Kas Ġskelet Sistemi Hastalıkları

Kas iskelet sistemi, çalıĢanın günlük yaĢamını ve iĢini sürdürme için gerekli olan hareketleri sağlaması açısından bireyin yaĢamında önemli bir yere sahiptir. Birey yürüme, oturma, eğilme, yük kaldırma, taĢıma, itme, çekme, el becerisi gerektiren iĢleri yapma ve birçok sayısız hareketi kas iskelet sistemi ile yapmaktadır.107 _{Bu sistemdeki herhangi bir rahatsızlık ve hastalık kiĢinin}

günlük yaĢamında ve çalıĢma ortamında fiziksel aktivitelerini kısıtlamakta ve psikolojik stres oluĢturarak yaĢam kalitesini olumsuz etkilemektedir.108 _ÇalıĢma

ortamında fiziksel aktiviteye ve yapılan iĢin özelliğine göre KĠSH hem bedensel olarak çalıĢanların, hem de oturarak masa baĢında çalıĢanların meslek hastalıklarıdır. Ayrıca psikososyal etkenler ile kiĢisel risk etkenleri bu mesleki

106 _{Füsun Öz Erdenen, s.2}

107 _{M. Nihal Esin, “Kas Ġskelet Sistemi ile Ġlgili Meslek Hastalıkları”, Meslek Hastalıkları} ve İş Kazaları 1. Sempozyumu Program ve Özet Kitabı içinde, Ġstanbul, Harbiye Askeri

Müze Kültür Sitesi, 28 Nisan-1 Mayıs 2004, ss.161

108 _{Emel Özcan, Hilmi Sabuncu, “ĠĢ Ġle Ġlgili Kas Ġskelet Sistemi Hastalıkları”, İş Sağlığı ve} Güvenliği Dergisi, Cilt 2. No.8 Temmuz-Ağustos 2002, s.16

39 hastalığın oluĢumunu etkilemektedir. Gerek kullanılan araçların ergonomik yetersizliği, gerek çalıĢanların duruĢ ve oturuĢundaki hatalar ve uzun çalıĢma saatleri kas iskelet sisteminde baĢ, boyun, omuz, kol, gövde, bacak, el parmakları ve dirseklerde önemli problemlere ve sağlık Ģikayetlerine neden olur. Ağrı, uyuĢma, yanma, kramp, hareket kısıklığı, kaslarda sertlik ve yorgunluk genel sağlık Ģikayetleri ve semptomlardır. En sık karĢılaĢılan kas iskelet sistemi hastalıkları:

Bel Ağrısı, özellikle omurganın aĢınıp yıpranması sonucu oluĢan fizyolojik bir olaydır. Omurganın zamanla esnekliğini yitirerek sertleĢmekte ve ağrıya neden olmaktadır.

Bel Fıtığı, sürekli oturarak çalıĢmak bel fıtığı riskini arttırmakta ve omurganın yapısında bozulmalar meydana getirmektedir. Sürekli oturan çalıĢanın bel kasları hareketsizliğinden dolayı zayıf kalması nedeniyle omurganın altındaki disklere daha fazla basınç geldiği için bel fıtığı riski oluĢturmaktadır.109_.

ÇalıĢanların eğitimi, çalıĢma ortamında ergonomik düzenlemelerin yapılması ve çalıĢanın konuyla ilgili olarak bilinçlendirilmesi, kas-iskelet sistemini güçlendiren egzersizlerin çalıĢma ortamında yapılabilmesi ve sağlıklı yaĢam biçiminin geliĢtirilmesi konusunda önerilerde bulunulması en etkin yöntemlerdir.

2.4.3.1 Birikimli Travma Bozuklukları

Birikimli Travma Bozuklukları “çalıĢanların iĢ yaparken kas iskelet sistemlerinde oluĢan yaralanmalara ve yorulmalara neden olan tekrarlı ve gerilimi arttıran hareketler sonucu ortaya çıkan sağlık sorunları” olarak tanımlanmaktadır.110Özellikle bilgisayar teknolojisi ve bilgisayar kullanımın

çalıĢma ortamında artması kas iskelet sisteminde tekrarlayan travmatik yaralanma gibi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu sistemde fonksiyonel kısıtlamalara yol açarak yaĢam kalitesini düĢürmekte ve iĢ gücü kayıplarına

109 _{“Oturarak ÇalıĢanlar Bellerine Dikkat Etmeli”, Türkiye Kamu-Sen/Haber, Yıl:1 Sayı:6}

Mayıs 2006, s.23

110 _{Serap Ulusam ve Diğerleri, “Bilgisayar Kullananlarda Birikimli Travma Bozuklukları”,} Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, No.6, Nisan 2001, s.26.

40 neden olmaktadır. KĠSH; kasları, tendonları, ligamentleri, eklemleri ve periferal sinirleri ve destek kan damarlarını içeren oldukça geniĢ alanı etkileyen inflamatör ve dejemeratif hastalıklardır. Kas iskelet sistemi hastalıkları oluĢum sürecinde öncelikle ağrı, sızı, rahatsızlık ve benzeri belirtilerle baĢlar ve olumsuz çalıĢma koĢullarının devam etmesi sonucunda da hastalığa dönüĢür.”111

Sürekli bilgisayar baĢında oturarak tekrarlamalı hareket yapan çalıĢanlarda boyun, omuz, eklem ve bel ağrısı Ģikayetleri olduğu ve bu Ģikayetlerin bilgisayar kullanmayan çalıĢanlara göre %82 civarında olduğu tespit edilmiĢtir.112 _{Bu hastalıklar Tendinit, Tenosinovit, Miyosit, Bursit,}

Ganglion kistleri, Karpal Tünel Sendromu, Myofasyal Ağrı Sendromu, Fibromiyalji, Tenisçi/golfçü Dirseği‟dir.113

AĢırı kullanımın kaçınılmaz olduğu durumlarda çalıĢanlara, kendi kendilerini rehabilite etme (egzersiz ve germe hareketleri) yollarını öğretmek ve çalıĢma ortamlarını ergonomik tasarımlara hale getirmek oluĢabilecek problemleri azaltabilir.

2.4.3.2 Yük Kaldırma ve TaĢıma

Bilgi-belge merkezlerinde yük kaldırma ve taĢıma iĢlemleri yoğunlukla gerçekleĢen iĢlemler arasındadır. Bu tür iĢlemler çoğu kez birlikte yapılan uygulamalardır. Özellikle satın alma, ciltleme, rafa yerleĢtirme iĢ süreçlerinde sürekli tekrarlanmaktadır. Bazı iĢ süreçlerinde sadece kaldırma iĢlemi yapılmaktadır. ÇalıĢma ortamında elle kaldırma ve taĢıma iĢleminden mümkün olduğunca kaçınılmalı, mekanik kaldırma ve taĢıma sistemlerinden yararlanılmalıdır. Mekanik araçların kullanılmaması durumunda yükün kütlesel ağırlığı hafif olmalıdır. ÇalıĢanın kendi ağırlığından fazla bir yükü itmesi, çekmesi ve kaldırması sağlığı için sakıncalıdır. TaĢıma iĢlemi çekme, itme, kaydırma Ģeklinde yapılmalıdır. Elle taĢıma ve kaldırma uygulamalarında

111 _{Nilüfer Öztürk ve M. Nihal Esin, “Ergonomik Riskleri Belirleme: ÇalıĢanın Üst}

Ekstremitelerini Değerlendirme Formu‟nun Tanıtımı”,Türk Tabipleri Birliği Mesleki

Sağlık ve Güvenlik Dergisi, No:30,Nisan-Mayıs-Haziran 2007, s.31.

112 _{Hüseyin Avni ġahin ve H.Güler ġahin, “Bilgisayarın OluĢturduğu Sağlık Sorunları”,} Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, Cilt.2 No.4 1998, s.176

113 _{Nureddin Özdener ve vd., “Biri Türk, Biri Çin Malı Ġki Bilgisayar Masasının Ergonomik}

Uygunluğu Üzerine Bir AraĢtırma”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik

41 çalıĢanların sağlıklı duruĢ, sağlıklı kaldırma ve taĢıma uygulamaları konusunda eğitilmeleri sağlıklı çalıĢma bakımından gereklidir.114 _{Fiziksel çalıĢma}

gerektiren itme, taĢıma, kaldırma gibi iĢlemler sonucunda çalıĢanlarda özellikle bel ağrısı ve bel fıtığı çok sık görülen sağlık Ģikayetleridir.