yapılmıştır. Son olarak da risk matrisi değerleri modele dâhil edilerek nihai sonuçlar bulunmuştur.
İlgili AHP skor tablosu sonuçlarına ilişkin oluşturulan diğer bir grafik ise aşağıda sunulmuştur. Bu grafik sayesinde her bir ana risk grubunun kriterler bağlamında ne kadar etkili olacağı hakkında detaylı analizler yapılmıştır. AHP matrisine ilişkin elde edilen sonuçlar üzerinden yapılan yorumlar aşağıda madde madde sıralanmıştır.
128
Şekil 8 - AHP Skor Matrisi Sonuç Grafiği
0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30
AHP SKOR MATRİSİ GRAFİĞİ
Sosyal Riskler Politik Riskler
Genel Yönetsel Riskler Finansal/Mali Riskler Stratejik Riskler
Çevresel Riskler ve Doğal Afetler Hizmet Alanlarına ilişkin Faaliyet Riskleri Mevzuat ve Kanunlara Uyum
Bilgi ve Bilişim Teknolojilerine İlişkin Riskler
129
İtibar/saygınlık kriteri bakımından risk grupları arasında çok radikal dalgalanmalar görülmemektedir. Özellikle en yüksek 3 risk değeri olarak tespit edilen; stratejik riskler, çevresel riskler ve politik riskler birbirlerine yakın seviyelerdedir. Kurumun itibar riski açısından önemli olarak değerlendirilen çevresel riskler ve politik riskler yalnızca bu kriter itibariyle bu derecede önemli görülmüştür. Diğer kriterler dikkate alındığında, benzer bir sonuç ortaya çıkmamıştır. Bu yönüyle farklı bir sonuç ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında tercih edilen AHP modelinin bu durumun ortaya çıkmasında ki katkısı göz ardı edilemez. İtibar kriteri açısından en yüksek risk grubu stratejik riskler olmuştur. Stratejik risklere ilişkin verilecek kararların en önemli yansımalarından birisinin kuruma ait itibar ile ilgili olduğu analiz sonucunda açıkça görülmektedir. Stratejik riskleri önem sırası itibariyle; finansal/mali riskler, bilgi teknolojilerine ilişkin riskler, mevzuatlara ve kanunlara uyum, genel yönetsel riskler, hizmet alanlarına ilişkin riskler takip etmektedir. İtibar kriteri bakımından en az önemli olan risk grubu ise sosyal riskler olmuştur.
Hizmet kalitesi kriteri bakımından ise stratejik riskler açık ara önde değerlendirilmiştir. Fakat diğer risk grupları birbirleri ile hemen hemen eş değerdedir. Çevresel risklerin; önem itibariyle ilk sıralarda değerlendirildiği diğer kriter hizmet kalitesi olmuştur. Bunun dışında başka hiçbir kriterde çevresel riskler ilk sıralarda değerlendirilmemiştir. Bu noktada AHP matrisleri sonuçları itibariyle, çevresel risklerin ve doğal afetlerin hizmet kalitesinin tesis edilmesi sürecinde önemli bir girdi olduğu anlaşılmıştır. Çevresel riskleri önem sırası itibariyle; hizmet alanlarına ilişkin riskler, politik riskler, sosyal riskler takip etmiştir. Hizmet kalitesi kriteri bakımından en az önemli olan risk grubu ise genel yönetsel riskler olmuştur.
130
Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik kriteri bakımından en yüksek riskler finansal/mali riskler ve stratejik riskler olmuştur. Finansal risklerin kurumun şeffaflık kriteri bakımından önemli olacağı beklenen sonuçlardan birisiydi. Özellikle yüksek bütçeli ve Türkiye’nin en büyük belediyesi olması hasebiyle, şeffaf, saydam ve hesap verilebilir bir yönetim anlayışının tesis edilmesi bu itibarla önemini tekrar ortaya çıkarmıştır. Yine Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik kriteri bakımından ikinci sırada yer alan en önemli risk grubu stratejik riskler olmuştur. Bu durum yaklaşık tüm kriterler itibariyle ortaya çıkmıştır. Yani stratejik riskler, tüm kriterler itibariyle yüksek önemli görülmüş ve bu analiz sonuçlarına yansıtılmıştır. En yüksek risk seviyesinde yer alan 3. Ana risk grubu ise politik riskler olmuştur. Yine hesap verilebilirlik bakış açısı gereğince, politik risklerin bu kriter ekseninde önemli olacağı beklenen bir neticeydi. Belediyeler politik enstrümanların etkisinin en çok olduğu birimlerin başında gelmektedir. Gerek seçim ve seçilebilme baskısı, gerekse de merkezi yönetim ile olan ilişkileri itibariyle politik riskler bu kriter itibariyle önemli bir konudur. Şeffaflık/ Saydamlık/Hesap Verebilirlik kriteri bakımından diğer önemli risk grupları; sosyal riskler, çevresel riskler ve doğal afetler, mevzuat ve kanunlara uyum, genel yönetsel riskler, hizmet alanlarına ilişkin faaliyet riskleri gelmektedir. Bu noktada göreli önem itibariyle en az riskli grup bilgi ve bilişim teknolojilerine ilişkin riskler olmuştur.
Kurumsallaşma kriteri bakımından en önemli risk grubu stratejik riskler olmuştur. Bu durum, verilecek stratejik kararlara ilişkin risklerin, kurumun kurumsallaşma düzeyi ile doğrudan ilişkili olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yerel rekabette belirleyici argümanlardan birisinin stratejik kararlar ve bu kararlara ilişkin riskler olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Çünkü rekabetin her türlüsü için, yöntemler farklılaşmış ve yeni bakış açılarının getirilmesi elzem olmuştur. Bu sonuç tam da bu noktayı destekler şekildedir. Kurumun kurumsallaşma kriteri bakımından stratejik risklere en yakın diğer risk grubu finansal/mali riskler olmuştur. AHP matrisleri özelinde, tüm kriterler bazında stratejik riskler ve finansal riskler en önemli 2 risk grubu olmuştur.
131
Bu kriterde de aynı durum söz konusu olmuştur. Bu sonuçlar etrafında en çarpıcı sonuç; genel yönetsel risklerin, ilk ve tek kez en önemli riskler arasında yer aldığı kriter olmasıdır. Stratejik risklere oranda %40 oranında daha az riskli olarak belirlenmiş olsa da, kurumsallaşma kriteri açısından ilk 3 risk grubu içerisindedir. Bu tespit, analizin ilk sonuçlarının elde edildiği bu kısımda önemli bir nokta olmuştur. Fakat tüm parametrelerin modele dâhil edilmesi ile elde edilmiş sonuçlar itibariyle daha detaylı açıklamalar çalışmanın ilerleyen kısımlarında yapılmıştır. Bu aşamada belirtilmesi gereken diğer bir konu ise, bilgi ve bilişim teknolojilerine ilişkin riskler ilk defa bir kriter açısından bu kadar önemli görülmüştür. Diğer kriterler açısından yapılan değerlendirmelerde hemen hemen tüm sonuçlarda en az önemli risk grubu olarak karşımıza çıkmıştır. Kurumsallaşma kriteri bakımından elde edilen sonuçlar itibariyle diğer önemli riskler sırasıyla; mevzuat ve kanunlara uyum, sosyal riskler, çevresel riskler ve doğal afetler, hizmet alanlarına ilişkin faaliyet riskleri gelmektedir. Bu noktada göreli önem itibariyle en az riskli grup politik riskler olmuştur. AHP skorları itibariyle, politik risklerin en az önemli görüldüğü kriter kurumsallaşma kriteri olmuştur. Fakat nihai sonuçların nasıl olduğu ilerleyen kısımlarda aktarılmıştır.
Ulusal ya da uluslararası liderlik kriteri için çok marjinal bir derecelendirme olmamış, genel olarak daha yakın sonuçlar çıkmıştır. Diğer kriterlerde de olduğu gibi, bu kriter için de stratejik riskler ve finansal riskler en yüksek 2 risk grubu olarak sonuçlanmıştır. Diğer tüm kriterlerden farklı olarak, bu kriterde riskler daha normal bir dağılım sergilemiştir. Stratejik ve finansal riskleri, politik riskler takip etmiştir. Politik risklerin en önemli risk olarak görüldüğü 2. kriter ulusal ya da uluslararası liderlik kriteri olmuştur. (Politik riskler, en önemli değerini itibar ve saygınlık kriteri kapsamında elde etmişti). Şu aşamada elde edilen ilk verilerle yapılabilecek yorum, İBB’nin ulusal ya da uluslararası liderliği bağlamında dikkat etmesi gereken risk grupları; stratejik riskler, finansal riskler ve politik risklerdir. Diğer önemli risk grupları ise sırasıyla; sosyal riskler, genel yönetsel riskler, hizmet
132
alanlarına ilişkin faaliyet riskleri, çevresel riskler, mevzuatlara ve kanunlara uyumdur. Bu noktada göreli önem itibariyle en az riskli grup bilgi ve bilişim teknolojilerine ilişkin riskler olmuştur. AHP matrisleri sonuçları bağlamında, genel olarak en düşük risk grubu hemen hemen tüm kriterler açısından bilişim teknolojilerine ilişkin riskler olmuştur.
Etkinlik ve verimlilik kriteri açısından yine stratejik riskler ve finansal riskler en önemli 2 ana risk grubu olmuştur. Söz konusu kriter için, diğerlerinden farklı olarak ilk defa sosyal riskler en büyük ilk 3 risk arasına girmiştir. Bu nokta üzerinde durulması gereken bir konu olacaktır. Tüm risk sonuçları itibariyle sosyal riskler ilk defa bu kadar yüksek önem düzeyinde görülmüştür. Tüm parametrelerin modele dâhil edilmesiyle birlikte elde edilecek sonuçlara göre bu konuda daha detaylı yorumlar yapılmıştır. Fakat bu haliyle, genel olarak riskler arasında normal bir dağılım oluştuğu görülmektedir. Etkinlik ve verimlilik kriteri bakımından bu risk gruplarını sırasıyla; hizmet alanlarına ilişkin faaliyet riskleri, genel yönetsel riskler, politik riskler, çevresel riskler ve doğal afetler, mevzuatlara ve kanunlara uyum riskleri takip etmiştir. Bu sıralama AHP matris sonuçlarının genelinde hemen hemen yakın, bazen de benzer şekilde sıralanmıştır. Yine bu kriter kapsamında en düşük ana risk grubu, bilgi ve bilişim teknolojilerine ilişkin riskler olmuştur.
Mali yapı kriteri bakımından en yüksek öneme sahip risk grubu finansal riskler olmuştur. Bu sonuç diğer hiçbir kriter için hiçbir risk grubunda görülmediği derecede yüksek olmuştur. En yüksek 2. Risk grubu olan stratejik risklerden yaklaşık %30 fazla, en düşük risk grubundan yaklaşık 6,5 kat büyüktür. İlk 3 büyük risk grubunda ise politik riskler yer almıştır. En yüksek değerler dışında, diğer sonuçlar normal bir dağılım sergilemiştir. Mali yapı kriteri bakımından diğer risk gruplarının önem düzeyine göre sıralamaları; genel yönetsel riskler, sosyal riskler, mevzuat ve kanunlara uyum riskleri, çevresel riskler ve bilgi/bilişim teknolojilerine ilişkin riskler şeklinde olmuştur. Bu kriter özelinde ilk defa en düşük risk grubu, hizmet
133
alanlarına ilişkin faaliyet riskleri olmuştur. Ancak özelikle küçük etkili riskler arasında çok radikal farklılıklar görülmemiştir. Fakat daha önce de belirtildiği üzere bu sonuçlar henüz ilk parametre olan AHP matrislerinin sonucudur. Nihai sonuçlar değildir. Bu nedenle çalışmanın sonunda her bir parametrenin sisteme dâhil olmasıyla birlikte sonuçların nasıl değiştiği grafikler üzerinden izah edilmiştir. Bu aşamada ki analizler; elde edilen ilk sonuçlar itibariyle güvenilir, analitik ve tutarlı olmuştur.