Abdullah b Abbas’ın Rivayetleri

-9 لﺎﻗ ،ﻰﻠﻋﻷا ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﺲﻧﻮﯾ ﻲﻨﺛﺪﺣ : لﺎﻗ ،ﺐھَو ﻦﺑا ﺎﻧﺄﺒﻧأ : ﺲﻧﻮﯾ ﻲﻧﺮﺒﺧأ - لﺎﻗ ،ﺐﯾﺮﻛ ﻮﺑأ ﺎﻨﺛﺪﺣو : ﺎﻨﺛﺪﺣ ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﻞﯿﻘُﻋ ﻦﻋ ،ﺪﻌﺳ ﻦﺑ ُﻦﯾﺪْﺷِر - لﺎﻗ ،بﺎﮭﺷ ﻦﺑا ﻦﻋ ﺎًﻌﯿﻤﺟ : ﻦﺑا نأ ﺔﺒﺘﻋ ﻦﺑ ﷲا ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﷲا ﺪﯿﺒُﻋ ﻲﻨﺛﺪﺣ سﺎﺒﻋ ﮫﺛﺪﺣ : لﺎﻗ ﻢﻠﺳو ﮫﯿﻠﻋ ﷲا ﻰﻠﺻ ﷲا لﻮﺳر نأ : هﺪﯾﺰﺘﺳأ لَزأ ﻢﻠﻓ ،ﮫﺘﻌﺟاﺮﻓ ،فﺮﺣ ﻰﻠﻋ ُﻞﯾﺮﺒﺟ ﻲﻧأﺮﻗأ فﺮﺣأ ﺔﻌﺒﺳ ﻰﻟإ ﻰﮭﺘﻧا ﻰﺘﺣ ،ﻲﻧﺪﯾﺰﯿﻓ . بﺎﮭﺷ ﻦﺑا لﺎﻗ : نﻮﻜﯾ يﺬﻟا ﺮﻣﻷا ﻲﻓ ﻲھ ﺎﻤﻧإ ،فﺮﺣﻷا ﺔﻌﺒﺴﻟا ﻚﻠﺗ نأ ﻲﻨﻐﻠﺑ ﺣاو ماﺮﺣ ﻻو لﻼﺣ ﻲﻓ ُﻒﻠﺘﺨﯾ ﻻ ،اًﺪ .

Yunus b. Abu’l-A‘lâ > İbn Vehb > Yunus -Ebu Kürayb > Rişdîn b. Sa‘d > Ukayl b. Hâlid- ve tamamı İbn Şihâb’dan > Übeydullah b. Abdullah b. Utbe > İbn Abbas’ın şöyle dediğini rivayet etmiştir:

258

Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XX, 434-445.

259

İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, VII, 322-324.

260

Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XVII, 5-6.

261

İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, VI, 148-149.

262

Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXX, 5-9.

263

63

“Allah’ın Rasûlü; Cibrîl (a.s.) Kur’an’ı bir harf üzere bana okuttu. Ben kendisine müracaat ederek artırmasını istediğim her defasında, o da, benim için artırırdı, hatta ki yedi harfe ulaştı. İbn Şihâb demiş: Bu yedi harf, helal ve haram açısından çelişkili olmayan tek bir konuda (emir) olduğunu bana ulaştı”.264

Hadiste Geçen Ravilerin Kısaca Hayatları

Bu riveyet iki tarikten gelmiştir: 1- Yunus b. Abu’l-A‘lâ > İbn Vehb >Yunus > İbn Şihâb tarikidir ki, Yunus b. Abu’l-A‘lâ ve İbn Vehb birinci bölümün altıncı rivayetinde, Yunus ve İbn Şihâb ise Hz. Ömer’in rivayetinde geçti. 2- Ebu Kürayb > Rişdîn b. Sa‘d > Ukayl b. Hâlid > İbn Şihâb tarikidir ki, Ebu Kürayb birinci bölümün birinci rivayetinde ve Ukayl b. Hâlid Hz. Ömer’in rivayetinde geçti. Geri de kalan raviler ise şöyle:

Rişdîn b. Sa‘d

Rişdîn b. Sa‘d b. Müflah b. Hilâl el-Mehrî, Ebu’l-Haccâc el-Mısrî, h. 110 yılında dünyaya gelmiş ve 188 yılında vefat etmiştir. Rüşdîn yedinci tabakadan olup Etba’u’t- Tâbiîn’in büyüklerindendir. Ukayl b. Hâlid’den hadis rivayet etmiştir. senedde geçen Ebu Kürayb öğrencilerindendir ve kendisinden hadis rivayet etmiştir. Ayrıca kendisinden nakledilen rivayetler, Tirmizî ve İbn Mâce’nin eserlerinde yer almaktadır. Zayıf bir ravidir. Hafzası kötü diyenler de olmuştur. 265

Übeydullah b. Abdilah b.Utbe

Übeydullah b. Abdilah b.Utbe b. Mes’ûd el-Hüzelî, Ebu Abdillah el-Medenî, üçüncü tabakadan olup Tâbiîn’in ortalarındandır. Gözleri olmadığı halde Fakih olan (Medine’nin yedi meşhur fakihlerinden birisidir.) bu zat, h. 94 ya 98 yılında vefat etmiştir. Abdullah b. Abbas’ın öğrencilerindedir ve ondan hadis rivayet etmiştir. Senedde geçen İbn Şihâb ez-Zührî öğrencilerindendir ve kendisinden hadis rivayet etmiştir.266

264

Taberî, Câmiu’l-Beyân, I, 14; Müslim’de bu rivayet Harmele b. Yahya kanalıyla gelmektedir. Müslim, “Salat’u’l-Musâfirîn”, 48; Harmala b. Yahya b. Abdillah b. Hermele Ebu Hafs el-Mısrî, h. 160 yılında dünyaya gelmiş ve 243 ya 244 yılında vefat etmiştir. Harmala onbirinci tabakdan olup Etba’u’t-tabiin’in orta öğrencilerdendir. Kendisinden Müslim, Nesâî ve İbn Mâce hadis rivayet etmişlerdir. Sadûk bir ravidir. Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, V, 548-552; İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, II, 229-230. Buhârî’de ise

İsmâil > Süleyman kanallarıyla gelmektedir. İsmâil b. Abdillah b. Abdillah b. Uveys b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî, Ebu Abdillah b. Ebî Uveys el-Medenî, onuncu tabakadan olup Etba’u’t-Tabiîn’in büyük öğrencilerindendir. H. 226 yılında vefat etmiştir. Kendisinden Buhârî, Müslim, Ebu Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî hadis rivayet etmişlerdir. Sadûk bir ravidir, fakat ezberlediği hadislerde hata söz konusudur. Zayıf da denilmiştir. Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl; III, 124-129; İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, I, 310-311. Süleyman (Süleyman b. Bilâl) birinci bölümün onyedinci rivayetinde geçti. Buhârî, “Bedü’l-Halk”, 6;Müsned’de bu rivayet Abdürrezzâk > Ma’mer kanalıyla gelmektedir. Bu ravilerin hayatı birinci bölümde Hz. Ömer’in Tirmizî tarikinde ele alındı. Müsned, V, 52.

265

İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, III, 277-279; Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, IX, 191-195.

266

64

Ayrıcakendisinden nakledilen rivayetler, Buhârî, Müslim, Ebu Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve

İbn Mâce’nin eserlerinde de yer almaktadır. Güvenilir, fakih ve sağlam bir ravidir.267

-10 لﺎﻗ ،ﻲﻗﺮﺒﻟا ﻦﺑا ﺎﻨﺛﺪﺣ : لﺎﻗ ،ﻢﯾﺮﻣ ﻲﺑأ ﻦﺑا ﺎﻨﺛﺪﺣ : لﺎﻗ ،ﺪﯾﺰﯾ ﻦﺑ ﻊﻓﺎﻧ ﺎﻨﺛﺪﺣ : ﻦﻋ ،ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﻞْﯿَﻘُﻋ ﻲﻨﺛﺪﺣ ا لﻮﺳر ﻦﻋ ،سﺎﺒﻋ ﻦﺑا ﻦﻋ ،ﷲا ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﷲا ﺪﯿﺒﻋ ﻦﻋ ،بﺎﮭﺷ ﻦﺑا لﺎﻗ ﻢﻠﺳو ﮫﯿﻠﻋ ﷲا ﻰﻠﺻ ﷲ : ﻞﯾﺮﺒﺟ ﻲﻧأﺮﻗأ فﺮﺣأ ﺔﻌﺒﺳ ﻰﻟإ ﻰﮭﺘﻧا ﻰﺘﺣ ،ﻲﻧداﺰﻓ ﮫﺗدﺰﺘﺳا ﻢﺛ ،ﻲﻧداﺰﻓ ﮫﺗدﺰﺘﺳﺎﻓ ،فﺮﺣ ﻰﻠﻋ َنآﺮﻘﻟا .

İbn-u’l-Barkî > İbn Ebî Meryem > Nâfî‘ b. Yezîd > Ukayl b. Hâlid > İbn Şihâb > Übeydullah b. Abdillah > İbn Abbas’tan şöyle rivayet etmiştir:

“Allah’ın Rasûlü; Cibrîl (a.s.) Kur’an’ı bir harf üzere beni okuttu. Ben kendisinden artırmasını istedim, o da benim için arttırdı. Daha da artırılsın, dedim, yine arttırdı; hatta ki yedi harfe ulaştı”.268

Hadiste Geçen Ravilerin Kısaca Hayatları İbnu’l-Barkî

Muhammed b. Abdillah b. Abdirrahim b. Sa‘ye b. Ebî Zürra el-Mısrî, Ebu Abdillah

ibnu’l-Barkî, onbirinci tabakadan olup Etba’u’t-Tâbiîn’in orta öğrencilerindendir. H. 249

yılında vefat etmiştir. İbn Ebî Meryem’in öğrencilerindendir ve ondan hadis rivayet etmiştir.269 Kendisinden Ebu Dâvûd ve Nesâî hadis rivayet etmişlerdir. Güvenilir bir ravidirdir.

İbn Ebî Meryem

Sa‘îd b. Hakem b. Muhammed b. Sâlim, (İbn Ebî Meryem olarak bilinen), el- Cümhî, Ebu Muhammed el-Mısrî, h. 144 yılında dünyaya gelmiş ve 224 yılında vefat etmiştir. Bu zat onuncu tabakadan olup Etba’u’t-Tâbiîn’in büyük öğrencilerindendir. Nâfî‘ b. Yezîd’in öğrencilerindendir ve ondan hadis rivayet etmiştir.270 Kendisinden nakledilen rivayetler, Buhârî, Müslim, Ebu Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce’nin eserlerinde yer almaktadır. Güvenilir, fakih ve sağlam bir ravidir.271

267

İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, VII, 23-24.

268

Taberî, Câmiu’l-Beyân, I, 14; Buhârî’de bu rivayet Sa‘îd b. Ufeyr ve Leys kanalıyla zikredilmiştir ki, onlar da sağlam ravilerdir. Bu ravilerin hayatı birinci bölümde Hz. Ömer’in Buhârî tarikinde ele alındı. Buhârî, “Fadâilu’l-Kur’an”, 5; Müsned’de, Yakup > Muhammed b. Abdillah b. Müslim > ez-Zührî kanalıyla gelmektedir. İbn hanbel, Müsned, IV, 450. Yakup b. İbrahim b. Sa’d b. Abdirrahman el- Kuraşî ez-Zührî Ebu Yusuf el-Medenî, dokuzuncu tabakadan olup Etba’u’t-Tâbiîn’in küçüklerindedir. H. 208 yılında vefat etmiştir. Kendisinden Buhârî, Müslim, Ebu Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce hadis rivayet etmişlerdir. Güvenilir, hüccet ve fazıldır. Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXXII, 308-311; İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, XI, 380-381. 269 Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXV, 503-505. 270 Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, X, 391-395. 271

65

Nâfî‘ b. Yezîd

Nâfî‘ b. Yezîd el-Kelâî, Ebu Yezîd el-Mısrî, yedinci tabakadan olup Etba’u’t-

Tâbiîn’in büyüklerindendir. Bu zat h. 168 yılında vefat etmiştir.272 Ukayl b. Hâlid’in öğrencilerindendir ve ondan hadis rivayet etmiştir. Kendisinden nakledilen rivayetler, Buhârî (ta‘lik olarak), Müslim, Ebu Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce’nin eserlerinde yer

almaktadır. Güvenilir ve abid bir ravidir.273 Ebu Hâtem (327/938) ve Nesâî ise, hakkında

kayda değer bir tenkit yoktur, demişler.274

Ukayl b. Hâlid ve İbn Şihâb Hz. Ömer’in rivayetinde ve Übeydullah b. Abdillah bu bölümün dokuzuncu rivayetinde geçmiştir.

272

Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXIX, 296-297.

273

İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, X, 412.

274

66