Aşırı Kalın Çelik Levhaların Kullanılması için Gereklilikler

K. TEKNE YAPIM ÇELİKLERİNİN ÜRETİM PLANI ONAYI ... 3-61

Ek A Tekne Yapım Çeliklerinin Üretim Planı Onayı

Ek B Yüksek Isı Girdisi ile Kaynak Yapılması Amaçlanan Tekne Yapım Çelikleri için Üretici Onayı Ek C Kargo Yakıt Tanklarında Kullanılan Korozyona Dayanıklı Çeliklerin Onay Prosedürü

A. Genel

1. Kapsam

1.1 Bu bölümdeki istekler; tekne konstrüksiyonunda, kazanlarda, basınçlı kaplarda ve makina parçalarında kullanımı öngörülen sıcak haddelenmiş çelik levhalara, profillere ve çubuklara uygulanır.

1.2 Bu bölümün ilerideki kısımlarında ulusal veya uluslararası standartlara uygun olarak üretilmiş çelikler, bu kuralların minimum isteklerini sağladığı takdirde kullanılabilir.

2. Üretim

2.1 Üretim yöntemi

2.1.1 Çelikler; bazik oksijen, elektrik fırını veya Siemens-Martin yöntemine göre üretilecektir. Diğer yöntemlerin kullanımı TL tarafından onaylanabilir.

2.1.2 Her bir kalite için kullanılan oksijen giderme (deoksidasyon) uygulaması, Tablo 3.3 ve 3.4’deki ilgili isteklere uygun olacaktır.

2.1.3 Her bir kalite için kullanılan haddeleme uygulaması, Tablo 3.6 ve 3.7’daki ilgili teslim koşullarına uygun olacaktır.

2.2 Tanımlar

İlgili haddeleme prosedürlerine ait tanımlar aşağıda verilmiştir.

2.2.1 Haddelendiği gibi, AR

Bu yöntemde, çeliğin yüksek sıcaklıkta haddelenmesi ve daha sonra hava ile soğutulması söz konusudur.

Haddeleme ve tamamlama sıcaklıkları, östenit rekristalizasyon bölgesinde tipik olup normalizasyon sıcaklığının üzerindedir. Bu yöntemle üretilen çeliklerin mukavemet ve dayanım özellikleri, haddelendikten sonra ısıl işleme tabi tutulan veya gelişmiş yöntemlerle üretilen çeliklerden genelde daha düşüktür.

2.2.2 Normalizasyon, N

Normalizasyon yönteminde, haddelenmiş çeliğin kritik sıcaklık Ac3’ün üzerine ve östenit rekristalizasyon bölgesinin alt ucuna kadar ısıtılması ve hava ile soğutulması söz konusudur. Bu yöntem, haddelenmiş çeliğin tane boyutlarını küçülterek mekanik özelliklerini iyileştirir.

2.2.3 Kontrollü haddeleme, CR (Normalize edici haddeleme, NR)

Genelde, normalizasyon ile elde edilene eşdeğer malzeme özellikleri sağlayan, normalizasyon sıcaklığı aralığında, son şekil vermenin sağlandığı bir haddeleme yöntemidir.

2.2.4 Su verme ve temperleme, QT

Su verme, çeliğin Ac3’ün üzerindeki uygun bir sıcaklığa kadar ısıtıldığı ve daha sonra mikro yapıyı sertleştirmek amacıyla uygun bir soğutucu madde ile soğutulduğu bir ısıl işlemi içerir. Su vermeyi izleyen temperleme, mikro yapıyı iyileştirmek suretiyle dayanım özelliklerini arttırmak üzere, çeliğin Ac1’i geçmeyen uygun bir sıcaklığa kadar tekrar ısıtılması prosesidir.

2.2.5 Termo-Mekanik Haddeleme, TM (Termo- Mekanik Kontrollü Proses, TMCP)

Bu prosedür, gerek çeliğin sıcaklığının, gerekse yüzeysel azalmaların özenle kontrolünü içerir. Genel olarak, yüzeysel azalmaların büyük bir kısmı, Ar3 sıcaklığının yakınında yapılır ve iki fazlı sıcaklık bölgesinde haddelemeyi gerektirir.

Kontrollü haddelemeden (normalize edici haddeleme) farklı olarak, TM (TMCP) ile elde edilen özellikler, daha sonraki normalizasyon veya diğer ısıl işlemlerle arttırılamaz.

TM haddelemenin tamamlanmasından sonra hızlandırılmış soğutma işlemi, TL’nun özel onayı ile kabul edilebilir. Aynı husus, TM haddelemenin tamamlanmasından sonra yapılacak temperleme için de geçerlidir. Tablo 3.1’e bakınız.

Tablo 3.1 Termo-Mekanik ve Dönüşümsel Proseslerin Şematik Diyagramları

Yapı Sıcaklık

ProsesTipi

Geleneksel Proses Termo-Mekanik Proses

AR N CR(NR) QT TM

Rekristalize Östenit

Normal Kütük Isıtma Sıcaklığı

Normalizasyon veya Su verme Sıcaklığı

Ar3 veya Ac3

Ar1 veya Ac1

Temperleme Rekristalize

edilmemiş Östenit

Östenit + Ferrit

Ferrit+Perlit veya Ferrit+Bainit Not :

AR: Haddelendiği gibi N: Normalizasyon

CR(NR) : Kontrollü haddeleme (Normalize edici haddeleme) QT : Su verme ve temperleme

TM: Termo-Mekanik Haddeleme (Termo- Mekanik Kontrollü Proses) R: Redaksiyon

(*) : Östenit ve Ferrit’i iki fazlı sıcaklık bölgesinde haddeleme AcC: Hızlı soğutma

2.2.6 Hızlandırılmış soğutma, AcC

Hızlandırılmış soğutma, son TM haddelemesinden hemen sonra hava ile soğutmadan daha hızlı bir şekilde yapılan kontrollü soğutma ile mekanik özelliklerin iyileştirilmesi amaçlanan bir prosestir. Hızlandırılmış soğutmada doğrudan su verme işlemi yapılmaz.

TM ve AcC ile elde edilen malzeme özellikleri, daha sonraki normalizasyon veya diğer ısıl işlemlerle arttırılamaz.

AcC ile birlikte/AcC olmaksızın CR ve TM uygulandığında, çelik üretim tesisinin onayı sırasında programlı haddeleme düzeni TL tarafından doğrulanacak ve sörveyörün talebi halinde verilecektir.

Haddeleme işlemi sırasında, programlı haddeleme

düzenine uyulması üreticinin sorumluluğundadır. Bu bağlamda, gerçek haddeleme kayıtları, üretici ve zamam zaman da sörveyör tarafından gözden geçirilecektir.

Programlı haddeleme düzeninde veya normalizasyon ya da su verme ve temperlemede sapmalar olursa, üretici, sörveyörün de uygun bulacağı ilave önlemleri alacaktır.

Tablo 3.1’e bakınız.

3. Onay

3.1 Tüm malzemeler, teslim edilen tip ve kalite yönünden TL tarafından onaylı üretim yerlerinde üretilecektir. Her kalite çeliğin şekil verilmeye ve kaynağa uygunluğu, çelik tesisindeki ilk onay testleri sırasında kanıtlanacaktır. Çelik üretim tesisinin onayında Ek A’da verilen plan takip edilmelidir. 50 kJ/cm üzeri yüksek ısı

girdisi ile kaynak yapılması amaçlanan çelikler için üretici onayında Ek B’de verilen plan takip edilmelidir.

Korozyona dayanıklı işareti alması amaçlanan çelikler için, üretici onayında, ek olarak, Ek C’de verilen plan takip edilmelidir.

3.2 Üretimde, üretim spesifikasyonlarında yer alan etkin proses ve üretim kontrolü yönergelerine uyulması üreticinin sorumluluğundadır. Olası ürün kalitesi düşüklüğüne yol açan kontrol kusurları oluştuğunda, üretici bunun nedenlerini belirleyecek ve tekrarını önleyici karşı önlemleri alacaktır. Ayrıca.

Ayrıntılı inceleme raporu sörveyöre verilecektir.

Kullanıma sunulması için, etkilenen her parça sörveyörün uygun bulacağı şekilde test edilecektir.

TL’nun kararına bağlı olarak, sunulan diğer ürünlerin test sıklığı, kalite güvencesi yönünden arttırılabilir.

3.3 Çeliğin haddelendiği üretim yerlerinde üretilmediği hallerde; hadde yerindeki sörveyöre, üretildiği yöntemi, temin eden üreticiyi, üretildiği döküm numarasını ve pota analizini belirten bir sertifika verilecektir. Sörveyörün çeliğin üretildiği mahallere girmesine izin verilecektir.

Not:

1. Kullanıcılar, yorulma yüklemesi olduğunda yüksek mukavemetli çeliklerin kaynak birleştirmelerindeki yorulmadan dolayı efektif yorulma mukavemetinin, normal mukavemetli çeliklerin kaynaklı birleştirmelerindekinden büyük olamayabileceğine dikkat etmelidriler.

2. Termo-mekanik haddeleme işlemi ile üretilen çeliklerde, gerilme gidermesi , şekil verme için ek ısıl işlem veya yüksek ısı kaynak işlemi n mekanik yapılmadan önce özelliklerinde azalma olasılığına göz önünde tutulmalıdır.