AB 2007 Yılı Türkiye İlerleme Raporu’nda Sigorta Sektörü

Avrupa Komisyonu tarafından 6 Kasım 2007 tarihinde açıklanan Türkiye İlerleme Raporu’nda Türk sigorta sektörüne ilişkin gelişmeler, uyumda güçlüklerle karşılaşılan alanlar ve öncelikli olarak ele alınması gereken konular değerlendirilmiştir.

2007 yılı İlerleme Raporu’nda Türk Sigorta Sektörüne ilişkin gelişmelerin geçmiş yıllara oranla daha kapsamlı biçimde ele alındığı ve kaydedilen ilerlemelerin genel olarak olumlu değerlendirildiği görülmektedir. Raporda “Ekonomik Kriterler” başlığı altında sigorta sektörüne yönelik genel bir değerlendirmede; “Rekabet Politikası” (Başlık 8) başlığı altında ise blok muafiyet düzenlemelerine ilişkin bir değerlendirmede bulunulmuştur. Türk Sigorta Sektörüne ilişkin kapsamlı değerlendirmeler ise “Mali

Hizmetler” (Başlık 9) başlığı altında yapılmıştır. 2.3.12.1. Ekonomik Kriterler

İlerleme Raporu’nun “Ekonomik Kriterler” başlıklı bölümünde Türk finansal piyasalarındaki gelişmeler genel olarak değerlendirilmiştir. Bu çerçevede Raporun 29. sayfasında sigorta sektörüne ilişkin şu ifadeler yer almıştır:

“Sigorta şirketleri, emeklilik fonları, leasing veya faktoring şirketleri gibi banka dışı temel finansal kurumlar etkileyici bir büyüme göstermişlerdir; buna rağmen söz konusu kurumların toplam varlıkları 2007 yılı ortası itibarı ile GSYİH’nin yalnızca %10’una tekabül etmektedir.”56

2.3.12.2. Rekabet Politikası

2007 yılı İlerleme Raporu’nda “Rekabet Politikası”na ilişkin 8. başlık altında 40. sayfada “Sigortacılık, teknoloji transferi, telekomünikasyon ve posta hizmetleri alanlarında

56 _{Avrupa Birliği Sigorta Sektörü, (14.07.2008)}

sektöre özel blok muafiyetlere ilişkin yasal düzenlemelerin iç hukuka aktarılmasının henüz tamamlanmadığı” vurgulanmıştır.

2.3.12.3. Mali Hizmetler

“Mali Hizmetlere” ilişkin 9. başlık altında, Rapor’un 41, 42 ve 43. sayfalarında,

sigorta sektöründeki gelişmeler kapsamlı biçimde değerlendirilmektedir. Özellikle Avrupa Birliği mevzuatına uyum konusunda kaydedilen gelişmelerin detaylı biçimde ele alındığı ve sektörümüze yönelik değerlendirmelerin geçmiş yıllara oranla daha olumlu olduğu görülmektedir. Buna karşın eksikliklere ve ilerleme kaydedilmeyen alanlara da atıfta bulunulmaktadır. İlgili başlık altında sektörümüze yönelik olarak şu değerlendirmeler yapılmıştır:

“Sigortacılık ve bireysel emeklilik alanlarında iyi bir ilerleme sağlanmıştır. Sigortacılık alanında 5684 sayılı yeni Sigortacılık Kanunu kabul edilmiş ve Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Kanun, sigorta ve reasürans faaliyetlerine başlama ve bu faaliyetleri yürütmeye ilişkin düzenlemeler yapmakta ve sigorta aracılığına ilişkin kurallar getirmektedir. Teknik karşılıklar, teminatlar (collaterals), irat ödemelerine (annuities) ilişkin genel kurallar ve poliçe sahiplerinin sigorta sözleşmelerine yönelik olarak bilgilendirilmelerine ilişkin ikincil mevzuat düzenlemeleri de kabul edilmiştir. Tüketicilerin korunması için mahkeme dışı bir uyuşmazlık çözüm kurumunun (orijinal metinde tahkim olarak ifade edilmemiş) oluşturulması oldukça olumlu bir gelişmedir. Buna karşın, yeni Sigortacılık Kanunu Avrupa Birliği müktesebatına ancak kısmen uyumludur; zira Avrupa Birliği’nde sigortacılığı düzenleyen mevzuatın bazı temel ilkelerinin gözetilmediği görülmektedir. Zorunlu sigortalarda tarifelerin serbestçe belirlenmesi kısıtlıdır ve genel şartlar Hazine Müsteşarlığı’nın onayına tabidir.

Türkiye, “finansal kayıplar” (miscellaneous financial expenses) ve “destek sigortaları” (assistance) olmak üzere iki yeni sigorta branşı oluşturmuştur. Türkiye, teknik karşılıkların hesaplanması ve teknik karşılıkların yatırılacağı varlıklara ilişkin kuralları düzenleyen yeni ikincil mevzuatı kabul etmiştir. Bununla birlikte, sigorta, reasürans ve

emeklilik şirketlerinin finansal raporlamalarına ilişkin ikincil mevzuat da kabul edilmiştir. Ancak, hayat-dışı sigortacılık mevzuatına ilişkin olarak koasürans, kredi sigortası, hukuksal koruma sigortası ve destek sigortaları konularında ilerleme kaydedilmemiştir.

Türkiye, havayolu taşımacılığı ve havayolu şirketleri için yolcular, bagaj, kargo, üçüncü kişiler ve posta konularına ilişkin olarak asgari sigorta yükümlülükleri belirleyen mevzuatı iç hukukuna aktarmıştır. Türkiye, zorunlu motorlu taşıt sigortalarına ilişkin yeni bir düzenleme getirmiş olup söz konusu düzenleme motorlu taşıt sigorta tarifelerini bir ölçüde serbestleştirmektedir. Buna ek olarak Türkiye, sigorta garanti sisteminin kapsamını genişleterek sistemin tüm zorunlu sigortaları kapsayacak hale gelmesini sağlayan mevzuatı kabul etmiştir (Burada güvence hesabına atıfta bulunulmaktadır). Türkiye, bireysel emeklilik şirketi çalışanlarına ve aktüerlere ilişkin asgari yeterliliklere dair ikincil mevzuatı da kabul etmiştir.

Sigortacılık sektörünü düzenleyen ve denetleyen Sigortacılık Genel Müdürlüğü ve Sigorta Denetleme Kurulu’nun yaptırım kapasiteleri ve bağımsızlıklarına ilişkin ilerleme kaydedilmemiştir. Sigortacılık ve bireysel emeklilik alanlarında Avrupa Birliği müktesebatına kısmi uyum vardır.

Sonuç bölümü:

Özellikle yeni Sigortacılık Kanunu’nun kabulü ile Türkiye, sigortacılık ve bireysel emeklilik alanlarında oldukça önemli bir ilerleme kaydetmiştir …”

2006 yılında yayınlanan Türkiye İlerleme Raporunda, “bazı ilerlemeler olmasına karşılık sigortacılık alanında Avrupa Birliği müktesebatına uyum sınırlıdır” ifadesine yer verilirken, 2007 yılındaki İlerleme Raporunda “sigortacılık ve bireysel emeklilik alanlarında Avrupa Birliği müktesebatına kısmi uyum vardır” ifadesinin kullanılması uyum konusunda kaydedilen ilerlemeyi teyit etmesi açısından son derece önemlidir.

Diğer taraftan, “Mali Hizmetler” başlığı altında Avrupa Komisyonu’nun vurguladığı bir diğer husus söz konusu başlıkta müzakerelerin askıya alınması olmuştur.

Hatırlanacağı gibi, 11 Aralık 2006 tarihinde Brüksel'de yapılan AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi Toplantısı'nda havaalanları ve limanlarını Kıbrıs Rum Kesimi’ne açmaması nedeniyle Türkiye ile müzakerelerde sekiz başlığın kısmen askıya alınması kararı alınmış, bu karar 14/15 Aralık 2006 tarihinde AB Konseyi tarafından kabul edilmişti. Askıya alınan başlıklar arasında “mali hizmetler” de bulunmaktaydı (Askıya alınan diğer fasıllar malların serbest dolaşımı, iş kurma hakkı ve hizmet sunumu serbestîsi, tarım ve kırsal kalkınma, balıkçılık, ulaştırma politikası, gümrük birliği ve dış ilişkilerdi). Avrupa Komisyonu, 2007 Yılı İlerleme Raporu’nda bu konudaki kısıtlamalar devam ettiği sürece Türkiye’nin söz konusu başlığa ilişkin müktesebatı tam olarak uygulamış sayılmayacağını ifade etmektedir.57